Yazı: Murat Arpacı, Erzincan Üniversitesi Sosyoloji BölümüWalter Benjamin, kısa denemelerinden oluşan Tek Yön isimli eserindeki “Yangın İhbar Noktası” başlıklı yazısında,&nbsp;“sadece zamanlamadır gerçek politikacının hesap ölçüsü”&nbsp;(s. 53) diyordu. Peki politikacının öngöremediği bir felaket karşısındaki konumunu belirleyen nedir? Depremlerden sonra iktidarların nasıl mevzi aldıklarına ve felakete hangi söylemin içinden yaklaştıklarına baktığımızda genelde iki eğilim ile karşılaşırız. İlkinde felaket hükümetler tarafından tarih-dışı bir söyleme yerleştirilerek sorunsallaştırılır. Felakete “biriciklik” ve “öngörülemezlik” atfedilerek kendini sorumluluktan muaf tutmaya yönelik bu çaba, tarihin ve belleğin gaz lambasının ışığı karşısında çok da dayanıklı değildir. İkincisi, hükümet destekçisi çevreler ve basın, siyasi liderleri felaketin yaralarını saracak olan “ulusun kurtarıcısı” ya da “şefkatli babası” olarak sunma hevesindedir. Bu yazının konusunu oluşturan 1939 tarihli “Büyük Erzincan Depremi”, siyasal kültürle felaket arasındaki bu ilişkiyi takip edebileceğimiz tarihi örneklerden biridir. Bu örnekte madalyonun iki yüzünü de görebiliriz: Bir yanda yüksek riskli bir kent olduğu bilinmesine rağmen bu risk yokmuşçasına planlamalar yapılan bir kent, diğer tarafta felaket sonrasında kendini yeniden üretme gayretindeki lider kültü.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Felaketin Öncesi: Riskli Ovada Nüfusu Artırmaya Çalışmak</h3>1930-1932 yılları arasında Erzincan’da valilik yapmış olan Ali Kemali, kentle ilgili kapsamlı araştırmasını 1932’de Erzincan: Tarihi, Coğrafi, İçtimai, Etnografi, İdari, İhsai Tetkikat Tecrübesi başlıklı bir kitapta toplamış. Erzincan hakkındaki ilk kapsamlı çalışmalardan biri olan bu eserin yedinci bölümünün başlığı “Zelzeleler”. İstanbul Mektebi Mülkiye mezunu olan bu bürokrat Erzincan’ın depremlerle yüklü tarihinin gayet farkında. Cumhuriyet öncesinde 7 ile 9 şiddetleri arasında değişen çok sayıda depremin yaşandığı bir şehir Erzincan, Cumhuriyet döneminde de bu felaketleri yaşamaya devam edecek. Ali Kemali, eserinde deprem riskinin boyutunu “lâkin zaman zaman vukua gelen hareketler o kadar anî, o derece şedit ve azim olmuştur ki, Erzincan bir beşik gibi tabiatın baziçei ihtizazatı olmuş, mes’ut ve bahtiyar yuvaların üstünde birdenbire kanlı ve feci harabeler yükselmiştir” (s. 219) sözleriyle anlatır.Ali Kemali’nin kitabının yayımlanmasından üç yıl sonra, 1935 tarihinde, devletin ilgili birimleri kent hakkında bir çalışma yapar ve “Erzincan Ovası: Islah ve Su Getirilmesi” başlıklı 60 sayfalık bir “umumi rapor” yazar. Otuzun üzerinde maddeden oluşan ve kentin “ıslah ve iskanının” hangi doğrultuda yapılabileceğini ele alan detaylı raporda ele alınmayan konu ise “zelzele” yani depremdir. Erzincan ovasının ıslahı, su getirmek, hastalıklarla mücadele, evlerin planı, köy planları, mekân, göç ve iskân politikaları ile nüfusu iyileştirmek ve çoğaltmak üzere planların yer aldığı bu kapsamlı metnin depremi ıskalaması ve de planların depremi hesaba katmadan yapılması dikkat çekici tabii. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’ndan ulaşılabilecek raporda “[b]u verimli ovada” “nüfusun hiç olmazsa 30 bin miktarında tezyidi” yani arttırılmasına dair nüfusu artırmaya yönelik planlar yapılıyor. “Muhacirlerin getirilmesi” başlıklı bölümünde şunlar yazılmış:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Erzincan ovası hiç olmazsa 30 bin nüfusa ihtiyacı vardır. Bilhassa bunlar, getirilmesi irade buyrulan Poshoflular gibi enerjik adamlar olduğu takdirde harbi, muhacereti, bakımsızlık suretiyle bir yorgunluğu kiriftar olmuş yerli halk üzerinde iyi bir tesir uyandıracağı ve aralarına karışacakları halkı da suya alıştıracakları tabii görülmüştür.” (CDAB / CA. 158- 110 – 1. 18.10.1935).</blockquote> <img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682695666174.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.82" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Deprem kenti değilmişçesine planların yapıldığı bu kent, söz konusu raporun yazılışından yaklaşık dört buçuk yıl sonra Türkiye tarihinin en şiddetli depremine uyanacaktır.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Felaketin Sonrası: Yıkılmış Bir Kent ve Lider Kültünün İnşası</h3>Erzincan’da 27 Aralık 1939 Çarşamba gecesi saat iki dolaylarında 7,9 şiddetinde bir deprem gerçekleşir. Depremin sabahında Erzincan Valisi Başvekâlete çektiği telgrafta şunları yazar:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Bu gece saat iki raddelerinde çok şiddetli bir yer sarsıntısı oldu ve bu sarsıntıda hükümet konağı, ordu müfettişliği, ordu evi, postahane ve şehrin en sağlam binaları dahil olmak üzere bütün evleri ve dükkanları yıkılmıştır. Şehir baştanbaşa enkaz yığını halindedir.” (CDAB / CA. 30.10.0.0. / 119.843.4. / 27.12.1939).</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682695705356.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.27" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682695753734.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.25" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Deprem sabahı Erzincan’dan Başvekalete çekilen ilk telgraf.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Deprem çevre illerden öte Ankara’da dahi şiddetli bir biçimde hissedilmiştir (Ulus,&nbsp;28 I. Kanun 1938).&nbsp;Gazeteler depremi, “Erzincan vilayeti ile Kemah bir enkaz yığını halini aldı” (Akşam, 28 Kanunuevvel 1938) manşetleriyle ülkeye duyururlar ve “Erzincan halkının mühim bir kısmı öldü” (Akşam, 28 Kanunuevvel 1938) ifadeleri ile felaketin büyüklüğünü en açık şekilde aktarırlar.Depremden birkaç gün sonra Erzincan’a giden Son Posta yazarının şehre dair gözlemleri şu şekildedir:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Perişan bir halde trenden iniyorum. Etraftaki bütün evler bir yığın taş, tahta, toprak halinde. Aralardan tek tük çadırlar gözüküyor: İşte diyorlar, bütün Erzincan şu gördüğünüz halk! Bakıyorum, beş dakikada, teker teker sayabilirim hepsini. Başımı çeviriyorum. Üstüste konmuş insan cesedleri. Kaç tane? Her halde birkaç bin! Artık hassasiyetim uyuşmuyor. Gayri iradi yürüyorum. İstasyonun şark kısmını kaplayan geniş meydandayım. Allahım bu ne feci bir manzara? Yüzlerce, binlerce cesed, üstüste, yan yana konmuş. Birçok kadınlar, çocuklar, erkekler bir albüm yaprağı çevirir gibi cesedleri kaldırıp kaldırıp kendilerine ait olanları arıyorlar. Zaman zaman aradığını bulanların canhıraş bağrışmaları kulak zarlarını yırtıyor.” (Son Posta, 4 İkincikanun 1940).</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682695896103.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.62" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Depremden kısa bir süre sonra kenti ziyaret eden isimlerden biri de İsmet İnönü’dür. Cumhurbaşkanı oluşunun ve milli şef ilan edilişinin üzerinden yaklaşık bir yıl geçmiştir. İnönü’nün Erzincan’a gelişi ulusal basında büyük bir yankı uyandırmış ve sonrasında depremzedeler ile olan temasları bugün hâlâ varlığını koruyan bir hafıza anıtına <a fr-original-style="" href="https://www.academia.edu/37310945/Şehrin_Çöküşü_ve_Hafıza_Mekanının_İnşası_1939_Erzincan_Depremi_Üzerine_The_Collapse_of_the_City_and_the_Construction_of_the_Memory_Realm_On_1939_Erzincan_Earthquake" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dönüşmüştür</a>. Bugün Erzincan Valiliği’nin önünde bulunan bu anıt heykele kaynaklık eden hikâyenin video <a fr-original-style="" href="https://filmmirasim.ktb.gov.tr/tr/film/erzincan-depremi-1939" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görüntülerine</a> de sahibiz.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682696112456.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.57" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Erzincan Valiliği’nin önündeki deprem anıtı.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Erzincanlı depremzede bir kadının ağlayarak İnönü’ye sarıldığını gösteren meşhur fotoğraf ulusal basında manşetlere taşınır. Anıta kaynaklık eden fotoğrafın hikâyesi, Ulus gazetesinde yer alan “Milli Şefin Etrafında Toplanan Birlik” başlıklı köşe yazısında şu sözlerle aktarılır:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(220, 142, 129); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Felaketten sonra mustarip Erzincanlılar harabeler içinde dolaşırken her şeyini kaybetmiş ihtiyar bir kadın harabelerin enkazından yapılmış kulübesinden çıkarak Milli Şefe doğru yürüdü. Başını onun bağrına dayayarak ve ıstırap dolu gözlerini açtı ve yanık bir sesle “büyük babam, her şeyim mahvoldu, fakat sen yaşa” diye haykırıyordu. (…) Milli iradenin, Milli ruhun mümessili olan Milli Şefe karşı bu kadar candan ve hissi bir bağlılıkla en feci dakikalarda bile itimat gösteren bir milletin ruhi asaletine, yüksek enerjisine hayran olmamak mümkün değildir.” (Ulus, 7 İkincikanun 1940).</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682696148512.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.09" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İnönü ile depremzede kadının bu karşılaşması bakanlar tarafından Meclise “evladını kaybeden ana kalbindeki onulmaz yaranın tesellisini Şefin aziz bağrında arıyor ve buluyordu. Memed de Şefin idi. Memedin anası da Şefin ve hepsi Milletin” sözleriyle taşınır. (TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: 6, Cilt: 8, İçtima: 1, 10.01.1940, s.39.)1939 Erzincan depremi, doğa felaketlerinin öncesi ve sonrasıyla siyasal olaylar olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. Bu deprem hem Cumhuriyet döneminin ilk ve en büyük ölçekli depremi hem de deprem-siyasal kültür ilişkisinin hâlâ güncelliğini koruyan yönlerini taşıyor. Depreme önlem almayan kent planları, liderlerin felaket sahasındaki siyasal performanslarının içinde kaybolur. Politikacının felaket karşısındaki zamanlaması “yangını ihbar etmek” konusunda başarısız olsa da iktidarını tanzim etme konusunda başarılıdır.

Zappa Zamanlar

Politikacının felaket karşısındaki zamanlaması “yangını ihbar etmek” konusunda başarısız olsa da iktidarını tanzim etme konusunda başarılıdır.

Siyasal Kültür ve 1939 Erzincan Depremi

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/1/6/1677356223353.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2>Mülkiyeliler Birliği'nde toplanan yardımlar. <h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Destek ve Dayanışma Kampanyaları</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/GXIa3SzVPv9W?c=TU7ligIm0lQH1snB270mr&s=web" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yemekver.org:</a>&nbsp;Ankara Büyükşehir Belediyesi, sizin de desteklerinizle, deprem bölgelerinden gelenlere her gün kahvaltı ve sıcak yemek olmak üzere iki öğün yemek ulaştırıyor. Kahvaltı paketi 25TL, Yemek paketi 50TL.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/yenimahallebld/status/1626539130749435904?s=20" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sınava Hazırlık Kitap Kampanyası:</a> Yenimahalle Belediyesi sınava hazırlık yapan depremzede öğrenciler için kullanılmamış YGS, KPSS ve YKS kitapları ile kırtasiye malzemesi topluyor. Palme Yayınevi de depremden etkilenen öğrenciler için sınav kitabı desteği sağlıyor, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/Co7HcobMX1c/?igshid=MjkzY2Y1YTY%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.askidanevar.com/askiya-birak.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Askıda Burs Var:</a> Askıda Ne Var, depremden etkilenen üniversite öğrencileri için oluşturduğu kampanya kapsamında askıya burs bırakabilirsiniz.<a href="https://www.askidanevar.com/askiya-birak.html" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://sanatladayanisma.org/hakkinda/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sanatla Dayanışma:</a> Depremden zarar görenlere yardım ulaştıran sivil kurumlara yapılan bağışların, sanat aracılığıyla artmasına katkı sağlayabilirsiniz.<a href="https://sanatladayanisma.org/hakkinda/" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/TiyatroKoop/status/1626239611575111680?s=20" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sahneden Dayanışma:&nbsp;</a>Tiyatro Kooperatifi ortağı olan özel tiyatrolarla birlikte başlattığı kampanyada oyun gelirlerini depremden etkilenenlerle paylaşacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a href="https://twitter.com/TiyatroKoop/status/1626239611575111680?s=20" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/hempacocuk/status/1629458816944205824?s=20" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hempa Çocuk Derneği:</a> Oyuncak, boyama seti, okuma kitabı, hijyen seti, biberon ve yeni doğan seti bağışlarınızı derneğe iletebilirsiniz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.bookinton.com/gundem/kutuphaneler-ve-yayimlar-genel-mudurlugu-deprem-bolgesindeki-cocuklar-icin-kitap-ve-kirtasiye-kampanyasi-baslatti/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü:</a> Deprem bölgesindeki çocukların faydalanabilmesi amacıyla kurulacak gezici kütüphaneler için kitap ve kırtasiye kampanyası başlattı.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Maddi Bağış İçin</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.darussafaka.org/bagis/deprem-destek-kampanyasi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Darüşşafaka:</a>&nbsp;Depremden etkilenen çocuklara, Darüşşafaka çatısı altında nitelikli eğitim ortamını birlikte oluşturmaya çağırıyor.</li></ul>

Aposto Ankara

<img src="https://images.aposto.com/2022/10/0/1669535406801.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.26" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sofar Ankara geri döndü!</h2>Dünyada 400 farklı şehirde, Türkiye'de ise İstanbul, Ankara ve İzmir'de gerçekleştirilen "Songs From A Room", kısa adıyla Sofar "canlı performansın büyüsünü" geri getirmek amacıyla, şehrin her seferinde başka bir sürprizli mekanında ve sıcacık bir atmosferde müzisyenleri dinleyiciler ile buluşturan bir etkinlik serisi. Sevilen sanatçı Kalben'i de müzik dünyasına kazandıran Sofar Ankara ise uzun bir aradan sonra geri döndü, ilk etkinliğini 19 Kasım'da Yer Mekan'da gerçekleştirdi. Detaylar ve müzisyen, katılımcı ya da ev sahibi olmak için, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/sofarankara/?igshid=YmMyMTA2M2Y%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İnönü Vakfı "Lozan Belgeleri Arşivi" artık erişilebilir</h2>İnönü Vakfı, Lozan Barış Antlaşması'nın 100'üncü yılı için antlaşma belgelerinden oluşan arşivini erişime açtı. Arşiv; Kütüphane, Belge Arşivi ve Fotoğraf Arşivi olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Kütüphane bölümü İsmet İnönü’ye ait kitap, süreli yayın, atlas gibi basılı eserler ile daha sonra İnönü Vakfı’na gelmiş kitapları içeriyor. Belge Arşivinde mektuplar, telgraflar, faturalar ve raporlar gibi belgeler tercümeleriyle bulunuyor. İncelemek için, <a fr-original-style="" href="https://lozanantlasmasi.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>. <h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kısa Kısa</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">100 nesne ile alternatif bir Türkiye tarihi yazma girişimi olan, aynı zamanda bir online ansiklopedi projesi olarak adlandırılan ve Cumhuriyetin 100 yılını 100 nesne ile anlatmayı deneyen 100 Sene 100 Nesne websitesi açıldı, <a fr-original-style="" href="https://100sene100nesne.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AnkaraAks ofisi yaratıcı toplulukları belli günlerde bir araya getirmeyi amaçlayan "Açık Ofis Günleri"ni hayat geçiriyor. Katılım için <a fr-original-style="" href="https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSerh-8uRQ3uQJZqPYUQoUNqdvJntAKdq-Wv2A3-fATKct7RUQ/viewform" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Uğur Mumcu'nun gazetecilik çizgisini devam ettirecek gazeteciler yetiştirmek" amacıyla 1995'ten buyana devam eden um:ag Araştırmacı Gazetecilik Kursu kayıtları açıldı. Başvuru için <a fr-original-style="" href="https://umag.org.tr/tr/egitim/23/arastirmaci-gazetecilik-kursu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu sene Mülkiye 163'üncü, Mülkiyeliler Birliği ise 76'ncı kuruluş yıldönümünü kutluyor. Geleneksel Mülkiye Balosu ise 10 Aralık'ta gerçekleşecek, <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/mulkiyeliler/status/1595015947420827649?s=20&t=A7jg0CRkSzyLQmUWuWo_CA" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haymana İlçesi Karahoca (Eski) Cami'de restorasyon çalışmaları devam ediyor, hızlı göz atmak için <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/Ankara_Vakiflar/status/1594691408111304705?s=20&t=A7jg0CRkSzyLQmUWuWo_CA" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">18-30 yaş arası gençlerin Türkiye ile ilişkili toplumsal hafıza, geçmişle yüzleşme, toplumsal barış ve eşitliğin inşası ve/veya ayrımcılığın önlenmesine yönelik projelerini destekleyen Adnan Ergeç Fonu başvuruları için son gün 9 Aralık, detaylar için ise <a fr-original-style="" href="https://www.karakutu.org.tr/adnan-ergec-fonu-7-donem-basvurulari-acildi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>.</li></ul>

<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bînamazın otuz üç gecesi</h2>Hemen başta söyleyelim “binamaz” kelimesindeki Farsça “bi-” ön eki başına geldiği kelimeye “-siz, -sız” anlamı verir. Yani bu kelime aslında “namazsız, namaz kılmayan” demek oluyor.&nbsp;Bu kitap, Suad Fahir mahlasını kullanan meşhur edebiyat tarihçisi İsmail Hikmet Ertaylan tarafından 1921 yılında yayımlanmış. 1889’da doğan İsmail Hikmet, Galatasaray Sultanisî’ni ve ardından Mülkiye’yi bitirdikten sonra öğretmenlik yapmaya başlar. Ardından Bakü Üniversitesi’nde dersler verir, bu arada Türk Edebiyatı Tarihi isimli dört ciltlik eseri çıkar. Ülkeye dönüşünden sonra çeşitli dışişleri ve öğretmenlik görevleri yapar, en son İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı’nda profesörken vefat eder.&nbsp;Aslında kendisi daha çok edebiyat tarihi üzerine araştırma-inceleme eserleriyle bilinse de yazarlığının erken dönemlerinde roman, hikâye, şiir gibi türlerde de eserler vermiş. Bunlardan biri de <a fr-original-style="" href="http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ertaylan-ismail-hikmet" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bînamazın Otuz Üç Gecesi</a>.<img data-fr-image-pasted="true" src="https://lh4.googleusercontent.com/lncUkZIQL60Dydo_sa_HYSrNqDedI1iZ-YNadjRxgsjcLdLHD6OELOwb3zxYB-BpjB2XWMSjva4d-6gCo2sgf37Y7sjmUHPida5NEIBFfj5QJVTPc_A1eTnGjMrl3bAmTlQGajbs" width="550" height="614" ratio="0.90" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.peramezat.com/urun/bi-namazin-otuz-uc-gecesi---suad-fahir-ismail-hikmet-ertaylan" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kitabın 1921’deki ilk baskısı</a>Kitapta; yazarın daha önce, 1917’de, yayımlanan Hesap İmtihanı isimli bir okul piyesi, 1918-1919 arasında Haftalık Gazete’de tefrika edilen Falcı isimli manzum piyesi ile küçük hikâyeleri bir araya getirilmiş. Yazar kitabın <a fr-original-style="" href="http://bilgimerkezi.atauni.edu.tr/yordam/?p=1&q=suad+fahir&alan=qYazarlar_txt" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Osmanlıca</a> ön sözünde bu kitabı okuyuculara takdim etmeyi ilk sosyal vazifesi olarak gördüğünü söyler. Yine ön sözden anlıyoruz ki kitapta yer alan hikâyelerin anlatıcısı ak sakallarını titreterek kıpırdayan dudaklarından "Lâilâhe illallah" sözü ve dua eksik olmayan nuranî bir ihtiyardır. İri taneli tesbihini buruşuk parmaklarında çevire çevire anlattığı toplumun en şuh, en hoppa, en açık saçık hikâyelerini “binamaz dededen” dinlemek okuyucuları hem güldürür hem hayrete düşürür.&nbsp;Maalesef kitabın günümüz Türkçesine çevirisi yapılmamış. Edebi değeri var mıdır okumadan bilemeyiz. Belki ileride okuyacak olursak hep birlikte öğreniriz.*Küçük not: Ne Dalavere isimli kitabı, ne de hakkında herhangi bir bilgi bulabildik.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1948 doğumlu Mazlum Beyhan, çok kıymetli bir çevirmen. Dostoyevski, Tolstoy, Maksim Gorki, İlya Ehrenburg, Lenin&nbsp;çevirileri ile bir çok kişinin favorisidir. İş Bankası Kültür Yayınları Suç ve Ceza'yı&nbsp;Mazlum Beyhan çevirisi ile yayınlıyor. Ben de bu çeviriden okumuş ve herhangi bir rahatsızlık duymamıştım. Kazaklar, Bir Delinin Hatıra Defteri, Burun, Palto, Gorki'nin otobiyografik üçlemesi çevirileri İş Bankası Kültür Yayınlarından, Rus Klasiklerinde ilk toplumcu gerçekçi klasik olarak kabul edilen Suçlu Kim? - Herzen&nbsp;isimli eserin çevirisi ve bazı politik çevirileri Yordam Yayınlarından, Dostoyevski-Budala çevirisi İletişim Yayınlarından çıkıyor.&nbsp;</li></ul> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nuri Yıldırım, İvan Gonçarov'un Oblomov'unu kimin çevirisi ile okumalıyım diye araştırırken tanıştığım ve bence çok önemli bir isim. 1969'da Mülkiye'den mezun olduktan sonra bir süre Moskova'da eğitim görür ve özellikle emekli olduktan sonra çeviri yapmaya eğilir Nuri Yıldırım. <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/kitap/2019/09/21/cevirmen-nuri-yildirim-cevirdigim-rus-klasiklerine-birer-dini-metinmis-gibi-yaklasiyorum" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu</a> röportajını okuduktan ve bir süre daha araştırdıktan sonra Yıldırım'ın beni yanıltmayacağından çok eminim. Bu bültene ismini veren Zamanımızın Bir Kahramanı - Lermontov ve Yeraltından Notlar - Dostoyevski, Ölü Canlar - Gogol çevirilerini Yordam Edebiyat'ta bulabilirsin. Yine aynı emek ve özenle hazırlandığından emin olduğum Çehov seçkisi de Yıldırım çevirisi ile bulunuyor.&nbsp;</li></ul> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayşe Hacıhasanoğlu,&nbsp;bir Rus klasiğine elimizi attığımızda en çok karşılaşacağımız isimlerden biri olabilir. Şu ana kadar sıraladığım neredeyse tüm kitapların çevirisinde ismi var. Oldukça beğeniliyor ama yer yer eleştiriliyor da. Örneğin Anna Karenina çevirisi kıyaslaması ile ilgili eklediğim yazıda yapılan eleştirileri görebilirsin. Yine de zamanında sansürü kabul etmeyen nadir Karamazov Kardeşler&nbsp;çevirisinin kendisine ait olduğunu belirtmek gerekir burada. Çok sayıda Maksim Gorki çevirisi, Anna Karenina, Diriliş gibi büyük Tolstoy eserleri&nbsp;çevirisi, Turgenyev'in Babalar ve Oğulları, Rus bilimkurgu yazarı Bogdanov'un&nbsp;eserlerinin çevirisi Hacıhasanoğlu'nun kaleminden çıkmıştır. Çevirilerini büyük oranda İş Bankası Kültür Yayınları, Can Yayınları ve Yordam Edebiyat yayınlamaktadır.&nbsp;</li></ul> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu noktada bilinen çevirmenler Mehmet Özgül ve Ergin Altay'a da mutlaka değinmek gerekir elbette. Ben kendi kitap dünyamda bir Rus çeviri okuyacak isem bu iki ismi tercih etmiyorum. Ancak örneğin Soljenitsin gibi şu an sadece İletişim Yayınları'ndan çıkan ve başka çeviri bulunmayan durumlarda elbette okuyorum. Burada ismi geçmeyen bir çok çevirmen daha var ama en başta da dediğim gibi kendi okuma serüvenimde tercih ettiğim isimlerden özellikle bahsetmek istedim.</li></ul>

Mülkiye ile ilgili hikayeler