<img src="https://images.aposto.com/2025/3/5/1744994227776.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.48" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kanal İstanbul geri mi dönüyor?</h1>Şubat ayının ortasında, daha önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı dava sonucunda iptal edilen, Arnavutköy’deki Kanal İstanbul projesi güzergahında bulunan Yenişehir Rezerv Yapı Alanı'nın bir kısmına ilişkin yeni imar planı TOKİ tarafından onaylanması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın helikopterle alanı incelemesi ve 2021 yılında alandan çekilen iş makinelerinin geri gelmesinin ardından Ekrem İmamoğlu, Perşembe günü X hesabından bir video yayımlayarak bir açıklamada bulundu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Aziz milletim, sizden istirhamımdır.Lütfen bunları görün ve paylaşın. Yokluğumu fırsat bilip "Kanal İstanbul" &nbsp;denen rant ve talan projesi uğruna Avrupa Yakası’nın en önemli su kaynaklarından biri olan Sazlıdere Barajı’nın etrafında 24 bin konutun inşaatını &nbsp;başlattılar.Bu kez alelacele TOKİ'yi devreye almışlar. Dozer ve iş makinelerini mutlak koruma alanının içine, suyun dibine kadar sokmuşlar. İBB’nin ve İSKİ’nin resmi uyarılarını dikkate almadıkları gibi Cumhurbaşkanlığı kararıyla Sazlıdere Barajı’nın içme suyu kullanım oranını %100’den %0’a indirmişler. Bunu hiç utanmadan kamuoyundan saklayıp, İSKİ’ye bile bildirmemişler.Şunu herkes anlasın ki, bizim gözbebeğimiz İstanbulumuz’da feda edilecek bir tek damla su kaynağımız yok. Bu haksız, hukuksuz ve fırsatçı yaklaşımla mücadeleyi asla bırakmayacağız. Sizin iklim değişikliği ve çevre koruma konusunda zerre kadar samimiyetiniz olsaydı, İstanbul’un su kaynaklarına böylesine saldırmazdınız.Hukuka, ekonomiye, demokrasiye verdiğiniz zararın yanına çevreye, İstanbul'un su kaynaklarına verdiğiniz &nbsp;zararı ekliyorsunuz. Tüm dünyanın cebelleştiği, yeni yol ve yöntemler aradığı iklim krizine bir kriz de siz ekliyorsunuz. Hemen vazgeçin bu rant ve talan projesinden. Millet sizi zaten gönderecek bari gitmeden toprağa, suya, havaya &nbsp;daha fazla zarar vermeyin."</blockquote>İstanbul Planlama Ajansı Başkanı, şehir plancısı Buğra Gökçe ise İPA tarafından 25 Şubat 2025 tarihinde yayınlanan Kanal İstanbul Bilgilendirme Toplantısı Raporu'nu paylaşarak şu noktalara dikkat çekti:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kanalın en geniş yeri 400 metre olup, İstanbul Boğazı’nın en dar noktası 698 metre, en geniş noktası ise 3600 metredir. Bu ölçüler, Kanal İstanbul’un denizcilik açısından İstanbul Boğazı’na göre dezavantajlı olduğunu ortaya koymaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yeni bir su yolu açılması, bu iki deniz arasındaki doğal su akışını değiştirecek ve ekolojik dengeyi bozacaktır. Her gün 13 milyon kişinin atıksu yüküne eş değer 107 ton azot ve 7 milyon kişinin atıksu yüküne eşdeğer 9,5 ton fosforun Marmara Denizi’ne taşınması, bölgedeki kirliliği katlanarak artıracaktır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul’daki toplam tarım alanlarının %13,5’i bu proje kapsamında imara açılarak elden çıkacak ve bu durum, ucuz ve güvenli gıdaya erişim sorununu daha da derinleştirecektir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">300 bin kişilik tarımsal istihdam kaybı yaşanacak, 200 bin ton buğday üretimi gerçekleşmeyecek, ve toplamda 20 bin futbol sahası büyüklüğünde, yani yaklaşık 136 milyon metrekare tarım arazisi yok olacaktır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sazlıdere Barajı, proje kapsamında yok edilecek ve bu, Türkiye tarihinde ilk kez bir barajın kamu eliyle yıkılması anlamına gelecektir. Bu barajın yıkılmasıyla birlikte, İstanbulluların 55 milyon metreküplük içme suyu kaynağı kaybolacaktır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Proje ayrıca, 14 milyon metrekare arkeolojik sit alanı, 850 bin metrekare doğal sit alanı ve 2 milyon metrekare karma sit alanını tehdit etmektedir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekonomik açıdan bakıldığında, sadece proje kapsamında yapılması planlanan köprüler için 356 milyar lira ayrılması öngörülmektedir. Bu kaynakların, ülkenin deprem hazırlıkları gibi daha acil ve öncelikli sorunlarına yöneltilmesi gerektiği açıktır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu proje için ayrılması düşünülen 65 milyar dolar bütçe ile 770 bin yatak kapasiteli yeni hastaneler inşa edilebilirdi. 29 milyon öğrenciye eğitim bursu verilebilirdi ve 11,5 milyon öğrenciye yurt yapımı gerçekleştirilebilirdi.</li></ul>Pelin Cengiz, politika yayınımız Spektrum için iktisatçı Prof. Dr. Fuat Ercan'a&nbsp;Kanal İstanbul projesiyle iktidarın nasıl bir planı uygulamaya koyduğuyla ilgili fikrini sordu. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#c0e5a0" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#c0e5a0 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/fuat-ercan-kanal-istanbul-iktidarin-ayakta-kalma-cabasi?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(192, 229, 160) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ TAMAMI</a>

Angst

🚰 Ne tartışıyoruz? Dün tutuklu İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun "Yokluğumu fırsat bilip 'Kanal İstanbul' denen rant ve talan projesi uğruna Avrupa Yakası’nın en önemli su kaynaklarından biri olan Sazlıdere Barajı’nın etrafında 24 bin konutun inşaatını başlattılar"&nbsp;sözleriyle gündeme getirdiği Kanal İstanbul projesini Prof. Dr. Fuat Ercan'la konuştuk. Pelin Cengiz'in haberini politika yayınımız Spektrum'dan <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/fuat-ercan-kanal-istanbul-iktidarin-ayakta-kalma-cabasi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">okuyabilirsiniz</a>.🍿 Ne izliyoruz?&nbsp;7. sezonuyla bizi yeniden teknolojiyle ilgili korku ve endişelere gark eden Black Mirror'ı. Dizi, modern teknolojilerin kötüye kullanılabilecek yönlerini ustalıkla işliyor. Öte yandan Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde teknolojik eşitsizlik de en az teknolojik distopya kadar yakıcı bir gerçeklik. Çiğdem Öztabak, teknoloji yayınımız Quando için <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/black-mirror-teknolojinin-tum-karanligiyla-geri-dondu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.🤔 Neyi merak ediyoruz?&nbsp;Adalet duygusunun sarsılmasının, seçmen tercihlerine nasıl yansıyacağını. Utku Başar, Spektrum için Türkiye'de ve dünyada yakın tarihten örneklerden ve anket sonuçlarından yola çıkarak özellikle muhafazakar kararsızların ne yönde tercih yapabileceğini <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/serbest-kursu-dogu-toplumlarinin-adalet-duygusunu-sarsmamak" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.

Aposto Gündem

İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla başlayan olaylar, Türkiye’de yeni bir siyasi milada denk düşüyor. Eylemlerde polisin orantısız şiddeti, kitlesel gözaltı ve tutuklama süreçleri, siyasette yaşananların 50 milyar dolarlık ekonomik bedeli, boykot tartışmaları, üniversitelerden liselere sıçrayan protesto gösterileri derken Türkiye siyasi tarihine pek çok yeni not düşüldü.Öte yandan 19 Mart sonrası siyasi, ekonomik ve toplumsal boyutlarıyla tartışılan gelişmeler arasında hepimize öteden beri tanıdık bir başlık daha var: Kanal İstanbul.Erdoğan'ın özellikle seçim dönemlerinde gündeme getirdiği ve seçim vaadi olarak yurttaşa sunduğu ancak bilim insanlarının karşı çıktığı, neden yapılmaması gerektiği üzerine onlarca raporun yazıldığı Kanal İstanbul, 19 Mart sonrası tekrar başrolde.&nbsp;Bir adım geriden:&nbsp;2019 seçimlerinde İBB Başkanlığı koltuğuna oturduğu günden sonra her platformda projeye karşı olduğunu söyleyen İmamoğlu ile Erdoğan arasında Kanal İstanbul, pek çok kez gerginlik konusu oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ocak 2025’te İBB, bilim insanlarının katılımıyla&nbsp;“Kanal İstanbul Bilgilendirme Toplantısı” <a fr-original-style="" href="https://kanal.istanbul/wp-content/uploads/2025/02/KANAL-ISTANBUL-BILGILENDIRME-RAPORU-2025.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporunu</a> yayımladı. İmamoğlu da Kanal İstanbul’un İstanbul ve Türkiye için stratejik bir beka meselesi olduğunu belirterek 135 milyon metrekarelik alanın tarım ve orman alanlarını içeren kısmının tahrip edileceğini söyledi ve “İstanbul’un korunması ve iyileştirilmesi, yalnızca yerel bir sorumluluk değil, ulusal bir görev olarak görülmelidir” dedi.&nbsp;</li></ul>Raporda, Kanal İstanbul için harcanması öngörülen&nbsp;65 milyar doların daha acil ve öncelikli ihtiyaçlara kaynak sağlamak için kullanılabileceği kaydedilmişti.İmamoğlu’nun ikinci kez İBB Başkanı seçildiği son yerel seçimlerde Cumhur İttifakı’nın İBB başkan adayı Murat Kurum, Kanal İstanbul projesiyle ilgili bir soruya, “İstanbul’un gündeminde olmayan hiçbir iş bizim de gündemimizde olmayacak” demişti. Ancak, seçimi kaybeden Murat Kurum kısa bir süre yeniden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na getirildi. Kurum, bir süre sonra Kanal İstanbul projesinin imar planlarını da tekrar askıya çıkardı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kanal İstanbul’da iş makineleri tekrar çalışmaya başladı</h2>Aralık 2024’te rezerv alan sınırı ve çevre düzeni planına yönelik verilen iptal kararının ardından, Sazlıdere Barajı çevresindeki projeleri resmileştirmek amacıyla 10 Şubat 2025 tarihinde yeni 1/100 bin ölçekli Çevre Düzeni Planı ile birlikte imar planları askıya çıkarıldı. Ancak 2019 tarihli ana planın iptali doğrultusunda, bu plan da usul gerekçesiyle askıdan geri çekildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu planlama süreciyle eşzamanlı olarak TOKİ, 16 Aralık 2024 - 31 Ocak 2025 tarihleri arasında 24 bin 150 konut ve 1121 dükkandan oluşan projeler için 28 ayrı ihale düzenledi. Ayrıca 13 Mart 2025’te yatırım bedeli 65 milyar 371 milyon TL’yi aşan ve altı farklı bölgede uygulanacak olan başka bir proje için “ÇED Gerekli Değildir” kararı alındı.&nbsp;</li></ul>5 Nisan 2025 itibarıyla göl havzası sınırındaki tarım alanlarında iş makinelerinin çalışmaya başladığı tespit edildi.&nbsp;İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından daha önce Körfez ülkelerine pazarlanan Kanal İstanbul reklam videolarının tekrar bu ülkelerde dolaşıma girmiş olması da dikkat çekici.&nbsp;Fakat iktidar, Kanal İstanbul için ne Avrupa bankalarından ne de Körfez bölgesinden fon bulabiliyor. Bu zamana kadar Arap ülkelerinden gayrimenkul alımı yapıldığını görüyoruz. Arka arkaya yargı kararları hiçe sayılarak yapılan inşaatlar ve devam eden inşaat ihaleleri de bir kez daha Kanal İstanbul’un aslında bir gayrimenkul projesi olduğunu doğruluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fuat Ercan: 19 Mart'ı anlamak için öncesine bakmak gerek</h2>Hem 19 Mart sonrası yaşananların ekopolitiği hem de Kanal İstanbul projesiyle iktidarın nasıl bir planı uygulamaya koyduğuyla ilgili fikrini sorduğumuz iktisatçı Prof. Dr. Fuat Ercan “19 Mart ve sonrasını değerlendirebilmek için 19 Mart öncesi sürece bakmak gerekiyor" diyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Merkezî iktidar, İstanbul’un sahip olduğu potansiyeli yeniden ele geçirmek istedi. Yerel seçimlerde İstanbul’u kaybetmek, Kanal İstanbul gibi projelerin merkezi olan, ülkede yaratılan katma değerin önemli bir kısmının bulunduğu İstanbul’daki mega projeleri de kaybetmeye neden oldu. Gördüklerimiz bunu yeniden ele geçirme kaygısı ve kavgası.Saraçhane eylemlerinin yanı sıra Türkiye’de hayal bile edemeyeceğimiz şekilde Rize’de, Konya’da, Trabzon’da da insanların 'yeter artık' diyerek ekonomik kriz ortamında işsizliğe, geleceksizliğe karşı çıktıklarını gördük. 19 Mart ve sonrasındaki Türkiye’de, açığa çıkan çoklu kriz ortamının çok değişkenli dünyasını görüyoruz.”</blockquote>Türkiye’de seçime dayalı otoriter sistemde yaşadığımızı ifade eden Ercan, bu durumu siyaset bilimci Albert Hirschman’ın 1970’te kaleme aldığı Exit, Voice, and Loyalty (Terk, İtiraz ve Sadakat) kitabına atıfta bulunarak değerlendiriyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Toplumsal yapı kendi kendini üretemediğinde üç değişkene yol açar:Biri exit, yani çıkış… Toplumun geniş kesimleri, bu durumdan çıkmak istiyor; yeni bir şey talep ediyor. Protesto eden kalabalıkların 'biz bu ortamdan çıkmak istiyoruz' talebi önemli.İkincisi voice, ses… Siyaset alanı her geçen gün daha da daralırken müdahale edilen her alandan insanlar olumsuzlukla karşılaştığında birer siyasal özneye dönüşebiliyor. Toplumun geniş kesimlerinde insanların sesini yükseltme dönemi başlıyor. Siyasette yeni özneler devreye giriyor.Üçüncüsü ise loyalty, sadakat… AKP’nin eskisi gibi kitlesel tabanı yok ama yaratılan zenginlikte egemen olan, bütün sistemden nemalanan, bu zamana kadar hukuk dışı işlerin içinde olanlar ve bu insanlar arasındaki bağlılık ilişkileri var.”</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sermayeyi dolaylı şekilde hareket ettirme arzusu</h2>Sadece yatırımların büyüklüğü açısından değil, sermayenin geldiği noktayı göstermesi açısından da Kanal İstanbul’un çok önemli olduğunu belirten Ercan’ın projeyle ilgili görüşleri şöyle:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Kanal İstanbul dediğimiz yatırım alanı, sadece topraktan elde edilen kâra ve ranta işaret etmiyor; banka sermayesini, endüstri sermayesini, inşaat sektörünü, istihdamı desteklediği için siyasi iktidara yeni bir varlık alanı açmasının yanı sıra birçok alanı da aktive ediyor. Bankacılığı, 260’a yakın girdiyi barındıran inşaat sektörünü aktive ediyor; topraklar yeniden değerleme alanına giriyor. O yüzden İstanbul’un ülke genelindeki zenginlik yaratma potansiyeli de düşünüldüğünde siyasi iktidarın Kanal İstanbul gibi yatırımlardan vazgeçmesi mümkün değil. Çünkü kaynak bulmanın en iyi yollarından biri.&nbsp;65 milyar dolarlık bir yatırımdan bahsediliyor, buradan elde edilecek gelirlerin çarpan etkisi var, yatırımların kümülatif etkisi var, istihdam yaratma potansiyeli var.Dolayısıyla bu, siyasi iktidarın kaynak arayışının bir uzantısı, siyasi olarak ayakta kalma çabasının bir ürünü.İstanbul, büyük bir yatırım alanı; yerel yönetim açısından da merkezî bir alan. İktidarın üretimi, ticareti ve parayı harekete geçirecek finansmana ihtiyacı var. Onu bulamadığı için de köşeye sıkışmış durumda.Üretim sürecinde olması gereken katma değerler yaratılamadığı zaman, üretim sürecini dolaylı bir şekilde etkileyen yatırım alanlarına geçtiler. Yerin altını üstüne getirerek, kentleri yeniden dönüştürerek…Amaç, sadece Kanal İstanbul’da arazinin değerlenmesi değil, belirli bir yerde toprağın yeniden işlev kazanması değil; talep ettiklerinde gelmeyen sermayeyi mega projeyle çekebilmek. Kanal İstanbul’da bundan sonra tetiklenecek yatırım mekanizmasına bakmak lazım, hangi sermaye geliyor, hangi bankalar giriyor… Uluslararası sisteme entegre olamadıkları için sermayeyi dolaylı şekilde hareket ettirme arzusu var ve İstanbul da bu açıdan bir merkez durumunda. Siyasal iktidar, sermayenin harekete geçmediği bir alanda katalizör görevi görerek onları devreye sokuyor. O yüzden İstanbul çok önemli.”</blockquote>

Spektrum

Prof. Dr. Fuat Ercan, Kanal İstanbul’un tekrar tartışılmaya başlamasıyla ilgili “Burada amaç Kanal İstanbul’da arazisinin değerlenmesi değil, bir toprak parçasının yeniden işlev kazanması değil, talep ettiklerinde gelmeyen sermayeyi bir mega projeyle çekebilmek. Bundan sonra tetiklenecek yatırım mekanizmasına bakmak lazım, hangi sermaye geliyor, hangi bankalar giriyor… Uluslararası sisteme entegre olamadıkları için sermayeyi dolaylı şekilde hareket ettirme arzusu var” diyor.

Fuat Ercan: Kanal İstanbul, iktidarın ayakta kalma çabası

Son bir kaç gün içerisinde Kanal istanbul projesinde önemli gelişmeler yaşandı.&nbsp; Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Kanal İstanbul Projesi için imar planlarının onaylanıp askıya çıkarıldığını duyurdu. Kurum, vatandaşlar, belediyeler ve kamu kuruluşlarından gelen talepler doğrultusunda yapılan itirazların dinlendiğini belirtti. Kurum, askıya çıkarılan bu projeler için de gelen itirazların dinleneceğini ve hızlı adımlar ile Kanal İstanbul’un İstanbul’a kazandırılacağını açıkladı. <img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-30T08:59:55.031Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.77" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Projelerde yapılan değişiklikler üzerinden gidersek, vatandaşların daha fazla konut alanı istediği gibi bir sonuç çıkıyor. Zira projede, istihdam getireceği iddia edilen teknoloji geliştirme bölgesi ve kongre alanlarının yerine konut alanlarının eklendiği görülüyor. Ancak Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İstanbul İl Koordinasyonu Sekreteri Cevahir Akçelik, <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/kanal-istanbulun-imar-plani-revizyonu-projenin-asil-amacini-ortaya-koyuyor/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yeşil Gazete’ye yaptığı değerlendirmede</a> söz konusu revizyonların vatandaşların itirazı ile alakası olmadığına dikkat çekiyor. Akçelik, kendilerinin projenin en başından beridir emlak üzerinden ranta yönelik bir proje olduğunu söylediklerini ve bu son değişiklik ile bu görüşlerinin daha da güçlendiğini belirtiyor.&nbsp; <img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-30T09:02:50.048Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Vatandaşların asıl itirazının, şehrin kuzeye doğru genişlemesine yönelik olduğunu hatırlatan Akçelik, insanların projenin ormanlık alanları ve su varlıklarını yok etmesine, deprem açısından oluşturacağı risklere, İstanbul’a yeni bir nüfus yükü oluşturmasına karşı çıktığını belirtti. Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Genel Sekreteri Medet Güney de, Kanal İstanbul’daki asıl sorunun "su" olduğuna dikkat çekiyor. Güney, Avrupa Yakası’nın&nbsp;önemli içme suyu havzası Sazlıdere Barajı’nın tamamının kanal içinde kalacağını, Terkos‘un ise ÇED raporuna göre bir kısmının kanal içinde kalacağını ancak zamanla buranın da kanala karışacağını belirtti. Bu kaynaklar yerine 200 km öteden Düzce’deki Melen Çayı’ndan İstanbul’a su getirilmesi planlanıyor. Böyle bir durumda suyun maliyetinin artacak ve bu faturayı yine halk ödeyecek. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da projenin en az 110 milyar dolarlık ve yine bunu halkın ödeyeceği bir faturaya sahip olduğunu sürekli hatırlatmakta. Hükümet genelinden gelen, İstanbul Boğazı’ndaki trafiğin arttığı ve bunun tehlike yarattığı konusundaki açıklamalar ise gerçeği yansıtmamakta. Son 12 yılda boğaz trafiği %27 oranında azalmış durumda ve taşınan yükün %80’i tehlikeli madde içermemekte. En son kaza 2018 yılında gerçekleşti ama bundan önceki 24 yıl içerisinde boğazdan bir milyona yakın gemi geçti. Yani kaza riski milyonda bir diyebiliriz. <img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-30T09:05:40.299Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Buna karşı insan eli ile yapılmış olan Süveyş Kanalı’nda son yaşanan kazanın ardından, Türkiye’de benzer bir durum yaşanırsa ortaya çıkacak ekstra maliyetler de tartışılmakta. En riskli durum aslında denizlere verilebilecek ekolojik zarar.Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Saydam, Marmara ve Karadeniz’in sularının birbirine karışması ile geri dönülmez bir durum oluşacağı konusunda uyarıyor. Bu iki denizin birbirine karışması, Marmara Denizi’nin alt sularındaki oksijen tükenmesi ile alt tabakadaki hidrojen sülfür yoğunluğu artma ve bütün İstanbul’u çürük yumurta kokusu sarma riski taşıyor. Kısacası, kısa ve uzun dönemde Kanal İstanbul, belli bir kesime gelir sağlarken, bunu inatlaştığı bireylerin ekolojik ve sosyal hakları üzerinden kazanıyor. Bu geri dönülemez sonuçlara protestolar da hala devam etmekte. Geçtiğimiz Cumartesi günü, Kanal İstanbul projesine karşı çıkan birey ve kurumların oluşturduğu Ya Kanal Ya İstanbul Koordinasyonu da projeye karşı başlattıkları kampanyayı devam ettirdiklerini açıkladı. <img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-30T09:11:04.706Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Kadıköy İskele’de bir araya gelen aktivistler projenin iptal edilmesi taleplerini yinelediler. “Doğa için sanat buluşması” ismi verilen etkinlikte aktivistler “Beton İstanbul’a hayır”, “İstanbul ve doğa ile inatlaşılmaz” yazılı pankartlar açtılar. Bundan sonraki süreçte ise Bakanlık’ın imar planındaki revizyonları onaylayarak askıya çıkarmasıyla birlikte vatandaşların itirazlarını sunması için 30 gün süreleri olacak. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği İstanbul İl Koordinasyonu Sekreteri Cevahir Akçelik, itiraz dilekçelerinin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine sunulabileceğini belirtiyor ve&nbsp;itiraz etmenin hala mümkün olduğunu hatırlatıyor. Kamuoyunda sanki her şey bitmiş, itiraz edilecek bir şey yokmuş gibi bir algı oluşturulmak istendiğine dikkat çeken Akçelik, plan askıdan inince de yeniden bir dava açılması mümkün olacağını belirtiyor. Bu konuda güncel bilgiler için <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/yakanal_yaist" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ya Kanal Ya İstanbul platformunu sosyal medya üzerinden takip etmeniz mümkün.</a>

Çevreci Geek

Bakan Kurum'un Kanal İstanbul imar planlarını onayladık demesine rağmen, itiraz süreci aslında hala devam etmekte.

Kanal İstanbul imar planı onaylandı, peki şimdi ne olacak?

Karadeniz ve Marmara arasında yapay bir kanal açma fikri yeni değil; Roma İmparatorluğu dönemine kadar uzanıyor. 16'ncı ve 19'uncu yüzyıllar arasında Osmanlı’da da dönem dönem gündeme geliyor. Günümüzdeyse kanalın Sakarya yerine batıya, Çatalca Yarımadası’na taşındığını görüyoruz. Fikri, dönemin Enerji Bakanlığı müsteşarlarından Yüksel Önem’in kaleminden ilk kez 1985 yılında okuyoruz. Bir dönem Bülent Ecevit tarafından da desteklenen fakat bilim insanlarının uyarılarıyla geri çekilen bu mega proje, 2011 yılında yeniden yankılanmaya başlıyor. Peki neydi bilim insanlarının uyarıları? İnsan eliyle açılacak yeni bir “boğaz”ın İstanbul’un ekosistemine nasıl etkileri olacak?&nbsp;Bardağın boş tarafı: Yeni boğaz hattı, İstanbul’un su ihtiyacının %20’sini karşılayan Terkos Gölü’nün doğusunda kalan bölgeden başlıyor. Durusu Mahallesi’nden geçerek yıllık ortalama verimi 55 hm³ olan Sazlıdere Barajı’na varıyor. Başakşehir’den devam ediyor ve Küçükçekmece Gölü’yle birleşerek Marmara Denizi'yle buluşuyor. Bu güzergâhı sakince takip etmiyor tabii. WWF Türkiye’nin hazırladığı rapora <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzI2NWFlYmRiZWMzMDAwN2JkNGJhNCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3ZnRyLmF3c2Fzc2V0cy5wYW5kYS5vcmclMjUyRmRvd25sb2FkcyUyNTJGa2FuYWxpc3RhbmJ1bF8zLnBkZiUyNTNGOTcyMCUyNTJGeWFrYW5hbHlhaXN0YW5idWw="">göre</a>, Terkos Gölü koruma alanına 5,4 kilometre boyunca temas etmesiyle göle tuzlu su karışmasına sebep oluyor. Ayrıca Sazlıdere Barajı’nın kullanım dışı kalması ve Küçükçekmece Gölü’nün tamamen kanalla birleşmesi anlamına geliyor. ÇED Raporu’na göre bu durum İstanbul için 32,7 milyon metreküp suyun, yani su rezervlerinin %3’ünün kaybı demek. İBB’nin hesabına göre sayılar daha ciddi. İklim değişikliği sebebiyle hâlihazırda su kaynaklarının azalması riskiyle karşı karşıya olan İstanbul için Kanal İstanbul projesi, her üç İstanbulludan birinin susuz kalmasına eş değer.&nbsp;&nbsp;Tatlı-tuzlu dengesi: Birbirine karışan sular sadece Terkos’la sınırlı değil. WWF Türkiye, raporunda İstanbul Boğazı’nın Karadeniz’e yakın özellikler taşıyan üst akıntısıyla Marmara Denizi’ne benzer alt akıntısında ve genel deniz suyu özelliklerinde hızlı değişimler olacağını öngörüyor. Kanal İstanbul’un açılmasıyla yaklaşık dört Sakarya Nehri büyüklüğünde tatlı suyun Marmara Denizi’ne karışması bekleniyor. Bu durumda Marmara’da oksijen seviyesi düşecek, alt tabandaki hidrojen sülfür oranıysa hızla artacak. BBC’nin haberine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzI2NWFlYmRiZWMzMDAwN2JkNGJhNCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy55b3V0dWJlLmNvbSUyNTJGd2F0Y2glMjUzRnYlMjUzRGktdVE1NnNZSHlB"">göre</a> bu durum, lodos estiğinde İstanbul’u “çürük yumurta” kokusuyla dolduracak. Su dengelerinin bu denli değişmesi, deniz canlıların yaşam alanlarını da etkiliyor kuşkusuz. WWF Türkiye’nin verdiği sayılar gösteriyor ki Karadeniz’in canlılık açısından pek de iç açıcı olmayan suları, Marmara Denizi’nin çeşitliliğinde ciddi bir azalma yaşatacak: Tehdit altındaki üç yunus türü dâhil 86 canlı türü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak.Ya yaban hayat? Projenin etki alanı içinde kalan tüm sulak alanlar için Trakya’nın önemli doğal habitatları diyebiliriz. Terkos ve Küçükçekmece gölleri özellikle kış aylarında 10 binden fazla kuşa ev sahipliği yapıyor. Küçükçekmece ayrıca deniz canlıları için de bir üreme bölgesi. Alanın dikkat çeken memeli türleri arasındaysa uzun ayaklı yarasa, Akdeniz nalburunlu yarasası, Beyaz kesicidişli körfare, Avrupa gelengisi ve su samuru var. Bu isimleri hiç duymamış olabilirsiniz; ama doğal dengenin içinde kendilerine önemli yer bulan bu canlılar, aynı zamanda Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin kırmızı listesinde nesli tükenme tehlikesi olan hayvanlar arasında&nbsp;Kestane, gürgen, palamut: ÇED Raporu, Kanal’ın yaklaşık 550 hektar orman alanının olumsuz etkileneceğini belirtiyor. Bu, yaklaşık 15 Yıldız Parkı demek. İBB’nin öngörüsü yaklaşık 23 milyon metrekarelik bir ormanlık alanın yok olacağı yönünde. Projede tahrip olan orman alanını telafi etmek adına 34 milyon metrekare yeni yeşil alan çalışması yapılacağı sözü veriliyor; fakat TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu’na göre orman sadece yeni ağaç dikilerek hızlıca yeniden canlandırılabilecek bir organizma değil. Toprağı, mantarı, küfü ve yosunuyla bütüncül bir varlık olan orman alanlarının tahribatı, bu bölgede bulunan toplam 575 bitki ailesini önemli ölçüde etkiliyor. Proje aynı zamanda İstanbul’un ve hatta tüm Trakya’nın tarım alanlarının 4.071 hektarına mal olacak. Bu alan, Kadıköy’ün tamamı kadar geniş ve İstanbul’un özellikle buğday ihtiyacını ciddi ölçüde karşılıyor. Kanal açıldığı takdirde, bu alanların kullanımı mümkün olmayacak.&nbsp;Kaynakça: Kanal İstanbul ÇED Raporu, Aralık 2019. Kanal İstanbul Çalıştay Raporu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 10 Ocak 2020.&nbsp; İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kanal İstanbul Projesi Komisyon Raporu, 2020.

Aposto İstanbul

Kanal İstanbul’un siyasi ve ekonomik etkileri konuşulmaya devam ederken doğayı yeterince düşünüyor muyuz? Kanal İstanbul’un ekolojik etkileriyle ilgili yeterince bilgi sahibi miyiz? 

Sazlıdere Barajı ile ilgili hikayeler