• Samsun'da silahlı saldırı: Samsun'un Bafra ilçesinde, Efe Ç. ile akrabası Doğukan Ç. arasında çıkan tartışma sonucunda Efe Ç. bacaklarından ve kasığından vurularak yaralandı.<ul><li>Olay, Kızılırmak Mahallesi 19 Mayıs Caddesi'nde, Tütün Müzesi önünde gerçekleşti.</li><li>Yaralı Efe Ç., Bafra Devlet Hastanesi'nde müdahale edildikten sonra Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezine sevk edildi.</li><li>Polis, olay yerinden kaçan şüpheli Doğukan Ç.'yi yakalamak için çalışma başlattı.</li></ul>

Canlı Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Türkiye Gazetesi'nden Esma Altın'ın <a data-sk="tooltip_parent" data-stringify-link="https://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/izmarit-vergisi-gundemde-tbmm-sessiz-pandemi-icin-harekete-gececek-1049616" fr-original-style="" href="https://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/izmarit-vergisi-gundemde-tbmm-sessiz-pandemi-icin-harekete-gececek-1049616" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberine göre</a>, tütün ürünlerinin yasaklanmasını düzenleyen kanun ile tütün ve alkol piyasasını düzenleyen kanunda değişikliğe gidilecek. Buna göre, tütün şirketlerinin sigara izmaritlerini temizlemek için çöp veya kirletme bedeli vergisi&nbsp;ödemesi teklif edilecek.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte:&nbsp;Haberde, bir tarihin esas alınacağı ve bu tarihten sonra doğan nesillere sigara satışının yasaklanmasının da önerileceği belirtildi.</li></ul>

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan, içki üreticileri ve ithalatçılarına teminat zorunluluğu getiren tebliğ taslağı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni yönetmeliğe göre fermente alkollü içecek ana kategorisinde yıllık üretim kapasitesine göre ödenecek teminat tutarları&nbsp;şu şekilde:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">20 bin litreye kadar olanlardan 500 bin TL</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">20 bin litreden 100 bin litreye kadar olanlardan 1 milyon TL</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">100 bin litreden 300 bin litreye kadar olanlardan 2 milyon TL</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">300 bin litreden 2 milyon litreye kadar olanlardan 4 milyon TL</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2 milyon litreden 10 milyon litreye kadar olanlardan 8 milyon TL</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">10 milyon litreden 50 milyon litreye kadar olanlardan 15 milyon TL</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">50 milyon litreden fazla olanlardan ise 50 milyon TL</li></ul></li></ul>

apéro

TBMMBu yasama yılında dokuz haftalık süre geride kalırken Meclis yine oldukça yoğun bir gündemle karşımızdaydı. Geçen hafta görüşmelerine başlanan tütün kanun teklifi bu hafta kanunlaşırken, hız kesmeden &nbsp;Antalya Diplomasi Forumu Vakfı Kanun Teklifinin görüşmelerine başlandı. Bununla birlikte haftanın son oturumu olan perşembe gününde seri şekilde üç uluslararası anlaşmanın uygunluğu Genel Kurulda kabul edildi ve hafta boyunca toplamda dokuz adet araştırma önergesi gündeme geldi. Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun TeklifiBir önceki sayımızda; geçen hafta görüşmelerine başlanan teklifle ilgili Genel Kurulda &nbsp;yapılan konuşmaları derlemiş, teklifin odak noktalarından bahsetmiştik. Bu sayımızda ise yürürlük maddeleri dahil 11 maddeden oluşan teklifin maddeleriyle alakalı bir inceleme gerçekleştireceğiz.&nbsp;Madde 8: Bu maddeyle “kanuna aykırı tütün ticareti”yapanlara uygulanan hapis cezaları yeniden düzenleniyor. Düzenlemeye göre artık bu suçun cezası 3 ila 6 yıl değil 2 ila 5 yıl olarak öngörülüyor. Maddenin yeni haliyle bu suçtan ceza alanlara çeşitli infaz kolaylıklarından yararlanma şansı doğuyor.&nbsp;Madde 3: Bu maddeyle makaron, yaprak sigara kâğıdı ve sigara filtresi üreticileri için getirilen tesis sınırlamaları düzenlenmiş. Düzenlemeyle göre yıllık tek vardiyada iki milyar adet minimum kapasitesi olan ve en güncel teknolojiler kullanılan tesislerde üretim yapılması zorunlu olması öngörülüyor.Madde 4: Bu maddeyle makaron ve sigara üretiminde kanuna uygun şekilde üretim yapılmaması halinde verilecek cezalar düzenleniyor. Maddede, verilecek idari cezalar on bin liradan az olmayacak şekilde üretilen her bir adet için 1 TL tutarında olacak şekilde düzenlenmiş.&nbsp;Madde 9: Bu maddeyle kaçak telefonlarda kullanılan imei numaralarının kullanım süreleri düzenleniyor. Eski düzenlemede telefonun imei numarasının sistemden silinmesi için yedi yıllık kullanılmama süresi gerekirken yeni düzenlemede kullanılmama süresi bir yıl olarak öngörülmüş.&nbsp; Uluslararası Anlaşmalar&nbsp;Anayasaya göre bazı uluslararası anlaşmaların bağlayıcı olması için bir uygunluk kanunu gerekir. &nbsp;Geçen hafta Meclis gündeminde bu tarzda üç adet uygunluk teklifi vardı. Gündemdeki bu anlaşmalara ilişkin teklifler kabul edilip kanunlaşırken teklifler ise şu şekildeydi;1- Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti’ne Yapılacak Birlik Mali Yardımının Uygulanmasına İlişkin Özel Düzenlemeler Hakkında Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi;&nbsp;Avrupa Birliği tarafından aday ülkelerdeki standartların Avrupa Birliği seviyesine çıkartılması ve Birliğe olası katılım durumunda ülkelerin vatandaşlarına karşı çeşitli yükümlülüklerini gerçekleştirebilmesi adına oluşturulan ve bu dönem üçüncüsü gerçekleştirilecek olan destek programına HDP dışındaki gruplardan kabul oyu geldi.&nbsp;2- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Moldova Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karşılıklı Kültür Merkezlerinin Kuruluşu ve Faaliyetlerine İlişkin Anlaşmanın Notalarla Birlikte Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi;Yunus Emre Vakfı tarafından Moldova Cumhuriyetinde kurulacak olan Yunus Emre Türk Kültür Merkezine ililşkin teklife CHP, HDP ve İYİ Parti gruplarından ret oyu geldi.3- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Polonya Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Savunma Sanayinde Gizlilik Dereceli Bilgilerin Karşılıklı Korunmasına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi;İki devletin savunma sanayii işbirliklerinde korunması gereken bilgilerin güvenliği için yapılan anlaşmaya CHP ve HDP Gruplarından ret oyu geldi.&nbsp; Araştırma Önergeleri&nbsp;Bu hafta da birçok farklı konuda araştırma önergesi gündeme gelirken bunlardan hiçbiri kabul edilmedi. Geçen hafta HDP Grubundan verilen Taksim Saldırısının araştırılmasına yönelik bir önerge verilmiş ancak reddedilmişti. Bu hafta da Taksim Saldırısıyla ilgili önerge CHP sıralarından Meclis Gündemine taşındı ancak sonuç aynı oldu.&nbsp;1- Yabancılara yapılan mülk satışı ve kiralamaların etkilerinin değerlendirilerek alınması gereken önlemlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.&nbsp;İYİ Parti Antalya Milletvekili Feridun Bahşi &nbsp;tarafından verilen önerge 29 Kasım‘da TBMM Gündemine geldi.2- Tahir Elçi cinayetinin tüm boyutlarıyla araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.&nbsp;HDP &nbsp;Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş ve İstanbul Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç &nbsp;tarafından verilen önerge 29 Kasım‘da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;3- Enflasyonun ve zamların vatandaş üzerindeki etkileri ve bu konuda alınması gereken önlemlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.CHP Afyonkarahisar Milletvekili Burcu Köksal tarafından verilen önerge 29 Kasım‘da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;4- Kamuda bulunan farklı istihdam türlerinin incelenerek bu konuda alınması gereken tedbirlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.İYİ Parti Adana Milletvekili İsmail Koncuk &nbsp;tarafından verilen önerge 29 Kasım‘da TBMM Gündemine geldi.5- Garibe Gezer’in Kandıra Cezaevi’nde uğradığı işkence ve şüpheli ölümünün araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.HDP Mardin Milletvekili Pero Dundar tarafından verilen önerge 30 Kasım‘da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;6- &nbsp;13 Kasım 2022 Pazar günü İstiklal Caddesi’nde yaşanan bombalı saldırının tüm boyutlarıyla araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.CHP İstanbul Milletvekili Ali Şeker tarafından verilen önerge 30 Kasım‘da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;7- DAEŞ terör örgütüyle iltisaklı kişilerin Türkiye’de şirket kurabilmesi, sermaye hareketlerinde bulunması ve vatandaşlık alması hususunun kapsamlı olarak araştırılması, muhtemel terör hücrelerinin ve eylemlerinin harekete geçmeden bertaraf edilmesi amacıyla alınacak tedbirlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.İYİ Parti İzmir Milletvekili Dursun Müsavat Dervişoğlu tarafından verilen önerge 1 Aralık’ta TBMM Gündemine geldi.&nbsp;8- Asgari ücret alan emekçilerin yaşadıkları sorunların araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.HDP &nbsp;Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş ve İstanbul Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç &nbsp;tarafından verilen önerge tarafından verilen önerge 1 Aralık’ta TBMM Gündemine geldi.&nbsp;9- Sosyal Güvenlik Kurumunun açıklarının ve görev zararlarının nedenlerinin araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.CHP İstanbul Milletvekili Engin Altay, CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel ve CHP Sakarya Milletvekili Engin Özkoç tarafından verilen önerge 1 Aralık’ta TBMM Gündemine geldi.&nbsp; Büyükşehir Belediye Meclisleri Kasım ayında bütçe görüşmeleriyle birlikte büyükşehir belediye meclislerinde yoğun bir gündem vardı. Bu sayımızda İzmir ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclislerinin kasım ayı gündemlerindeki dikkat çeken maddeleri incelerken İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisini, Meclis Kararlarının güncellendiği önümüzdeki haftalarda &nbsp;inceleyeceğiz.&nbsp; İzmir1- ABD Ticaret Müsteşarlığının organize ettiği akıllı ulaşım sistemleri odaklı olarak düzenlenen Türkiye Smart Operations and Transporttan ReverseTradeMission (RTM) teknik ziyaret organizasyonuna İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinden bir kişinin görevlendirilmesine ilişkin komisyon raporu İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp;2- İzmir Büyükşehir Belediyesinin iştiraklerinden olan İZTARIM A.Ş, İZBAN A.Ş ve İZULAŞ A.Ş’de yapılan sermaye değişikliklerinde Büyükşehir Belediyesinin rüçhan hakkını kullanarak şirketlerdeki paylarını korumasına ilişkin komisyon raporları İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp;3- Ardahan Belediyesince talep edilmiş ve bölgede kurulması planlanan "Kavurma Tesisi" yapımı için ihtiyaç duyulan maddi desteğin sağlanmasına yönelik olarak 1.300.000,00 TL değerinde nakdi yardım yapılmasına ilişkin komisyon raporu İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp;4- 6. Kadın Yönetmenler Festivali kapsamında İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Kadın Yönetmenler Derneği arasındaki işbirliği ile ilgili olarak hazırlanan Protokolün kabulüne ilişkin komisyon raporu İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp; Ankara1- Ankara Büyükşehir Belediyesinin, özel halk otobüslerine taşıdıkları indirimli/ücretsiz yolcu sayısıyla ilişkili şekilde gelir desteği yapılmasına ilişkin Başkanlık yazısı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp;2- Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara Valiliği ve Turizm Bakanlığı ortaklığında gerçekleştirilecek "Klasik Roma ve Bizans Dönemleri Yüzeysel Araştırma Projesi” kapsamında Kalecik, Akyurt, Çubuk ve Kahramankazan İlçelerinde arkeolojik kazılar yapılmasına ilişkin komisyon raporu Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp;3- Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyelerinin Kentsel Tasarım dersleri kapsamında Ulus Tarihi Kent Merkezi Kentsel Sit Alanı ve Yenileme Alanı sınırları içinde yer alan ve taraflarca belirlenen alanlarda Ankara Büyükşehir Belediyesi ile Gazi Üniversitesinin işbirliği yapmasına ilişkin &nbsp;komisyon raporu Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp;4-Gölbaşı İlçesinde Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Hacıbayram Üniversitelerinin yerleşkeleri bulunduğu alana ‘Ekspres Hat’ konulmasına ilişkin komisyon raporu Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinde kabul edildi.&nbsp; Kapanış5 Kasım’da başlayacak olan bütçe görüşmeleriyle önümüzdeki haftaki Meclis gündemi daha şimdiden çok yoğun gözüküyor. İktidarın kanun teklifleri Meclisteki çoğunluk sayesinde arka arkaya kabul edilip kanunlaşırken seçime giden bu süreçte TBMM ve Ankara, İstanbul, İzmir Büyükşehir Belediye Meclislerinin yoğun geçen Gündemini yakından takip edebilmek için bir sonraki yazımızı kaçırmayın!

Parlamento

Meclisleri takip ediyoruz.

Mecliste Bu Hafta #9

Çeşitli yasakları ve bu yasakların nasıl ortaya çıktığını inceliyoruz.

Yasaklananlar: Sigara

Son günlerde Twitter'da bir hızlı teslimat uygulamasında satışa sunulan; kek, gofret, atıştırmalık, dondurma, enerji içeceği, cips ve su içeren "Yılbaşı Parti Paketi"&nbsp;dolaşıyor. Diğer yandan bazı kullanıcılar ve arşiv sayfaları 2010'lu yıllarda satılan ve viski, rakı, şarap, bira gibi alkollü içkileri içeren yılbaşı paketlerinin görsellerini paylaşıyor. Her yıl yılbaşı öncesi çoğunlukla zincir marketlerin sunduğu yılbaşı sepetleri hem içerikleri hem de fiyatları bakımından farklılaşıyor.&nbsp;<img src="https://embed.apos.to/assets/2021/11/2021-12-23T21:01:02.292Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.77" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Konuya dair 2019’da BirGün’de Ozan Gündoğdu tarafından kaleme alınan <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/once-marjinallesti-sonra-luks-hale-geldi-282009" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Önce marjinalleşti sonra lüks hâle geldi</a> başlıklı yazıda yılbaşı sepetlerinin yıllar içinde değişimine odaklanılıyor. Yazıda, 2015’ten 2016’ya geçilirken zincir marketlerin yılbaşı paketlerinde içki bulundurulmasının yasaklandığı belirtiliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Arka plan&nbsp;</h2>5 Kasım 2015 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 19’uncu ve 20’nci Maddelerinin Uygulanmasıyla İlgili Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme <a fr-original-style="" href="https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/11/20151105-4.htm" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kurul Kararı’nda</a> "perakende tütün mamulü ve/veya alkollü içki satış belgesine haiz perakende satış yerlerinde satışa sunulan yılbaşı sepetlerinin içerisinde tütün mamullerinin ve alkollü içkilerin yer almamasının karar altına alındığı" belirtiliyor.&nbsp;5 Kasım tarihli bir <a fr-original-style="" href="https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/iste-yilbasi-sepetinde-alkolun-yasaklanmasinin-iki-nedeni-40010258" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">habere göre</a> bu karar iki başlıkla gerekçelendiriliyor. "Alkollü içkilerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamayacağını"&nbsp;öngören 2011 tarihli Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 20'nci Maddesine atıfla yılbaşında hazırlanan paketlerin promosyon niteliği taşıdığı belirtiliyor. Haber ayrıca sepete alkollü içki konulduğunda içkinin fiyatının belirlenemediğini,&nbsp;alkollü içkilerin mevzuat gereği gerçek fiyatının altında satılamayacağını söylüyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Yaşam tarzına müdahale" mi?&nbsp;</h2>Ankara Barosu'nun Kasım 2015'te kararın iptaline ilişkin bir dava açtığı biliniyor. Dava kapsamında kararın iptali yönünde görüş bildiren <a fr-original-style="" href="http://eski.ankarabarosu.org.tr/Detay.aspx?SYF=10399" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Danıştay Savcısı,</a> “Devlete, alkolle mücadele üzerinden bireysel ve toplumsal hayat tarzlarına müdahale etmek değil, gençleri alkol düşkünlüğünden korumak görevi verilmiştir. İdarenin böyle bir yetkiyi kendisinde görmesi ve kişileri alkollü içki kullanımına teşvik etmemek adı altında ucu açık idari düzenlemeler yapması, hukuka aykırı bulunmaktadır." ifadelerine yer veriliyor.&nbsp;Savcı, "yılbaşı sepeti"&nbsp;kavramının hukuki bir tanımının olmaması nedeniyle uygulamanın "ucu açık, belirsiz ve tartışmalı uygulamalara yol açabileceğini" söylüyor. Görüşe göre karar; rekabete, yetişkin bireylerin de alkollü içecek satın alma şekline ve özgürlüğüne&nbsp;açık bir müdahale niteliği taşıyor.Dönemin Ankara Barosu Hakan Canduran da TAPDK'nin böyle bir karar alamayacağını; marketlerin dönem dönem sundukları paketlerin devlet müdahalesine konu olmasının "temel hak ve özgürlükler çerçevesinde kabul edilemez bir kısıtlama" olduğunu belirtiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fiyatlar nasıl değişti?&nbsp;</h2>Bu ayın başında yayımlanan bir haberde 2020'de 175,70 liraya dolan bir yılbaşı sepetinin bu yıl 243,6 liraya dolduğu belirtiliyor. 2014'e tarihlenen bir promosyon görselinde viski, rakı, votka, şarap, bira, kahve ve kuruyemiş, cips gibi atıştırmalıklar içeren bir paket 159 lira olarak görünürken bugün muadil bir rakı tek başına 196 lira gibi bir fiyata alıcı buluyor. Bu yıl zincir bir marketin 16 Aralık tarihli aktüel kataloğunda yer alan ve içeceklerde kola, fanta, soğuk çay, soda, meyve suyu, kahve içeren bir sepet 154,90 lira&nbsp;olarak fiyatlanıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/11/2021-12-23T21:00:12.472Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Yılbaşı Sepeti" width="550" ratio="0.73" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yorum</h2>Aposto! Gündem olarak bu konuda görüşlerine başvurduğumuz Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji bölümünden&nbsp;Prof. Dr. Zafer Yenal,&nbsp;yılbaşı sepetlerinden alkolün çıkarılmasına ilişkin kararı değerlendirirken hem uzun erimli hem de güncel gelişmelere odaklanılabileceğini söylüyor. "Tarihimizde içki genellikle netameli bir konu olmuş ve özellikle toplumsal değişimin hızlandığı dönemlerde içki yasakları, içki düzenlemeleri artmış." diyen Yenal, bu durumun Osmanlı’da da Cumhuriyet Türkiyesi’nde de böyle olduğunu söylüyor.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Türkiye son yıllarda da ciddi bir toplumsal dönüşüm yaşıyor. Sınıfsal, kültürel, siyasi altüst oluşları birlikte görüyoruz. Bu sürecin kuşaklarla, teknolojik dönüşümlerle, toplumsal cinsiyetle ilgili birçok yönü var. Yani tarihte daha önce de olduğu gibi, Türkiye kendisine layık görülen kaba sığamadığı bir dönemden geçiyor, siyasi anlamda, kültürel anlamda. İktidar da bu süreçte iyiden iyiye kendi siyasi tabanı olarak gördüğü gruplara dair ahlaki, kültürel, siyasi mesajlarını yoğunlaştırmış durumda. Naslar, kurtuluş savaşları, sayıları giderek artan düşmanlar, vs…</blockquote>2010’lu yılların başından bu yana alkollü içkilerin toplumsal yaşamdaki yeriyle ilgili nelerin değiştiğine ilişkin sorumuza yanıt veren Yenal'a göre alkollü içkilerin toplumdaki yeri değişmiyor; içki içmek her zaman olduğu gibi pek çokları için sosyalleşmek, özel anları kutlamak, anları özelleştirmek için iyi bir eşlikçi olarak konumlanıyor.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Değişen, Türkiye; ve gördüğümüz de bu değişime muhafazakârca şekil verme çabası. Ama yasaklarla, kısıtlamalarla, dayatmalarla, kurnazlıklarla toplumsal değişimin engellendiği tarihte görülmüş bir şey değil.</blockquote>

Aposto Gündem

Yılbaşı sepetleri nasıl değişti?

CHP Adıyaman milletvekili Abdurrahman Tutdere; Adıyaman'da tütün üretimine getirilen şartları protesto ederken gözaltına alınan 16 tütün üreticisinden 10'unun "keyfî bir kararla" tutuklandığını sosyal medya hesabından <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/adiyaman-da-eyleme-katildigi-i-in-gozaltina-alinan-10-tutun-ureticisi-tutuklandi,965318" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu.</a>Tutuklamalar, “suç işlemeye alenen tahrik, kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara rağmen dağılmama, kamu kurumu faaliyetini cebir ve şiddet kullanarak engelleme”&nbsp;gerekçeleri ve "kaçma şüphesi" ile gerçekleşti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler yaşandı?</h2>• Tütün üretimini "yetki belgesi" şartına bağlayan ve tütün üretme yetkisini en az 250 üreticinin bir araya geldiği kooperatiflere veren düzenleme 1 Temmuz'da yürürlüğe girdi.&nbsp;• Tütün üreticileri geçtiğimiz haftalarda Adıyaman'da, Malatya'da ve Bingöl'de protestolar gerçekleştirmişti.&nbsp;• Geçtiğimiz hafta perşembe günü CHP'nin TBMM'ye sunduğu tütün üreticilerinin sorunları hakkında araştırma önergesinin AK Parti ve MHP oylarıyla reddedilmesinin ardından mecliste gerginlik yaşanmıştı.&nbsp;• CHP Adıyaman milletvekili Abdurrahman Tutdere, geçtiğimiz hafta Adıyaman'da protestoya katılan çiftçilerin sabah saat 5'te evlerinden gözaltına alındığını duyurmuştu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Düzenleme ne diyor?</h2>2017'nin kasım ayında Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yapılan ve 3 yıl ertelenen değişiklik, yetki belgesi almadan tütün ticareti yapanlara 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilmesini öngörüyordu. Aralık 2020'de Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayımlanan bir yönetmelikle tütün üretimi, Temmuz 2021'e dek en az 250 tütün üreticisi gerçek kişinin Tütün Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri kurması şartına bağlandı. Kanun bu ayın başında yürürlüğe girdi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhalefet ne diyor?</h2>Konuyu yakından takip eden ve "Bakanlığın bir yönetmeliği üç yılda çıkarabildiğine" dikkat çeken CHP Adıyaman milletvekili&nbsp;Abdurrahman Tutdere; pandemi koşullarında tütün üreticisine 6 ayda kooperatifleşme süreci tanınmasının adil olmadığını savunuyor. Altı aylık sürenin iki ayının sokağa çıkma yasağıyla geçtiğinin altını çizen Tutdere, yasanın yürürlük tarihinin ertelenmesini talep ediyor.&nbsp;HDP Parti Meclisi Üyesi İzzet Karadağ ise kooperatiflerin üreticiyi korumayacağını, bu durumun köylüleri endişelendirdiğini ifade ediyor. Karadağ'a göre kooperatiflerin nasıl işletileceği, ürünün nasıl fiyatlandırılacağı, taban fiyatın ne olacağı gibi sorular belirsizlik yaratıyor. Yasanın üreticiye kooperatif dışında bir seçenek bırakmayacağını belirten Karadağ, "kooperatif üzerinden bir kesime rant sağlanacağı" iddiasında bulunuyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;</h2>AK Parti’nin yasanın yürürlük tarihini 6 ay ertelemek için bir torba teklif çalışması yaptığı belirtiliyor. Sözcü'den Ahmet Kaya'nın haberine göre Tutdere de düzenlemenin ertelenmesine yönelik teklifin görüşüleceğini, iki güne yasalaşacağını, fakat konuyla ilgili "kalıcı tedbirlerle çözüme kavuşturulmasını sağlayacak yasal düzenlemelere" ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Tütün üretiminde yetki şartı tartışmaları

Dünya 1986 senesini tamamlarken, Kasım ayının ilk haftasında, New York Times’da şöyle bir başlık yayınlanmıştı: “ATEŞ BÖCEĞİ GEN İMPLANTLI TÜTÜN YETİŞTİRİLİYOR!” 

İNSANLIK VE MONOKÜLTÜR

Görsel: Independent&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzNhYjVjNmE5MzgwMDAwN2RhODA2MiZ1c2VyPTVmZjQ0YTVlYTMzOTQ1MDAwN2EwMDdiZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ2FzdHJvbm9tbGF5dm9uZCUyNTJG"">Can Koyuncu</a>Tütün tüketimi yakın bir geçmişe dek, erkek egemenliğindeydi. Bu nedenle özellikle 17. Ve 19. yy’lar arası edebi metinlerdeki özgür ve çekici kadınlar tütün tiryakisi olarak resmedilirdi.&nbsp;Aldwin Oppel bu konuda şunları dile getiriyor: “Orta ve Kuzey Avrupa ülkelerinin çoğunda tütün tiryakiliği sadece genç ve yetişkin erkeklerin tekelinde olan az sayıdaki imtiyazlardan biridir. Dolayısıyla, bu ülkelerdeki kadınların toplum içinde tüttürmeye başlamaları, eşitlik yolunda atılan bir ilk olarak görülebilir.”Sahtecilik demişken, konu Kolomb’un 1492 senesinde tütün hakkında yazdığı notları daha detaylı şekilde 1527 yılında yazan Rahip Bartholome de las Casas’a gidiyor. Olayın kahramanları ise, Küba’ya ulaştıklarında Kolomb tarafından keşif gezisine çıkarılan Rodrigo de Jerez ve Luis de Torres. Torres’in seçilmesinin nedeni, birden fazla dili çok iyi biliyor oluşuydu. Kolomb’a göre bu dil zekâsı sayesinde yerlilerin dili çabucak çözülebilecekti.&nbsp;“Bu iki Hristiyan yolda pek çok insanla, köyden köye giden kadın ve erkeklerle karşılaştı; erkeklerin yanında tütsüleme için daima belirli otlar ve ateşler vardı. Bu kuru otları bizde erkek çocukların Paskalya’da çatapat hazırlarken yaptığı gibi, bir başka kuru yaprağa sarıyorlar, bunun bir ucunu yaktıktan sonra öbür ucunu emerek, yudumlayarak ya da soğurarak dumanı içlerine çekiyorlar. Bununla uzuvlarını uyuşturuyor, neredeyse sarhoş oluyorlar ve hiç yorgunluk hissetmiyorlar. Bu çatapatlara, ya da adı her neyse, onlar ‘tobacos’ diyor.”Metinde öncelikle dikkat edilmesi gereken, Casas’ın tütün içme eylemine kelime bulamıyor oluşu. “Emerek, yudumlayarak ya da soğurarak…” gibi tanımlamalarda bulunuyor. Ancak bu yeni tüketim şekline bir türlü ismini veremiyor ve bu durum 17. Yüzyıl Avrupası’na dek çözüme kavuşamıyor. Alman üniversite öğrencilerine burada teşekkür etmeleri gerek. Zira artık ihtiyaç duymadıkları kitap yapraklarını pipo zevki için feda eden öğrenciler, bu eyleme “schmöker” ismini vermişlerdi.Peki sahtecilik nerede, ne şekilde yapılmıştı?&nbsp;Tütünün Avrupa’ya girmesiyle kadınların da zevkle tüttürdüğünü gören Rahip Casas –sonrasında Piskopos– notlarından “mujeres” yani kadın sözcüğünü çıkarmıştı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-22T13:03:26.386Z.jpeg"><figcaption>Kaynak: Divamag “Birbirlerinden yüzlerce mil uzakta doğmuş olsalar da, hem Bonny hem de Read, çocukluklarında 'yoksulluk, uygunluk ve utançtan' kaçmak için erkek kılığına girmişlerdi.”</figcaption></figure>Kadın KorsanlarKadının tütünle ilişkisinden bahsettikten sonra, 1697 doğumlu İrlandalı kadın korsan Anne Bonny’yi atlamak haksızlık olur. 18. yüzyılın ortalarında yazılan bir kitapta bulunan illüstrasyonda, Anne Bonny, 1685 doğumlu ortağı Mary Read ile birlikte korsan bayrağı altında tütün tüttürüyordu.Bonny, zengin bir avukat olan babasının, hizmetçisiyle girdiği yasak ilişki sonucu dünyaya gelen bir kız çocuğuydu. Skandalı örtbas etmek için seneler boyunca erkek kılığında babasının yeğeni olarak gezen Bonny, o dönem korsanlık yapan James Bonny’le birlikte bu yeni ve maceralı hayata adım atmaya karar vermişti. Ancak bu evlilik çok iyi gitmeyince, başka bir korsan olan Jack Rackham ile yeni bir hayata başladı. Read ile de bu sayede tanışmışlardı.&nbsp;Read’in de hikayesi farklı değildi Bonny’den, belki de bu kadar yakın, hatta sevgili olmalarının ardında yatan buydu. O da annesi ile gardiyanının yasak ilişkisinden meydana gelen ve yine senelerce erkek kılığında gizlenen biriydi. Eşinin ölümüyle tekrardan erkek kılığına giren Read, Karayipler açıklarında John Rackham’ın tayfasına katılmıştı.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-22T13:06:30.103Z.jpeg"><figcaption>Kaynak: Wikipedia</figcaption></figure>1778 yılında doğan Mary Ann Talbot da erkek kılığına girerek denizci olmuş ve kadın olduğunu uzun bir süre saklarken savaşlar vermişti. Savaşlardan birinde ağır yara alması sonucu eve dönüşünde kaleme aldığı otobiyografisinde şunları anlatır: “O zamana kadar denizci kıyafetimi hiç çıkarmamıştım. Ama Mrs. Jones’ta kalırken hemcinslerimin giysilerine döndüm; ne var ki denizci alışkanlıklarımı unutamıyor, sık sık tayfa kılığına girip dışarı çıkıyordum.”&nbsp;Not: 1800’lerin ortasına doğru Paris’te çıkan bir moda dergisi ise, tütün içen kadınları hedef göstererek şunları dile getirir:&nbsp;“Muhakkak ki yakında kadın kalmayacak. Erkek cinsiyetine geçmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Siyasi kargaşa yaratıyor, yeni dinler icat ediyor, en edepsiz yazıları yazıyor, pervasızlık konusunda erkeklerden hiç geri kalmıyor, onların sahip olduğu hakları elde ediyor, bu arada da zevkle purolarını tüttürüyorlar.”Görüldüğü gibi, kadınların hak arayışı mücadelesinde tütün önemli bir rol oynamıştı. Tütünün sağlık sorunlarına yol açmasını ve 1800'lerin son çeyreğinden itibaren tıp uzmanları tarafından büyük düşman olarak ilan edilmesini bir kenara bırakacak olursam, zannediyorum ki bazı noktalarda toplumsal açıdan gelişmelere vesile olmuş bir ürün. Hâli hazırda birçok şekilde tütün üzerine okuma yapmışken ve bilgim de tazeyken, belki bir bültende de tütünün Osmanlı Rejisi dönemini ele alabilirim. Bu haftalık bu kadar, esen kalın.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;

Belgede sahtecilik yapan rahipler, korsan kadınlar... 

Belgede Sahtecilik: Kadın ve Tütün 

Geçtiğimiz haftanın Meclis gündeminde 221 sıralı kanun teklifi vardı. Gıda, tarım ve orman alanında pek çok değişikliği barındıran bu kanun teklifinin görüşmeleri tamamlanarak kanunlaştı. Referandom ekibi olarak incelediğimiz bu teklifte öne çıkan değişiklikleri özetliyoruz.<ul><li>Alkol tüketimi ve satışı üzerine değişiklikleri içeren 1. maddeyle; 22.00 - 06.00 saatleri arasında geçerli olan alkol satış yasağını ihlal edenlere kesilen cezanın miktarı 20 bin - 50 bin lira aralığındayken yapılan değişiklikle 65 bin - 320 bin lira aralığına çıkarıldı. Buna ek olarak alkol satışında saat ve yaş kısıtlamalarını 5 yıl içinde 3 kere ihlal eden kişilerin alkol satış belgelerinin iptal edilmesi ve 2 yıl süreyle bu belgeyi tekrar edinememeleri sağlandı. &nbsp;</li><li>Teklifin bir diğer maddesiyle yapılan değişiklikle tarım arazilerinin kullanımına dair yasaklar geliyor. Amacı dışında kullanılarak tarım arazisi üzerine inşa edilen binalara yıkım cezası ve yüksek idari para cezalarının uygulanması ise yapılan değişikliğin en öne çıkan noktalarından. &nbsp;</li><li>Orman sınırları dışında kalan ve sahipli araziler içinde bulunan ekim ve dikim yoluyla yetiştirilen her nevi ağaç topluluğunun orman sayılmayacağı doğrultusundaki değişiklik kanun hâline getirildi. Aynı madde kapsamında arazi sahibinin, ihtiyaçlarını karşılamak için sahibi olduğu ağaç ve ağaççıkları kullanabilmesi ibaresi bulunuyordu. Bu izni alabilmek için ise arazi sahibinin mahalli orman idaresine haber vermesi ve durumu bir tutanakla belgelendirmesi koşulu getirildi. Meclis gündemini sahipli arazilerin içinde bulunan bitki örtüsünün daha kolay bir şekilde tahrip edilebileceği olasılığı uzun süre meşgul etti ve tartışmalı bir madde olarak birleşim tutanaklarına kaydedildi. &nbsp;</li><li>Kanun teklifinde öne çıkan bir diğer konu ise tütün üretimi ve satışı üzerine yapılan değişiklikler idi. 2022 itibarıyla yerli tütün kullanımının zorunluluğunun kademeli olarak başlatılmasını kabul eden TBMM, bu kapsamda tütün mamulü üreticilerinin 1 yıl içinde yurt içi piyasasına sunmak amacıyla ürettikleri toplam tütünün %30’unun Türkiye’de üretilmiş olması zorunluluğunu getirdi. Yapılan bu değişikliğe ek olarak Cumhurbaşkanı bu oranı %45’e kadar çıkarma ve %15’e kadar indirme yetkisine sahip oldu. &nbsp;</li><li>Tütün piyasasını etkileyen bir diğer değişiklik ise tütün, tütün mamulleri ve alkollü içki satışları için gereken yetki belgesinin kapsamının genişletilerek; makaron, yaprak sigara kağıdı, sigara filtresi ve saf alkol üretim, satış ve sunum faaliyetlerini kapsayıcı hâle gelmesi idi. &nbsp;</li><li>30. ve 32. Maddelerde ise Türkiye’nin gündemini haftalardır işgal eden “gıda sansürü” tartışmalarına sebebiyet veren değişiklikler bulunuyordu. Yapılması planlanan değişiklikler gıda güvenliği ve güvenilirliği hakkındaki yanıltıcı yayınları ve tüketicinin üretim alışkanlıklarını endişe ve korku yollarıyla olumsuz etkileyebilecek faktörleri engellemek gerekçelerine sahip olsa dahi uygulanabilecek sansürün boyutları medyada ve sivil toplum kuruluşları arasında büyük tepki uyandırmıştı. Nitekim bu tepkilerin sonucunda maddeler geri çekildi.&nbsp; &nbsp;</li><li>AK Parti ve MHP ittifakının ortak çalışmaları sonucunda hazırlanmış 221 sıralı kanun teklifine TBMM’de bulunan muhalefet partilerinin tepkileri ise şu şekildeydi: &nbsp;</li><li>221 sıra sayılı kanun teklifinin işçinin sorunlarını çözmekten uzak olduğunu iddia eden ana muhalefet partisi CHP “…çıkaracağımız kanunlar, kanun teklifleriyle gelen kanunlar çiftçiye, üreticiye, halka ve topluma dönük olmalıdır. Bu kanun teklifinin; açıkçası, çiftçinin temel sorunlarına getirebileceği iyi bir çözüm olmadığı gibi iktidarın şu felsefesini de çok net onaylıyor: ‘Biz ürettirmeyeceğiz, ithalata devam edeceğiz.’" eleştirisiyle bahsi geçen teklife destek vermedi. &nbsp;</li><li>Muhalefet sıralarının bir diğer parçası olan HDP ise yapılan değişikliklere “…Cudi’de, Gabar’da yakılan ormanların niye söndürülmediğini; halk bu ormanları söndürmek için seferber olduğunda bu insanların niye engellendiğini konuşmadan yeni ormanlık alanların çoğaltılmasını konuşamayacağız…” sözleriyle teklife destek vermediklerini belirtti. &nbsp;</li><li>Kanun teklifine destek vermeyen bir diğer parti olan İYİ Parti ise AK Parti’nin hükümet olduğu yıllarda tarım sektörünü başarılı bir şekilde yönetemediği hatta üretime zarar verdiği eleştirisini mecliste şu sözlerle duyurdu; “2002 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi iktidara geldiğinde tarım sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 7 milyon 458 bin kişi iken 2020 yılında bu sayı 4 milyona düşmüş. Yani bu 3 milyondan fazla kişi köyde istihdam yaptığı alanı terk etmiş, sosyal problemlerini de sırtına yüklemiş, kente göç etmiş. Adalet ve Kalkınma Partisi tarım politikaları sonucunda 3 milyondan fazla insanımız tarımsal üretimden vazgeçmiş artık…” &nbsp;</li></ul><hr>Politik bir sosyal platform olan Referandom, karar alma süreçlerinin şeffaf, katılımcı ve kolay izlenir hâle getirilmesini amaçlıyor.

Tütün ile ilgili hikayeler