Nis Tuğba Çelik

Hiper hızlı girişimcilik, parlak zeka yanılsaması, piyasa ekonomisi, savaşlar… Han Kang son kitabı "Yunanca Dersleri"nde tüm bunlara karşı “beden” diyor. Narsisist bir benliğe karşı toz olsa bile fosfora dönüşüp toprağa karışabilecek kudrette olan bedeni hatırlatıyor bize. Eski Yunanca gibi, bedene duyulan saygının da çok eski zamanlarda kaldığını söylüyor.

Tiyatro Boyalı Kuş, Türkiye’nin profesyonel anlamda ilk feminist tiyatro topluluğu. Bu sene 25 yılı geride bırakan topluluğun kurucusu, dramaturg ve sosyolog Jale Karabekir ile feminist tiyatronun ne demek olduğunu; Agusto Boal, Virginia Woolf’tan aldıkları ilhamı ve gelecek projelerini konuştuk.

Geceleri şehirde, barda, tren istasyonunda, bir durakta kimsenin olmadığı saatlerde yalnız başına birini gördüğümüzde hikayesi içimizde yazılmaya başlar. Acaba bu saatte, kimsenin olmadığı bu yere gelmeden önce neredeydi? Tesadüflerin, belirsizliklerin buluşturduğu o yere bir ışık düşmüştür. İşte o ışığın altındaki araziyi yazar Raymond Carver. Edward Hopper ise o arazide ışığın bıraktığı gölgeyi resmeder.

Henüz çocukken, çocuğun kulağında anlamsız ninniler vardı; çocuğun uykulardan hemen önce duyduğu bu sözler ona rüyalar gördürürdü. Klee’nin resimlerine bakarken o güvenli ninniler duyuluyor ya da Harms’ın o kısacık öykülerinin ritimlerinde...

Rothko da Beckett de, savaşlar görmüş ve savaş sonrası dünyada kendilerine yer bulamamış inatçı ve huzursuz ruhlardı. Kapitalizmin alıp satmak ve kâr etmek üzerine kurulu dünyasına çomak sokmak istemiş ve durum ne kadar umutsuz görünürse görünsün başka türlü değer yaratmanın yollarını sanatlarıyla aramışlardı.

Acı bir keyifle güzelliğin buluştuğu o kısacık ana tanıklık ediyoruz Hokusai’nin resimlerinde. Gerçekten dediği gibi bir hayalet olmuş ve doğanın içinde naif bir ruh olarak belki de isimlerini çömezlerine bırakarak büyük bir cesaretle hayalet olmayı göze almış ve hâlâ bir dalga yükseldiğinde o köpükler arasından bize göz kırpıyordur.

Ne yaptığını çok iyi bilen bir sanatçının bazen de ne yaptığını hiç bilmemesi ve buna izin vermesi hiç de kolay bir şey değildir. Açıklamaktan ziyade göstermeyi, kural koymaktan ziyade hissetmeyi yeğleyen David Lynch'in başkalarının "soyut" diyeceği ama onun bir hakikat olarak yaşadığı, var ettiği sanatı, sığ bir anlam arayışının ötesinde sihirli bir etki bıraktı arkasında.

Nigel van Wieck’in resimlerindeki kadınlar, hem çok güzel hem de çok acı bir şekilde tasvir edilir. Rahat mı, yorgun mu olduğunu anlayamadığımız bedenler bir bar taburesinde, bir berjerde ya da metroda gövdesini sere serpe bırakmıştır. Kimsenin bilmediği bir şeyleri biliyor gibidirler. Rebecca Solnit’in "Kaybolma Kılavuzu"nda yazdığı, genç yaşta kaybettiği arkadaşı Marine de resimlerdeki o nimfeler gibidir.

İKSV tarafından bu yıl 28. kez düzenlenen İstanbul Tiyatro Festivali, 19 Kasım'da neredeyse 1 aylık bir maratonu geride bırakarak perdelerini kapattı. Mehmet Birkiye küratörlüğündeki festival, bu yıl "Trajik kahraman kim?" sorusuna yanıt arayan yerli ve yabancı yapımların yanı sıra uluslararası tiyatroların Shakespeare yorumlarıyla da hafızalarımıza kazındı.

Chagall, çocukluğu resimlerinde koruyup kollamış, dünyaya onun baktığı pencereden bakabilmek için uğraşmıştır. Kristof ise çocukluktaki acının, geleceğe dair özlemin gerçekleşemediği bir yerde, karanlığa bırakır karakterini.