Soli

1980’ler boyunca rafting eğitmenliği yaptıktan sonra Salt Lake City’de sahaflığa geçiş yapan Ken Sanders’ın zihninin işleyişinde fark ettiği bir değişliklik, bilim insanlarına yeni bir araştırma alanının kapılarını açtı: Üç gün etkisi. Sanders, yaban alan gezilerinin üçüncü gününde duygu ve düşünce durumunda bir dönüşüm gözlemlemişti: Zihni sakinleştiren, algıyı keskinleştiren, zamanı ve mekanı yavaşlatan bir bilinç durumu…

Üç gün etkisi: Doğada zaman geçirmek beynimizi nasıl reset’liyor? 

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Depresyona nazal çözüm: ABD’de Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), majör depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisi için geliştirilen “Spravato” isimli bir burun spreyini onayladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar: Johnson &amp; Johnson tarafından geliştirilen sprey, etken madde olarak ketamin içeriyor ve bitkinlik, konsantrasyon güçlüğü ve depresyon gibi semptomlarla ilişkilendirilen glutamat seviyesini düzenliyor. Sprey, ketamin daha önce yalnızca oral antidepresanlarla kullanıldığı ve tedaviye dirençli depresyon genellikle bu antidepresanlara yanıt vermediği için önemli bir kilometre taşı olarak kabul ediliyor. </li></ul>

Quando

Bu hafta sizlere ruh sağlığı üzerine çalışan ve psilosibin etken maddesini sentezleyen Compass Pathways’den bahsetmek istiyorum. Psilosibin, kullanımı birçok ülkede kısıtlanmış bir madde.Öncelikle bu maddenin tanımıyla başlayalım. Psilosibin, halk arasındaki adıyla “sihirli mantar” olarak da bilinen, psylocybe türü halüsinojen mantarlardan elde edilen ve halüsinatif etkileri olan bir maddedir. Kimyasal yapısı serotonine çok benzemekle birlikte tarih boyunca birçok toplumda ritüellerde ve dini törenlerde kullanılmıştır. Compass Pathways ise psilosibini sentezleyerek geliştirdiği COMP360 ürünü ile ağırlıklı olarak tedaviye dirençli depresyon&nbsp; (TDD) üzerine araştırmalar yapmakta.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uyarı:&nbsp;Aşağıdaki istatistikler bazı okurlarımız için rahatsız edici nitelikte olabilir.</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(15, 14, 14); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(15, 14, 14); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Dünyada her 40 saniyede bir kişi intihar ederek yaşamına son veriyor. Her 25 intihar teşebbüsünden biri ölümle sonuçlanıyor. Yine dünya genelinde her yıl intihar eden 800 bin kişi hayatını kaybediyor. ABD'deki istatistiklere göre 17 milyon kişi majör depresif bozukluklarla mücadele ederken bunların 5 milyonu ise tedaviye dirençli depresyon ile yaşamak zorunda kalıyor.&nbsp;</blockquote>Compass Pathways ise araştırmalar sonucunda geliştirdiği terapi programları ile ağırlıklı olarak tedaviye direçli depresyona odaklanmış durumda. TDD’nin ABD'de sigorta şirketlerine senelik maliyetinin kişi başı 17 bin ila 25 bin dolar seviyesinde olduğunu göz önünde bulundurursak, pazarın büyüklüğü daha dikkat çekici hâle geliyor.Compass Pathways, 2016 yılında St. Petersburg Medical Academy mezunu Dr. Ekaterina Malievskaia ve McKinsey kökenli eşi George Goldsmith tarafından Londra'da kuruldu. Bugüne kadar gerek kendi programları gerekse üniversitelerle beraber üzerinde çalıştıkları programlar çerçevesinde birçok farklı hastalık türünün tedavisi üzerinde çalışıyorlar. Bu sendromlar arasında daha önce de bahsettiğim gibi TDD, travma sonrası stres bozukluğu (PTSD), anoreksi, bipolar bozukluk ve otizm spektrum bozuklukları da bulunuyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1675201486377.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Ekaterina Malievskaia ve George Goldsmith" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şirket, Kasım 2022 itibariyle 233 hasta ile faz 2b çalışmalarını tamamladığı COMP360 TDD'nin başarılı sonuçlarını dünyanın önde gelen hakem denetimli medikal dergisi The New England Journal of Medicine'de yayımlayarak bu alandaki en kapsamlı çalışmayı ortaya koymuş oldu. 2022 sonu itibariyle de faz 3 çalışmalarına başlayarak birçok rakibinin önünde yer alma potansiyelini artırdı.Faz 2b çalışmalarında hastaların %30'nda hızlı sonuç alınırken, daha kararlı ve kesin sonuçlar alabilmek için de bir yandan yapay zeka destekli uygulamalar kullanarak geliştirdikleri tedavinin gerçekten ihtiyacı olan hastalarda uygulanabilmesine yönelik çalışmalara devam ediyorlar. COMP360 ürününü sadece bir ilaçtan ziyade ilaç+terapi programı gibi düşünebilirsiniz. Burada ürünlerini geliştirirken diğer yandan uzmanları eğiterek hastalar üzerinde daha iyi ve sürdürülebilir sonuçlar alabilmeyi hedefliyorlar.&nbsp;Compass Pathways'in 2020 yılındaki halka arzı öncesi çeşitli yatırım turlarında yaklaşık 115 milyon dolar yatırım alırken bu turların bazılarına Paypal'ın kurucusu ve teknoloji yatırım gurusu Peter Thiel da eşlik etti. Halka arzda ise 544 milyon dolar değerlemeyle kasasına 146 milyon dolar koyarak hikayesini dünyaya duyurmuş oldu.&nbsp;Şirketin 2022 3. çeyrek sonuçlarına göre kasasındaki 173 milyon dolar ve yaklaşık 30 milyon dolarlık toplam borcu ile 2023 için ekstra nakit ihtiyacı olmayacak gibi görünüyor. Öte yandan senelik yaklaşık 80-100 milyon dolar gideri ve henüz gelir elde etmiyor oluşu, takip eden senelerde ekstra nakit ihtiyacı doğurabilir.&nbsp;Faz 3 sonuçlarının başarılı olması hâlinde, ürün ve terapiyi, FDA onayları sonrası ancak 2025 sonlarına doğru ticarileştirebileceğini düşünmekte fayda var.&nbsp;Şu an yatırımcıların fiyatladığı 450 milyon dolar piyasa değeri, her biyoteknoloji girişiminde olduğu gibi, başarılı olması hâlinde çok ucuza, olamaması hâlindeyse çok pahalıya mal olabilir. Faz 3 sonuçlarının başarılı gelmesi hâlindeyse birçok büyük biyofarma şirketinin bu alanda çalışan şirketlere ilgisinin artması şaşırtıcı olmaz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıssadan Hisse</h2><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1675203321525.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Nixon" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1960'lı yıllarda laboratuar ortamında tedavi üretmeye yönelik araştırmalara konu olan ve halüsinatif etkileri bulunan maddelerin kullanımı 1971 yılında dönemin ABD başkanı Nixon tarafından "toplumun bir numaralı düşmanı" ilan edilerek yasaklanmıştı. Günümüzde ise bilimin ilerlemesiyle bu alanda katedilen mesafeler göz önünde bulundurularak; Trump döneminde başlayan, Biden döneminde ise devam eden yumuşama ile ABD ve Birleşik Krallık gibi Batılı ülkelerin programlarına tekrar girmeyi başardı.Küreselleşen, nüfusu artan, kaynakları azalan ve bunlara bağlı olarak gerek ekonomik gerek sosyal anlamda giderek zorlaşan yaşam koşulları sebebiyle ivmelenerek artan davranış bozukluklarının&nbsp;tedavisinde -kesin olmasa da- büyük potansiyel taşıyan bu etken maddeleri barındıran tedavi yöntemleri birçok insana umut olabilir. Eğer başarılı olabilirlerse toplumda üretkenliği artırırken, devletin sigorta masraflarının azalmasına da önemli katkılar sunabilirler. Önyargılı bir şekilde yasaklayıcı bir yapıdan ziyade, kontrollü bir şekilde bu alanda çalışmaların ilerlemesine destek olunması ülkemizin de bu ya da benzeri alanlarda biyoteknoloji unicornları çıkarabilmesine vesile olabilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dipnot:&nbsp;Yazarın yukarıda bahsi geçen firmada yatırımı bulunmamakta olup, önümüzdeki 3 ay içerisinde de olmayacaktır.

travma sonrası stres bozukluğu ile ilgili hikayeler