Dün bir arkadaşımla gece yürüyüşü yaparken, insanların gerçekten sabah insanı ve gece insanı olarak ikiye ayrılıp ayrılmadığını tartışıyorduk. Ben katıksız bir sabah insanıyken, kendisinin bir gece kuşu olmasından muhtemel taraflarımız belliydi. Bana öyle geliyor ki, aslında özümüzde olan dinamikler, güne güneşle başlamamızdan yana. Fakat yarattığımız dünyada gece mefhumunu yerle bir ettiğimiz için, eğer özel olarak dikkat etmezsek bu dengenin geceye kayması çok muhtemel. Geceleri karanlığı deneyimlemek yerine, kendimizi ekran ışıklarına ve led lambalara maruz bırakmamızdan sebep, bedensel ve zihinsel olarak uyku halini öteleyebiliyoruz. Bir yandan da bazı araştırmalar diğer arkadaşımın savunduğu gibi, insanların evrimsel süreçte bu konuda farklı tandanslar geliştirdiği yönünde. Velhasıl bu tartışma 'öz'ümüzün ne olduğuna kadar uzar gider. O yüzden, kafamı karıştıran pek çok konuda yaptığım gibi, gözümü bizden çok daha deneyimli dünyalılar olan bitkilere çeviriyorum. Bitkiler gece ve gündüz bitkileri olarak ikiye ayrılır mı? Bir bitki çiçeklerini neden gece açmayı tercih eder? Geceleri koku yayan sarmaşıklar neyin peşinde?&nbsp;Belki bitki stratejilerinin derinliğinde, insanlığımızın özüne dair bir şeyler yakalarız.&nbsp;Bildiklerimizden başlayalım. Bir bitkinin gösterişli hale bürünmesi ve cezbedici kokular yaymasının arkasında polinatörlerine yani tozlayıcılarına yönelik bir davetkarlık yatar. Tozlayıcı çoğu zaman burnunu bir çiçekten diğerine sokan bir böcek türüdür. Nadiren bir kuş türü ya da yarasa da olabilir. Tüm bu canlıların genel özelliği mobilitelerinin yüksek olmasıdır ki polenleri olabildiğince geniş alanlara hızla yayabilsinler. Bitkilerin çiçek kısmı aslen, olabildiğince albenili renklere ve kokulara sahip olan üreme organlarıdır. Bitkiler polinatörleriyle iş birliği içerisinde evrimleştiğinden, her bir bitki kendi polinatörünü çekecek stratejilere sahiptir. Yarasa, güve gibi geceleri aktif olan tozlayıcılara sahip bitkilerin, güneş battıktan sonra çiçeklerini açması ve kokularını salması bu sebeptendir.&nbsp;Güneş battıktan sonra açan bir çiçeğe rastlıyorsanız, tozlayıcısıyla o saatler için randevulaştığını hayal edebilirsiniz.&nbsp;Belki bir insanın gece insanı olması da, kendi türünden ya da başka türden canlılarla, ya da iç dünyasıyla o zamanlarda bağ ve ilişki kurabilmesiyle ilintilidir. Belki bu mevzunun genetik temeli, uzak atalarımızın meslekleri, uğraşları, kurmaları gereken ilişkiler ve günün hangi saatlerinde aktif olduklarına kadar uzanıyordur. Kim bilir... İnsanlar zor, bitkilerden devam ediyorum.Gececil bitkileri ve hayvanları gözlemlememize alan sağlayacak ve gece ile olan bağımızı derinleştirecek bir bahçe fikriyle felsefeden aksiyona geçiş yapalım. Konseptin ismi "Ay Bahçesi". Yazılı kaynaklarda ilk olarak İngiliz bir peyzaj mimarı tarafından kullanılan bu adlandırma, gececil bitkilerin derlendiği ve ay ışığındaki görünürlüğün ön planda olduğu bir bahçecilik anlayışını ifade ediyor. Bir ay bahçesini oluşturan ögeler hayal gücünüze kalmış fakat genel olarak,<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz, açık renkli ve geceleri açan çiçekler&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gümüşi ya da boz renkli çalılar ve yeşillikler</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geceleri koku salan bitkilerden oluşan bir bahçe hayal edebilirsiniz.</li></ul>Ay ışığında tadını çıkarmak isteyeceğiniz böyle bir bahçeyi rüzgar çanlarıyla ya da ufak bir gölet veya şelaleyle de süsleyebilirsiniz. Maksat gecenin kendine has karanlık büyüsünü, başrolü bitkiler olan bir deneyime çevirmek.Sizi gecenin gerçekliğiyle yaklaştıracak bir ‘ay bahçesi’ için yapacağınız kurgulamalar kişisel seçimlerinize ve imkanlarınıza göre şekillenebilir. Bu uygulama için bahçenizin bir köşesini değerlendirebilirsiniz ya da bir saksıda ufak bir ay bahçesi oluşturabilirsiniz. Böyle bir bahçe maliyeti yüksek bir peyzaj uygulaması olmak zorunda değil. Erişiminizde olan, sezona uygun beyaz çiçekli bitkileri, yabani otları ve buzlu, gümüşi çalıları kullanarak denemeler yapabilirsiniz. Denemelerinizi paylaşmak isterseniz, mailin altındaki yayıncıya ulaşma butonu emrinize amade &lt;3 . Her ne kadar estetik bir kurgudan bahsetsek de, seçimlerinizde bitkilerin ve vesile olduğunuz ekosistemin ihtiyaçlarını merkeze koymayı da unutmayın.&nbsp;Bir şeyleri kontrol edebildiğimiz düşüncesi, bizde üstün olduğumuz yanılsamasını yaratabiliyor. Kendimizi herhangi bir şeyden üstün görmenin tehlikesi ise, o şeyle paylaşabileceğimiz pek çok ilişkilenme olasılığının üzerini çizmek oluyor. Tabiatla olan her diyaloğumuzda da bu iç eleştiriyi yapmanın kıymetine inanıyorum.&nbsp;Yazıyı ay bahçenizde yer verebileceğiniz bazı bitkilerin listesiyle sonlandıralım.Şimdiden güzel geceler!<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/abohemianpeasant/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/9/4/1634820495859.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz mehtap sefası (Ipomoea alba) &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Parfüm çiçeği &nbsp;(Cestrum nocturnum)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz gül</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Boru çiçeği &nbsp;(Datura stramonium)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Trompet çiçeği &nbsp;(Brugmansia)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gece orkidesi &nbsp;(Epidendrum nocturnum)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Akşam sefası &nbsp;(Mirabilis jalapa)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ak zambak</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sümbülteber</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kardelen</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz çiçekli fare kulağı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz ağlayan kalp çiçeği</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz nergis</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz ortanca</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Filbahri çiçeği</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beyaz manolya</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Civanperçemi</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yavşan otu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kül çiçeği</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Alacalı ağustos zambağı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gümüşi taflan</li></ul>

Bitkiler Eşrafından Dedikodular

Gece uyanan bitkilere dair

Ay Bahçeleri 🌝

Sanatçı Angel Otero yeni stüdyosunda, bir komşusu tarafından verilen hafif hırpalanmış bir şezlongda uyuyakaldığında, bir saat sonra yarasaların kanatlarının gümbürtüsüyle uyanmış. İçinden geçtiğimiz günlerde bir yarasa görmek, görmek istediğim en son şey olabilir! Kendisi geçen yılın Şubat ayında Malden-on-Hudson, New York mezrasında kiremitli kuleli, badanalı 19. yüzyıldan kalma tuğla bir kilise olan binayı satın almış. O ayın ilerleyen günlerinde, benzer büyüklükte bir bodrumla birlikte, yapıyı oluşturan 1.730 metrekarelik nefi dolduran 36 ahşap sırayı kaldırmış. Yükseltilmiş ahşap sunağı ve işlevsel boru orgunun bir ucunu yerinde bırakarak, sehpa masalar kurmuş ve 10 metrelik kemerli pencerelerin arasına ana stüdyosundan getirdiği yarım kalmış birkaç tuvali yerleştirmiş.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/0/1630828316369.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Otero, sanatını depolamak için daha fazla alana ihtiyaç duyunca emlakçısı ona bu mülkü göstermiş. Harap bir halde olmasına rağmen, 39 yaşındaki Otero buraya hemen ona göz dikmiş. Satın almadan bir yıl önce yoğun bir şekilde çalışmış; New York'taki Lehmann Maupin galerisinde bir kişisel sergide yeni bir dizi büyük ölçekli soyut yağlıboya yapıt sunmuş ve şehrin dışında kendi başına resim yapabileceği bir yerin özlemini çekiyormuş. Ama tabiki yarasalar ile bu kilisede yalnız olması imkansız!İbadet yerleri genellikle cemaatlerinden daha uzun ömürlü olacak şekilde inşa edilirmiş. New York'un kuzeyindeki kuleli Protestan kiliseleri genellikle kasabalarındaki en eski binalarmış - cemaatleri azalmış olsa bile geçmişin izlerini taşıyorlar. Malden’s kilisesi de kasabanın mavi taş fabrikasındaki işçilerin ailelerine hizmet veriyormuş. Bina 2016 yılında kutsanmış ve mezranın 300 kadar sakininin çoğu, orada gerçekleşen düğün ve vaftizlerini Otero'ya anlatmış. Otero, “Bütün bu tarihi kucaklıyorum” diyor verdiği röportajda. "Her zaman yaratıcılığımı ve yaşam tarzımı böyle anların etrafında şekillendirmeye çalıştım.". Gerçekten de, stüdyoda ne kadar çok zaman geçirirse, o kadar çok eski sakinlerin izlerini keşfetmiş: Tavan arasında 19. yüzyıla ait dövme demir şamdanlar; dik bir piyanonun sırasına gizlenmiş unutulmuş bir el fanı; rafların arkasında gizli bir duvar resmi. Binanın geçmişini ortaya çıkarırken, kendisini giderek daha fazla kendi kendine keşif yaparken bulmuş.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/0/1630828340052.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Otero'nun pratiği, hem kesilmiş kuru yağlı boya şeritlerinden sarp tuvaller yaratma konusundaki yenilikçi tekniğini hem de anılarının tekrar tekrar incelenmesinden türetilen bir kavram katmanlama fikrine dayanıyor. Doğduğu ve 2004'te Sanat Enstitüsü'ne gitmek için ayrıldığı Porto Riko'ya atıfta bulunarak, “Burada olmak beni eve dönüş hakkında çok düşündüğüm bir yere koydu” diyor. Birçoğu Lehmann Maupin'deki yeni bir sergide sergilenen bu mekanı devraldığından beri yaptığı resimler, önceki çalışmalarından daha az soyut. Kanepe, küvet, yemek masası gibi mobilya parçalarını betimliyorlar ve çocukluğundan kalma "duyguların anlık görüntüleri veya birleştirilmiş anları" olarak tuvallerinde yeniden hayat buluyorlar.Otero, gençken her Pazar günü Katolik büyükannesiyle kiliseye gidermiş. Kendisini dindar olarak görmese de, bu binaların estetiği, hayal gücünde kalıcı bir iz bırakmış. “Yüksek tavanları, pencereleri, ışığıydı” diyor, “ama aynı zamanda küratörlüklerinde de belli bir yaratıcılık vardı: vitraylar, heykeller, sıralar, süsler.” Dolayısıyla, “bir sanatçı olarak, her zaman eski bir fabrikada veya çatı katında iş yapmanın romantize edilmiş bir fikri olduğunu” kabul ederken, onu aynı zamanda çocukluğuna yaklaştırdığı için şanslı olsa gerek!

Good City Guides

19.Yüzyıl kilisesini evi yapan bir sanatçı

Angel Otero, New York

<img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-29T09:07:35.066Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Görsel: VectorStockBakterilerin &nbsp;özverili canlılar olduğunu öğrenmek bizim için bir hayli şaşırtıcı oldu. Antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiş olan bakteriler uyarı sinyali işlevi gören bir madde salgılayıp dirençli olmayan bakterilerin önlem almasını sağlıyorlarmış. Bazen antibiyotiğin işe yaramaması bu özverili bakteriler yüzünden anlayacağınız. Güney Amerika’da yaşayan vampir yarasaların özveri hikayesi ise bambaşka. Tecrübeli ve biraz da şanslı olan yarasa bir avı kıstırıp, tıka basa doyduğunda mağaraya dönüyor ve oradaki tüm aç yarasaları besliyormuş. Bir mağara dolusu, bazısı genç, tecrübesiz, bazısı şansız yarasayı. Üstelik sadece kendi aile üyelerini değil, akraba olsun olmasın, herkesi. Peki bu yarasa kendisini tehlikeye atıp, büyük bir enerji harcayıp elde ettiği gıdayı neden herkesle paylaşıyor? Evrimsel perspektiften bakıldığında sadece hayatta kalma ve soyunu devam ettirme amaçlı davranması gerekmiyor mu?&nbsp;Carter ve Wilkinson &nbsp;bu davranışın tam da hayatta kalmayı ve soyun devamını hedeflediğini söylüyorlar. Yarasalar üzerindeki incelemeleri, bu cömert yarasaların diğerleri tarafından korunup kollandığını, zor durumda kaldıklarında hemen destek gördüklerini ve bu sebeplerle hayatta kalma şanslarının daha yüksek olduğunu ispatlıyor. Kendi yaşantımıza bakalım; en çok destek ve yardım gördüğümüz insanların bizim için diğerlerinden daha değerli olduğunu ve başları sıkıştığında yardım etmek için elimizden geleni yaptığımızı söyleyebiliriz. İş yerinde de böyle: arkamızı kollayanın arkasını kollarız. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-29T09:08:07.283Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Görsel: AleteiaSizi bilmeyiz ama bakteriler ve vampirlerle benzer sosyal ilişkiler kuruyor olmamız bizce harika. Çok da önemli değiliz yahu, ya da bakteri ve yarasalardan daha önemli değiliz. Ne dersiniz ?Çalışmanın Linki:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rspb.2012.2573" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rspb.2012.2573</a>

Jurnal

<h2>Ekolojik kriz günlerinde koronavirüs</h2><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/BillurBektas?s=09">Billur Bektaş</a>Covid-19 salgını dünyayı sınır politikaları, sağlık ve eğitim tedbirleri gibi konularda bir noktaya kadar birlik içinde hareket etmeye zorlamadan önce yine tüm dünyayı derinden ilgilendiren başka bir krize karşı birleşebilir miyiz diye düşünüyorduk. Salgına kadar sosyo-ekonomik politikalardaki yeni düzenlemelerin gündemine oturan iklim krizi, salgının ardından alınan tedbirlerle birçok düzlemde yeni tartışmalara da yol açtı. Özellikle yaban hayvan ticaretinin salgının başlaması üzerine olan etkileri, iklim diyaloglarında genelde göz ardı edilen biyoçeşitlilik krizini de ön plana aldı.&nbsp;<ul><li>Bir adım geriden: Covid-19 virüsünün DNA diziliminin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jmv.25682">yılan,</a> <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/jmv.25682">yarasa</a> ve <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6893680/">pangolin</a> gibi yaban hayvanlarında görülen koronavirüslerle bulunan ilişkisi, Covid-19 virüsünün hayvanlardan insanlara (zoonotik) geçtiği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9">tezini</a> güçlendiriyor. 2008 yılında yayımlanan bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.nature.com/articles/nature06536">makalede</a> ebola ve SARS gibi zoonotik hastalıkların yaklaşık % 72’sinin yaban hayvan kaynaklı olduğu zaten ortaya konmuştu. Covid-19 özelinde ise 2019 yılının başında yayımlanan bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30791586">makalede</a> koronavirüsün yarasalardan insana geçme ihtimaline karşı bilim insanları yarasa ticaretinin durdurulması için uyarılarını da yapmışlardı. Yaban hayvanların doğrudan ticaretiyle artan zoonotik hastalıkların, iklim değişikliği ve ekosistem tahribatıyla da farklı boyutlar kazanacağı öngörülüyor. Yaşam alanları tahrip olan canlıların göç etmesiyle, patojenlerin de yayılım alanlarının değişmesi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.iklimhaber.org/salgin-hastaliklar-ekosistem-tahribatlari-ve-iklim-degisikligi-ile-iliskili-mi/">bekleniyor</a>.&nbsp; &nbsp;</li><li>Neler oluyor? Covid-19 sebebiyle alınan önlemler kapsamında Çin, Şubat ayında yaban hayvan ticaretini yasaklamış ve denetimlerini artırmıştı. Yaban Hayatı Koruma Topluluğu’nun Çin’deki temsilcilerine göre yaban hayvan ticaretinin Çin’de tamamen <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.newscientist.com/article/2239559-coronavirus-china-wildlife-trade-ban-could-become-law-within-months/">yasaklanması bekleniyor.</a> Ancak bölgedeki diğer ülkelerin de benzer bir karar almasının önemine de dikkat çekiliyor. Diğer yandan Çin’de olağanüstü hâl ilanının ardından sosyal ve ekonomik yaşamın büyük ölçekte durmasıyla karbondioksit salımı dörtte bir kadar düştü. Ancak iklim değişikliğinin temel sebeplerinden salımların iklim krizini yavaşlatacak kadar azalması elbette bu azalmanın sebebi tutumların sürekli olmasına bağlı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres de bu noktaya dikkat çekerek karbon salımlarının geçici olarak azalmasının iklim kriziyle mücadelede yeterli olmayacağını hatırlatıyor ve Covid-19 için verilen mücadelenin bizi iklim kriziyle savaşmaktan alıkoymaması gerektiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.france24.com/en/20200310-un-chief-says-drop-in-emissions-from-virus-will-not-solve-climate-crisis">vurguluyor.</a> &nbsp;</li><li>Bir adım ileri: İklim aktivistleri, çevreciler ve bilim insanları Covid-19 kapsamında alınan önlemlerin ekonomik etkilerinin farkında olmakla beraber hükümetlerin ortak bir kriz karşısında radikal önlemler alabilme kapasitesine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.iklimhaber.org/bilim-insanlarindan-cagri-iklim-krizinde-koronavirus-mucadelesinden-ornek-alinmali/">dikkat çekiyorlar</a>. Bu noktada yüzler COP26 iklim zirvesine çevrilmişken zirvenin Covid-19 sebebiyle iptali iklim krizi mücadelesiyle ilgili endişeleri artırıyor. Diğer yandan Avrupa Birliği’nin koronavirüs ekonomik toparlanma planıyla ilgili açıklamasında salgından önce çalışmaları başlayan yeşil dönüşüm planının da gözetileceğinin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.iklimhaber.org/ab-koronavirus-planinda-iklim-krizini-dikkate-alacak/">belirtilmesi</a> olumlu bir gelişme olarak verilebilir.</li></ul>

yarasa ile ilgili hikayeler