Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın, Türkiye'nin 2053'te net sıfır emisyona ulaşma hedefi esas alınarak hazırlanan ve bu kapsamda 2035'e kadar atılacak adımları içeren&nbsp;Türkiye Ulusal Enerji Planı&nbsp;yayımlandı.Konu enerji planı olunca ben de tabii plana göz atmak istedim. Ama bu makalede elektrik üretimine ve tüketimine odaklanacağız.Plana göre Türkiye’nin 2020 sonunda 95,9 gigavat (GW) seviyesinde olan elektrik kurulu gücünün ise 2035’te 189,7 GW’a çıkması beklenirken, tüketimin 2035’e kadar yılda ortalama yüzde 3,5 büyüyerek 510,5 TWh’e yükselmesi bekleniyor. Bu artışta en büyük pay sanayi sektörünün.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673332498556.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.46" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Rakamların ötesine bakarsak, elektrikte kurulu gücün %97, tüketimin ise %52,5 artması enerji planının bir parçası. Bu normal bir artış gibi gözükse de, raporda bazı noktalarda yapılan seçimler çok da verimli değil.Plan özellikle elektrik üretimi konusunda hâlâ fosil yakıtlardan vazgeçemeyen ama bununla beraber bütün enerji kaynaklarında artış göstermeye çalışan bir bakış açısına sahip. Devreye alınması planlanan 96,9 GW'lık yeni elektrik kapasitesinin yüzde 74,3’ünü yenilenebilir enerji kaynakları oluşturuyor.Yenilenebilir enerji kaynakları arasında ise eski dostumuz nükleer enerji var. Nükleer atık yüzünden ve beşikten mezara bakıldığında verimlilik değeri düşük olduğundan artık nükleer enerjiye yönelim azalsa da bildiğimiz kadarıyla Türkiye’de iki nükleer santral planlanıyor ama bu planda Sinop’taki projeden bahsedilmemiş.Halen inşaatı süren Akkuyu santralinde 2025 itibarıyla 2,4 GW kurulu gücün oluşması, bu kapasitenin 2035’te ise 7,2 GW'a ulaşması planlanıyor.Yenilenebilir enerjide en büyük kapasite artışı güneş enerjisinde hedefleniyor. Türkiye’nin 2020 sonunda 6,7 GW olan güneş enerjisi kurulu gücünün 2035’te 52,9 GW'a yükselmesi planlanıyor. Bu şekilde güneş enerjisi %500 artış göstermiş ve bu artışla beraber elektrik üretimindeki en yüksek paya sahip olmuş olacak.Rüzgâr enerjisinde ise %160’lık bi artış ile 2020’de 8,8 GW olan kurulu gücün 2035’te 29,6 GW'a ulaşması bekleniyor. Burada 5 GW’lık bir santralin ise deniz üzeri rüzgâr paneli olarak kurulma planları da var.Diğer enerji kaynaklarından, hidroelektrik santrallerinin 2035’te 35,1 GW'a çıkması, bununla beraber fosil yakıtlardan da doğalgazın 35,5 GW, kömür santrallerinde 24,3 GW'a yükselmesi bekleniyor.Açıkçası yükseliş bu kadar fazlayken kömürlü termik santrallerinin yükselmesi anlamsız gelse de, bunun bazı anlaşmalar üzerinden olduğunu tahmin etmek mümkün. Zira özellikle geçtiğimiz yıl devreye giren Hunutlu Termik Santrali'ne gönderme yapılmış.Bir göze çarpan not ise, doğalgazı hidrojen ile güçlendirme planları. 2035 yılına kadar doğalgazın %3,5 oranında güçlendirilmesi planlanıyor. Hidrojenin ne kadar verimli olduğu ve bu verimin ne kadarının temiz kaynaklardan üretilebileceği, tartışmalı bir enerji kaynağı. Ama buradaki kullanımı sanayi ağırlıklı olacağa benziyor.Böylelikle 2035 yılında Türkiye’nin elektrik üretimi şu şekli alıyor: kömür ve doğalgazdan üretim yapan termik santrallerin 2020’de yüzde 57,6 olan oranı 2035’te yüzde 34,2’ye çekiliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673332702287.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.02" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Anadolu Ajansı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Güneş enerjisinin payı yüzde 16,5’e, rüzgâr enerjisinin payı yüzde 17,7’ye, nükleerin payı yüzde 11,1’e ulaşırken, hidroelektriğin payı yüzde 17,3’e düşüyor.&nbsp;Planın genelinde yenilenebilir enerjinin payının arttığı görülse de, 2053 yılında net sıfır hedefi olan bir ülke için bu artış yeterli değil. Bununla beraber Ulusal Plan net sıfır hedeflerine de atıfta bulunarak, Özgür Gürbüz’ün Birgün için ele aldığı <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/ulusal-enerji-plansizligi-416566" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalede</a> dikkat çektiği üzere kömürlü termik santrallerin de teknik ömürleri dolmadan kapatılmayacağı&nbsp;planda açıkça ortada.&nbsp;Ulusal planda 2053 yılında elektrik üretimi içinde fosil yakıtlarının payının da %20’de kalacağı belirtilmiş, yenilenebilir enerji %50’ye ulaşmış, nükleer enerji de %29 oranına yükselmiş oluyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki uzmanlar bu konuda ne diyor? Farklı bir yol izlenebilir mi? Gerçekten kömüre ihtiyaç var mı?</h3><a fr-original-style="" href="https://shura.org.tr/turkiye-elektrik-sistemine-yenilenebilir-enerji-kaynaklarinin-entegrasyonu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye Elektrik Sistemine Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Entegrasyonu</a> isimli raporda SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, elektrik sistemi dönüşümünde değişken yenilenebilir enerji kaynaklarının hızlandırılması üzerinden potansiyelleri araştırmıştı.Bu raporu özellikle “Mevcut Politikalar Senaryosu”’nun ulusal plana olan yakınlığından dolayı ve nükleer enerjiyi de ele aldığından seçtim. Rapor, nükleer santralin, 1.200 megavatlık (MW) dört ünitenin tamamının devreye alınacağını öngörmekte ve diğer senaryolarda da bunu kullanmakta.Eğer net sıfır hedeflerine ulaşılması isteniyor ise, elektrik üretiminin karbondan arındırılması ve yenilenebilir enerji gelişiminin benzeri görülmemiş bir şekilde hızlandırılmasını, ama en önemlisi fosil yakıtların da aynı hızla devreden çıkarılması gerekecek.Maalesef bu Ulusal Enerji Planı ile mümkün değil, ama Shura’nın raporunda öngörülen, iklim krizine çözüm açısından en güçlü senaryo olan kömür azaltım senaryosu ulusal plana çok da uzak değil.Kömür azaltım senaryosu ile Türkiye’de kömüre dayalı elektrik üretim kapasitesinin büyük bir bölümünün devre dışı kalması ve bu azalan arz miktarının yenilenebilir enerji kaynakları tarafından sağlanması hâlinde, rüzgâr ve güneş enerjisi kurulu güç kapasitelerinin en yüksek seviyelere çıkabildiği durum analiz ediliyor.Bu durumda 20 GW kömür kurulu güç kapasitesinin 5 GW’a düşmesi öngörülüyor. Elektrik üretiminde ortaya çıkan açığın ise yaklaşık 4 kat büyüyerek 33 GW’a ulaşan rüzgâr, 6 kat büyüyerek ciddi bir büyüme sağlayan ve 41 GW’a ulaşan güneş, 32 GW hidroelektrik kaynakları ile kapatılması planlanmış.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673332756209.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.35" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: SHURA<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yenilenebilir enerji üretim payı, 2030’da %70 oranlarına ulaşacak ve ayrıca enerji verimliliği potansiyellerinin kullanılmasıyla “Mevcut Politikalar Senaryosu”na kıyasla, elektrik tüketimi 40 TWh azaltılabilecek.Maalesef planda enerji verimliliği istenilen düzeyde ele alınmamış. Gürbüz’ün de belirttiği üzere; “enerjiyi daha verimli kullanacağımız varsayılıyor ama talep öyle bir artıyor ki verimlilik ve tasarruf yapılıyor mu belli olmuyor”.Bina yalıtımları gibi enerji verimlilik projeleri, aynı zamanda, 1 GW’lık pompaj depolamalı hidroelektrik santral, 600 MW batarya enerji depolama gibi maliyeti o dönemde kesinlikle azalması beklenen yeni teknolojiler ile öngörüler bize “Kömür Azaltım Senaryosu”nda ortalama sistem maliyeti megavat-saat başına yaklaşık 5,5 Avro daha fazla avantaj sağlıyor.Tabii ki SHURA'nın planı verimliliğe, batarya teknolojilerine Ulusal Enerji Planı'ndan çok daha önce geçiyor ve daha az üretim sağlıyor ama buna rağmen daha tasarruflu da kalabiliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/0/2/1673334561047.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.32" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Çevreci Geek bültenlerinde onlarca raporu beraber ele aldık ve hepsinin ortak noktası, gerekli yatırımlar düzenlendiği zaman, iklim krizine en fazla sebebiyet veren enerji kaynağı kömürden Türkiye’nin zengin yenilenebilir enerji altyapısı ile çok kısa sürede kurtulabileceğimizi göstermesi.Ulusal plan, maalesef çoğu noktasında politik karar almış ve bazı süregelen anlaşmaların devamını sağlamış. Açık konuşmak gerekirse ve onlarca incelemenin sonunda, hem daha ucuz hem de daha çevre dostu çözümler olduğu ortada.

İklim haberleri üzerine yorumlar.

Çevreci Geek

Türkiye'nin Ulusal Enerji Planı yerliyi artırıyor ama ithalden vazgeçemiyor

İthal kömürü bırakamayan ulusal plan

Avrupa'da Güneş Enerjisi Neredeyse Yüzde 50 Oranında Arttı:<img src="https://images.aposto.com/2023/0/1/1672669288785.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Reuters<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu yılın en temiz ters köşesi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası kömüre yöneleceği inanılan Avrupa Birliği’nden geldi, yenilenebilir enerjiye rekor yatırım yapıldı.AB 2022’de var olan kapasitesine 41,4 GW’lık bir güneş enerjisi gücü daha ekledi. Bu, 2021’de kurulan 28,2 GW’ye göre yüzde 47’lik bir artış anlamına <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/ab-gunes-enerjisi-kapasitesini-bir-yilda-yari-yariya-artirdi-ilk-sirada-almanya-var/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geliyor</a>.Bu ülkeler arasında Rusya doğalgazına en yüksek dereceden bağımlı Almanya bile, geçen yıl AB içindeki tüm ülkelerden daha fazla güneş enerjisi santrali kurdu ve 2022’de 8 GW kapasite daha ekleyerek bu artışın %20’sini sırtladı.AB’nin RePowerEU planı 2030 yılına kadar enerji arzının yüzde 45’ini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamayı hedefliyor. Sadece AB değil, Çin, ABD ve Hindistan gibi fosil yakıt devlerinin bu yıl attığı adımlar bizi yenilenebilir bir geleceğe taşıyor. Tüm krizlere rağmen Uluslararası Enerji Ajansı 2025 yılında yenilenebilir enerjinin en büyük elektrik üretim kaynağı olacağını, 2027’de ise yenilenebilir enerji kapasitesinin 5 katına çıkacağını öngörüyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim Krizi Yasalaşıyor</h3><img src="https://images.aposto.com/2023/0/1/1672669395225.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Xavier Lejeune<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Gezegenin en büyük ikinci kirleticisi ABD, kabul ettiği yeni yasa tasarısı ile Temmuz ayında iklim ve temiz enerji yatırımlarına 369 milyar dolar ayıracağını açıkladı. Yasayla beraber 9 milyondan fazla yeni iş imkânı doğacak ve uluslararası ticaret konusunda belirleyici <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/tarihi-iklim-paketi-krizi-durdurur-mu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">adımlar atılacak</a>.Bu Avrupa Birliği’nin Yeşil Yeni Mutabakat üzerinden kuracağı ticaret sistemine benzeyecek ve çelik, elektrik, tarım ve alüminyum sektörü bu değişime ayak uydurmak zorunda kalacak. Zira yıl içinde de Avrupa Birliği de tüm ülkeler nezdinde kabul edilen değişikliklerle kendi üretim döngüsü düzeltmeye başladı.İhracatının %50’sini bu iki ülkeye yapan Türkiye&nbsp;ise iklim hedeflerini güncelledi ama bu yıl da hedefler artıştan azaltım&nbsp;gibi kimsenin kullanmadığı bir dil ile açıklandı. Türkiye’nin %21 artıştan azaltım hedefi %41’e yükseldi. 2038 yılı ise emisyonların ulaşacağı en üst nokta olarak belirlendi.Uzmanlar hedefin “artıştan azaltım” olması nedeniyle, emisyonları azaltmak yerine yaklaşık %30 artıracağına dikkat çekti. Yani bu politik karar ile beraber Türkiye sera gazlarını 2038 yılına kadar sanki ekonomisi her yıl büyüyormuş <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/adalet-icin-iyi-iklim-icin-kotu-haber" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gibi artırmaya devam edecek</a>.Bu seçimi ise Akbelen’de, kömür madenine feda edilmeye çalışılan zeytinliklerde görmek mümkün. En güçlü ithalat kaynaklarımızdan tarımı, fosil yakıta ve kömüre kaybetmek, sadece iklim krizine karşı değil, geleceğin ekonomisinde de kaybetmek anlamına geliyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">COP15'de 30x30x30</h3>2030’a dek yılda 30 milyar dolar fon ile karaların ve denizlerin %30’unu korumayı hedefleyen Biyoçeşitlilik Konferansı'nın karar belgesi, düşünülenden daha umut verici oldu.Anlaşma, Paris Anlaşması gibi, ülkeleri toplu hedef yerine kendi ülkelerindeki hedefler için hem kamu hem de özel sektörden biyoçeşitlilik girişimleri için yılda 200 milyar dolar ayırmaya yönlendiriyor. Özellikle yerli toplulukların haklarını korumak üzerine de ciddi adımlar atılacak gibi.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Batarya Teknolojilerindeki Gelişmeler</h3>Yenilenebilir enerji çözümlerini birbirine bağlayan en önemli teknoloji diyebileceğimiz batarya teknolojisinde ise geçtiğimiz yıl büyük adımlar atıldı. Sydney Üniversitesi sodyum-sülfür karışımını deniz suyundan elde ederek, lityum bataryadan 4 kat daha güçlü ve daha ucuza bir batarya üretti.Kafanızda deniz suyu çekincesi var ise MIT, alüminyum kükürt ile yapılan bir batarya geliştirdiğini açıkladı. Doğada en çok bulunan ikinci metal ve %100 geri dönüşebilen alüminyum ile doğada en çok bulunan ametal ve madencilik atığı olan kükürtten üretilen batarya, lityum iyon bataryaların altıda biri maliyetine üretilebiliyor.Uzun dönemli enerji saklamak için yani enerji üretiminin fazlası ise artık ısıtılmış kumdan oluşan dev bir bataryada saklanabiliyor. Finlandiya’da kurulan bu tesiste, 1 tonluk kum 600 dereceye ısıtılarak, İskandinav kışında 100 evin ısınmasını ve sıcak suyunu sağlayabilecek enerjiyi mümkün kıldı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2023’te Öne Çıkacak Başlıklar:</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mısır’da düzenlenen COP27’nin ardından bir başka fosil ve kısıtlayıcı ülke olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenecek COP28 için şimdiden hazırlıklar başladı ama aktivistlere yönelik baskılar devam edeceğe benziyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">COP26’da atılan adımlar ileri taşıyıp, net sıfır ve fosil yakıtlara yönelik yasakların genişlemesi gereken bir yerde Mısır’da yaşananların tekrarlanmaması gerekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">IPCC yeni dönemde yedinci değerlendirme devresine girerek çözüm önerilerine ek olarak artık şehirlerde ve kasabalarda uyum politikalarını ele alacak. Rapor mart ayında yayımlanacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AB ve ABD gibi diğer ülkelerin yerel politikalarda iklim krizinin çözümlerini ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarını yasallaştırma süreci devam edecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de bu yıl çevreyle ilgili en önemli olay, kanaatimce, cumhurbaşkanlığı seçimleri olacak.</li></ul>

Zor geçecek bir yıla iyi haberlerle başlayalım

2022'den 2023'e 6 iyi iklim haberi

APLUS Enerji ve Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği'nin (<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/sefia-iklim-gundemi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SEFiA</a>) hazırladığı <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/arastirmalar/artan-elektrik-fiyatlari-ve-yenilenebilir-enerji-kaynaklarinin-piyasaya-etkisi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir rapor</a>, yenilenebilir enerji kapasitesindeki artışın enflasyonda düşmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor.Çalışmada, YEKDEM&nbsp;(Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) veya YEKA&nbsp;(Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları) kapsamında geliştirilen projelerin ve daha çok lisanssız santralin hayata geçirilmesi durumunda ekonomik etkiler inceleniyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Veriler</h2>Araştırmaya göre bugün 19 GW olan güneş ve rüzgâr kapasitemiz 36 GW olsaydı;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektriğin serbest piyasadaki fiyatı daha düşük olacaktı.&nbsp;Bu durumda serbest piyasadaki elektrik fiyatı, artan YEKDEM maliyetlerine rağmen, 2021 yılı için gerçekleşen değerlere kıyasla %3,5, 2022 yılının ilk altı ayı için ise %11,8 daha düşük hesaplanıyor.</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1671444426935.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.36" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Sefia<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enflasyon daha düşük olacaktı. Yenilenebilir enerji üretiminin daha yüksek olduğu bir senaryoda, Temmuz 2022 itibarıyla %144,61 olarak gerçekleşen yıllık ÜFE enflasyonunun %129,22, aynı dönemde %79,60 olarak gerçekleşen yıllık TÜFE enflasyonunun ise %72,39 olacağı öngörülmüştür.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Daha az enerji ithalatı yapılacaktı. Bu senaryo ile 2021 yılı için Türkiye’nin ithal yakıt faturasının 3,1 milyar USD, enerji krizinin derinleştiği 2022 yılının ilk altı ayı için ise 3,3 milyar USD miktarında düşeceği hesaplanmıştır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Karbon emisyonu azalacaktı.&nbsp;Özellikle karbon yoğun kaynakların ikame edilmesi yoluyla 2021 yılında 22,9 milyon ton CO2 eşdeğeri, 2022 yılında ise 13,4 milyon ton CO2 eşdeğeri karbon azaltımı yapılacağı görülmüştür. Çalışmada 18 ay için hesaplanan toplam azaltım miktarı 2020 yılı için açıklanan elektrik üretimi kaynaklı karbon emisyonlarının yaklaşık %28’ine denk geliyor, yani %30’a varan bir azaltım söz konusu.</li></ul>Yenilenebilir enerjinin ekonomik katkılarını diğer ülkelerde de görmek mümkün.Ember, Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi (CREA) ve Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/asya-ulkelerinin-milyarlarca-dolari-gunes-enerjisi-sayesinde-cebinde-kaldi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir rapor</a>, sadece güneş enerjisi üretimi ile, yedi Asya ülkesinin 2022 yılının ilk yarısında milyarlarca dolarlık tasarruf sağladığını gösteriyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1671446285717.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.74" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Feature China/Barcroft Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Çin, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Vietnam, Filipinler ve Tayland’da güneş enerjisi üretiminin katkısı, Ocak-Haziran 2022 döneminde yaklaşık 34 milyar dolar tutarında potansiyel fosil yakıt maliyetinin önüne geçti. Bu, söz konusu dönemdeki toplam fosil yakıt maliyetlerinin %9’una denk geliyor.Rapor, tahmini 34 milyar ABD dolarlık tasarrufun büyük bir kısmının Çin’de olduğunu belirtti. Çin’de güneş enerjisinin toplam elektrik talebinin %5’ini karşıladığı ve Ocak-Haziran 2022 arasında yaklaşık 21 milyar dolarlık ek kömür ve gaz ithalatını önlediği ortaya koydu.Japonya, yalnızca güneş enerjisi üretimi sayesinde kaçınılan yakıt maliyetlerinde 5,6 milyar dolar ile ikinci en yüksek etkiyi gördü. Hindistan’da ise güneş enerjisi üretimi ile yılın ilk yarısında&nbsp;4,2 milyar&nbsp;dolar yakıt maliyetinden tasarruf etti. Ayrıca, zaten kısıtlı olan yerel arzı daha da zorlayacak olan 19,4 milyon ton kömür ihtiyacını da önledi.Raporda, 2030’da güneş enerjisi kapasitesine yönelik mevcut hedeflerin tutturulması ile, yedi ülkenin yakıt maliyetlerinde en az 44 milyar dolarlık bir tasarrufun mümkün olduğu belirtiyor.<a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/iea-yenilenebilir-enerji-kapasitesi-5-yil-icinde-2-katina-cikacak/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ise</a>, Türkiye’nin yenilenebilir enerji kapasitesinin %64 artışla 2027 itibarıyla toplamda 90 gigavata ulaşmasını bekliyor. Toplam kapasite artışında %49 ile güneş enerjisi başı çekerken, rüzgâr enerjisinin bu artışın %24’ünü oluşturacağı öngörülüyor.Türkiye’nin, bu büyümeyle 2027 itibarıyla Çin, ABD, Hindistan, Almanya, Brezilya, İspanya, Japonya, Avustralya ve Birleşik Krallık’ın ardından dünyada en yüksek yenilenebilir enerji kapasitesine sahip ülkeler arasında 10’uncu sıraya yükselmesi bekleniyor.Tüm bu raporlardan sonra aklımızdaki asıl soru, Türkiye’nin neden hâlâ güneş ve rüzgâra yeterli yatırım yapmıyor oluşu olmalı. IEA’in raporu mevcut durumlara göre bizi &nbsp;2027 yılında ilk 10’a koyuyor. Bununla beraber, şu an bu yatırımların artırılması, enflasyonun, yüksek döviz kurunun ve savaş döneminde dışarıya bağımlılığın önüne geçiyor. Yenilenebilir enerji ve adil kalkınmanın hızlanması dileğiyle.

Araştırmalar yenilenebilir enerji ile enflasyonun %20 oranında azalabileceğini belirtiyor.

Enflasyon yenilenebilir enerjiyle düşer mi?

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) çalışmalarına göre enerji sektörü 2019 yılında 65 milyon kişiye istihdam sağladı ve toplam küresel istihdamın %2’sini <a fr-original-style="" href="https://www.ekoiq.com/karbonsuz-enerji-ile-iliskili-istihdamin-payi-yukselis-gosterdi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşturdu.</a>Alt sektörler bazında değerlendirildiğinde karbonsuz enerji üretimi ve enerji verimliliğindeki istihdamın fosil yakıt ve fosil yakıtlardan elektrik üretimindeki istihdam seviyesini aştığı görülüyor.&nbsp;Geçtiğimiz hafta yayımlanan Yenilenebilir Enerji Ülke Çekiciliği Endeksi (RECAI) araştırmasına göre, son dönemde tüm dünyada devletler yenilenebilir enerji programlarına <a fr-original-style="" href="https://www.ekoiq.com/karbonsuz-enerji-ile-iliskili-istihdamin-payi-yukselis-gosterdi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hız veriyor.</a>RECAI ilk 40 pazar sıralamasına göre ABD, Enflasyonu Azaltım Yasası’nın da etkisiyle listenin ilk sırasındaki yerini koruyor. Yenilenebilir enerji dönüşümünü hızlandırma yolundaki taahhütlerini sürdüren Çin ikinci sıradaki yerini koruyor. Üçüncü sırada ise haberlerde fosil yakıtlara geri döndüğü yer alan Almanya var. Tüm bu haberlere rağmen gerçekte enerji krizine karşı yenilebilir enerji sektörüne sağlanan yeni desteklerin etkisi ile bir basamak yükselerek üçüncü oldu.Bir önceki raporda 25. sırada olan Türkiye ise EY RECAI sıralamasında bir önceki sürüme göre beş basamak gerileyerek 30. sırada yer aldı. Yapılan değerlendirmede bu durum yerel para biriminin değer kaybına bağlanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670338292531.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.05" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">EY’nin raporunda, yenilenebilir enerji üretimine ağırlık vermek, enerji çeşitlendirmesini hızlandırmak ve enerji depolamasını artırmak küresel öncelikler arasında yer alıyor, “net sıfır” hedefine ulaşmada yenilenebilir enerji entegrasyonunun önemli ve hızla çözülmesi gereken bir problem olduğuna dikkat çekiliyor.IEA’nin raporu da net sıfır hedeflerinde gidilirse, 2030 yılında enerji sektöründe yaklaşık 30 milyon yeni istihdam yaratılırken değişim sürecinde de 6 milyon istihdam kaybı öngörülüyor.&nbsp;İstihdamın en güçlü kaynağı ise ekipman üretimi, yatırım, kurulum ve bakım-onarım alanlarında olacak. Fosil yakıt alanlarında mevcut çalışanların haklarının korunması, yeni istihdam alanlarına yönlendirilmesi ve temiz enerji alanlarında gelir, güvence ve iş güvenliği açısından nitelikli istihdamın sağlanması burada öne çıkan ve çözülmesi gereken sorunlardan.

Net sıfır hedefine doğru, ama istenilen hızda mı?

Her Şeye Rağmen Yenilenebilir Enerji

14 Ekim’de yerin 300 metre altında grizu patlaması nedeniyle Bartın’da bulunan Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) bağlı madende 41 kişi hayatını kaybetti. Maden ocağında kazadan sonra çıkan yangın ise kısmen devam ediyor.Maden ocağına gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan,&nbsp;“Biz kader planına inanmış insanlarız. Bunlar her zaman olacaktır, bunu da bilmemiz lazım” dedi. Bununla beraber Sayıştay’ın&nbsp;2019 raporunda&nbsp;yerin 300 metre altına inildiği için ocakta grizu patlaması riskine değinildiği ortaya çıktı.2020 yılında 157’si yer altında, 7’si yer üstünde olmak üzere toplam 164 iş kazasında 164 işçi yaralandı. TTK ise bu bir devlet kurumu olan Sayıştay verilerine ‘dezenformasyon’ dedi.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/9/2/1666692244368.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.65" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) dünyada maden kazalarında yaşamını yitiren işçilere ilişkin raporu da Avrupa’da en fazla maden kazası gerçekleşen ülke olarak Türkiye’yi açık ara birinci sıraya koyuyor.1941 yılından beri 3 binden fazla kişi madenlerde hayatını kaybetti. Cumhuriyet tarihinin en büyük kazası ise 2014 yılında Soma’da gerçekleşti ve 301 kişi hayatını kaybetti. Bu kazadan sonra ise alındığı söylenen önlemlerin ne kadar gerçekleştirildiğini Meclis Komisyonu araştırmasından sonra göreceğiz.İş kazalarının ve kömürün kader olmadığını artık kabul etmemiz gerek.&nbsp;21. yüzyılda iklim krizi gerçeği ile beraber Türkiye’nin çoğu Avrupa ülkesinden çok daha güçlü olan yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmamamız bir suç.Daha önceki sayılarda da bahsettiğim gibi güneş ve rüzgâr kömürün yerini rahatça alabilir. Kader, harekete geçmeyenlere asla yardım etmez.

Hikâyeyi yenilenebilir enerji ile değiştirebiliriz

Kömür Kader Değil

Enerji güvenliği fosil yakıtlar ile mümkün değil

Güneş ve Rüzgâr Türkiye'nin Enerji Bağımlılığını Yarılayabilir

Nedir?&nbsp;COP, Türkçeye "Taraflar Konferansı" olarak çevrilebilecek "Conference of the Parties" ifadesinin kısaltması. Her yıl ülkeleri bir araya getirerek iklim krizine karşı nasıl mücadele edileceğini ve ülkelerin birlikte atabileceği adımları tartışan bir konferans.27.’si 6-18 Kasım tarihleri arasında Mısır’da düzenlenecek olan COP, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ve COP26’nın havada kalan sözlerinin gölgesinde düzenlenecek.COP26’dan sonra Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği İlerleme Raporu'na güncellenmiş iklim planını dahil etmek için 23 Eylül son tarih olarak belirtilmesine rağmen Glasgow paktını imzalayan yaklaşık 200 ülkeden sadece 23’ü güncellenmiş 2030 iklim <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/cop26da-verilen-soz-tutulmadi-ulkeler-iklim-planlarini-guncellemek-icin-son-tarihi-kacirdi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">planları sundu.</a> Bunların çoğu, ana hedefleri güçlendirmek yerine daha fazla politika ayrıntısı içeriyor.COP27 de şimdiden dünyanın en büyük plastik kirleticisi Coca Cola’yı sponsor alarak daha başlamadan iklim aktivistlerinden büyük tepki toplamayı başarmış durumda.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/2/1664862638484.jpeg" width="550" ratio="1.51" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Coca Cola dakikada 200 bin plastik şişe üretiyor - Fotoğraf: Twitter<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Buna rağmen oldukça ciddi bir konu olan iklim felaketlerinden kaynaklanan ekonomik kayıpların tazmini konusu, zirvenin en çok konuşulan gündemi. Geçen yıl Glasgow’da düzenlenen COP26’da Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği ülkeleri, iklim kaynaklı kayıpları tazmin edecek fon çağrılarını reddetmişti.Ancak farklı ülkeler bu yıl aşırı hava koşullarıyla boğuştukça, COP27’de öncelik verilmesi gereken&nbsp;“kayıp ve hasar”, yani iklim çöküşünün en aşırı etkilerinden mustarip yoksul uluslara nasıl yardım edileceği konusundaki anlaşma için baskı artıyor.Son dönemde küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğinden ortaya çıkan felaketlerden en çok etkilenen ülkelerden <a fr-original-style="" href="https://ekoiq.com/2022/09/misirdaki-hukumet-karsitlari-cop27-iklim-zirvesinin-disinda-birakiliyor/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">biri de Pakistan</a>. Aşırı yağışların yol açtığı, daha önce görülmemiş sel felaketi 1.500 kişinin ölümüne neden oldu ve 33 milyon kişinin hayatını etkiledi. Bu, Pakistan nüfusunun yaklaşık %15’i.Sellerden en çok etkilenen endüstrilerden bir tanesi Pakistan ekonomisinin yaklaşık %25’ini oluşturan tarım olduğundan hükümet yetkilileri sellerin Pakistan ekonomisine etkisinin 40 milyar dolar olduğunu belirtti ve etkisinin süreceğinin altını çizdi.İklim krizinden etkilenen ülkelerin, gelişmekte olan dünyanın uğradığı kayıp ve zarar ödemelerini finanse etmenin bir yolu olarak&nbsp;“iklimle ilgili ve adalete dayalı” bir küresel vergi istemeye hazırlandıklarını gösteriyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/2/1664863478662.jpeg" width="550" ratio="1.78" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Güney Amerika'nın en önemli nehirlerinden Parana geçtiğimiz yıl kritik seviyeye ulaşmıştı (Fotoğraf: AP - Victor Caviano)<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Danimarka'nın tazminat sözü</h3>Danimarka, BM'nin varlıklı bir üye devleti olarak, emisyonlarının gelişmekte olan dünyaya sonuçları için tazminat ödemeyi kabul etti ve iklim değişikliğinden “kayıp ve hasara”&nbsp;uğrayan savunmasız ülkelere yardım etmek için yaklaşık 13 milyon dolarlık&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/danimarka-iklim-degisikliginden-kaynaklanan-kayip-ve-zarar-icin-tazminat-odeyen-ilk-bm-ulkesi-olacak/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tazminat sözü verdi.</a>Kalkınma bakanı Flemming Møller Mortensen,&nbsp;"Dünyanın en yoksullarının, en az katkıda bulundukları iklim değişikliğinin sonuçlarından en fazla zarar görmeleri büyük haksızlık”&nbsp;dedi.Danimarka Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ödenecek 100 milyon Danimarka kronunun (yaklaşık 13 milyon dolar);<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">35 milyon kronu Almanya’nın Frankfurt kentinde bulunan ve daha fakir ülkelerde sigortayı sübvanse eden bir kuruluşa,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">32,5 milyon kronu Bakanlığın Kuzey Afrika’nın Sahra Çölü'nü kapsayan Sahel bölgesine odaklanan iklimle ilgili kayıp ve hasarlarla çalışan sivil toplum stratejik ortaklıklarına,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">25 milyon kronu COP27 yaklaşırken mevcut iklim değişikliği müzakerelerini destekleyebilecek "stratejik çabalara",</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">7.5 milyon kronu ise gelişmekte olan ülkelerde iklim değişikliğinin etkilerine karşı direnci artırmak için çalışan sivil toplum aktörlerine gidecek.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fosil Yakıt Şirketleri</h3>BM Genel Sekreteri António Guterres, ülkelerin vereceği tazminatlara ek olarak, ülkelerin fosil yakıt şirketlerine beklenmedik vergiler koyması ve parayı iklim krizi kaynaklı zarar gören savunmasız ülkelere yönlendirmesi gerektiğini <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/bm-genel-sekreterinden-fosil-yakit-sirketleri-icin-vergi-cagrisi-kirleten-odemeli/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade etti.</a><img src="https://images.aposto.com/2022/9/2/1664864066842.png" width="550" ratio="1.42" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Daily Telegraph<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Temmuz ayında Exxon, 17,8 milyar dolar ile üç aylık süreçte rekor kâr elde ettiğini açıklarken, Chevron 11,6 milyar dolar ile kendi üç aylık rekor kârını açıkladı. Bu arada BP, aynı dönemde 8,5 milyar dolar kâr elde etti.Guterres’in önerisine göre, vergilerden elde edilen gelir, erken uyarı sistemlerine yatırım yapmak ve iklim krizine karşı direnç kazanmak isteyen gelişmekte olan ülkelere akmalı.Dünya daha da ısındıkça yoksul ülkelere verilen zararın artması bekleniyor. Antigua ve Barbuda tarafından BM’ye yapılan <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/yoksul-ulkeler-iklim-kaynakli-kayip-ve-hasar-icin-kuresel-vergi-talep-ediyor/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ayrı bir başvuruda</a>, Karayipler'de artan deniz ve hava sıcaklıklarının yıllar içinde yalnızca ada ülkesinde 7,9 milyar sterlinlik (yıllık GSYH’sinin altı katı) zarara yol açacak bir süper fırtına yaratabileceği konusunda uyarıda bulunuluyor.Antigua ve Barbuda’nın BM Büyükelçisi ve Küçük Ada Devletleri İttifakı Başkanı Walton Webson, “Biz borç ve yıkım korkusu olmadan yaşamayı hak ediyoruz. Adalarımız, neden olmadığımız bir krizin en ağır yükünü taşıyor, özel bir kayıp ve hasar müdahale fonunun acilen kurulması, sürdürülebilir iyileşmenin anahtarı. Her geçen yıl daha da aşırı görülen iklim etkileri yaşıyoruz” dedi.Kısaca, COP27 iklim adaleti ve tazminatı konusunda ciddi tartışmaların yaşandığı belirleyici bir konferans olacak.

Yoksul ülkelerin iklim tazminatı talebi güçleniyor.

COP27’de Ana Başlık İklim Tazminatı Olacak

Carbon Tracker ve Global Energy Monitor, Küresel Fosil Yakıtlar Veri Tabanı'nı&nbsp;açtı. Bu, dünya çapında fosil yakıt üretimi ve rezervlerinin karbon bütçesi üzerindeki etkilerini<a fr-original-style="" href="https://fossilfuelregistry.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;izleyen ilk halka açık veri tabanı.</a><img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1663661202389.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.39" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: GRoFF<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Veri tabanına göre, dünya fosil yakıt rezervlerinin üretilmesi ve yakılması 3,5 trilyon tonun üzerinde sera gazı emisyonuna yol açıyor, bu rakam ise 1,5 derece hedefi için kalan karbon bütçesinin yedi katından fazla.Paris İklim Anlaşması, her ne kadar fosil yakıt tüketimini azaltmaya yönelik adımlar atsa da, anlaşma içerisinde yer altındaki rezervlerin geleceği ele alınıyor. Fosil yakıt üretimi sırasında ortaya çıkan sera gazları genelde göz ardı ediliyor.Bilim insanları küresel ısınmayı 1,5 derecede sınırlandırmayı en etkin şekilde yapmak için, fosil yakıtların üretimi konusunda da adımlar atılmasını öneriyor. Bununla beraber bu veri tabanında da gördüğümüz üzere 89 ülkedeki 50.000'den fazla saha, fosil yakıt üretimine devam ediyor.Veriler bize, ABD ve Rusya'dan herhangi birinin, diğer tüm ülkeler üretimi derhal durdursa bile, tüm küresel karbon bütçesini aşacak kadar fosil yakıt rezervine sahip olduğunu gösteriyor. En büyük emisyon kaynağı ise her yıl yaklaşık 525 milyon ton karbon emisyonu üreten Suudi Arabistan'daki Ghawar petrol sahası.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1663661244426.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.63" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ghawar Petrol SahasıKaynak: NRedge<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Durum böyle olunca petrol şirketlerinin vaat ettiği değişimlerin küresel ısınmaya yönelik çözüm oluşturması da gerçekçi görülmüyor. Bir rapora göre BP, Chevron, ExxonMobil, Shell ve TotalEnergies gibi büyük petrol ve gaz şirketleri, çevresel çalışmalarını duyurmak için yılda 750 milyon dolar harcarken, bu sermayenin yalnızca %12’sini düşük karbonlu kalkınmaya ayırıyorlar.Araştırmacılar, BP, Chevron, ExxonMobil, Shell ve TotalEnergies'in 2021’de yayımladığı kurumsal web sitelerindeki makaleler ve blog gönderileri, basın bültenleri, raporlar, konuşmalar ve şirket ile CEO’ların sosyal medya hesapları da dahil olmak üzere 3 bin 421 kamu iletişim materyalini incelemiş. Çalışma, tanıtım materyalinin %60’lık kısmının en az bir yeşil talepte bulunduğunu ve en popülerinin&nbsp;“enerji üretim karışımını değiştirme” çabalarına odaklandığını buldu. Bununla birlikte, beş şirketin sermaye harcamalarının analizi, hepsinin petrol ve gaz üretimini artıracağını tahmin ediyor.Fosil yakıt şirketleri harcamalarını artırmaya devam etse de, daha büyük ekonomik incelemelere baktığımızda yenilenebilir enerjiye yatırımın daha kârlı olacağına yönelik çalışmalar birbiri ardına geliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1663661669295.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.07" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Joule<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://bit.ly/3LsaeFG" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Oxford Üniversitesi’nin Joule dergisinde yayımlanan araştırması,</a> fosil yakıtın bırakılarak yenilenebilir enerjiye geçilmesinin 2050’ye kadar dünyaya 12 trilyon dolarlık bir birikim&nbsp;sağlayabileceğini ortaya koydu.Çalışmadaki Hızlı Geçiş Senaryosu, güneş, rüzgar, batarya teknolojileri, elektrikli araçlar ve yeşil hidrojen gibi temiz yakıtları artırarak 2050 yılına kadar fosil yakıtlardan arındırılmış bir enerji sisteminin mümkün olduğunun altını çiziyor. Bu senaryo günümüzle karşılaştırılınca, yüzde 55 daha fazla enerji hizmeti&nbsp;demek.Bu enerji hizmetlerine yönelik yatırımlar ise, mevcut fosil yakıt kullanım seviyelerimizi sürdürmeye kıyasla dünyaya en az 12 trilyon dolar tasarruf sağlama kapasitesine sahip. Araştırma, büyük yatırımların benzer teknolojilerin fiyatını düşürmesi örneğinden yola çıkarak, yenilenebilir enerji, batarya ve hidrojen elektrolizi maliyetinin daha da düşeceğini öngörüyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1663661863817.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.29" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Avustralya'daki Tesla Bataryaları Baz Enerji SağlamaktaKaynak: electrek<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Araştırmanın lideri Dr. Rupert Way, ellerindeki verilerin temel yeşil teknolojilerin ölçeklendirilmesiyle maliyetlerin düşmeye devam edeceğini ve ne kadar hızlı gidilirse bir o kadar çok tasarruf edileceğini <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/yenilenebilir-enerjiye-hemen-gecilirse-trilyonlarca-dolarlik-tasarruf-saglanabilir/?utm_source=pocket_mylist" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiyor.</a>Araştırmayı değerlendiren Rocky Mountain Institute (RMI) Enerji Stratejisti Kingsmill Bond ise yenilenebilir güneş ve rüzgar enerjisi kaynaklarının hâlihazırda fosillerden daha ucuz olduğuna, özellikle destekleyici pil teknolojisi gelişmeye devam ettikçe daha da ucuzlayacağına dikkat çekiyor.Bond, mevcut fosil yakıt sistemini korumanın, gezegeni yalnızca küresel ısınmanın yıkıcı tehditlerine maruz bırakmakla kalmadığını, kirlilik yoluyla milyonlarca insanın ölümüne sebep olduğunu, enerji faturalarını yükselttiğini ve petrol ile doğalgaza sahip ülkelere büyük rantlar kanalize ettiğini belirtiyor.Rusya-Ukrayna savaşı üzerinden ortaya çıkan enerji krizine verilen cevapların da verimlilik ve yenilenebilir enerji üzerinden olduğunu görüyoruz. Rusya ise Avrupa’nın üzerinde doğalgaz vanasını bir tehdit kılıcı olarak tutmaya devam ediyor.Avrupa Birliği’nde mayıs-ağustos döneminde güneş enerjisinin elektrik üretimindeki payının %12,2 ile rekor seviyeye ulaşması, AB’yi 29 milyar Avro potansiyel doğalgaz ithalatından kurtardı.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1663662191769.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Vatikan da Güneş Enerjisini SeçiyorKaynak: Associated Press<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Güneş enerjisinin toplam elektrik üretimindeki payı AB içerisinde geçen yılın aynı döneminde %9,4 seviyesindeydi. Avrupa Birliği’nin bu kış döneminde de benzer yatırımlara devam etmesi bekleniyor.&nbsp;Zira, Avrupa Komisyonu'nun açıkladığı “RePowerEU” isimli pakette yenilenebilir enerji için 2030 ana hedefinin %40'tan %45'e çıkarılması kabul edildi.Tüm bulgular, temiz enerjiye hızlı geçişin fosil yakıt sistemine kıyasla enerji sisteminde maliyetleri düşürürken, küresel ekonomiye daha fazla enerji sağladığı ve dünya çapında daha fazla insanın enerjiye eriştiği&nbsp;bir kazan-kazan-kazan senaryosunun mümkün olduğunu gösteriyor.Şu andaki enerji krizi politik ve ekonomik çalkantılardan ciddi şekilde etkilenen, merkeziyetçi ve güvensiz fosil yakıtlara bel bağlamaya devam etmekten ortaya çıkıyor. Araştırmalar, krize karşı düşük maliyetli ve giderek ucuzlayacak temiz enerjiye geçişin mümkün olan en kısa sürede hızlandırması gerektiğini, çünkü bunun hem ekonomi hem de gezegen için faydalı olacağını bir kez daha doğruluyor.

Yeni çalışmalar temiz enerjiye hızlı bir geçiş öneriyor.

Fosil Yakıtları Bırakarak 12 Trilyon Dolar Tasarruf Yapabiliriz

Enerji krizinin manşetlerden düşmediği şu günlerde, Türkiye’de Temmuz ayında rüzgar ve güneşten üretilen elektrik miktarı rekor kırarak toplam elektrik üretiminin %21,6’sını oluşturdu.Güneşten 2 milyon 7 bin mWh, rüzgardan 4 milyon 237 bin mWh elektrik üretimi her iki kaynak için de tarihte bir ilk. Bununla beraber, özellikle rüzgar üretiminde, Türkiye hâlâ potansiyelinin 10’da 1’ni kullanıyor.Uzmanlar gerekli adımların hızla atılması durumunda, Türkiye’de rüzgar sektörünün her yıl en az 3 bin MW kurulu gücü ekleyebilecek kapasitede olduğunu belirtiyor. Bu şekilde, 2030 yılında rüzgar enerjisini üç katına çıkararak sadece rüzgardan 30 GW elektrik üretimi mümkün.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1662443124513.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.89" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak:EkoIQ<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu son gelişmeler kur artışı ve uluslararası alandaki politik çalkantıların arasında, enerji bağımsızlığı ve enerji arz güvenliğinde yenilenebilir enerjiyi “anahtar çözüm” olarak daha da görünür hale getiriyor.Bununla beraber Türkiye’de kömürün yerli ve milli bir enerji kaynağı olarak görülmesi hem şu andaki enerji güvenliği hem de iklim hedefleri için sorun yaratıyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Artıştan Azaltım = Artış</h3>Ekim 2021’de Paris Anlaşması'nı onaylayan Türkiye’nin, diğer ülkelerin de yapacağı gibi, Kasım 2022’de Mısır’da gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP27) öncesinde sera gazı emisyonu azaltım hedefini güncellemesi bekleniyor.Zira COP27’nin özellikle 2050’de Net Sıfır hedeflerinin daha da kesinleşeceği bir zirve olması da bekleniyor. Bu iki anlama geliyor:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başta kömür olmak üzere fosil yakıtlara yönelik finansal yatırımların gittikçe azalacağını göreceğiz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’nin de şu an hangi politikalar ve ara hedeflerle ulaşacağı belli olmayan Net Sıfır hedefinin kesinleşmesi beklenecek.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1662443221753.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></li></ol><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Türkiye şu anda Paris İklim Anlaşması’na göre herhangi bir azaltım konusunda söz vermiş değil. Türkiye, güncel emisyonları 430 MtCO2e iken, 2030 yılına kadar hiçbir aksiyon almazsa emisyonlarının 1.175 MtCO2e’ye çıkacağını hesapladığını, iklim eylemleri ile bunu 929 MtCO2e’de sınırlamayı hedeflediğini açıklamıştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni Bir İklim Hedefi</h2>Bu hedef, her ne kadar “azaltım hedefi” olarak adlandırılsa da, emisyonların 2030’a kadar iki katından fazla bir noktaya çıktığını açık bir şekilde görüyoruz. <a fr-original-style="" href="https://www.birbucukderece.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yani Türkiye’nin acilen yeni bir iklim hedefine ihtiyacı var.</a>Geçtiğimiz hafta içinde de, iklim konusunda çalışan sivil toplum kuruluşları, BM İklim Zirvesi öncesinde yeni iklim hedefini açıklayacağını beyan eden Türkiye’nin 2030’a kadar en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımına gitmesi gerektiğini belirtti.Türkiye’nin 2030’da yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı hedefine ulaşabilmesi için STK’ların önerileri şöyle:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2030 yılı itibariyle kömürden elektrik üretimine son verilmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektrik üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payının yüzde 75’e çıkarılması,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektrikli araçların payının binek araçlarda en az yüzde 20’ye, yolcu ve yük taşıma araçlarında en az yüzde 10’a çıkarılması,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Demiryolu yatırımlarının artırılarak binek araçlarda yüzde 5, karayolu toplu ulaşım ve yük taşımada yüzde 10 raylı sisteme geçiş sağlanması, &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sanayi, hizmet sektöründe ve tarım uygulamalarında enerji verimliliği, elektrifikasyon ve doğrudan yenilenebilir enerji kullanımının artırılması,&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Binalarda ise kömür ve sıvı fosil yakıt kullanımının sonlandırılması, büyük ölçüde elektrikle ısınmaya geçilmesi.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Net Sıfıra Ulaşmak için Yeni Bir Bakış Açısı Gerek</h3>Türkiye’nin 2020 yılında 523,9 MtCO2e olan emisyon düzeyi, %35 mutlak azaltım ile 340 MtCO2e’ye iniyor. Bu da en azından 2050’de net sıfıra ulaşmak için yeni projelerin planlanmasını kolaylaştırıyor.Zira konu net sıfır noktasına geldiğinde, artık atmosfere saldığımız sera gazı ile yutak alanların restorasyonu, doğa tabanlı karbon tutma ve yakalama gibi yöntemler ile atmosfere salınmasını engellediğimiz sera gazı miktarının birbirine denk gelmesini sağlamamız gerek.Buna ek olarak fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye dönüşümde her ne kadar büyük potansiyeller olsa da, yatırımların&nbsp;biyolojik çeşitliliği koruması, arazi kullanımının planlı ve bütüncül politikalarla yapılması, gıda güvencesini sağlayabilmek için verimli tarımsal arazilere yapılmaması, ekosistemleri koruması ve yöre insanının ekolojik ve&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/6168241e1b8fe1000740023f" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sosyal haklarını gözetmesi gerekir.</a>Türkiye’de kömür madenlerinin ötesinde bazı yenilenebilir enerji projelerine bile baktığımızda bu durumların sağlanmadığını görmemiz mümkün.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bilimsel Veriler Yenilenebilir Enerjiyi Öneriyor</h3>STK’lar Türkiye’nin bu yıl vereceği güçlü iklim hedefi ile, ülke ekonomisini iklim ve enerji risklerine ve geleceğe hazırlayabileceğini belirtiyor.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://ember-climate.org/insights/research/turkey-wind-and-solar-saved-7-bn-in-12-months/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">EMBER’in çalışmasına göre&nbsp;</a>Türkiye’de güneş ve rüzgar ile üretilen elektriğin, 1 yıl içinde 7 milyar dolar, yani neredeyse 1 aylık enerji ithalatını önlediğini görmek mümkün. Bu da fosil yakıtlarda %80 oranında dışarıya bağımlı ve ağırlıklı olarak bu kaynaklara dayanan bir ülke için oldukça önemli.İklim dostu yenilenebilir enerji yatırımları ve enerji verimliliği aynı zamanda konut ve sanayideki yüksek elektrik faturalarının düşmesine de yardımcı oluyor. Bu, özellikle, yoksul kesimin hane halkı refahına doğrudan etki edebilecek bir sosyal fayda anlamına geliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1662444890374.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Akra Media<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">"<a fr-original-style="" href="https://350turkiye.org/kirleten-oderse-turkiyenin-2030da-komurden-cikmasi-mumkun/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kömürden Çıkış 2030” raporuna göre,&nbsp;k</a>ömürden çıkıp güneş, rüzgar, bataryaya dayalı bir sisteme geçiş ile 2035’e gelmeden elektrik üretim maliyeti azaldığını görmüştük.Yenilenebilir enerji kaynaklarının aynı zamanda istihdam konusunda ciddi faydalar sağladığını görmek mümkün. Her 1 milyon dolarlık yenilenebilir enerji yatırımı en az 10 kişiye istihdam yaratırken, aynı yatırımın kömüre yapılması işgücünde sadece 2 kişiye yer açıyor.&nbsp;Güneş ve rüzgar enerjisi yatırımları, kömürün 5 katı istihdam potansiyeli yaratıyor.SEFİA’nın hesaplamasına göre Türkiye’de 2053 net sıfır emisyon vizyonuna uyumlu bir elektrik sektörü dönüşümünün 2030’a kadar güneş enerjisinde 71 bin, rüzgar enerjisinde 141 bin ek istihdam yaratabileceği, 2050 yılına kadar ise söz konusu sektörlerdeki ek istihdamın sırasıyla 455 bin ve 330 bine erişebileceği hesaplanıyor.Uluslararası alandaki politik krizin Türkiye’yi ne yöne çekeceği tamamı ile hükümet politikalarına bağlı. Ya eski sistemlerin, fosil yakıtların, kömür için yok olan köylerin ,ormanların devamını sağlayacağız, ya da zaten kapıda bekleyen hazır teknolojilere yönelerek enerji güvenliğimizi sağlayacak, aynı zamanda istihdam ve sosyal fayda sağlayacağız.Zaman artık bilimi ve doğayı dinlemenin zamanı.

🍃☀️ Son raporlar Türkiye'nin enerji geleceğinin rüzgar ve güneşte olduğunu gösteriyor.

Türkiye Kömürle Değil, Yenilenebilir Enerjiyle Güvende

Biden'ın geçtiğimiz günlerde imzaladığı Enflasyon Azaltım Yasa Tasarısı içerisinde en büyük harcama 370 milyar dolar ile iklim krizine ait. Bu rakam oldukça yüksek görünse de, aslında ilk yasa tasarısından ve Biden’ın seçimlerde vaat ettiği 2 trilyon dolarlık harcamadan oldukça düşük.Demokratlar bu yasal değişiklikler ile 2005 yılına göre emisyonların %40 oranında azalacağını&nbsp;belirtiyor. Bununla beraber uzmanlar yasal değişiklik olmadan da 2030’da emisyonların %20 oranında azalacağını öngörüyordu.Bu değişikliğin en büyük ayağı güneş enerjisi, rüzgar türbinleri, ısı pompaları, enerji verimliliği yatırımları ve elektrik araçlarının verilecek kredi ve vergi iadeleri&nbsp;ile desteklenmesi olacak.Yasa paketi ile enerji sektörüne yapılacak yatırımların iklim krizinin ötesinde enflasyonu da düşüreceği düşünülüyor. Uzmanlar ABD Tüketici Fiyat Endeksi’nde yaşanan %9’luk artışın %30 kadarının enerji fiyatlarındaki artışlardan kaynaklandığını belirtiyor. Fosil yakıta olan bağımlılığı azaltarak tüketici fiyatları üzerindeki bu etkinin azalacağı belirtiliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kömürlü termik santrallerinin kapatılmasına teşvik</h2><img src="https://images.aposto.com/2022/7/3/1661316655282.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Photo: Twitter/@turcopundit<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Detaylarda ABD’nin çoğu kırsalda bulunan 172 kömürlü termik santralinin kapatılmasına yönelik planlar dikkat çekiyor. 10 milyar dolarlık bir bütçenin kırsaldaki elektrik kooperatiflere yöneltilerek, yenilenebilir enerji yatırımlarının teşvik edilmesi planlanıyor. Zira bu kooperatiflerin ürettiği enerjinin %32’si kömürden geliyor.Sadece kooperatiflerin değil, diğer enerji şirketlerinin ve hatta tüm sanayinin de yenilenebilir enerji ve teknolojilerini üretmesi teşvik ediliyor.Tabii ki bu teknolojileri üretirken, endüstriyel üretim bölgelerinde enerjinin daha verimli kullanılması da teşvik edililiyor. Sanayi bölgeleri için özellikle ilk defa metan gazına yönelik sınırlandırma ve sınırın üstüne çıkan üreticilere yönelik cezalandırma da uygulanacak.Özellikle son dönemde yapılan araştırmalar sanayi ile enerji üretiminde metan gazı kaçaklarının genellikle ölçülmediğini ve karbondioksitten kısa ömürlü ama neredeyse 20 kat daha güçlü bu sera gazının etkilerinin düşündüğümüzden fazla olduğunu tartışıyordu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yaşam alanları iyileştiriliyor</h2><img src="https://images.aposto.com/2022/7/3/1661316919886.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">W.Va.ERIN SCHAFF/NYT<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Harcamaların ciddi bir kısmı da dezavantajlı bölgelerde yaşayan topluluklara yönelik planlanmış. Gelir düzeyi düşük olan bu toplulukların bulunduğu bölgelerde hava kirliliğinin ölçülmesi ve bu kirliliğin temizlenmesine yönelik projelere destek verilecek. Bu bölgelerin aynı zamanda iklim krizine karşı değişikliklere uyum sağlamasına yönelik projelere de destek sağlanacak.Proje ile 4 milyar dolarlık bir bütçenin bu topluluklardaki yürüme yollarının ve toplu taşıma sistemlerinin geliştirilmesi, otoyollar için ses bariyerlerinin eklenmesini ve özellikle ısıl ada etkisinin azaltılmasını da hedefliyor.Projede dikkat çeken bir diğer nokta ise ağaçlandırma ve toprak iyileştirmeye yönelik çalışmalar. Yaklaşık 20 milyar doların, örtücü bitkiler gibi uygulamaları kullanan “iklim akıllı tarıma”&nbsp;aktarılacağını belirten Biden, çiftçilerin böylelikle toprakta daha fazla karbon tutabileceğini belirtiyor.Özellikle son dönemlerde orman yangınları yüzünden oldukça alan kaybeden ve ilerde de kaybetmeyi bekleyen ABD, orman yangınlarına karşı önlemler alınması ve eski ormanların korunarak karbon yutağı kapasitesinin geliştirilmesi konusunda 5 milyar dolarlık bir yatırım ile adım atmış durumda.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karbon yakalanır mı?</h2><img src="https://images.aposto.com/2022/7/3/1661317037478.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Her ne kadar buraya kadar, iklim değişikliğine yönelik değişiklikler oldukça mantıklı gözükse de, paketin en çok tartışılan konusu&nbsp;karbon yakalama teknolojilerine yönelik yatırım oldu.Genelde daha fazla sondaj yapılması için kullanılan bu teknolojinin son dönemde karbon yakalama teknolojisi olarak kullanılması ve var olan, hızını almış yenilenebilir teknolojilere alternatif olarak gösterilmesi tepki aldı. Çünkü son dönemlerde karbon yakalama tesislerinin milyar dolarlık yatırım almasına rağmen istenilen verimi sağlayamaması ve bunun yüzünden kapatıldığını görmek mümkün. Bununla beraber federal bir yatırım ile bu teknolojilerin ilerleyeceğini savunanlar da var.Bu federal yatırım ile karbon kredisi için en az 100 bin ton karbondioksit yakalaması gereken “fabrikalar” artık 12,5 tonluk alt sınır ile, tam kapasitede 9 milyon dolara yakın vergi indirimi kazanacak. Bu fabrikaların aynı zamanda daha fazla karbondioksiti işleme sokmak için, yeni kurulacak boru hatları ile taşıma yapabileceği konusunda yorumlar var.Karbon yakalama teknolojilerinin indirekt olarak doğalgaz ve petrol şirketlerinin ömrünü uzatması bekleniyor. Tepki çeken başka bir gelişme de bu sonucu destekleyecekmiş gibi gözüküyor.Federal topraklarda bulunan ve gelecekte kurulacak yenilenebilir enerji projeleri devam eden petrol ve gaz projelerinin gelişimine bağlanıyor ve açık artırmayla rüzgar ve güneş enerjisi ile devam etmeden önce karada en az 2 milyon dönüm ve denizde 60 milyon dönüm petrol ve gaz çıkarılmasını&nbsp;teklif etmesini gerektiriyor. Bu da aslında iklim krizine karşı yapılmış değişiklerin konuşulduğu bir pakette tabii ki tepki topluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki bu yatırımlar yeterli mi?</h2><img src="https://images.aposto.com/2022/7/3/1661317312334.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.02" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Photo: Image RYTIS DAUKANTAS/UPSTREAM<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Birçok ülkenin iklim düzenlemeleri ve yeşil altyapıya dair yatırım yaptığının altını çizen&nbsp;Bloomberg’den Aaron Clark, Enflasyon Azaltma Yasası’nın karbon fiyatlandırmasına değil, daha çok yatırımları ucuz hale getiren sübvansiyonlara odaklandığını belirtiyor.Yenilenebilir enerji kaynakları artışta olsa da, ABD'nin enerjisinin yüzde 80'inden fazlası fosil yakıtlardan geliyor. ABD kişi başına karbondioksit üretimde 15,5 ton ile birinci, toplamda ise 5 bin megatonun üstündeki karbondioksit salımı ile Çin’den sonra ikinci sırada.Tabii ki, bu dev ülkenin yaptığı her değişim oldukça önemli ve iklim krizine büyük bir etkisi de olacak. Ama karbon yakalama gibi verimsiz teknolojilerinin ve yenilenebilir enerji üretimi öncesi petrol ve doğalgaz üretiminin teklif edilmesi, enerji lobilerinin hâlâ çok güçlü olduğunu gösteriyor.Yine de, ABD’nin bu yasa değişikliği paketinin doğru yolda atılan ilk adım olduğunu söyleyebiliriz.

Görkem Gömeç