1️⃣ Devrim - Bir Entelektüel Tarih, Enzo Traverso:&nbsp;19. ve 20. yüzyıllardaki devrimlerin geniş bir tarihini sunan kitap, Aleksandra Kollontay’ın cinsel özgürlüğe vurgu yapan fikirlerine, Lenin’in mumyalanmış bedeninden Auguste Blanqui’nin barikatlarına kadar pek çok sembolik olayı ve figürü inceliyor.2️⃣ Gece Yarısı Partileri, Anthony Veasna So:&nbsp;ABD’de yaşayan Kamboçyalı göçmenlerin ve LGBTİ+’ların hayatlarına odaklanan ve dokuz öyküden oluşan kitap, yazarın kendi varoluşuyla ilgili sorgulamalarını da aktarıyor. Yeni Dünya, “Amerikan Rüyası”ndan oldukça uzak.3️⃣&nbsp;Gerçekçiliğin Yükselişi,&nbsp;Manuel DeLanda&nbsp;ve&nbsp;Graham Harman:&nbsp;Kıta felsefesindeki gerçekçilik akımının gelişimini detaylı bir şekilde ele alan ortak çalışma, iki filozofun fikirlerindeki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyuyor. Ortaya çıkan, çağdaş felsefedeki çatışan eğilimler için güvenilir bir kaynak.

Aposto Gündem

Proje, mühendislik anlamında üstün bir başarıyla gerçekleştirilirken arka planda büyük olaylar yaşanmaktaydı. Hem sol görüşten hem de sağ görüşten, ülkede söz sahibi pek çok insan projeye karşıydı. Tüccarlar, sanayiciler, gazeteciler, gazete sahipleri her gün çeşitli açıklamalarla araba yapmanın imkansızlığından söz ediyorlardı. Gazeteler otomobilin yapılabilirliği üzerine anketler düzenliyor, anket sonuçlarını yayınlayarak halkın otomobil üretimine olan inançsızlığını vurguluyorlardı.Kabul etmek gerekir ki otomobil üretiminin zorluğu, Türkiye’nin ekonomik koşulları, arabaya gelebilecek muhtemel talep azlığı gibi zorluklar ortadaydı. Ama bir yerden başlamak gerekmiyor muydu? Almanya, ABD, Fransa, İtalya ve diğer ülkeler dev markaları yaratırken sıfırdan başlamamışlar mıydı? Fransa’da ve Almanya’da, henüz 1800’lerin sonunda Peugeot ve Daimler kurulduğu anda dev bir otomotiv sanayinin varlığından söz edebilir miydik?Yani, bir yere ulaşmak için önce yola çıkmak gerekmez mi?Ancak özellikle basın bunların tamamını görmezden gelerek halkı arabaya karşı yönlendiriyordu. Devrim projesinde çalışan mühendisler o günleri, proje bittikten sonra çeşitli demeçlerinde dile getirdiler.Arabayı sık sık deneme sürüşüne çıkaran mühendislerin açıklaması, basının halkı nasıl yönlendirdiğinin bir göstergesi gibiydi. Deneme sürüşüne çıkan mühendislerden biri, “Ben bir ara Ankara-Polatlı arasında ve Eskişehir-Kütahya arasında tecrübe seferleri yapardım. Zaman zaman dinlenmek için yol kenarında dururduk. Araba vatandaşların ilgisini çekerdi, hemen gelip bakarlardı. Bir keresinde adamın biri tutmuş kapıyı açıyor kapatıyor. Bunu yaparken de bir yandan söyleniyor, bir yandan ağlıyordu. Ne olduğunu sorduğumda, “Hani bu arabanın kapısı kapanmıyordu? Veya kapandığında açılmıyordu?” dedi. Bunu nereden çıkardığını sorduğumdaysa, gazetelerden birinde “Arabanın kapısı açılınca kapanmıyor, kapanınca açılmıyor.” diye yazdığını söyledi.”Tüm kara propagandaya rağmen umutlu insanlar da vardı. Yine deneme sürüşüne çıkan başka bir mühendis, “Mola verdiğimizde koca bir adam arabanın kaportasının üzerine yattı, iki eliyle de sarıldı, ağlamaya başladı. Bu tür şeyleri görünce bizim de hoşumuza gidiyordu. Devrim işe yarayacak galiba diyorduk ama o adamlar da ağladıklarıyla kaldı.” diyerek bir ülkenin umudunu açıklıyordu.Ama tüm bu umutlar 29 Ekim 1961 tarihinde, Cemal Gürsel’in de projeye sırtını dönmesiyle tükendi. Projeye sırtını döndükten 5 yıl sonra, 1965 senesindeki “1. Otomobil Endüstrisi Kongresi’nde”, Cemal Gürsel bu konudaki pişmanlığını, kongre başkanı Şükrü Er'e iletti. Cemal Gürsel’in, "Bu memlekette otomobil endüstrisi kurulur ve bugün sonuç alınmış olurdu. Ama istemediler. Burası (kalbini göstererek) yanık bir sanayi bakanına düşmedik. Gelenler hep uyuttu. Üzülüyorum. Memlekette yerli otomobilin yapıldığını görmeden öleceğim."&nbsp;İfadesi bu pişmanlığını göstermesi açısından önemlidir.Bu cümlesindeki “Ama istemediler.” ifadesiyse projenin iptalinin arkasında çok daha büyük ve karmaşık süreçlerin varlığına işaret ediyor.

Devrim projesi mühendislik anlamında yoğun bir çalışma temposu ve başarıyla devam ederken arka planda bazı gelişmeler yaşanıyordu. 

Devrim’in üretildiği 129 günde arka planda yaşananlar

Devrim, gerçekten çok büyük bir başarı. Yalnız bu başarıyı gölgelemeden birkaç küçük noktayı vurgulamak gerekir diye düşünüyorum. 29 Ekim 1961 günü, Cemal Gürsel Devrim için seri imalat onayı verseydi bile arabanın seri üretime geçmesi zaman alacaktı.Yazımda Devrim arabaları sadece 130 günde geliştirildi derken arabanın prototipi dışında hiçbir adımın hazırlanmadığını söylemem gerek. Yani birkaç teknik çizim dışında projenin hiçbir adımı seri imalat için hazırlanmamıştı. Bu adımların hazır hale getirilmeleri, o dönemde yıllarımızı alacaktı. Ama bu, zaten tüm otomotiv projeleri için böyledir, bize özgü bir durum değil.Mercedes Benz Türk A.Ş.’de, 19 farklı otobüs modelinin projesinde yer aldım. Kendi tecrübelerimden hareketle, bir otomobilin geliştirilmesinin günümüzde yaklaşık 2,5 sene (otobüs için 3,5 sene civarı) sürdüğünü ifade etmeliyim. Bir aracın geliştirilmesine, arabanın üretileceği üretim bandının hazır hale getirilmesi, tüm teknik ve diğer hayati dokümantasyonu, homologasyonu, tedarik ağlarının kurulması, aracın fiyatlandırılması, pazarlama faaliyetlerinin planlaması, bayi ağının koordine edilmesi, yedek parça havuzunun oluşturulması süreçlerinin tamamı dahildir. Markadan markaya değişmekle birlikte yaklaşık süre budur.Her şeye rağmen 130 günde, hem de o koşullarda ortaya dört adet prototip aracın ve üç farklı güce sahip on adet prototip motorun çıkarılmış olması çok büyük başarı. Sadece bizim gerçekleştirebileceğimiz bir başarı belki de.Tüm bu başarılara rağmen artık o dönem geçti, geçmişle yaşamanın bir anlamı yok. Ama bu, gerekli dersleri çıkarmayacağımız anlamını taşımıyor. Ve bugün çok çarpıcı bir soru tüm çıplaklığıyla karşımızda duruyor: O dönemin imkansızlıkları içinde 4,5 ayda gerçekleştirilen yerli otomobil projesi, bugünün koşullarında neden hala gerçekleştirilemiyor?Projede çalışan mühendislerin işinin ehli olduklarını ve var güçleriyle çalıştıklarını biliyorum. O halde sorun nerede? Bulmamız gereken yanıt bu.Bu sorunun yanıtı geleceğimizi şekillendirecek.Fırat KESKİN

İş hayatımda, projelerde çalıştığım süreler boyunca proje ekibi olarak belki de en önemli konumuz, proje bittikten sonraki "Lessons Learned" çalışmalarıydı. Peki Devrim otomobilinden çıkarılacak sonuç ne olabilir? 

Bu projeden alınması gereken dersler

İran’da geçtiğimiz hafta ülke tarihinin en düşük katılım oranıyla gerçekleşen 13. Cumhurbaşkanlığı seçimlerini, oyların %62’sini alarak muhafazakâr din adamı ve Yargı Erki Başkanı olan İbrahim Reisi kazandı. Reisi’nin Ağustos’ta a görevi devralmasıyla ülkede neredeyse 10 yıl sonra ilk kez devletin tamamı muhafazakârların yönetiminde olacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Düşük katılım: Seçime katılım %49 oranında gerçekleşti. Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney katılımın düşük olmasını bölgesel ve batılı rakiplerin müdahalesine bağlasa da asıl sebebin halkın rejime karşı duyduğu güvensizlik olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.voanews.com/middle-east/voa-news-iran/iranians-vote-presidential-election-marked-low-turnout" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">biliniyor.</a> Halk 2018’den bu yana devam eden ABD yaptırımlarının yanı sıra Covid-19’un yarattığı ekonomik krizle karşı karşıya. Hızla artan işsizlik, yolsuzluk ve gelir adaletsizliği mücadele etmeye çalışan çoğu İranlı, sistem değişmedikçe yeni bir Cumhurbaşkanı’nın sorunlara çözüm üreteceğine inanmadıkları için bu seçimde oy kullanmadı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kimdir: Aşırı muhafazakâr siyasi görüşleri ve siyasi tecrübe yetersizliğiyle bilinen 60 yaşındaki Reisi, 2017’de Hasan Ruhani’ye karşı girdiği seçimleri kaybetmişti. 1988’de binlerce siyasi tutuklunun idamından sorumlu tutulan, “ölüm komitesi” olarak bilinen 4 kişilik heyette olan Reisi, İran’ın ABD’nin yaptırım listesinde bulunan ilk Cumhurbaşkanı oldu. Devrim Muhafızları Ordusu ve özellikle Hamaney ile yakın ilişkisi olan Reisi’nin, Hamaney’in ölmesi halinde bir sonraki Velayet-i Fakih olacağı düşünülüyor. Seçim sonuçlarının ardından açıklama yapan Reisi “oy veren, vermeyen tüm İranlılar için bir Cumhurbaşkanı olacağını, yoksulluk, yolsuzlukla mücadele eden devrimci bir hükümet kuracağını” söyledi. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önceliğinin iç politika olacağını belirten Reisi, finansal şeffaflık, enflasyonla mücadele ve istihdamı arttırma sözü verdi. Ancak yapılan analizlerde sosyal hayat üzerinde baskının artması, kadınların özgürlüklerinin daha da kısıtlanması ve batı kültürünün iyice sansürlenmesi bekleniyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dış politika: Seçimden sonra ilk basın toplantısında Reisi, komşu ülkelerden başlayarak tüm ülkelerle diplomatik ilişkileri ilerleteceğini, İran dış politikasının sadece ABD ile devam eden nükleer müzakereleriyle sınırlı kalmayacağını belirtti. ABD’nin yaptırımlarının kalkması halinde müzakerelere açık olduğunu söyleyen Reisi, balistik füze programının “pazarlığa kapalı” olduğunu ekledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uluslararası kamuoyu: Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, Reisi’nin insanlığa karşı işlediği suçlardan yargılanmak yerine Cumhurbaşkanı seçilmesini kınayarak, Reisi’ye uluslararası hukuk kapsamında geçmiş ve güncel suçlardan dolayı soruşturma açılması çağrısında bulundu. İsrail Başbakanı Naftali Bennett “zalim cellatlar rejiminin durdurulması gerektiğini, dünya güçlerinin uykudan uyanarak kiminle iş birliği yaptıklarını görmesi için son fırsat olduğunu” belirtti. ABD Dışişleri Bakanlığı İran’daki seçimlerin adil ve özgür olmadığını nitelendirerek iktidarda kim olursa olsun ABD’nin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmeye devam edeceğini ifade etti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beklentiler:&nbsp;Dış politikadaki adımları ne kadar sağlam olursa olsun son sözün Hamaney'e ait olması, Reisi’nin diğer ülkelerle başarılı bir diplomasi trafiğinin önünde engel olacaktır. Bu durum Reisi’nin ülke çıkarları için değil, Hamaney’in istekleri doğrultusunda hareket etmek zorunda olduğunu gösteriyor. Analistler, Reisi’nin göreve başladıktan sonra teokratik yönetim biçimi daha da pekiştireceğini ve Devrim Muhafızları’nın Ortadoğu’daki askerî politikasını destekleyeceğini öngörüyor. Reisi’nin uzun vadede batı diplomasisiyle büyük anlaşmazlıklar yaşayacağı ve nükleer müzakerelerini çıkmaza sokacağı düşünülüyor. En büyük tartışmalardan biri de AB ve ABD’nin yaptırım listesinde bulunan Reisi’nin uluslararası toplantı ve ziyaretlere nasıl gideceği. Sorumlu tutulduğu insan hakları ihlallerinden dolayı Reisi’nin uluslararası toplumda ne derece muhatap alınacağı, gelecekte İran için en büyük sorunlardan biri olabilir.&nbsp;</li></ul>

Devrim ile ilgili hikayeler