• Un woman’ın Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında (SKA) İlerleme: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 2023 Durum Raporu’na göre dünya genelinde erkeklerin kazandığı her 1 dolara karşılık olarak kadınlar 51 sent kazanıyor. İş yaşamının en verimli dönemindeki erkeklerin %90’ı iş gücüne katılırken bu oran kadınlarda yalnızca %61,4.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte:&nbsp;Gelişmiş ülkelerde dahi kadınların finansal hesaba erişim konusunda kısıtlamalarla karşı karşıya kaldığına dikkat çekilen rapora göre 2021’de gelişmekte olan bölgelerde %68,5’inin erişimi bulunuyor. Sahra Altı Afrika’daki 21 ülkeden 16’sında yetişkinlerin %20’sinden fazlasının mobil para hesabına sahip. Türkiye’de ise 2021’de erkeklerin %85,3’ünün bir finansal hesabı bulunurken kadınların sadece %62,5’i mali hesaba sahip.</li></ul>

Pareto

• Gıda zincirini iyileştirmeyi ve geleceğin tarımını inşa etmeyi hedefleyen Belçika merkezli girişim <a fr-original-style="" href="https://siliconcanals.com/crowdfunding/aphea-bio-secures-70/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aphea.Bio</a>, Innovation Industries liderliğinde gerçekleşen Seri C turda 70 milyon avro yatırım aldı. Girişim, yeni yatırımla birlikte biyolojik araştırma ve geliştirme çalışmaları, pazar erişimini genişletme ve ürün tekliflerini ticarileştirme planlarını desteklemekle birlikte yeni bir pilot araştırma tesisi açmayı planlıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş açı: Çiftçilerin mahsül verimliliğini artırmalarını ve bitkilerin mantarlardan korunmasını sağlamak amacıyla doğal mikroorganizmalar kullanarak tarım ürünleri geliştiren Aphea.Bio, çiftçilerin kimyasal böcek ilaçları kullanmasını engellemeyi amaçlıyor. Gates Foundation ile ortaklığı kapsamında girişim, Sahra Altı Afrika ve Güney Asya'da bulunan öncelikli coğrafyalardaki küçük çiftçiler için biyostimülan ürünler geliştirecek.</li></ul>

Quando

• <a fr-original-style="" href="https://www.unfpa.org/8billion" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu</a> (UNFPA) dünya nüfusunun 15 Kasım itibarıyla&nbsp;8 milyar kişiye&nbsp;ulaştığını duyurdu. Kurumun tahminlerine göre nüfusun 2050 yılında 9,7 milyar; 2100 yılında ise 10,4 milyar kişiye ulaşması bekleniyor. Nüfus artışının neredeyse yarısının Sahra Altı Afrika&nbsp;kaynaklı olmasının beklendiği projeksiyonda Hindistan’ın&nbsp;yüksek doğurganlık oranı ile önümüzdeki yıl en kalabalık ülke olarak Çin'i tahtından edeceği öngörülüyor.&nbsp;

EXANTE

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/science-environment-58494641" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sıcaklığın 50 dereceyi geçtiği gün sayısı iki katına çıktı</a></h3>Küresel ısınma ile dünyada ortalama sıcaklıklar artarken, aynı zamanda aşırı sıcakların da hem şiddeti hem görülme sıklığı artıyor. Sıcaklıkların ekstrem düzeylere çıkması insanlar ve doğa için ölümcül sonuçlar doğurabiliyor. Bunun yanında, örneğin, elektrik sistemlerine olan talebin aniden artması, elektrik kesintilerine yol açıp sıcakla başa çıkmanın yanında gündelik işlerin bile aksamasına yol açabiliyor. Sıcak hava dalgaları, su kıtlığı olan bölgeleri vurduğunda problem daha da büyük bir duruma geliyor.&nbsp;Yapılan yeni bir analizde dünyada sıcaklığın 50 derecenin üstüne çıktığı gün sayıları son 40 yıl için hesaplandı. Çalışmaya göre,<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sıcaklığın 50 derece üstüne çıktığı gün sayısı, her on yılda bir önceki on yıla göre artış gösterdi.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1980 ile 2009 arasında 50 dereceyi geçen gün sayısı 14 iken, geçtiğimiz son 10 yılda 26’ya yükselerek yaklaşık iki katına çıktı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">50 derece üstü sıcaklıklar çoğunlukla Ortadoğu ve Körfez ülkelerinde gerçekleşti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son 10 yılda Doğu Avrupa, Güney Afrika ve Brezilya’da görülen en yüksek sıcaklıklar 1980 ve 2009 yılları arası ortalamasına göre 1 derece artış gösterdi; Kuzey Kutup bölgesi ve Ortadoğu'da ise 2 dereceyi aşan artışlar kaydedildi.</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2021/09/13/climate-change-could-force-216-million-people-to-migrate-within-their-own-countries-by-2050" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim değişikliği 2050 yılına kadar 216 milyon insanı iç göçe zorlayabilir</a></h3>Dünya Bankası&nbsp;iklim kaynaklı iç göçleri konu alan&nbsp;“Groundswell” adlı raporunun ikinci bölümünü yayımladı. Raporun 2018 yılındaki birinci bölümünde Sahra Altı Afrika, Güney Asya ve Latin Amerika yer almıştı. Yeni yayımlanan bölümde&nbsp;Doğu Asya ve Pasifik, Kuzey Afrika, Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgeleri&nbsp;incelenerek raporun kapsamı altı bölgeye genişletildi.Rapora göre:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği altı bölgede yaşayan nüfusun 216 milyonunu 2050’de iç göçe zorlayabilir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En çok göçün beklendiği bölge Sahra Altı Afrika. Burada iç göçe zorlanacak kişi sayısının 86 milyonu bulabileceği tahmin ediliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Su kıtlığı, tarımsal üretimde azalma, deniz seviyesinin yükselmesi, sıcak hava dalgaları ve aşırı hava olayları iklim göçüne zorlayacak nedenler arasında bulunuyor.</li></ul>Rapor, iklim değişikliği nedeniyle iç göçe zorlanacak insanların sayısını yüzde 80’ kadar azaltabilecek dört politika önerisi getiriyor:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel sera gazı salımları azaltarak iç göçe zorlayan faktörler zayıflatılmalı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim göçü kalkınma planlamalarına dahil edilmeli.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim göçünün her aşaması planlanmalı, bir uyum stratejisi olarak değerlendirilmeli,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Göçlere sebep olan faktörlerin daha iyi anlaşılması için araştırmalara yatırım yapılmalı.</li></ol><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.chathamhouse.org/2021/09/climate-change-risk-assessment-2021/summary" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Eşi benzeri görülmemiş seviyede gıda güvenliği sorunu ve göçler öngörülüyor</a></h3>“Chatham House” tarafından hazırlanan “İklim Değişikliği Risk Değerlendirmesi 2021 Raporu” yayımlandı.Rapora göre,<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Politikalar, düşük karbonlu teknolojiler mevcut gidişatı takip ederse, bu yüzyılın sonuna kadar 2,7 derecelik ısınma bekleniyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel salımlar 2030 yılından önce ciddi oranda azaltılmazsa, 2040 yılına kadar büyük sıcak hava dalgalarına maruz kalan nüfus 3,9 milyarı bulacak. Bu sayı tarihsel ortalamanın 12 katı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2030'lu yıllara kadar, her yıl dünya çapında 400 milyon insanın iş yapabilme eşiğini aşan sıcaklıklara maruz kalacağı öngörülüyor. Ayrıca tahminlere göre, hayatta kalma eşiğinin üzerinde sıcaklıklarla karşılaşacak nüfus yıllık 10 milyonu aşacak.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel talebi karşılamak için tarımın 2050 yılına kadar neredeyse yüzde 50 daha fazla gıda üretmesi gerekecek. Öte yandan, küresel salımlar ciddi derecede azaltılmazsa tarımsal verimin yüzde 30 oranında düşeceği tahmin ediliyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2040 yılına kadar, şiddetli kuraklıktan etkilenen küresel ekili alanların oranının yüzde 32'ye yükseleceği öngörülüyor. Bu sayı, tarihsel ortalamanın üç katından fazla.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2040’a gelindiğinde, yılda yaklaşık 700 milyon insanın yılın en az yarısında kuraklığa maruz kalacağı tahmin ediliyor. Yani tarihsel ortalamanın iki katına çıkacak.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Değişen hava koşulları, ekosistemde değişikliklere, tarım zararlılarının ve bulaşıcı hastalıkların artmasına neden olacak. Tüm bu değişimler, sıcak hava dalgaları ve kuraklıkla birleştiğinde, daha önce eşi benzeri görülmemiş seviyelerde mahsul kıtlığına, gıda güvenliği sorununa ve göçlere neden olacak.</li></ul>

Dünyahali

Haberler

• <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-africa-58581122" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fransa</a> Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, IŞİD'in Sahra Altı Afrika'dan sorumlu lideri Adnan Ebu Velid el Sahravi'nin öldürüldüğünü açıkladı. Macron, Sahravi'nin ölümünü "büyük başarı" olarak nitelendirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: Fransa Cumhurbaşkanlığı, Sahravi'nin geçtiğimiz ağustos ayında altı Fransa vatandaşının, Nijeryalı rehberlerin ve şoförlerin öldürülmesini emrettiğini belirtti.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

<h2>Güney yarımkürede Covid-19</h2>İren Can KuyucuSon iki ayda, Covid-19 salgınının büyük çapta yayıldığı Kuzey Amerika ve Avrupa gibi gelişmiş ekonomilerde yarattığı yıkıcı etkileri gözlemleme şansımız oldu. Covid-19 vakaları, güney yarımkürede henüz kuzeyde olduğu kadar fazla sayıda değil. Güncel rakamlara baktığımızda vaka sayıları Latin Amerika’da 50 bin, Afrika’da 14 bin ve Avustralya’da 7 bin civarı olarak gözüküyor. Ne var ki salgın, Latin Amerika ve Afrika ülkelerinin ekonomilerinde kuzey yarımkürede neden olduğundan daha ciddi tahribat yaratmaya aday.<ul><li>Afrika: Afrika Birliği (AU), salgının bölge ekonomisi üzerinde yarattığı etkilere ilişkin yayımladığı bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://au.int/sites/default/files/documents/38326-doc-covid-19_impact_on_african_economy.pdf">raporda</a> kıtada 20 milyon kişinin işini kaybedebileceğini söylüyor. Salgın öncesinde Afrika Kalkınma Bankası (ADP), bölge ekonomisinin bu yıl %3,4 büyüyeceğini tahmin ediyordu; ancak AU raporu son gelişmeler nedeniyle %1 civarı daralma olacağını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.france24.com/en/20200405-study-finds-about-20-million-jobs-in-africa-at-risk-from-coronavirus-pandemic">öngörüyor</a>. AU araştırmacıları; kıta genelinde doğrudan yabancı yatırımlar, ithalat ve ihracat faaliyetleri, turizm ve petrol gelirleri gibi kalemlerin tamamında bu yıl önemli kayıplar olmasını bekliyor. Dünya Bankası ise geçtiğimiz günlerde yayımladığı bir raporda Sahra Altı Afrika’nın son 25 yıldaki ilk resesyonuna girebileceğini ve 100 milyar dolara kadar mali teşvike ihtiyacı olabileceğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/news/world-africa-52228782">söyledi</a>. Banka, bu alt bölgenin ekonomisinde %2 ila %5 arasında bir daralma bekliyor.</li><li>Hükümet tepkileri: Danışmanlık şirketi McKinsey, konuyla ilgili yayımladığı bir makalede salgının tüm dünyada hükümetlerin elini zorladığını ancak Afrika’daki hükümetlerin daha büyük zorluklarla karşılaşacağını belirtiyor. McKinsey’e göre bunun başlıca nedenleri bölgedeki hükümetlerin kısıtlı mali tepki kapasitesi, küçük veya mikro işletmelerin hâkim olduğu gayriresmî ekonomik yapı, genç nüfusla birlikte yaygın yoksulluk ve sağlık hizmetlerinin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.mckinsey.com/featured-insights/middle-east-and-africa/tackling-covid-19-in-africa">yetersizliği</a>.</li><li>Latin Amerika: Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC), bu yıl bölge ekonomisinin asgari %1,8 daralmasını bekliyor. ECLAC <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://repositorio.cepal.org/bitstream/handle/11362/45351/1/S2000263_en.pdf">raporu</a>; bölgedeki sağlık hizmetlerinin yetersizliğine, salgın nedeniyle duran resmî eğitimin çocukların gıda güvenliğini ve bakımını olumsuz etkilediğine, bölgede hâlihazırda yüksek olan sosyoekonomik eşitsizliğin kayıt dışı çalışmayı ve çocuk işçiliğini tetikleyeceğine dikkat çekiyor. Raporda ayrıca; Latin Amerika merkezli şirketlerin %99’unun mikro ölçekli şirketler ya da KOBİ olduğu, bunların tüm istihdamın %60’ından fazlasını sağladığı ve salgının bu şirketler üzerindeki etkilerinin sosyal maliyetinin çok yüksek olacağı vurgulanıyor.</li><li>Hükümet tepkileri: ABD merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü’nden Charles T. Call; özellikle Brezilya’da Jair Bolsonaro, Nikaragua’da Daniel Ortega ve Meksika’da Andres Manuel Lopez Obrador gibi liderlerin salgınla mücadele için harekete geçmekte geciktiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2020/03/26/as-coronavirus-hits-latin-america-expect-serious-and-enduring-effects/">söylüyor</a>. Call, bölge ekonomisinin 2019’da sadece %0,2 büyüdüğünü belirterek Latin Amerika hükümetlerinin salgınla 2008 krizi dönemindeki görece güçlü mali pozisyonlarının aksine zayıf anlarında karşı karşıya kaldıklarını belirtiyor. Dünya Bankası, bölge ekonomisinin durumu üzerine yayımladığı bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/33555/9781464815706.pdf">raporda</a> McKinsey’nin Afrika hükümetlerinin durumu konusunda söylediklerine benzer şekilde buradaki hükümetlerin de kısıtlı mali kapasite ve kayıt dışı ekonomi gibi sebeplerle zor durumda olduğunu belirtiyor. Dünya Bankası; merkezî hükümetlerin özel sektörde oluşacak kayıpları absorbe etmesi, gerektiği takdirde stratejik sektörlerde faaliyet gösteren şirketlere sermaye yatırımı yapması ve finansal bir krizden kaçınmak için bankaları yeniden sermayelendirmesi gerektiğini söylüyor. Tüm bunlar yapılırken şeffaflığın korunması ise kilit noktalardan biri.</li></ul>

Sahra Altı Afrika ile ilgili hikayeler