Suriye'de 11 yıldır süren iç savaşın sonucunda Esad rejimi ülkenin çoğunluğunun kontrolünü yeniden alsa da ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) ve Türkiye destekli muhaliflerin ülkenin kuzeyinde kontrol ettiği bölgeler azımsanmayacak kadar büyük. Türkiye'nin haklı güvenlik kaygılarıyla terör örgütü PKK ile bağlantılı SDG/YPG'nin devletleşmesine karşı çıkması, Suriye'nin toprak bütünlüğünü desteklemesini gerektiriyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeniden filizlenen ikili ilişkiler</h2>Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçtiğimiz günlerde Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile 10 ay önce görüştüğünü açıkladı. Çavuşoğlu, Mikdad’a "Muhalif Suriyelilerle rejim arasında bir barışın olması gerektiğini, Türkiye’nin böyle bir durumda buna destek olabileceğini" söylediğini aktardı. İstihbarat örgütleri arasındaki iletişim bilinse de bu 2011'de iç savaşta Türkiye’nin muhalifleri açıkça desteklemesi sonucu kopan ilişkilerde gelinen yeni noktayı gösterdi.Çavuşoğlu "Şu an için diplomatik temas olmadığını ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye lideri Beşar Esad ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı görüştürmek istediğini" bildirdi. "YPG/PKK'nın tek amacı Suriye'yi bölmek. Suriye'nin bölünmesini engellemek için Suriye'de güçlü bir yönetimin olması lazım.” ifadelerini kullandı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye destekli gruplardan Türkiye karşıtı protestolar</h2>Çavuşoğlu’nun açıklamalarının hemen ardından Suriye’de Türkiye destekli muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde Türkiye karşıtı protestolar başladı. Hatta Azez kentinde "ne uzlaşı ne teslimiyet, rejimi devireceğiz" sloganlarının atıldığı gösterilerde Türk bayrağının yakıldığı, Türkiye’nin inşa ettiği parklara zarar verildiği, TSK'nın araçlarının taşlandığı görüldü.Türkiye’nin Esad’a karşı savaşan Özgür Suriye Ordusu’nun bir bölümünü yeniden yapılandırarak 2017’de oluşturduğu Suriye Millî Ordusu, “Türk bayrağı mukaddestir. Ona el uzatan kişiler cezalandırılacaktır.” açıklamasında bulundu, göstericilerden gözaltına alınanlar olduğu aktarıldı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">MHP de pozisyon değiştirdi</h2>AK Parti’nin ortağı MHP’nin lideri Devlet Bahçeli daha önce "Katil Esad’la görüşme teklifinde bulunanlar akıllarını başlarına alsın." ve "Türk milleti gerekirse Şam’a girmeyi şimdiden planlamalıdır. Yansın Suriye, yıkılsın İdlib, kahrolsun Esad" gibi sözler sarf etmişti. Bahçeli bu hafta Suriye politikasındaki değişimin işaretini verir şekilde "Bakanımızın Suriyeli muhaliflerle Esad rejimi arasında barışın tesis edilmesi hususundaki yapıcı ve gerçekçi sözleri kalıcı çözüm arayışlarına güçlü bir nefestir. Türkiye’nin Suriye konusunda attığı adımlar değerli ve isabetlidir."&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.diken.com.tr/kahrolsun-esad-diyen-bahceli-de-cark-etti-cavusogluna-destek-verdi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumunda bulundu</a>.Suriye’deki savaşın başından bu yana Esad’a destek olan ve Avrasyacı görüşleriyle tanınan Vatan Partisi lideri Doğu Perinçek’in de AK Parti’den istifa ederek partisine katılan Ethem Sancak’la beraber Esad’la görüşmek üzere Şam’a gideceği öğrenildi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Altılı masada Davutoğlu çatlağı</h2>CHP ve İYİ Parti zaten uzun yıllardır iktidarın Suriye politikasını eleştiriyor, Esad’la görüşülmesini ve barış sağlanmasını savunuyordu. Bu iki partiden Suriye ile diplomatik ilişkilerin ve görüşmelerin başlamasına "biz demiştik, dediğimize geldiniz" sözlerinden başka eleştiri gelmesi olası gözükmüyor. Saadet Partisi, DEVA Partisi ve Demokrat Parti’den geçmişte yapılan açıklamalar da "tüm taraflarla yapıcı diyalog kurulmasını" onaylıyor. Öte yandan bu konu altılı masada olası bir çatlak yaratma riski taşıyor.Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu, Dışişleri Bakanı ve Başbakan olduğu dönemlerde Esad karşıtı Suriye politikasının mimarı konumundaydı. Başbakanlık döneminde Esad’ı “şeytan” olarak nitelendiren Davutoğlu bugün de “Rusya’nın Esad rejimini meşrulaştırmaya çalıştığını” söyleyerek rejimin gayrimeşru olduğu yönündeki pozisyonunu koruyor. Görüşmelerin başlaması için Suriye’de bir geçiş hükümeti kurulmasını önkoşul olarak sunarak da rejim değişikliği beklentisinin sürdüğünü belirtmiş oluyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gerçekler ve beklentiler</h2>Esad rejiminin iç savaşta masum binlerce insanı öldürdüğü, milyonlarca insanı yerinden ettiği doğru olsa da Türkiye, dış politikasını güvenliğini ve ekonomisini önceliklendirerek denge ve barış üzerine kurması gereken bir ülke konumunda. Sahadaki gerçekler, Esad’ın iç savaşta Rusya’nın da desteğiyle zafere ulaştığını ve yönetimini sürdüreceğini gösteriyor. Birleşmiş Milletler’de temsil edilen bir komşu ülkenin yönetimini tek taraflı olarak gayrimeşru ilan etmek çözümsüzlüğün sürmesi anlamına geliyor.&nbsp;Oysa sığınmacı krizi ve milyonlarca Suriyelinin geri dönüşü, olası bir SDG/YPG devletinin kuruluşunun engellenmesi, muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde barışın sağlanması gibi konular ancak Suriye rejimiyle muhatap olunarak çözüm bulunabilecek sorunlar olarak ortada duruyor.Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan "Hâlihazırda Esad rejiminin ayak sürümesi nedeniyle süreç ilerlememektir" açıklamasının yanı sıra 16 Ağustos günü TSK’nın vurduğu YPG mevzilerinde rejim askerlerinin de öldüğünün açıklanması, YPG’nin Esad’la uzlaşması hâlinde ABD’nin bugün Türkiye’den destek gören Esad muhaliflerine yeniden destek vermeye başlama ihtimali, Türkiye'deki bir grup Suriyelinin Türkiye'nin politika değişikliğine karşı çıkma olasılığı gibi konular sürecin karmaşıklığını ve zorluğunu gözler önüne seriyor. Bu karmaşık süreç, seçimden önce olduğu gibi seçimden sonra da incelikli ve kararlı, "idealist değil, realist" bir dış politika stratejisi gerektiriyor.&nbsp;Türkiye'yi yönetmek üzere ortak Cumhurbaşkanı adayı göstermesi beklenen altı partinin, Suriye politikası gibi hem millî güvenliği hem de ekonomiyi yakından ilgilendiren bir konuda da toplumda kafa karışıklığı bırakmayacak şekilde ortak bir tutum sergilemesi beklentisi oluşuyor.

Spektrum

Türkiye Esad rejimiyle diplomatik ilişkilerin başlamasının işaretlerini verirken altılı masada Davutoğlu çatlağı yaşanıyor. 

Suriye politikasında değişiklik ve muhalefette Davutoğlu çatlağı

• İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Türkiye ve Suriye Millî Ordusu'nun en az 63 Suriye vatandaşını tutuklayarak müebbet hapis cezası gerektirebilecek suçlamalardan yargılamak üzere yasa dışı şekilde Suriye'nin kuzeydoğusundan Türkiye'ye getirdiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWE4YmU0MzcxNTc2MDAwNjhjM2EwYiZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaHJ3Lm9yZyUyNTJGbmV3cyUyNTJGMjAyMSUyNTJGMDIlMjUyRjAzJTI1MkZpbGxlZ2FsLXRyYW5zZmVycy1zeXJpYW5zLXR1cmtleQ==""""">iddia etti</a>.

Aposto Gündem

• Suriye İnsan Hakları Gözlemevi; Rusya'nın, İdlib şehrinde Türkiye destekli Suriye Millî Ordusu'nun (SMO) eğitim kampını hedef aldığı saldırıda en az 78 SMO mensubunun hayatını kaybettiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTZlZjBhMTNlOTc5MDAwNzUyNzA4YiZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZHcuY29tJTI1MkZ0ciUyNTJGcnVzLXUlMjUyNUMzJTI1MjVBN2FrbGFyJTI1MjVDNCUyNTI1QjEtdCUyNTI1QzMlMjUyNUJDcmtpeWUtZGVzdGVrbGktc2F2YSUyNTI1QzUlMjUyNTlGJTI1MjVDMyUyNTI1QTclMjUyNUM0JTI1MjVCMWxhciUyNTI1QzQlMjUyNUIxLWhlZGVmLWFsZCUyNTI1QzQlMjUyNUIxLTc4LSUyNTI1QzMlMjUyNUI2bCUyNTI1QzMlMjUyNUJDJTI1MkZhLTU1NDAwNzE0"">bildirdi.</a>

• Birleşmiş Milletler Suriye Araştırma Komisyonu, bu yılın ocak ve temmuz aylarında Suriye'deki savaşa dair incelemelerini bir rapor olarak sundu. Raporda, Suriye rejiminin yanı sıra "silahlı muhalifler ve terör milislerinin de" sivillere yönelik şiddet eylemlerinden sorumlu olduğu ifade edildi. Sivillerin hâlen kaçırılma, keyfî tutuklama, cinsel taciz ve kasıtlı olarak öldürmenin kurbanı olduğu, ev ve mallarının yağmalandığı belirtildi. Komisyon Başkanı Paulo Sérgio Pinheiro, savaştaki her aktörün "elinin kirli" olduğunu belirterek Türkiye'ye de "bu ihlallerin engellenmesi ve kontrolü altındaki bölgelerde sivillerin korunmasının sağlanması için görevini yapması" çağrısında <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNmIzNzFiZmU3NWNiMDAwODY1NTJhYiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZHcuY29tJTI1MkZ0ciUyNTJGYm0tdCUyNTI1QzMlMjUyNUJDcmtpeWUtc3VyaXllLW1pbGxpLW9yZHVzdW51LWtvbnRyb2wtYWx0JTI1MjVDNCUyNTI1QjFuYS1hbG1hbCUyNTI1QzQlMjUyNUIxJTI1MkZhLTU0OTQ2NTY0"">bulundu.</a><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-09-23T11:42:50.441Z.jpeg" alt="Suriye'deki savaş"><figcaption>Kaynak: AFP</figcaption></figure>&nbsp;<ul><li>Türkiye'den tepki: Dışişleri Bakanlığı, "PKK'nın Suriye uzantısı olan YPG'nin sözde Suriye Demokratik Güçleri'yle olan bağının raporda net bir şekilde ortaya konulmasının önemli bulunduğunu" belirtti. "Sivilleri hedef alarak gerçekleştirildiği herkesin malumu olan terör saldırılarının failinin PKK/PYD olduğunun raporda ismen zikredilmemiş olmasının bir eksiklik" olduğu ifade edilirken Türkiye'ye yöneltilen insan hakları ihlalleri iddiaları "asılsız" olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNmIzNzFiZmU3NWNiMDAwODY1NTJhYiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuc296Y3UuY29tLnRyJTI1MkYyMDIwJTI1MkZndW5kZW0lMjUyRmRpc2lzbGVyaS1iYWthbmxpZ2luZGFuLWJteWUtc2VydC10ZXBraS02MDQ0NDI4JTI1MkY="">tanımlandı.</a> &nbsp;</li><li>Muhaliflerden tepki: Ülkenin bir bölümünü kontrol eden muhaliflerin kurduğu Suriye Geçici Hükümeti, rapora "Suriye devrimi, Suriye Millî Ordusu ve kurumlarına karşıt bir dille, siyasi iftira ve yalan içeren, hukuki profesyonellikten uzak yazılmıştır." ifadeleriyle rapora <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNmIzNzFiZmU3NWNiMDAwODY1NTJhYiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaGFiZXJ0dXJrLmNvbSUyNTJGc3VyaXllLWdlY2ljaS1odWt1bWV0aS1uZGVuLWJtLXN1cml5ZS1hcmFzdGlybWEta29taXN5b251LXJhcG9ydW5hLWtpbmFtYS0yODA5NDk1"">tepki gösterdi.</a></li></ul>

Van'da çığ• Şubat ayının başında Van’ın Bahçesaray ilçesinde iki çığ düşmesi yaşandı. İlk çığın ardından olay yerine giden kurtarma ekiplerinin de bir bölümünün arasında olduğu toplam 42 kişi yaşamını yitirdi. İran depremi• Merkez üssü İran’da olan 5,7 büyüklüğündeki deprem Van’ın Saray ilçesinde de hissedildi. En az 9 kişi yaşamını yitirdi.İdlib saldırısı• Suriye’nin İdlib bölgesinde hava saldırısı düzenledi. Millî Savunma Bakanlığı, 33 asker için "27 Şubat 2020 tarihinde İdlib bölgesinde düzenlenen hava saldırısı şehit olmuşlardır." açıklamasıyla paylaştı. Türkiye saldırıdan "suriye rejimine bağlı güçleri" sorumlu tuttu. Bahar Kalkanı Harekâtı• İdlib saldırısının ardından, 27 Şubat tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Suriye Millî Ordusu (SMO) İdlib şehrine yönelik Bahar Kalkanı Harekâtı’nı başlattı. 5 Mart’ta Türkiye ve Rusya arasında ateşkes anlaşması imzalandı. Türkiye yaklaşık 150 bin mülteciye Avrupa sınır kapılarını açtı.&nbsp;

Suriye Millî Ordusu ile ilgili hikayeler