Arnavutluk’un başkenti Tiran’dayım. Bir ay kalacağım bu şehirde canlı müziğin izini de takip etmek istiyorum. Fakat Tiran’da opera binası harici ne büyük bir performans sanatları merkezi ne de hep açık olan ve her türden müziğe sahne olacak bir canlı konser mekanı var. Sokaklarına konser afişi asılan şehirlerden biri değil burası... Sadece elektronik müzik ve kulüp kültürü ile karşılaşıyorum. Peki, bunun sebebi ne?Hikayeyi başa sarıyoruz. Enver Hoca, 1944’te Arnavutluk’un başına geldiğinde ülke düzenini de tamamen komünist rejime göre değiştirmişti. Yaklaşık 41 yıl süren iktidarı boyunca, ülkenin Sovyetler Birliği ile ilişkisini kesti, Çin ve Yugoslavya’yı “yeterince devrimci olmamakla” suçladı ve ittifakını sonlandırdı. Arnavutluk böylece yalnız ve izole bir ülke hâline geldi. Vatandaşlar ne ülkeden çıkabiliyor ne de geri dönebiliyordu. Bu ideolojik yalnızlığın içindeki Arnavutların neredeyse tüm dünyayla bağları koparılmıştı. 1990’da ise öğrenciler tarafından komünizm karşıtı protestolar başlatıldı. 1991’de eski komünist lider Enver Hoca’nın Tiran’daki heykelinin yıkılmasıyla da ülkede komünizm rejimi sona erdi.Komünist rejim sırasında müzik de pek tabii devlet kontrolündeydi ve propaganda aracı olarak kullanılıyordu... Kültürel hegemonyanın baş aktörüydü. Tabii ki karanlığın çöktüğü günlerde yine ilk susturulan da müzik oluyordu.Örneğin komünist rejim döneminde Tiran’da pikap ve plak satışı yasaktı, yalnızca aristokratlar satın alabiliyordu. Bu yüzden de rejim sonrasında pikap sahibi olanlara kötü gözle bakıldığını öğreniyorum. Ayrıca ülkenin en önemli müzik etkinliklerinden Festivali i Këngës, Enver Hoca rejiminde sıkı sansür ve ideolojik kontrol altına girdi. Organizatörler düşman olarak görülüyordu. Bazıları para cezasına çarptırıldı ya da tutuklandı, öldürülenler bile oldu. 2003’te festival döndü ve Arnavutluk’un Eurovision Şarkı Yarışması’na katılımını belirleyen ulusal seçim merkezi hâline geldi fakat Arnavut statükosu ve müzik hiçbir zaman iyi bir ilişkiye sahip olamadı. Konser mekanları halkın uzun süreli desteğini alamadı, bu yüzden de müzik endüstrisinin geleceğini inşa etmeye çalıştığı temel oldukça zayıf kaldı. 2000’lerde ise Arnavut müzisyenler ve DJ’ler daha iyi bir gelecek için yurt dışına gitti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İkonik bina Piramida’nın hikayesi</h2>Arnavutluk halk müziğinin önemli türlerinden biri izo-polifoni, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras listesinde yer alıyor ama ülkede modern müziğin sesi kısık kalıyordu.Günümüze dönüyoruz... Tiran şehir merkezindeki meşhur ikonik yapı Piramida'nın (The Pyramid of Tirana) içindeyiz. 1988 yılında vefat eden Enver Hoca’nın anısına bir müze olarak inşa edilen bu bina artık gençlik odaklı bir merkez. Mekan, komünist rejimin izlerini silmesinin yanında geçmişle yüzleşme ve dönüşümün simgesi olarak da görülüyor. En alt katındaki alan, bir geceliğine konser mekanına dönüşüyor. Şehrin cool etkinliklerini organize eden Efemere’nin düzenlediği, İsveçli müzisyen Jay-Jay Johanson’ın konserine gidiyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1744034568393.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.33" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tiran’da yaşayan arkadaşım, gece hayatına elektronik müziğin damga vurduğu şehre yurt dışından çok az müzisyenin geldiğini ve bu tarz alternatif konserlerin çok nadir düzenlendiğini söylüyor. Bu deneyimsizliğin yansıması olarak ses sistemi çok kötü bir konser izliyoruz. Hemen öncesinde ise Kosova’nın alternatif sahnesinin yeteneklerinden Edona Vatoci ve Viola Rrecaj ikilisi performans sergiliyor. Piyano ile eklektik müziğin harmanlandığı bu deneysel performans farklı kültürlerin iç içe geçmesinin çok güzel bir örneği…<img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1744034660195.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ülkeyi terk etmeyen müzisyenlerin çabası</h2>Tiran’da Sovyet döneminde komünist parti elitlerinin yaşadığı Blloku semti modernize edildikten sonra şehrin en havalı mahallelerinden biri hâline gelmiş. Hafta sonları buranın sokakları cıvıl cıvıl oluyor ve irili ufaklı birçok restoran ile bar birer eğlence merkezine dönüşüyor. Geceleri Arnavut elektronik müziğinin duyulmaya başladığı yerler de buralar oluyor.Agimi Art Center adındaki çok işlevli salon da şehrin kültürel izlerini takip etmemizi sağlıyor. İçindeki sinema salonu, eski filmleri gösteriyor ve sinema buluşmalarına ev sahipliği yapıyor. Binanın içinde yer alan ve 1953’ten beri açık olan Underground Agimi ise Arnavutluk elektronik sahnesinden isimleri ağırlıyor. DJ Minim sohbetim sırasında şehrin en eski endüstriyel depolarında gizli partiler düzenlendiğinden bahsediyor. Bu etkinliklerin yıllarca sessiz kalan dans sahnesinin yeniden yükselişinin simgesi hâline geldiğini söylüyor. Ülkeyi terk etmeyen müzisyenlerin yükselen kulüp kültürünü başlattıklarını ve dünyaya gösterilecek yerel bir endüstri hâline getirmeye çalıştıklarını da anlatıyor. Aslına bakarsanız Arnavutluk’ta müzik de bir bakıma politik.<img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1744034762793.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">TULLA Culture Center’da da ara sıra konserler düzenleniyor, DJ performansları yapılıyor. Kültür merkezi adı altında sanatın her türüne ev sahipliği yapan bu mekanların aylık programları ise belirsiz. Etkinlik olup olmadığını mutlaka Instagram sayfalarından takip etmek gerekiyor. Tiran’da konser bulmak adeta samanlıkta iğne aramaya benziyor. Fazlaca çaba sarf etmeli ve mutlaka kentli arkadaşlar edinmelisiniz. Sohbet ettiğim birçok genç de büyük grup ve müzisyenlerin konserlerini izlemek için başka ülkelere seyahat ettiklerinden bahsediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Komünizm sonrası elektronik müziğin yükselişi</h2>Şehrin komünist estetiğini yansıtan alternatif gece kulübü ise Tunèl. Mekan kendini “Tiran’ın yeraltı kültürünün kalbi” olarak nitelendiriyor. Hafta sonları gece 02.00’den sonra hard tekno ve rave partilerine ev sahipliği yapıyor. Ara sıra ülkenin ana akımın dışındaki müzisyenleri burada canlı performanslar sergiliyor. Bizim olduğumuz gece ise Arnavutluk’un önemli DJ’lerinden ZAIS D. sahnedeydi, modern elektronik müzik ile başlayıp oldukça sert ritimlerle geceyi sonlandırdı. Mekanın kapı politikası oldukça rahat. Zaten Tiran’daki çoğu mekan çeşitlilik bakımından bir kalıba sıkışmış değil. En alternatif mekanda bile bu farklılığa şahit oluyorsunuz.<img src="https://images.aposto.com/2025/3/1/1744034882911.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şehrin elektronik müzik sahnesi o kadar güçlü ki baharı karşıladıkları Dita e Verës kutlamalarında bile Tiran’ın dört bir yanına sahneler kuruluyor. Mart ayındaki bu sokak partilerini de gözleme şansım oldu ve dünyanın en önemli kulüplerinde çalan Fiona Kraft, Jamiie gibi DJ’lerin performanslarını izledim. Yaşlısından genince dans eden insanları görmek oldukça keyifliydi.Yazın ise ülkenin sahil şehirleri büyük elektronik müzik festivallerine sahne oluyor. Dhërmi’deki Kala Festival ile Shëngjin’deki UNUM Festival en büyük ve en ünlüleri. Arnavut şarkıcı deyince aklımıza ister istemez Dua Lipa geliyor. Sanatçının babası Dukagjin Lipa, Priştine’da yaptığı Sunny Hill Festivali’ni 2022’de Tiran’da da düzenledi. Ayrıca Türkleri çok seven Tiran’ın 24 Mayıs’taki en büyük açık hava partisinde Mahmut Orhan, DJ kabininin başında olacak.Elektronik müzik ve kulüpler her zaman özgürlüğü simgeleyen büyük oyunculardan oldu. Tiran Sanat Üniversitesi’nin altında bulunan ve kısa bir süre önce kapanan Discobox, şehrin dans sahnesinin başlangıcı olarak gösteriliyor ve gençlerin müzikal devriminin bir simgesi olarak kabul ediliyor. Yeni bir Berlin’e ne kadar ihtiyacımız var bilinmez ama Arnavutluk’ta komünist rejim sonrasının yükselen müzik türü kesinlikle elektronik! Arnavutluk bebek adımlarla izolasyondan özgürlüğe uzanan yolculuğuna dans ederek devam ediyor.

Duende

Arnavutluk’un başkenti Tiran’da opera binası harici ne büyük bir performans sanatları merkezi ne de hep açık olan ve her türden müziğe sahne olacak bir canlı konser mekanı var. Sokaklarına konser afişi asılan şehirlerden biri değil burası... Sadece elektronik müzik ve kulüp kültürü var. Peki, bunun sebebi ne?

Devrim öncesi ve sonrası Arnavutluk müziği

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Donald Trump, Fox News'ta yayımlanan röportajında, cezaevinde hayatını kaybeden Putin muhalifi Aleksey Navalni hakkında "Bu korkunç bir şey, ama bizim ülkemizde de oluyor" dedi ve kendisine yönelik kovuşturmaların siyasi güdümlü olduğu iddiasını tekrarlayarak "Bu bir komünizm, faşizm biçimidir" ifadelerini kullandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler: ABD Başkanı Joe Biden ise "Trump neden hep Amerika'yı suçluyor? Navalni'nin ölümünden Putin sorumlu" yorumunda bulundu. Putin, kısa süre önce Beyaz Saray'da Trump yerine Biden'ı tercih ettiğini söylemişti.</li></ul>

Aposto Gündem

Zappa Zamanlar

Dört günlük haftadan modern köleliğe... Çalışmak, ama nasıl?

Çalışmak, ama nasıl?

Film:&nbsp;Dear Comrades! / Dorogie tovarishchiYönetmen:&nbsp;Andrey KonçalovskiSüre:&nbsp;121 dakikaYapım yılı:&nbsp;2020Jenerik:&nbsp;Günümüz Rusya sinemasının; House of Fools, The Postman's White Nights ve Paradise&nbsp;gibi filmleriyle tanınan yönetmen, senarist ve yapımcısı Andrey Konçalovski oldukça üretken geçirdiği 2019-2020 aralığında ortaya biri belgesel, üç uzun metrajlı film çıkarmıştı. Bunlardan biri, prömiyeri Venedik Film Festivali’nde gerçekleşen ve festivalden Jüri Özel Ödülü’yle ayrılan filmi Dear Comrades!&nbsp;olmuştu. 93. Akademi Ödülleri’nin En İyi Uluslararası Film kategorisinde Rusya’yı temsil eden Dear Comrades!, 15 filmlik kısa listeye kalmışsa da aday gösterilmemişti. &nbsp;Film, 1962’de Sovyetler Birliği’nde yaşanan Novoçerkassk Katliamı’nın hemen öncesinde yaşananları ve katliamın kendisini soğukkanlılıkla anlatan, siyah-beyaz bir tarihi dram.Neden izleyelim?&nbsp;Tarih, politika, şiddet, komünizm ve siyah-beyaz görüntüler… Tüm bunlar birçokları için sıkıcı, hatta izlemesi acı verici bir filmin reçetesi olsa da günümüz Rus sinemasının en heyecan verici yönetmenlerinden Andrey Konçalovski’nin filmi bir istisnaya dönüşmeyi başarıyor. Dear Comrades!;&nbsp;iyi yazılmış, güzel görüntülerle bezenmiş bir hikâye anlatıyor bu malzemelerle. 1962 yılında, Sovyetler Birliği sınırlarındaki Novocherkassk’ta Komünist Parti tarafından kıyamet gününe dönüştürülen bir günü konu alan film, yaşanan katliamı kendi ideolojisinin kurbanına dönüşen bir anne üzerinden izliyor. Yuliya Visotskaya’nın performansı ve filmin siyah-beyaz sinematografisi, bu şeytani eylemin kâğıt üzerinde sıkıcı gözüken kronolojisini gerçek bir sinema deneyimine dönüştürüyor.&nbsp;Nereden izleyebilirsin?&nbsp;Dear Comrades!,&nbsp;yarın Mubi kataloğuna ekleniyor.Benzer işler:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Katyn&nbsp;(2007, Andrzej Wajda)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Quo vadis, Aida?&nbsp;(2020, Jasmila Žbanić)</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">🟠🟢🔵 &nbsp;Duende’yi Letterboxd’da da takip edebilir, Haftanın Filmi incelemelerimize ve Keşif Sineması’nda adı geçen filmlere <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/MmBZdGUjoPfi?c=20dFsw2Nev9XQExCEkIJq&sub=5ffc718c9da65e00070b8346&s=web" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hesabımızdan</a> ulaşabilirsin.

Siyah-beyaz bir katliam güncesi.

Sevgili yoldaşlar!

"...Ahmet Abi, güzelim, bir mendil niye kanar Diş değil, tırnak değil, bir mendil niye kanar Mendilimde kan sesleri."İşçi bir babanın oğlu olan Ahmet Gayretli, gençlik yıllarında Kayseri Tayyare Fabrikası’nda çalışırken, halkevleri ile tanışır.İlk hapse atılma nedeni Fabrika’da komünizm propagandası yapmak olan Gayretli, bir yıl hapis hayatından sonra askere gider ve memleketi Kayseri’ye döner.Kendisine iş verilmeyince tabelacılık yapmaya başlayan Gayretli’nin sonraki durağı Ankara olacaktır.Ankara’da bir lastik fabrikasında çalıştığı yıllarda Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesi olduğu tahmin edilen Gayretli, 1951 TKP tevkifatında tutuklanır; Harbiye Askeri Cezaevi'nden sonra, Ruhi Su’ya&nbsp;‘Hasan Dağı, Hasan Dağı, eğil, eğil, bir bak, sıkıyor zincir bileği, jandarmada iman yok, hiç insaf yok. Bir ay doğdu, ışıdı yarama değdi, kelepçe derimi soydu, Hasan Dağı derdimiz çok...' mısralarını yazdıran Adana Cezaevi’nde yine Ruhi Su ve Vedat Türkali ile işkence görür.Ardından Malatya’ya sürgüne giden ve sonra memleketine dönerek evlenen Ahmet Gayretli’nin, çeşitli gazetelerde farklı isimlerle yazılar ve şiirler yazdığı biliniyor.Kayseri’de barınamadığı yıllardan sonra bir ara İstanbul’a gittiği ve Adam Yayınların'nın kurucusu Nazar Büyüm’ün vasıtası ile kısa sürede orada yaşadığı söylenen Ahmet Gayretli’nin,bu zaman zarfında tanıştığı Edip Cansever’in ünlü ‘Mendilimde Kan Sesleri’ şiirinin bu yıllarda yazıldığı da iddia edilenler arasında. &nbsp;Her ne kadar Edip Cansever’in, şiirini ne zaman Ahmet Gayretli’ye ithaf ettiği bilinmese de, Kayseri’ye döndükten sonra kendi kabuğuna çekilen Ahmet Gayretli’nin sosyalist camia ile bağı hiçbir zaman kopmaz. Ve Ahmet Gayretli 24 Mart 2015 tarihinde aramızdan ayrıld.İkisinin de aziz hatırasına, saygıyla.."..Ah güzel Ahmet abim benim İnsan yaşadığı yere benzer O yerin suyuna, o yerin toprağına benzer Suyunda yüzen balığa Toprağını iten çiçeğe Dağlarının, tepelerinin dumanlı eğimine Konyanın beyaz Antebin kırmızı düzlüğüne benzer Göğüne benzer ki gözyaşları mavidir Denize benzer ki dalgalıdır bakışları Evlerine, sokaklarına, köşebaşlarına Öylesine benzer ki Ve avlularına....Gülemiyorsun ya, gülmek Bir halk gülüyorsa gülmektir Ne kadar benziyoruz Türkiye’ye Ahmet Abi."&nbsp;

Yıldızlı Bir Hikâye

Edip Cansever'in Ahmet Abi'si Ahmet Gayretli'yi yakından tanıyalım.

Ahmet Abi Kimdi?

• Polonya’da seçime katılımın %68 ile rekor orana ulaştığı cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda milliyetçi muhafazakâr Hak ve Adalet Partisi'nin (PiS) desteklediği Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, oyların %51’ini alarak göreve yeniden seçildi. Duda’nın rakibi, Sol Liberal ve Yeşiller'in oluşturduğu Civic Platform'un (PO) desteklediği Varşova Belediye Başkanı Rafał Trzaskowski ise <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY0MjRiZjhmNTE0MDAwNjk2Zjg4NyZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0ci5ldXJvbmV3cy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA3JTI1MkYxMiUyNTJGcG9sb255YS1kYS1zZWNpbS1zYW5kLWstYy1rLXMtYW5rZXRsZXJpbmUtZ29yZS1jdW1odXJiYXNrYW4tZHVkYS15ZW5kZW4ta2F6YW5k"">oyların %49’unu aldı.</a>&nbsp;<ul><li>Neden önemli? Popülizmin önemli bir figürü olarak tanımlanan, otoriterleşmekle itham <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY0MjRiZjhmNTE0MDAwNjk2Zjg4NyZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZHcuY29tJTI1MkZ0ciUyNTJGaHMtdGF0aWwtc2V6b251LWhlcmtlcy1pJTI1MjVDMyUyNTI1QTdpbi1nZXIlMjUyNUMzJTI1MjVBN2VrLWJpci1zJTI1MjVDNCUyNTI1QjFuYXYtb2xhY2FrJTI1MkZhLTU0MTY0ODUw"">edilen</a>, Avrupa Birliği’ne şüpheci yaklaşan, LGBTİ savunuculuğunu “komünizmden daha tehlikeli” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY0MjRiZjhmNTE0MDAwNjk2Zjg4NyZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYmJjLmNvbSUyNTJGdHVya2NlJTI1MkZoYWJlcmxlci1kdW55YS01MzA0MDU2MA=="">gören</a> Duda’ya karşı yarışan Trzaskowski, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun kampanya modelinden ilham alarak milliyetçi-muhafazakâr hükümete karşı geniş tabanlı ittifak modelini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY0MjRiZjhmNTE0MDAwNjk2Zjg4NyZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZtZWR5YXNjb3BlLnR2JTI1MkYyMDIwJTI1MkYwNiUyNTJGMjklMjUyRnBvbG9ueWFkYS1kZXZsZXQtYmFza2FubGlnaS1zZWNpbWxlcmluZGUtaW1hbW9nbHVudW4tZGVzdGVrbGVkaWdpLXZhcnNvdmEtYmVsZWRpeWUtYmFza2FuaS10cnphc2tvd3NraS1pa2luY2ktdHVyYS1rYWxkaSUyNTJGJTI1M0Z1dG1fc291cmNlJTI1M0RhcG9zdG8lMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX21lZGl1bSUyNTNEZW1haWw="">denemişti.</a> &nbsp;</li><li>Yorum:&nbsp;Central European University’den Doçent Maciej Kisilowski, Politico’daki “What Poland tells us about the fight against populism” başlıklı yazısında Polonya seçiminin popülist liderlerin seçimlerde kaybetmesi konusunda derslerle dolu olduğunu iddia ediyor. Yazara göre, iyi bir aday ve başarılı bir kampanyanın yanı sıra, demokrat muhalefetin ilk turdan birleşerek rüzgâr yakalaması, popülist siyasetçilere oy veren seçmene hitap edecek ve onların kaygılarını giderecek bir dil kullanması, son olarak da muhalefetin temelini kurumsallaşmış bir partinin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY0MjRiZjhmNTE0MDAwNjk2Zjg4NyZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cucG9saXRpY28uZXUlMjUyRmFydGljbGUlMjUyRndoYXQtcG9sYW5kLWFuZHJ6ZWotZHVkYS1yYWZhbC10cnphc2tvd3NraS10ZWxscy11cy1hYm91dC10aGUtZmlnaHQtYWdhaW5zdC1wb3B1bGlzbSUyNTJG"">oluşturması gerekiyor.</a></li></ul>

Spektrum

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin “husumet ve hıyanet oluşumu” olarak tanımladığı HDP’nin kapatılması yönünde birkaç kez tekrarladığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5odXJyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmd1bmRlbSUyNTJGYmFoY2VsaWRlbi1oZHAta2FwYXRpbHNpbi1jaWtpc2ktNDE2ODY2MDg="">çağrısı,</a> parti kapatma tartışmalarını yeniden gündeme getirdi.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-12-28T17:00:27.793Z.jpeg" alt="Devlet Bahçeli"><figcaption>Kaynak: AA</figcaption></figure>&nbsp;<ul><li>Geçmişteki kapatmalar:&nbsp;Türkiye’de parti kapatmaların temel gerekçeleri 1961’den önce genellikle komünizm ve irticai faaliyetlerken 1961’den sonraki süreçte bölücülük, laiklik karşıtlığı ve yasal zorunlulukları yerine getirememek oldu. Parti kapatmalardan bölücülükle ilişkilendirilen Kürt siyasi geleneği de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zb3pjdS5jb20udHIlMjUyRjIwMjAlMjUyRnlhemFybGFyJTI1MkZkZW5pei16ZXlyZWslMjUyRm1lcmFrbGlzaW5hLXBhcnRpLWthcGF0bWEtcmVoYmVyaS02MTgyMDI1JTI1MkY="">nasibini aldı.</a> Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi sadece, Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan Refah Partisi yöneticilerinin yaptığı şikayet başvurusunda Türkiye’yi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGYXJzaXYubnR2LmNvbS50ciUyNTJGbmV3cyUyNTJGOTY5NTkuYXNw"">haklı buldu.</a> &nbsp;</li><li>AK Parti’ye kapatma davası: Mart 2008’de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya AK Parti'nin "laikliğe aykırı fiillerin odağı hâline geldiği" gerekçesiyle partinin kapatılması ve dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül dâhil 71 kişinin 5 yıl süreyle siyasetten uzaklaştırılması istemiyle iddianame hazırlamıştı. Temmuz 2008’de Anayasa Mahkemesi’nin 6 üyesi partinin kapatılmaması, 5 üyesi kapatılması yönünde oy kullanmış, parti bir oyla kapatılmaktan kurtulmuştu. 11 üyenin 10’unun oyuyla partinin hazine yardımının yarısı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5taWxsaXlldC5jb20udHIlMjUyRnNpeWFzZXQlMjUyRmFrLXBhcnRpLWthcGF0aWxtYXNpbi1rYXJhcmktY2lrdGktOTcyNzI5"">kesilmişti.</a> &nbsp;</li><li>Parti kapatmaların zorlaşması: 2003’te "Avrupa Birliği uyum yasaları" kapsamında yapılan Siyasi Partiler Yasası değişikliğiyle siyasi parti kapatmak zorlaştırılmıştı. 2010’da referandumla kabul edilen anayasa değişikliğiyle siyasi parti kapatma davalarında kapatma kararı için Anayasa Mahkemesi üyelerinin beşte üçü yerine üçte ikisinin oyu şart olarak aranmaya <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5oYWJlcnR1cmsuY29tJTI1MkZoYWJlciUyNTJGaGFiZXIlMjUyRjk4OTM3NS0yMDEwLXR1cmtpeWUtYW5heWFzYS1kZWdpc2lrbGlnaS1yZWZlcmFuZHVtdQ=="">başlandı.</a> Ayrıca aynı yıl Siyasi Partiler Yasası’nın 108'inci maddesindeki, “hakkında kapatma davası açılan partinin dava sonuçlanmadan kapanma kararı alması, davaya devam edilmesini ve kapatma kararı verilmesi durumunda da doğacak hukuksal sonuçları etkilemez” hükmü, Anayasa Mahkemesi tarafından “kapatma kararı ile esas olanın, bir partinin yarattığı tehlikenin ortadan kaldırılması olduğu, partinin kapanma kararı almasıyla bu tehlikenin zaten ortadan kalktığı, davaya devam edilmesinin hukuksal olmadığı” gerekçesiyle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jdW1odXJpeWV0LmNvbS50ciUyNTJGeWF6YXJsYXIlMjUyRm9sYXlsYXItdmUtZ29ydXNsZXIlMjUyRnBhcnRpLWthcGF0bWEtdGFyaWgtb2xkdS0zMzc3NTk="">iptal edildi.</a> 2015 yılında da AK Parti’nin önergesiyle siyasi partilere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından kapatma davası açılmasına ilişkin kararın TBMM Genel Kurulu'nda da üçte iki çoğunlukla onaylanması koşulu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRyLnNwdXRuaWtuZXdzLmNvbSUyNTJGdHVya2l5ZSUyNTJGMjAxNTAzMTMxMDE0NDIzMjE5JTI1MkY="">getirildi.</a> &nbsp;</li><li>Cumhur İttifakı’nda iç sınav:&nbsp;MHP lideri&nbsp;Bahçeli’nin çağrısı sonrasında AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, “parti kapatmalarının Türkiye’de olumlu sonuçları görülmedi” açıklamasında <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zb3pjdS5jb20udHIlMjUyRjIwMjAlMjUyRmd1bmRlbSUyNTJGYmFoY2VsaW5pbi1oZHAta2FwYXRpbHNpbi1jYWdyaXNpbmEtYWtwZGVuLXlhbml0LTYxNjg2MjglMjUyRg=="">bulundu.</a> Bu açıklamanın ardından ise Bahçeli “HDP’nin kapatılmasına karşı çıkan CHP’li sözcüler, demokrasi istismarcısı İP’nin Başkanı ve AK Parti’nin içindeki bazı yöneticiler cevap versinler; Türk devletinin ihaneti beslemesi, mermi, bomba, mayın, keleş masraflarını karşılaması olacak ve makul görülecek şey midir?” tepkisini gösterdi.&nbsp;BBC Türkçe, AK Parti içinden kaynaklara dayandırdığı haberinde "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın parti kapatmaya karşı duruşunu sürdürdüğünü, kapatma yerine suç işleyen parti yöneticilerinin cezalandırılması görüşünü paylaştığını, konunun Cumhur İttifakı içinde en önemli sınavlardan biri olarak görüldüğünü <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZ0dXJrY2UlMjUyRmhhYmVybGVyLXR1cmtpeWUtNTU0NDU0NjE="">iddia etti.</a> Aynı haberde, HDP’nin de Bahçeli'nin "HDP kapatılsın" çıkışını “ittifak ortağına sınır çizme" ve “olası bir çözüm sürecini engelleme” çabası olarak değerlendirdiği belirtildi. &nbsp;</li><li>İddialar ve yorum: Gazete Duvar yazarı İrfan Aktan, HDP’nin kapatılması hâlinde partisiz kalacak parti tabanının Cumhur İttifakı’na yakın partiler tarafından konsolide edilmeye çalışılabileceğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5nYXpldGVkdXZhci5jb20udHIlMjUyRm9sbWF5YW4ta3VydC1zYWdpeWxhLWt1cnRzdXotY296dW0tc3VyZWNpLW1ha2FsZS0xNTA3ODQ3"">iddia ediyor.</a> Öte yandan İçişleri Bakanlığı, “Molla Mustafa Barzani'nin çizgisinde, Kürtlere yeni bir alternatif sunmak için” kurulduğunu duyuran Kürt Demokrat Partisi’nin kuruluş başvurusu yapmadığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZWExMDg1OGYxM2NlMDAwNjY2MzVjMCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hbWVyaWthbmluc2VzaS5jb20lMjUyRmElMjUyRmt1cnQtZGVtb2tyYXQtcGFydGlzaS1rdXJ1bHVzdW51LWR1eXVyZHUtYmFrYW5saWsteWFsYW5sYXJpJTI1MkY1Njk4OTI3Lmh0bWw="">duyurdu.</a> HEP, HADEP ya da DEHAP’ın kapatılması HDP’nin kurulmasını engellememişti. HDP’nin kapatılmasının da başka bir sonuç vermesi mümkün görünmüyor.</li></ul>

komünizm ile ilgili hikayeler