Yazar(lar): Sinem Uğurdağ ve Alara DemirelBovarizm’e (Bovarysme) kaymadan edebiyatın dönüştürücü gücünü kurgulaştırmak mümkün olur mu? Desdemona’yı etkileyen Othello muydu yoksa onun hikâyeleri mi? Peki Northanger Abbey’nin Catherine Morland’ı gotik edebiyattan mı daha çok korkmalıydı gerçek hayatın kendi tehditlerinden mi?Matt Haig’in Gece Yarısı Kütüphanesi, kimsenin trajik düşüşüne kaptırmadan okuyucusuna edebiyatın ve kurgunun insanlar üzerindeki gücünü yansıtıyor. Açılışta karşılaşılan Sylvia Plath alıntısı ve devamında verilen cümlelerden anlaşılacağı üzere kütüphaneler sayesinde yaşayabileceğimiz veya kendimizi yaşamla ölüm arasındaki limbodan çıkarabileceğimiz anlar, kurguda mevcut.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(208, 207, 251); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(208, 207, 251); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Yaşamla ölüm arasında bir kütüphane var," dedi. "Bu kütüphanedeki raflar sonsuza kadar gider. Her kitap yaşamış olabileceğin başka bir hayatı yaşama şansı sunar sana. Farklı seçimler yapmış olsan, şu an nasıl bir hayatın olacağını görürsün... Pişmanlıklarını telafi etme şansın olsaydı, bazı konularda farklı davranır mıydın?"</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hayatla kütüphane analojisi beraberinde bir gündelik yaşam anlatısı</h2>Gece Yarısı Kütüphanesi’nin hikâyelerin dönüştürücü gücüne ele aldığını ifade etmek, ilk sayfadan itibaren mümkün oluyor. Baş kahraman Nora Seed ve anılarıyla tanıştıkça da bu durumun önemini görmeye devam ediyoruz. Matt Haig, bunu kısa tuttuğu bölüm araları ve çok da sık olmayan zaman atlamalarıyla nispeten daha az uygulanan bir hikâye anlatıcılığıyla kelimeleştiriyor.Kütüphane analojisini hayatla bir tutmak kitap boyu mümkün—bütün olasılıkları mümkün kılan bir yer burası. Sonsuz olasılığın ortasındayız ve karmaşıklık, kaotiklik, hayatla yaşam arasında depresif bir limbo var bu gerçeklikte. Yalnız Haig, burada araya giriyor ve gündelik yaşam anlatısıyla tetiklemeden uzak bir hayat anlatısı gerçekleştiriyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(208, 207, 251); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(208, 207, 251); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Olmak istediğim her şey olmam, yaşamak istediğim bütün hayatları yaşamam mümkün değil. İstediğim bütün yetenekleri geliştirmem mümkün değil. İstememin nedeni ne peki? Hayatımda, olası bütün zihinsel ve fiziksel deneyimlerin her bir rengini, tonunu ve her çeşidini yaşamak istiyorum.</blockquote>— Sylvia Plath<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Depresyonun ürpertici gerçekliği ve binbir olasılık</h2>Gece Yarısı Kütüphanesi, hüzünlü veya talihsiz anların koleksiyonu olarak açılıyor. Haig’in anlatısı, okuyucuyu depresif anlarla boğmak yerine hikâyeye bağlı tuttukça mizahın gücünü kullanarak meraklanmaya devam ettiriyor. "Başarılı hayat" anlatısı yerine tercih edilen küçük şehirde yaşamın öyküsü; "sıradan hayat"ta kalmakla gelen bir işten kovulmak; hayatına eşlik eden kedinin kaybı; ailenin yokluğu ve kalanın seninle konuşmaması üzerine depresif bir limbo burası. Evet, oldukça ürpertici duruyor olabilir."Kendi hayallerinin peşinden gitmelisin!" retoriğini kitap tatlı bir dille eleştirirken aslında hayalimizi bulmanın, hayali hayata dönüştürmenin zorluğuna parmak basıyor. Kimi zaman en yakınımızdaki kişilerin hayallerini kendi hayalimiz olabileceğini hatırlatıyor. Kitap boyunca en yakın ilişkileri sorgulatırken, aslında hayallerimizin ve benliğimizin bir soğan gibi iç içe geçtiğini fark ettiriyor. Hangisi benim hayalimdi, hangisi bir başkasının gerçekliğiydi sorularına yeni bir gözlükle bakmamızı sağlıyor.Peki ya hayalimiz olsun olmasın sonsuz olasılıkları Nora Seed ve anılarıyla keşfedebiliyor olsaydık? O zaman okumaya devam etmeyi tercih eder miydik yoksa hayatın sıra dışılığı anlatısı da mı ilgimizi çekmezdi? İşte Gece Yarısı Kütüphanesi, burada literal anlamıyla karşımıza çıkıyor: Burası hayatın kendisine dair kitaplarla dolu bir kütüphane. O hâlde soru şuna evriliyor: Tek bir kitaptan hepsini ziyaret etmek ister miydiniz?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ve sonra şöyle düşündüm...</h2>Özgürlüğün, seçimlerimizin ötesinde kendimizi tanımakla ilgili olduğunu, eskinin tahakkümü ve pişmanlığı altında kimsenin kalmak zorunluluğu &nbsp;olmadığını yeniden hatırladım. Sonsuz seçimler içerisinde bugünü ve bu gerçekliği seçmeyle kurulan ilişkinin hiç tahmin etmediğim kişilerin etkisi altında kalmış olabileceğimi yeni bir gözle fark ettim.&nbsp;Hayallerin peşinden gitme dürtüsünde kimin hayali, hangi zaman ve kiminle gittiğinizi hatırlamak çok kıymetli. Kitapta da olduğu gibi tek doğrunun olmadığını, bazen basit bir hayatın kompleks bir hayattan daha rahatlatıcı olabileceğini ve bunların hepsinin birer tercih olduğunu yeniden her gün hatırlamaya ihtiyacımız var. Farkındalığın farklı katmanlarda gerçekleştiğini ve çevremizle olan ilişkimize yeniden bakmanın rahatlatıcı bir nefes olduğu kitaptan bende kalanlardan yalnızca biriydi.&nbsp;Gitmeden, son bir soru: Mümkünatların genişliğini en son ne zaman düşündünüz?

Aposto Kitap

Edebiyatın gücü ve depresyonla tetiklenen bir limbo üzerine.

Gece Yarısı Kütüphanesi’nde yaşamla ölüm arasında

Strolling Istanbul

İtalyan mimarlık stüdyosu Renzo Piano Building Workshop, Türkiye'deki ilk projesi olan İstanbul Modern Sanat Müzesi'nin inşaatını tamamladı.

İstanbul'da Renzo Piano İmzası

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yaşayan bir kamusal alan</h3>Hasanpaşa Gazhanesi, 1993’te kapatılmasını izleyen süreçte onyıllara yayılan bir mücadele inadı ve kolektif çaba sayesinde Müze Gazhane olarak yaşamaya devam ediyor.Çok sesli, çok renkli, sanatın farklı disiplinlerini barındıran, her kesime ve demografik gruba hitap eden programlarla yaşayan bir kamusal alan olma amacı taşıyan Müze Gazhane; kültürel çölleşmeye direnip kazanmanın mümkün olduğunu gösteriyor.Müze Gazhane Müdürü Selin Talazan’la endüstri mirasından kültür-sanat merkezine dönüştürülen Hasanpaşa Gazhanesi’nde kamusal alan bilinciyle nelerin hedeflendiğini ve yapıldığını konuştuk.Kamusal alanda ve kamusal alana dair karar verme süreçlerinde çoğulculuk, katılımcılık ve ortak akıl anlayışı Gazhane örneğinde nasıl işledi? Kamusal alan bilinciyle neler yapıldı, neler yapılacak?Öncelikle Müze Gazhane’nin tarihsel oluşum sürecine kısaca değinmem gerekirse Hasanpaşa Gazhanesi, 1800’lü yıllarda kurulan 4 gazhaneden biri. 1993’te doğalgazın hayatımıza girişine kadar aktif bir şekilde hizmet verdi, İstanbul’un başta aydınlatma için olmak üzere yakıt ihtiyacını karşıladı. 1993’te kapatılmasının ardından gazometrelerinin büyük bir kısmı sökülen Hasanpaşa Gazhanesi; bir süre İETT garajı, kömürlük ve depo olarak kullanıldı.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674835372779.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Hasanpaşa Gazhanesi | Kaynak: Müze Gazhane" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hasanpaşa Gazhanesi | Kaynak: Müze GazhaneAtıl bir alan olarak kalan gazhane, mahalle sakinlerinin de çabasıyla 1994 yılında sit alanı ilan edildi. O dönemde gerek lokasyonunun değeri gerek metrekare büyüklüğü açısından süpermarket, otopark gibi alanlara dönüştürülmesi istenen Gazhane; akademisyenler, Gazhane Çevre Gönüllüleri ile meslek odalarının kolektif çabası ve ortak çalışmalarıyla bir kültür merkezi olma yolculuğuna başladı. Ve nihayet 26 yıllık bir çabanın sonucu olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bünyesinde, Temmuz 2021’de kapılarını kültür-sanat kampüsü olarak açtı. Müze Gazhane konsepti; üretken, çok amaçlı ve herkese yönelik, erişilebilir bir kültür-sanat kampüsü olmanın yanı sıra iklim konusunu da sahiplendi. Bu kapsamda 32 bin metrekare alana yayılan mekânda konumlandırılan İklim Müzesi, Türkiye’nin ilk kamusal iklim merkezi olmayı amaçlayan Müze Gazhane’nin de odağında yer alıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674835471915.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="İklim Müzesi | Kaynak: Müze Gazhane" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İklim Müzesi | Kaynak: Müze GazhaneSergi, söyleşi gibi etkinliklerle de iklim gündemini yakından takip eden müze, sürdürülebilir yaşam koşullarını hayata geçirecek çözüm önerileri üzerine farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Türkiye’deki mizah yolculuğunu farklı dönemler ve akımlar üzerinden aktaran Karikatür Müzesi; Hasanpaşa Gazhanesi’nin kültür sanat merkezi olması yolculuğunda restorasyon çalışmalarına liderlik eden Prof. Dr. Afife Batur’un ismini taşıyan kütüphane; birçok kategorideki kitapların yanına çevre, ekoloji, küresel ısınma konularını içeren bilimsel yayınların da olduğu İstanbul Kitapçısı; Sesli Çalışma Alanı; dünya klasiklerinin yanı sıra genç yazarların modern eserlerinin de sanatseverlerle buluştuğu Şehir Tiyatroları sahneleri gibi interaktif alanlar İstanbullulara hizmet veriyor.Müze Gazhane’yi yerel endüstri mirası ve kültürel değerleri merkeze alarak, global değeri olan, yalnızca İstanbul’un değil Avrupa’nın da sanatsal ve sosyokültürel odağı yapma yolunda yeni projeler mevcut.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674835529223.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Afife Batur Kütüphanesi | Kaynak: Müze Gazhane" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Afife Batur Kütüphanesi | Kaynak: Müze GazhaneKentin merkezindeki bu büyük rant alanının kamuya kazandırılması ulaşılabilirlik anlamında da önemli bir adımdı. Bugün gelinen noktada Gazhane’nin hem sanatçılar hem de sanatseverler için ulaşılabilirliği adına başka hangi adımların atıldığını görüyoruz?Yıllarca bir sanayi alanı olarak hizmet veren Hasanpaşa Gazhanesi, kararlı adımlarla Müze Gazhane adıyla yeni ve yaratıcı bir mekân olarak konumlandırıldı. Kamusal alan olmasının verdiği bilinçle ilk hedef; her yaş grubundan insanın etkinlikler dışında dahi vakit geçirmek isteyeceği, ilham alacağı, ulaşılabilir, dinamik bir İstanbul simgesi olmasıydı.Açıldığı günden bu yana ücretsiz konserlerden söyleşilere, farklı ilgi alanlarına hitap eden atölyelerden film gösterimlerine, festivallerden sergilere, kutlamalardan tiyatro gösterilerine kadar ziyaretçilerin her an yeni bir bakış açısı kazanabileceği interaktif programlar düzenlendi.Müze Gazhane; ailelerin çocukları ile birlikte vakit geçirebileceği, her yaştan kitlenin ilgisini çekebilecek içeriklerle 7 gün aktif olan ve yaşayan bir mekân olmasının yanı sıra değerli sanatçıların ve toplulukların sanatsal faaliyetlerini İstanbullularla buluşturabildiği bir alan hâline geldi.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674855904816.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Gazhane Meydan | Kaynak: Müze Gazhane" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gazhane Meydan | Kaynak: Müze GazhaneHava Kararınca gibi yaratıcı uygulamalar, multidisipliner bir sahneye dönüşen bir otopark, plak pazarları, Kadıköy ve etrafında üreten isimlere/oluşumlara alan açma hassasiyeti Gazhane’yi yaşayan bir mekân hâline getiren unsurlardan birkaçı. Bu ve buna benzer unsurların stratejinizdeki yerinden bahsedebilir misiniz?Müze Gazhane, tarihî bir mirasın ve kolektif, büyük bir çabanın sonucu olarak doğdu. Böylesine önemli simgesel bir değerin, her metrekaresini değerlendirmek bizim için çok değerli. Gazhane Meydan’da, mum ışığının aydınlattığı bir sahnede gerçekleştirdiğimiz Hava Kararınca konser serimiz ilk günden bu yana çok sevildi ve sahiplenildi. Özellikle yaz akşamları hep bir ağızdan şarkılara eşlik edilmesine, ziyaretçilerin günün yorgunluğunu bir nebze de olsa üzerlerinden atabilmelerine olanak sağlıyor olmak bizim için gurur vericiydi.Multidisipliner bir sahneye dönüştürdüğümüz otopark alanının -2. katında gerçekleştirdiğimiz Yerin Altında serisi ile özellikle gençlerin tercihlerine yönelik konserler düzenledik. Aynı zamanda sahnemizde genç yeteneklere yer vererek bilinirliklerine katkı sağladık. Yine Endüstrimental konserleri ile Gazhane’nin endüstriyel hafızasını günümüze taşıdık.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674835758400.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="CMTPZR #çokseslipazar | Kaynak: kültür.istanbul" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">CMTPZR #çokseslipazar | Kaynak: kültür.istanbulİlki 3 Aralık’ta kurulan CMTPZR #çokseslipazar her cumartesi sahaflardan giysi ve aksesuarlara, plak ve müzik dükkânlarından nostaljik oyunlara uzanan çeşitlilikteki stantlar, mezatlar ve söyleşilerle ziyaretçileri adeta tarihte yolculuğa çıkardı. Katılımcılık hassasiyetimiz gereği pazarda yer alacak stantlar için esnafa açık çağrı yaptık. Kitap, kaset, giysi, takı vb. seçkilerin katılımcılarla buluşmasını sağladık.Ev sahipliği yaptığımız ya da alan tahsis ettiğimiz etkinlikler ile çok sesli ve çok renkli; sanatın farklı disiplinlerini barındıran; her yaşa, her kesime hitap eden programlarla&nbsp;yaşayan bir kamusal alan hedefine ulaştık. Bundan sonraki süreçte de sektör paydaşlarının katkılarıyla kültür sanat gibi temel bir ihtiyacı herkesin sahiplendiği, erişilebilir bir anlayışla İstanbullularla buluşturmaya devam edeceğiz.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kamusal alanda yaşayan fikirler</h3>Toplumun ortak bir varlık gösterebildiği herhangi bir alanın düşünceyi ve üretkenliği teşvik etmesinin yanı sıra çok amaçlı ve herkese yönelik olabilmesi, yerel yönetimlerin öncelikleri arasında yer almalı.Bu konuda kazanılacak bilincin, spesifik bir alanda fiziksel bir varlık göstermenin ötesinde bir kavrayışla desteklenmesi oldukça mühim. Bulunduğumuz ve “buradayız” diyebildiğimiz kamusal alanlar, paylaştığımız gezegene dair farkındalık kazanabileceğimiz yerler de olabilir örneğin. Bu mekânlarda kendimiz olarak var olabilmek, ortak aklı yaratan tartışma ve mücadele alanlarında sesimizi çıkarabilmek, Müze Gazhane gibi örneklerden hem ilham hem de ders alabilmek ve daha iyisini talep etmek neticede bize düşüyor.

Aposto Gündem

“Müze Gazhane, tarihî bir mirasın ve kolektif, büyük bir çabanın sonucu olarak doğdu. Böylesine önemli simgesel bir değerin, her metrekaresini değerlendirmek bizim için çok değerli.”

Endüstri mirasından kültür-sanat merkezine: Müze Gazhane

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şehrin en yeni eski pazarı: CMTPZR #çokseslipazar&nbsp;</h3> Nedir? İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kültür sanat hayatına kazandırdığı Müze Gazhane, CMTPZR #çokseslipazar ile İstanbulluları karşılamaya hazırlanıyor. Şehrin en yeni pazarı 3 Aralık itibarıyla her cumartesi Müze Gazhane’de olacak.&nbsp;&nbsp;Neler var? İBB iştiraklerinden Kültür AŞ organizasyonuyla gerçekleşecek CMTPZR #çokseslipazar’da İstanbul sakinleri; sahaflar, plak ve müzik dükkânları, efemera ve koleksiyon ürünleri, figür ve oyuncaklar, çizgi roman, giysi ve aksesuarlar, mezat, takas, söyleşiler, nostaljik oyunlar ve plaktan DJ setlerle karşılaşacak; geçmişe doğru yeni bir yolculuğun tadını çıkaracak.

Aposto İstanbul

Soli

Tophane tam olarak nerede?

Soyut ya da somut, Tophane var mı?

Yazıda geçen Fatih Merkez Pasta ve Birahanesi gibi bir mekâna yaptığımız araştırmalara rağmen rastlayamadık.Araştırma yaparken herhangi bir mekân ile ilgili bilgiye ulaşamamanın başlıca sebepleri şunlar: Bahsi geçen mekân gazetelere reklam ve ilan vermemiştir; o mekânda gazetelere konu olacak adli bir vaka gerçekleşmemiştir ya da 1 Kasım 1928 tarihli Harf İnkılabı sonrası Latin harfleriyle kaydı tutulacak bir olay yaşanmamıştır.Bu tip sonuçsuz aramalardan sonra başka sorulara odaklanmak gerekiyor. Mesela, “Hem pasta hem de bira sunan işletmeler bulunuyor muydu, neden?” güzel bir soru. Ya da 1920’ler ve 30’larda Fatih’teki alkollü mekanların sayısına ulaşmak mümkün mü? Belki merak edilmesi gereken, bir işletmenin birahane-pasta ruhsatına sahip olma sebebi ve Fatih’teki diğer işletmelerin sayısıdır. Bakalım.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/1/1665413244009.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.58" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/milliyet/1929-12-05/5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aralık 1929</a> tarihli bu haber, İstanbul’da içkili mekanların sayıca artmasına odaklanıyor. Her geçen gün yeni bir meyhanenin şartlara uygun olmadan açıldığını iddia eden habere göre, İstanbul'da Beyoğlu, Üsküdar, Adalar ve Boğaziçi dahil, içki ruhsatı olan 829 adet mekan var. Kalabalık ilçeler arasında içkili mekânın en az olduğu üç yer Aksaray, Eyüp ve Fatih. Fatih’te sadece 4 tane içkili mekân bulunuyor. Evet, “Hiç Fatih’te birahane yaşar mı?” sorusunun cevabını almış olduk.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki pasta-birahane ruhsatına ne demeli?&nbsp;</h3>Aynı haberde birahanelerin gece yarısına, pastanelerin ise saat 01.00’e kadar açık kalmasına izin verildiği yazılmış. Saat kuralı sebebiyle birahanelerin pasta ruhsatı da aldığını düşünebilir miyiz? Üstelik aynı habere göre, Fatih’teki birahaneler saat 22.00'ye kadar açık kalabiliyor. Belki de içki müşterilerinin bir süre daha mekânda takılabilmesi için küçük bir pastaya ve ruhsatına ihtiyaç duyulmuş.Pasta-birahane uygulamasının geçmişi, Milli Mücadele sırasında 14 Eylül 1920’de yürürlüğe giren Men-i Müskirat (içki yasağı) Kanunu’na dayanıyor olabilir. 9 Nisan 1924’te yasakların kalkmasına kadar geçen sürede birçok pastane, <a fr-original-style="" href="https://www.muharrembalci.com/kitaplika/304.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">içki servisine kahve fincanlarında</a> devam eder. &nbsp;Yani, bu dört yıl boyunca bir dükkânın tabelasında “pasta” yazıyorsa içeride büyük ihtimal içki satışı yapılıyordur.“Fatih Merkez Pasta ve Birahanesi” yazan tabelada “pasta”nın “birahane”den önce gelmesi güzel bir ipucu. Bu dükkânın da benzer süreci yaşadığını, pastacı olarak yasaklı içki satışı yaptığını, yasakların kalkmasından sonra birahane olarak hizmet verdiğini anlatıyor.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhabirin gözünden yasak içki</h3>Yasaklı döneme tekrar bakalım...Vatan gazetesi muhabirinin 10 Aralık 1923 tarihli haberindeki cümleler, yasak içki satışının kanıtlarını ortaya döküyor. Muhabirin sözleri diğer yanıyla da bir yasağı delmenin heyecanını ve gerginliğini taşıyor.Muhabir, Beyoğlu'nda konyaklı pasta sattığı söylenen bir pastaneye gider. Garsondan pasta ister. Ancak servis edilen pastada konyak yoktur. Mekândaki karanlık bir köşeye geçer ve garsonu çağırır.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Ben pasta istedim, siz bana kuru pasta getirdiniz ricâ ederim bunu yapmayınız. (Burada azıcık gözümü kırparak) pasta istiyorum, pasta getiriniz.”&nbsp;</blockquote>Garson tekrar pasta getirir, pasta yine konyaksız çıkar. Garsonu bir kez daha çağırır ve bu sefer çay ister:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Her ikimiz de yekdîğerimizin gözleri içine baktık. Aramızda hiçbir kelime teâtî edilmedi. Fakat her ikimizde de Cûmhuriyyetin bir Kanûnu’nu ayaklar altına almakta olduğumuz hissi vardı. Ben âdetâ namûslu ve genç bir kıza fenâ bir teklîfte bulunuyormuş gibi elîm bir hissin altında eziliyordum. Ve ağzımı açmaktan korkuyordum. Nihâyet garson benden cesûr çıkarak dedik ki: - Çayınız sıcak mı olacak, soğuk mu? Bu arada kalbimin sızladığını hissettim. Fakat bütün cesâretimi toplayarak: - Soğuk dedim ve garson her şeyi anlamış bir adam tavrıyla yanımdan ayrılırken arkasından bağırdım: Sert olmalı… Kendi kendime diyordum ki: -Mademki serhôş olacağım tam olayım. Bir müddet sonra garson çaydanlığı ile süzgeciyle, şekeriyle sepet içinde her şey ile beraber bir çay getirdi ve masanın üzerine koyarak çıktı gitti. Ben derhâl çayı fincana döktüm ve büyük bir yudum içmeye çalıştım. Fakat yıldızlı olacak ki boğazımı fenâ halde yaktı. Birkaç yudum sonra başım ağırlaşmaya sonra da hafîfleşmeye ve gözümle gördüğüm her şey dönmeye başladı… Kaç para verdiğimi bilmiyorum. Ama iyice mikdârda evrâk-ı nakdiyye sayarak bu tedkîk ve müşâhadeye bir nihâyet verdim.”</blockquote>Alkollü bir şeyler içmenin, yedi düvele karşı savaşmış, bu savaştan galip çıkmış gencecik Türkiye Cumhuriyeti’ni, onun bir kanununu ayaklar altına alma hissi verdiği yıllar, zor yıllar…<img src="https://images.aposto.com/2022/9/1/1665413962459.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.26" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.muharrembalci.com/kitaplika/304.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1 Mayıs 1924 tarihli Zümrüd-i Anka gazetesinden, gazeteciler halay çekerek içki yasağının kaldırılmasını kutluyor</a>&nbsp;Özetle, içkili mekânlardaki kapanış saati dahil tüm kısıtlamalar ve mekâncının bunla mücadelesi yüz yıl öncesine dayanıyor. Zabıta denetlemesi sırasında 20 kadar müşterinin önüne sunulmayı bekleyen üç günlük pastalar, bugünlerde pek çözüm olmasa da kimi mekânlar saat 01.00’den sonra devam edebilmek için silent disco'ya geçiyor, müşterilerine kulaklık dağıtıyor.Smet verebilen Fatih’teki dükkân, yasakların kalkmasından sonra neden battı?on olarak başka bir soru gündeme geliyor: İçki yasakları boyunca hiz

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Fatih Merkez Pasta ve Birahanesi'nin hikâyesi... Bir dükkân neden hem pastacı hem de biracı olur? Bu konsept nasıl doğdu?

Bira bulamıyorlarsa pasta yesinler!

Öğrenciler için ulaşılabilir kültür-sanat

Portre’nin bu ayki son konuğu: <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/severjstudio/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Severj Studio</a>. Günlük hayatta görmekten ve kullanmaktan mutluluk duyacağı objeler üretme konusuna deneysel yaklaşarak 2017’de Severj Studio’yu kuran Zeynep Severge, sadece kendisi için değil; gördüğü ve kullandığı eşyalardan zevk alan, el emeği ürünlere ve onların eşsiz güzelliğine değer veren insanlar için fonksiyonel seramik ve porselen koleksiyonlarını hayata geçiriyor. Severj Studio’ya teşekkür ederek Zeynep’e eline sağlık diyoruz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">1. Herkesin yanı başında görmek isteyeceği objeleri Tophane civarlarında üretiyorsun. Nasıl bir yer Tophane senin için? Mahallenin Severj Studio’ya dokunan, fark ettiğin yansımaları oluyor mu?&nbsp;Atölyem Tophane’de eski bir çikolata fabrikasının en üst katında çift cephe camla çevrili, Galata ve Tophane’deki şehir manzarasını ve değişimi gözlemleyebileceğiniz bir konumda bulunuyor. Evim de bir üst sokakta olduğu için zamanımın tamamını bu sokaklarda geçiriyorum diyebilirim. Tophane’ye ne kadar aşık olsam da kültürel bir karmaşanın göbeğindeyim. Lüksün ve yokluğun tam arasında; yıllar içerisinde mahallemiz ve dokusu kentsel dönüşümün ve turizmin kurbanı oldu. Zorluklarına ve saçmalıklarına rağmen vazgeçilmez bir sevda ve alışkanlık benim için bu sokaklar. Mahalledeki otoparkçılardan esnafa, yıllar içinde çoğuyla bir çeşit aile olmuş gibi hissediyorum.&nbsp;Binamızın yıkılacağı ve artık Beyoğlu’da ekonomik olarak barınamayacağımız gerçeğine alışmaya çalışırken bu kalan değerli vaktimizde bir grup arkadaş, elimizden geldiği kadar eğleniyor, üretiyor ve paylaşıyoruz. Bulunduğum lokasyon ve üretimlerim de oldukça iç içe ve fazlaca duygusal benim için.&nbsp;2. Stüdyodan çıkarak sahibine ulaşan her sipariş senin için çok özeldir, buna eminiz. Fakat şimdi biz bizeyiz; bir proje, iş birliği veya özel sipariş olsun, senin işine daha da tutkulu yaklaşmana motivasyon olan geçmişten bir üretimin var mı?&nbsp;İlk üretimlerimin çoğunu saklıyorum, bazılarını sevdiğim kişilere hediye ettim zaman içinde. Çok uzaklaşamıyorum onlardan. Yeni veya olası bir ürün denemesinin ilk prototiplerini de genelde o dönemlerde yanımda bulunmuş ve sürecime şahit olmuş, heyecanımı ve acımı benimle paylaşmış olan sevgililerime hediye ediyorum. İlk denemeler nahifliği dolayısıyla hep en özel olanlar benim için. Seri üretimden ve siparişlerden yorulduğum anlarda eskileri ve başladığım yeri gözlemlemek, verdiğim emegi hatırlattığı için çok motive edici oluyor.&nbsp;3. Bu soru biraz zor bir yerden geliyor: İstanbul’a özel hazırlayacağın bir koleksiyon için tornanın başına oturduğunu varsayalım; nasıl bir formu, rengi, hissiyatı olsun isterdin?&nbsp;Zor bir soru gerçekten. İstanbul için tasarlayacağım bir koleksiyon olsa, genel olarak beklenileceği gibi lokumluk veya çay setinden oluşacağını hiç zannetmiyorum. Muhtemelen aylarca tornada çeşitli paçalar çeker, onları normalde de yaptığım gibi farklı şekillerde birleştirerek Karaköy’de sevdiğim ara sokaklardan birine ve çeşitli köşelere pano veya heykel olarak daha büyük çaplı bir seri hâlinde yerleştirmeyi dilerdim.

Severj Studio

🎨 🤝 Zeynep Severge

Portre’nin bu haftaki konuğu: <a fr-original-style="" href="https://muzegazhane.istanbul/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Müze Gazhane</a>. 130 yıllık Hasanpaşa Gazhanesi’nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilmesi sonucu İstanbul’un yeni kültür sanat mekânı olarak yeniden doğan Müze Gazhane, içerisinde bulunan kütüphane, bilim merkezi, müzeler, çalışma alanları ve kafeleriyle son dönemde İstanbullunun favori buluşma noktalarından biri hâline geldi. Konserler, sergiler, festivaller ve düzenlenen pek çok farklı etkinliğin yanı sıra Müze Gazhane, çocuklara ayrı yetişkinlere ayrı sunduğu sayısız atölyesiyle daima dolu dolu bir programa sahip. Bize nefes alacak yeni bir alan yarattığı için teşekkür ediyor, Müze Gazhane atölyelerine dair hoşbeş etmek üzere sözü Müze Gazhane Mekân Müdürü Selin Talazan’a bırakıyoruz.&nbsp;1. Yetişkinler için bale atölyesinden tutun çocuklar için müzik atölyesine kadar çeşitli konu başlıklarına ayrılmış bir atölye seçkiniz var. Bu atölyeler, neler gözetilerek hazırlanıyor? Müze Gazhane, yerel endüstri mirasını ve kültürel değerleri merkeze alarak evrensel bir değer üretmek için yalnızca İstanbul’un değil Avrupa’nın da sosyokültürel odağı olmak üzere yola çıktı. Farklı disiplinlerin bir arada çalışmasına imkân verirken kültür sanatı İstanbullular için ulaşılabilir kılarak çocuklar, gençler, aileler ve her yaş grubundan insanların katılmak isteyeceği bir atölye seçkisi hazırlandı.&nbsp;Temel motivasyonumuz; bu birikimi kapsayıcı, ulaşılabilir, dünya vizyonuna sahip, hatta ona yön verecek programlarla insanları buluşturmak. Bu temel üzerine yaratılan alan ve üretilen işlerle insanlara ulaşmak istedik.&nbsp;2. Katılımcılar tarafından en çok ilgi gören atölyeler hangileri oluyor? Bir de sormadan da geçmeyelim, İstanbullunun ilgisinden memnun musunuz? Çocuk atölyelerimiz yoğun ilgi görüyor; felsefeden jonglörlüğe, bilgisayar yapımından masala birçok temada seçenek sunuyoruz. Bunun yanı sıra Ekolojik Yaşam atölye serimiz mahalleli misafirlerimiz tarafından yakından takip ediliyor; bu kapsamda kompost yapımından tutun da atıksız yaşama kadar geniş bir alanda sürdürülebilirlik üzerine atölyeler düzenliyoruz. Heykel yapımı ve ekşi mayalı ekmek hamuru atölyelerimizin de çok popüler olduğunu söylemeden geçemeyiz.&nbsp;İstanbullular ilk günden beri bizi hiç yalnız bırakmadı; bunda katılımcı ve kapsayıcı bir anlayışla ilerlememizin büyük katkısı bulunuyor. Özellikle Gazhane Çevre Gönüllüleri ile dirsek temasında çalışıyoruz.&nbsp;Kültür politikaları kapsamında kadın ve çocuk odaklı atölyelere ağırlık veriyoruz.&nbsp;3. Müze Gazhane, kendini sadece durağan bir “yaratıcı mekân” olarak konumlandırmıyor. Dinamik bir ruha sahip bu yeni yaşam alanında bizi yakın gelecekte ne gibi yenilikler, projeler, atölyeler bekliyor?&nbsp;Yerin Altında konser serimizle birlikte Gazhane’ye “-2” adında yeni bir alan kazandırdık. Yeraltı otoparkımızın bir katını multidisipliner ve çok amaçlı bir mekâna dönüştürdük. Bu alanda konserlerin yanı sıra sergileri, sahne sanatlarını ve hatta interaktif deneyimleri ilerleyen günlerde İstanbullularla buluşturmayı planlıyoruz. Devam etmekte olan&nbsp;Yerin Altında konser serisi ile birlikte kürasyonu Hoodbase’e ait “Dream Gigs Illustrated” sergisi güncel olarak gezilebilmektedir.&nbsp;Ayrıca sürdürülebilirlik ajandamız kapsamında ekolojik yaşamı destekleyen tarım bahçeleri yaratarak burada aromatik ve tıbbi bitkileri İstanbullularla birlikte yetiştirmeyi planlıyoruz. Flora yürüyüşü, balkon bahçeciliği gibi atölyelerle hem yetişkinleri hem çocukları toprakla kavuşturmuş olacağız. Müze Gazhane anlatmakla bitmez, mutlaka deneyimlenmesi gerekir (:

🏙️ 🎨

Müze Gazhane

<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/9/5/1633699790635.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Müze Gazhane" ratio="Infinity" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Cumhuriyet<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">6. Hava kararınca: Jakuzi (Akustik)&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Nedir? Konser. Fantezi Müzik albümüyle aklımızı başımızdan alan, son kısaçaları Açık Bir Yara’yla da sevenlerini yeniden mutlu eden Jakuzi’nin akustik performansıyla bir randevun var.&nbsp;</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Nerede?&nbsp;Müze Gazhane&nbsp;</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Ne zaman?&nbsp;13 Ekim&nbsp;</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? Yeni işlevi ve yepyeni konseptiyle İstanbulluları ağırlayan Müze Gazhane’nin mum ışığı eşliğindeki ortamında Jakuzi konseri, hem de akustik. Daha fazla söze gerek var mı?&nbsp;</li><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Not almalı: Etkinlik ücretsiz. Ayrıca, hava durumu o gün yağış gösteriyor, yanına şemsiye alsan fena olmaz.</li></ul>

hane ile ilgili hikayeler