• ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantic Council'de yayımlanan&nbsp;"Experts react: What does the Russia-Ukraine conflict mean for Turkey?"&nbsp;başlıklı yazıda uzmanlara Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin Türkiye açısından ne anlama geldiği <a fr-original-style="" href="https://www.atlanticcouncil.org/blogs/turkeysource/experts-react-what-does-the-russia-ukraine-conflict-mean-for-turkey/#Jeffrey-Turkey-NATO-support" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">soruldu</a>.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/1/0/1645986206657.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Ukrayna tankı" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Getty Images<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi James F. Jeffrey, "Türkiye'nin Rusya'nın işgaline karşı çıkmasının arkasında NATO'nun Rusya'nın yanındaki altı ülkesinin en güçlü olması ve stratejik çıkarlarının işgal sebebiyle riske girmesi olduğunu" ifade etti. Jeffrey, Ukrayna'nın Rusya ve Türkiye arasındaki "tampon" konumunu kaybedebileceğini, NATO'nun Türkiye'nin en azından diplomatik desteği olmadan başarı elde edemeyeceğini ancak Türkiye'nin doğal gazda Rusya'ya bağımlı olmasının el zayıflattığını ifade etti. Jeffrey, Türkiye ile yakın ve yaratıcı şekilde çalışmanın ABD'nin sorumluluğu olduğunu, ABD ile Türkiye'nin çıkarlarının kesiştiği bu durumda diğer problemlerin bir tarafa bırakılması ve Türkiye'nin ordusunun güçlendirilmesi gerektiğini yazdı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kadir Has Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mitat Çelikpala da Montrö Sözleşmesi'nin Türkiye'ye verdiği savaş durumunda tehdit altındayken Boğazları kapatma hakkını anlatıp, "hiç beklemese de" böyle bir karar alınmasının Rusya'yı rahatsız edeceğini söyledi. Çelikpala, Rusya'nın Karadeniz'de hâlihazırda güçleri olduğunu; ancak Boğazların kapanmasının Rusya'ya karşı bir tavır olarak anlaşılacağı, Rusya'nın Montrö'yü tartışmaya açmak isteyebileceği, bunun da Türkiye için ciddi problem doğurabileceğini öne sürdü.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD'nin eski Bakü Büyükelçisi Matthew J. Bryza, Türkiye'nin Rusya ile hem iş birliğine hem de zıtlığa dayanan yüz yıllarca yıllık tarihi olduğunu, bu savaşta da hem Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü savunan açıklamalar yapan hem de Rusya ile enerji, tarım, turizm, savunma gibi alanlarda iş birliği yapan ülke olarak "anlamlı bir ara bulucu olabileceğini" belirtti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerji uzmanı Debra Cagan, Rusya'dan Türkiye'ye gelen doğal gazın yeni varılan uzun vadeli anlaşma sayesinde Kuzey Akım 1'in aksine kesilmediğini ve fiyatının değişmediğini belirtti. Cagan, Türkiye'nin Rusya'ya Karadeniz'deki operasyonlarında askerî tehdit oluşturabilecek az sayıdaki NATO ülkesinden biri olduğunu vurgulayıp Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ukrayna'yı destekleyen açıklamalarının Rusya Devlet Başkanı Putin'in enerji konusundaki tutumunu değiştirebileceğini öne sürdü. Yazar, kısa vadede alternatif olmasa da uzun dönemde Doğu Akdeniz'de bir uzlaşmaya varılmasının alternatif enerji yolları yaratabileceğini belirtti.&nbsp;</li></ul>

Spektrum

• <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-01-27/u-s-nato-respond-to-russia-rejecting-demands-ukraine-update" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Secretary-General Jens Stoltenberg</a> will speak with the Atlantic Council —an American think tank— later today, two days after the US and NATO sent their written proposals to Moscow on how to reduce tensions. Kremlin said Vladimir Putin has "read the documents and will take time to fully respond."• <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/russia-ukraine-crisis-live-updates-1b213930aeced003b990adb474ef722b" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kremlin spokesman Dmitry Peskov</a> said the response from NATO and the US left "little ground for optimism," but mentioned that they are willing to continue the dialogue. <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-expects-russia-stay-diplomatic-track-next-two-weeks-2022-01-27/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ukrainian Foreign Minister Dmytro Kuleba</a> said that by agreeing to continue the talks, Russia implies they would stay on the diplomatic track for at least two more weeks.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">The market's response: Both Russian and Ukrainian dollar bonds rose following Peskov's statement while the Moscow Exchange's RTS index climbed and rouble recovered from a nearly 15-month low.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Financial cushion: Ukrainian President Zelenskiy's adviser Oleg Ustenko said that Ukraine needs to <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/markets/europe/ukraine-seeks-billions-russia-hysteria-squeezes-kyiv-out-debt-market-say-govt-2022-01-27/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">borrow a total of $5 billion</a>, including the $2.1 billion of funds from the IMF, but it is "extremely difficult" to borrow it on the capital markets given the situation the country is in.</li></ul>• <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/russia-ukraine-crisis-live-updates-1b213930aeced003b990adb474ef722b" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dmitry Medvedev</a>, ex-PM and deputy head of Russia’s Security Council, said talking to Zelenskyy is pointless and that Russia hopes that Ukrainians would eventually elect leadership that would keep normal economic relations with Russia. The comment followed a British claim that the Kremlin is seeking to replace the government in Ukraine — an allegation Russia denied.• <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/europe/russia-sees-some-room-dialogue-after-us-security-response-2022-01-27/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">A senior Russian foreign ministry official</a> said Moscow believes that Washington is preparing to deploy short- and intermediate-range missiles to Europe and the Asia-Pacific region, and a nuclear missile crisis would be unavoidable in such circumstances.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Western military response: While Biden has said he will not send US troops to fight Russia in Ukraine, NATO said it has put forces on standby and is reinforcing eastern Europe with more ships and fighter jets. France also expressed its willingness to <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/russia-ukraine-russia-france-europe-vladimir-putin-9898a5deebb2b62266fafc2d2590ebb9" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">station troops in Romania</a> as part of a NATO force.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Meanwhile: The chief of staff of the Belarusian armed forces said that Russian troops will leave once the joint military drills end next month. Belarus borders Ukraine to the north, and at its closest point, it is about 150 km from the Ukrainian capital.</li></ul>• <a fr-original-style="" href="https://nypost.com/2022/01/27/biden-zelensky-have-never-ending-conversation-about-russian-invasion/amp/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Joe Biden called Volodymyr Zelensky late Thursday</a>, warning the Ukrainian President of the "imminent and a near-certain possibility" of a Russian invasion and occupation of Kyiv to "sack" the capital, an unnamed official with Zelensky’s government told CNN.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Contradictory accounts: National Security Council spokesperson Emily Horne denied the claims in a tweet.</li></ul><a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/staybpgg/status/1486840884658376712" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/0/2022-01-28T02:39:16.492Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.10" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>

Aposto World

ABD Merkez Bankası (Fed), “Dijital dolar çıkarılmalı mı?” sorusuna dair önemli cevaplar barındıran yeni bir rapor yayımladı. Dijital doların potansiyel faydaları ve risklerini inceleyen raporda, Fed’in nasıl bir yol izleyeceği açıkça belirtilmezken dijital para çalışmalarının ancak Beyaz Saray ve Kongre’nin “açık desteği” olduğu takdirde devam edeceği açıklandı.Nedir?&nbsp;Bir merkez bankasının dijital para birimi (CBDC - Central bank digital currency), o ülkenin banknot ve madeni paralarının merkez bankası&nbsp;garantörlüğündeki elektronik versiyonları olarak tanımlanabilir. Yani, “merkeziyetsizlik” vaadiyle ortaya çıkan Bitcoin gibi kripto para birimlerinin aksine CBDC’ler, merkez bankaları tarafından destekleniyor.Neden önemli?&nbsp;Atlantic Council’a göre, hâlihazırda 90 ülke kendi dijital para birimlerini çıkarma yönünde araştırmalar yapıyor. Bunlardan 23’ü pilot uygulamalara başladı veya resmî olarak piyasaya sürme aşamasında. 2014’ten bu yana dijital yuan üzerinde çalışan Çin, bu ayın başında dijital yuanın kullanımı için bir dijital cüzdan uygulaması piyasaya sürdü. Uygulama, şu anda Çin’in 12 şehrinde kullanılıyor.Raporda neler var?&nbsp;Fed, her ne kadar raporda dijital doların gerekliliği konusunda “tarafsızlığını” korumaya çalışsa da kullanılan dil, bu fikre oldukça açık olduğunu gösteriyor. Raporda belirtilen potansiyel avantajlar ve risklerden bazıları şöyle:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avantajlar: ABD dolarının resmî bir dijital versiyonunun oluşturulmasının; ödemeleri hızlandırabileceği, ödeme teknolojisi geliştikçe hane halklarına güvenli bir seçenek sunabileceği ve CBDC çalışmalarını başlatan Çin gibi ülkelerin para birimlerine karşı ABD dolarının hâkimiyetini korumaya yardımcı olabileceği öngörülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;Riskler:&nbsp;Fed’in endişeleri arasında ise dijital doların finans sektörü üzerindeki olası olumsuz etkisi, finansal sistemin güvenliği ve para politikalarının etkinliğinin korunup korunamayacağı, yasa dışı kullanımlar ve kişilerin mahremiyetinin korunamaması ihtimali yer alıyor.</li></ul>Şimdi ne olacak?&nbsp;Fed, önümüzdeki 120 gün boyunca dijital dolar projesini hayata geçirip geçirmeme konusunda 20’den fazla soru yönelttiği kamuoyundan görüşlerini sunmalarını bekleyecek.&nbsp;Fed Başkanı Jerome Powell, “Fed olarak dijital para biriminin olumlu ve olumsuz yönlerini incelerken halk, seçilmiş temsilciler ve çeşitli paydaşlarla etkileşim kurmayı dört gözle bekliyoruz,” derken raporda, dijital doların fiziki doların yerine geçmeyeceği de vurgulanıyor.

Pareto

Fed’in “dijital dolar” hamlesi

Çin’in düzenleyici kurumları, farklı sektörler üzerindeki baskı ve denetimini her hafta artan bir hızda devam ettiriyor. Hükümetin hedefinde bu hafta, kripto para piyasası ve sosyal medya uygulamaları vardı.Neler oldu?&nbsp;Çin merkez bankası (PBOC), geçtiğimiz cuma günü kripto para birimlerini içeren tüm finansal işlemleri ve kripto para üretimini (mining) yasa dışı ilan etti. Buna göre, kripto para işlemi yapan kişi ve kurumlar sert cezalara çarptırılabilecek.Bir adım geriden: Çin, aslında 2021’in ikinci çeyreğinden itibaren kripto para piyasalarına yönelik sert bir tutum içerisindeydi. Son aylarda "tamamen yasaklamanın" ayak izleri sayılabilecek birçok adım atıldı:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">18 Mayıs: Düzenleyici kurumlar, kripto paraların değerlerinin fazla oynak olması ve spekülatif işlemlerin sayısının artması nedeniyle finans ve ödeme hizmeti veren kuruluşların kripto para işlemi yapmalarını yasakladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">21 Mayıs: Çin’in başkan yardımcılarından Liu He, finansal riskleri önleme çabaları çerçevesinde Bitcoin madenciliğini kontrol altına alacaklarını açıkladı. Açıklamanın ardından kripto para madencileri, ülkedeki faaliyetlerini durdurma veya yatırımlarını azaltma kararı aldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">19 Haziran: Ülkede kripto para madenciliği faaliyetlerinin en yoğun olduğu ikinci bölge olan Siçuan eyaletinde kripto para madenciliği yapan 26 işletmeye kapatılması için tebligat gönderildi.</li></ul>Yasağın muhtemel nedeni:&nbsp;Nikkei Asia, 2022’in başlarında kendi dijital para birimini (dijital yuan) piyasaya sürmeyi planlayan Çin’in piyasadaki rekabeti tamamen ortadan kaldırmak için kripto para işlemlerini yasakladığını iddia ediyor. ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantic Council’den Josh Lipsky, “Pekin’in yeni bir otoyol inşa edebilmek için bir apartmanı buldozerle yıktığını düşünebilirsiniz,”&nbsp;diyor.Diğer sektörlere gelince:&nbsp;Çin'in "ekonomik geleceğini" kurgularken özel sektörün "gereğinden fazla" güçlenmesini engellemeye çalışan Xi Jinping hükümetinin denetlemeleri artırdığı tek sektör elbette kripto para sektörü değil. Baskı yönetimi; eğitim, oyun ve eğlence sektörüne sıçramış durumda.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eğitim:&nbsp;Çin hükümeti temmuz sonunda, temel okul müfredatını öğreten şirketlerin kâr elde etmesini, halka arz edilmesini ve yatırım almasını yasakladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Oyun: Eylül ayının başında, çevrim içi video oyunları “manevi afyon” olarak tanımlanırken 18 yaş altı bireylerin haftada üç saatten fazla oyun oynaması yasaklandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eğlence:&nbsp;Eylül ayının ortasında, kumar turizmi açısından dünyanın en önemli merkezlerinden biri olan Makao’daki gazinoların büyük bir kısmının incelemeye tabi tutulacağı açıklandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sosyal medya:&nbsp;Son olarak bu hafta, 14 yaş altı bireylerin TikTok’un yerli versiyonu olarak görülen video paylaşım uygulaması Douyin’i günde 40 dakikadan fazla kullanması yasaklandı.</li></ul>Geniş perspektif:&nbsp;Çin’in teknoloji endüstrisindeki baskısını artırması, gelişmekte olan piyasalarda risk almak isteyen küresel yatırımcıların alternatif ülkelere yönelmesine neden olabilir. Çin’in küresel piyasalarda halka arz edilen yerli şirketlere yönelik yaptırımlarını arttırdığı da göz önüne alındığında, yatırımcıların Çin merkezli teknoloji şirketlerini değerlendirirken “hükümet riskine” daha fazla ağırlık vermesi kaçınılmaz. ABD merkezli March Capital Partners’tan Sumant Mandal, “Çin pazarı, eşsiz bir boyut ve ölçekte; ancak Çin çevresindeki risk-getiri yapısı değişti ve küresel yatırımcılar yatırımlarını Hindistan gibi komşu ülkelere kaydırabilir,”&nbsp;diyor.

Çin’in teknolojiye karşı savaşı

Ağustos ayının politik ve toplumsal gündeminin büyük bir bölümünü Afganistan’da yaşananlar oluşturdu. Buradan hareketle bugün; medya, teknoloji ve politikanın kesişiminde bir vaka çalışması sunuyoruz.Bugünün vaka çalışması kanalında Taliban’ın internete olan tutumuna ve yıllar içinde bu tutumun nasıl değiştiğine, sosyal medyanın Taliban’ın yeniden güç kazanmasındaki rolüne, sosyal medya platformlarının bir silahlı terör örgütünden uluslararası diplomaside kabul görme potansiyeli olan bir yapıya dönüşen Taliban’a karşı nasıl bir tavır aldığına ve yine platformların, potansiyel risklerin önüne geçmek ve kullanıcılarını korumak için hayata geçirdiği önlemlere odaklanıyoruz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Birkaç adım geriden</h2>20 yıl önce başkent Kabil'i ve yönetimi ele geçirdiğinde interneti yasaklayan Taliban, son 10 yılda ülkede kullanımı artan akıllı telefonlar aracılığıyla mesajlarını yayabileceğinin farkında, üstelik birkaç yıldır. Atlantic Council <a fr-original-style="" href="https://medium.com/dfrlab/suspicious-twitter-accounts-boosted-taliban-hashtag-prior-to-afghan-election-c303561713cf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir çalışması üzerinden</a> Afganistan'da 2019'da gerçekleşen seçimlerde 60'tan fazla Taliban bağlantılı Twitter hesabından bir etiketle atılan tweet'lerin seçim sürecinde Taliban etkisini artırmak ve seçmenleri korkutmak için kullanılmış olabileceği çıkarımını yapıyor. <a fr-original-style="" href="https://www.researchgate.net/publication/344382295_Social_media_and_disinformation_in_war_propaganda_how_Afghan_government_and_the_Taliban_use_Twitter" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2020'de yazılan</a> bir başka akademik makale ise Taliban'ın Twitter'ı bir propaganda aracı olarak kullandığını doğruluyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Taliban bugün sosyal medyayı nasıl kullanıyor?</h2>Taliban'ın başkent Kabil'i ele geçirdiğinden bu yana verdiği mesajlar "ılımlı" olarak yorumlanıyor. Bu mesajlar Taliban'ın dijital varlığına da yansıyor. Mavi mikrofonlu Taliban mensuplarının Kabil sokaklarında çektiği röportaj videoları, ülkede huzurun hâkim olduğu izlenimini yaratması için paylaşılıyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/7/3/1629930233712.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Taliban" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Reuters<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Atlantic Council'den Benjamin Jensen bunun sebebini Taliban'ın dijital görünürlüğünde "acımasız olduğunu" hatırlatmasına gerek olmadığı üzerinden savunuyor, zira "halk bunu biliyor."&nbsp;Taliban'ın sosyal medyada çizdiği pozitif imaj, örgütün ülkeyi "yönetebildiği" izlenimini küresel olarak erişilebilir kılıyor. Diğer yandan Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahit, Twitter'da 350 bini aşkın takipçisine aktif olarak paylaşım yapıyor ve mesajlarını bu yoldan ulaştırıyor.Hatta bazı analistler; bu oldukça kurumsal görünen ve küresel siyasette uygulanan iletişim hamlelerinde en az bir halkla ilişkiler şirketinin Taliban'a destek olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/technology/2021/08/18/taliban-social-media-success/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düşünüyor.</a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Önlemler ve tutumlar</h2>Taliban boyutu:&nbsp;Geçmişte insan hakları ihlalleriyle kazandığı şöhretin örneklerini bugün de sergilediği bilinen Taliban'ın hızlı ilerleyişi sosyal medya platformlarının da bazı konularda karar vermesini mecbur kılıyor. Bugün diplomaside Taliban’ın -kimse ilk tanıyan olmaya yanaşmasa da- "kapsayıcı" bir yönetim kurması koşuluyla tanınacağına dair sinyaller verilmesi, örgütün sosyal medya platformlarının bir süre gündeminde kalacak bir darboğaz olduğunu gösteriyor.Taliban'ın ülkedeki yükselişini "sürreal" olarak tanımlayan Atlantic Council'den Emerson Brooking, örgütün ABD askerlerine yönelik şiddet içerikli eylemlerini yayımlaması gerekçesiyle sosyal medya platformlarında bir süre önce yasaklandığını belirtiyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Facebook ve TikTok geçtiğimiz hafta salı günü CNBC'ye, Taliban'ı tanıtan içeriklere dair yasakları kaldırmayacaklarını söylemişti. Dari ve Peştu dillerini konuşan bir ekiple yerel içeriklerin incelendiğini söyleyen Facebook şirket sözcüsü, platformun Taliban'a karşı alacağı tavır konusunda "uluslararası toplumu" takip ettiğini belirtmişti.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mesajların uçtan uca şifreli olması sebebiyle uygulamayı kimin kullandığına pek müdahale edemeyen WhatsApp&nbsp;ise 17 Ağustos'ta Taliban tarafından açılan bir şikâyet-yardım hattını kapatmıştı. Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahit ise Facebook'u ifade özgürlüğünü kısıtlamakla <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/therecount/status/1427670638966165506" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">suçladı.</a></li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">YouTube, şirketin uzun süredir Taliban tarafından yönetilen hesaplara izin vermediği bir politika izlediğini hatırlattı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Twitter ise en büyük önceliğinin "insanları güvende tutmak" olduğunu vurgulayarak Twitter kurallarını ihlal eden içerikleri sürekli gözden geçirdiklerini belirtti.&nbsp;</li></ul>Kullanıcı boyutu: Afganistan kadın futbol takımının eski kaptanı Khalida Popal; Reuters'a sporcuların sosyal medya hesaplarını güvenlik gerekçesiyle sildiğini, halka açık dijital görünürlüklerini gizlediklerini söylemişti. İnsan hakları grupları da Taliban'ın sosyal medyayı kişilerin geçmişleri ve bağlantıları için kullandığını söyleyerek insan hakkı savunucularının, gazetecilerin ve akademisyenlerin tehdit altında olduğunu paylaşmıştı. Bu endişeler, platformları harekete geçirdi.Facebook, Afganistan'da arkadaş listelerini görüntüleme veya arama özelliğini durdurdu. LinkedIn Afganistan'daki kullanıcıların bağlantılarını gizledi. Clubhouse da aktif olmayan kullanıcıların fotoğraflarını ve biyografilerini gizledi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;</h2>Sosyal medya platformları yerelden küresele politikacılar, devlet görevlileri, devlet kurumları ve uluslararası organizasyonların iletişim araçları arasında önemli yer tutuyor. ABD'de Trump destekçilerinin Kongre baskınının ardından Twitter, şiddetin yüceltilmesi başlıklı platform politikası uyarınca iddialı bir kararla eski ABD Başkanı Donald Trump'ın hesabını kalıcı olarak engellemişti. Facebook da yaz mevsiminin başında çeşitli kuralları ihlal ettiği gerekçesiyle Trump’ı iki yıl boyunca platformdan uzaklaştırmıştı. Bu örnekler, platformların bu iletişime izin verip vermeme konusunda güçlü bir inisiyatife sahip olduğunu gösteriyor.Bugün, sosyal medya şirketlerinin ellerinde güvendikleri topluluk kuralları, daha önce verdikleri emsal kararları; fakat tam karşısında "ifade özgürlüğünün sınırları" gibi yanıtlamaları gereken zor sorular var. Yine de esas cevabı Taliban'ın kuracağı hükümetin meşruiyetini belirleyecek olan devletler verecek.

Quando

Taliban sosyal medyayı nasıl kullanıyor? Platformlar, silahlı bir örgütten Afganistan'ın yeni yöneticisine dönüşen Taliban'a karşı nasıl bir yol izleyecek?

Atlantic Council ile ilgili hikayeler