<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Hazar Denizi'nde tehlike: İklim değişikliği, kirlilik ve artan gemi trafiği gibi etkenlerin Hazar Denizi’nde balık ve endemik türlerin azalması başta olmak üzere biyolojik çeşitlilik açısından olumsuzluklara yol açtığı, Hazar fokunun 20’nci yüzyılın başlarında yaklaşık 1 milyon olan sayısının günümüzde ise 110 bin ila 360 bin arasında değiştiği açıklandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklamalar:&nbsp;Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Dr. Öğretim Üyesi Kenan Aslanlı, Hazar Denizi’ni hem bulunduğu coğrafyanın ekolojik dengesine hem de kıyıdaş ülkelerde yaşayan yaklaşık 20 milyon insanın hayatına ve geçimine etki ettiğini, burada yaşayan pek çok canlı türünün de aşırı avlanma, habitat tahribatı ve kirliliğin yanı sıra iklim krizinin tehdidi altında olduğunu söyledi.</li></ul>

Angst

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Hazar Denizi'nin hızla küçülmesinin&nbsp;ekolojik bir felakete yol açabileceği konusunda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü ve durumu analiz etme konusunda anlaştıklarını söyledi. Putin, konu ile ilgili açıklama yapmadı.

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan'ın enerji alanında imza attığı yeni işbirliğine göre, üç ülkenin enerji sistemlerini birbirine bağlamak için Hazar Denizi'nin dibine yüksek gerilimli bir kablo döşeme ihtimalinin incelenmesi ve destek programlarının hazırlanması kararlaştırıldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca: Yeni anlaşma çerçevesinde uluslararası iletim koridorlarının geliştirilmesi ve yeşil enerjinin Avrupa Birliği ülkelerine satışı için bir iş modeli de geliştirilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak: Türkiye ile Azerbaycan'ın imzaladığı <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turkiye-ile-azerbaycan-arasinda-11-donem-kek-protokolu-imzalandi/3213784" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">11. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Protokolü</a> kapsamında iki ülke, enerji alanında işbirliği yapmak ve Enerji Forumu'nun dördüncü toplantısını birlikte düzenlemek konusunda mutabakat sağladı.</li></ul>

Pareto

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://public.wmo.int/en/media/news/world-had-%5C%E2%80%9Cone-of-three-warmest-julys-record" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2022 Temmuz Ayı en sıcak üç Temmuz ayından birisi oldu</a></h3>Copernicus İklim Değişikliği Servisi Temmuz 2022’ye ait <a fr-original-style="" href="https://climate.copernicus.eu/surface-air-temperature-july-2022" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iklim verilerini yayımladı</a>. Buna göre:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel olarak 2022 Temmuz ayı, kayıtlara geçen en sıcak üç Temmuz ayından birisi oldu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel ortalamada sıcaklık 1991-2020 ortalamasına göre 0,4 daha sıcak kaydedilirken, Kuzey yarımkürede bulunan kara parçalarının büyük kısmında sıcaklıklar ortalamaların çok daha üstünde gerçekleşti.</li></ul><img alt="Map 
Description automatically generated with medium confidence" src="https://images.aposto.com/2022/7/5/1660893837283.png" width="550" height="260" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.08" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 Temmuz’u Avrupa için en sıcak altıncı Temmuz oldu. Öte yandan, sıcak hava dalgalarına bağlı olarak birçok bölgede yerel ve ulusal sıcaklık rekorları kaydedildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İzlanda'dan, Hazar Denizi'ne kadar devam eden Baltık ülkeleri üzerinden batı ve orta İskandinavya boyunca ortalamanın altında sıcaklıklar baskın oldu. Sıcaklıklar Gürcistan’da ve Türkiye'nin çoğunda ortalamanın altında gerçekleşti.</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/7/5/1660894040249.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h3><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s43247-022-00498-3" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kuzey Kutbu, son 40 yılda küresel ortalamaya kıyasla neredeyse dört kat daha hızlı ısındı</a></h3>Son yıllarda, Kuzey Kutbu’nun dünyanın geri kalanına kıyasla çok daha hızlı ısındığı biliniyor. Bugüne kadar yapılan birçok sayıda araştırma, Kuzey Kutbu'nun dünya ortalamasına kıyasla 2-3 daha hızlı ısındığına işaret ediyor. Nature Communications Earth &amp; Environment adlı bilimsel dergide yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s43247-022-00498-3" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir çalışma</a>, Kuzey Kutbundaki ısınmanın daha da fazla olduğunu gösterdi. Çalışmaya göre,&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1979’dan bu yana Arktika’da gerçekleşen ısınma dünya ortalamasının yaklaşık dört katı.</li></ul>Birçok kişi kutuplardaki ısınmanın kendisini etkilemeyeceğini düşünse de durum bunun tersi. Kuzey Kutbu'ndaki yoğun ısınma, avlanmak için deniz buzuna ihtiyaç duyan yerel toplulukları ve vahşi yaşamı derinden etkilemenin yanı sıra dünya çapında yankı uyandıracak. Erime konusunda bir devrilme noktasına yaklaştığı düşünülen Grönland buz tabakası, Dünya’daki suların yaklaşık altı metre yükselmesine yetecek kadar donmuş su içeriyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/5/1660894079464.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.67" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41558-022-01426-1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim değişikliği yüzlerce hastalığı daha da kötüleştiriyor</a></h3>Nature bilimsel dergisinden yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41558-022-01426-1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir çalışmada</a>, iklim değişikliğinin hastalıklara olan etkisi incelendi. Çalışmaya göre,&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, sel ve fırtınalar hastalıkları daha şiddetli hale getiriyor, vaka sayısını artırıyor ve insanların hastalıklarla baş etme becerisini düşürüyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünya genelinde insanlığın karşı karşıya olduğu her on bulaşıcı hastalıktan altısı iklimsel tehlikelere bağlı olarak daha kötüleşti.</li></ul>İklimin hastalıkları şiddetlendirip yaygınlaştırmasının altında ise birçok farklı neden yatıyor. Örneğin,&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sıcaklık ve yağıştaki artışlar sivrisineklerin yaşam alanlarını genişletti ve dang humması ve sıtma salgınlarında artışa neden oldu.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklimsel tehditler bazı patojenleri daha öldürücü hale getiriyor ve bulaşıcılıklarını artırıyor. Yüksek sıcaklıklar Batı Nil virüsü taşıyan sivrisineklerin hayatta kalma ve ısırma oranlarını artırmış durumda.</li></ul>

Dünyahali

Neler oluyor?

Haberler

<img src="https://images.aposto.com/2021/9/1/1635171185927.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">28&nbsp;Ekim:&nbsp;Jafar Panahi’nin Kambuziya Partovi ile birlikte çektiği Perde / Pardé, İslami yasalara göre pis kabul edildiği için köpeğine izin verilmeyen bir adamla Hazar Denizi kıyısında illegal bir partiye katıldığı için başı belaya giren bir kadının <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/closed-curtain" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hikâyesini anlatıyor.</a> 29&nbsp;Ekim:&nbsp;Metin Erksan’ın Berlin’de Altın Ayı kazanan başyapıtı Susuz Yaz, kendi arazisinden çıkan suyu diğer köylülerle paylaşmak istemeyen bir adamın, kendisi yüzünden hapse düşen kardeşinin karısına sahip olma çabasına varan hırsını anlatıyor. Erol Taş’ın başrolde olduğu filmde Hülya Koçyiğit de <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/dry-summer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilk sinema deneyimini yaşamıştı.</a> 30&nbsp;Ekim:&nbsp;Agnés Varda’nın fotoğrafçı JR ile iş birliği yaparak Fransız köy hayatından manzaralar çektiği Mekânlar ve Yüzler / Visages Villages, Oscar’a aday gösterilmiş <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/visages-visages" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">modern bir başyapıt.</a> 31&nbsp;Ekim: Senaryo dalında Oscar’a aday gösterilen Metropolitan, bir grup üst sınıf Manhattanlı gencin sosyeteye tanıtıldığı dönemde bu grupla takılmaya başlayan orta sınıf Princeton öğrencisinin ortalığı karıştırmasını <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/metropolitan" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">konu ediyor.</a>

Bu Hafta Ne İzlesem?

• ABD Başkanı Donald Trump WTI fiyatlarının 30 doları aşmasını takiben Twitter üzerinden "PETROL GERİ DÖNDÜ" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1262397998094594050">mesajını</a> paylaştı. Eğer kıstas geçtiğimiz ayki negatif fiyatlar ise kesinlikle bir toparlanmadan söz edebiliriz. Özellikle endüstrinin iflas ve finansal süreçlerini yöneten hukuk firmaları için işler epey yolundaydı.&nbsp;<ul><li>Örneğin: Petrol danışmanı Rystad Energy 73 uluslararası petrol şirketinin bu yıl kredilerini yeniden yapılandırmak zorunda kalacağını ve 150 kadarının da önümüzdeki yıl için risk altında olduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.forbes.com/sites/christopherhelman/2020/05/18/oil-is-back-tweets-trump-not-so-fast-says-reality/#2dd7e8af7ad9">tahmin</a> ediyor. &nbsp;</li><li>Doğu: Kazakistan'da günde 500 bin varil civarı petrol üreten Tengiz sahası, yerel sağlık yetkililerinden uyarı aldı. Kapatılma ihtimaliyle karşı karşıya kalan bölgede 950 çalışandan %13'ünün koronavirüs testleri pozitif çıktı. Projenin operatörü Tengizchevroil, yaptığı açıklamada üretimin kesintisiz devam ettiğini ve operasyonları güvenli bir şekilde sürdürmeye odaklandıklarını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.ft.com/content/05a08907-0aa8-469f-8cf6-f601f6f2cfed">belirtti</a>. &nbsp;</li><li>Batı: Exxon Mobil, ABD'nin en büyük petrol ve doğal gaz şirketi, Reuters'ın haberine göre Azerbaycan'ın en büyük petrol sahasındaki hisselerinin satışını yeniden başlattı. Şirketin Hazar Denizi'ndeki ACG bölgesinde %6,8'lik bir hissesi bulunuyor. <ul><li>Bir adım geriden: Rakip Chevron da bölgedeki %9,57 hissesini geçtiğimiz yıl satışa çıkarmış ve hisseler 1,57 milyar dolara alıcı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.reuters.com/article/us-exxon-m-a-azerbaijan-exclusive/exclusive-exxon-revives-sale-of-stake-in-giant-azeri-oilfield-idUSKBN22V25S">bulmuştu</a>. &nbsp;</li></ul></li><li>Kuzey: Aberdeen Üniversitesi'nin raporuna göre Kuzey Buz Denizi'ndeki hidrokarbon gazının %36'sı 2050'ye kadar çıkarılmayacak. Gerekçe ise 35 doların altındaki mevcut petrol fiyatları. Varil başına 45 dolarlık fiyatlarda bile, mevcut hidrokarbonların %28'i çıkarılma maliyetini kurtarmıyor. Bölgede faaliyet gösteren şirketler mevcut krizin 30 bin civarı iş kaybına yol açmasını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.ft.com/content/759c7bf3-9115-4e20-9a05-2110032d7344">bekliyor</a>.</li></ul>

Hazar Denizi ile ilgili hikayeler