Dünya Meteoroloji Örgütü'ne göre, yıllardır ilk El Niño geçen ay başladı. Bilim insanları El Niño'nun insan kaynaklı küresel ısınmayla birleşen etkilerinin hava durumunun yarattığı sıkıntıların ötesine geçmesi konusunda uyardılar. Uluslararası İklim ve Toplum Araştırma Enstitüsü'nden Walter Baethgen, "Bir El Niño yılında Güney ve Güneydoğu Asya'da kötü bir hasat alma şansının arttığı ülkeler var." dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Geçen ay dünyanın en büyük pirinç ihracatçısı olan Hindistan düzensiz muson yağmurları sebebiyle uğradığı mahsul hasarı sonucunda ihracatını kısıtladı. Araştırmacılara göre, bu gibi unsurların etkisiyle El Niño ihracata bağımlı ülkeler için ciddi sonuçlar doğurma potansiyeline sahip. Baethgen, "Gelecek günlerde pirinç ticareti uluslararası pazarda daha zor veya daha az erişilebilir olabilir. Bu nedenle pirinç fiyatı yükselecek. Bu faktörlerin kombinasyonu gıda güvensizliği sorunlarını da oldukça hızlı bir şekilde etkiliyor." dedi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? El Niño, düzensiz olarak meydana gelen; orta ve doğu tropikal Pasifik Okyanusu’nun ısınmasıyla ilişkilendirilen bir iklim modelidir. Bu iklim modeli, El Niño-Güneyli Salınım (ENSO) döngüsü olarak bilinen daha büyük bir iklim fenomeninin parçasıdır. El Niño olaylarının süresi genellikle birkaç ay ila bir yıl olmakla beraber kimi vakitler daha uzundur. Dünya genelinde hava modelleri üzerinde önemli etkilere sahip olabilir: Bazı bölgelerde kuraklık, diğer bölgelerde ise aşırı yağışlar ve sel riski görülebilir. Tarım, balıkçılık ve su kaynakları gibi sektörler üzerinde olumsuz etkileri olabilir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan:&nbsp;2023 Mayıs’ta Science dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre daha önce yaşanan El Niño'ların takip eden yıllarda küresel ekonomide 4 trilyon dolardan fazla zarara mal olduğu tahmin ediliyor. Hem El Niño'nun hem de küresel ısınmanın etkilerinin 21. yüzyılda 84 trilyon dolarlık ekonomik kayba neden olacağı öngörülüyor.</li></ul>

apéro

El Niño daha yüksek sıcaklıkların ve aşırı hava olaylarının önünü açıyor.

El Niño gıda güvenliğini tehdit ediyor

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/hakanbulgurlu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hakan Bulgurlu</a>Küçükken Büyükada’da ailece geçirdiğimiz yazların keyfi bambaşkaydı. Sabah erkenden kalkar, büyük bir heyecanla hazırlanır ve balıkçılık dünyasının bir parçası olmak için yola koyulurdum. Hevesimi kırmamak için beni yanlarına almayı kabul eden tecrübeli balıkçılarla beraber Marmara Denizi’nin zenginliklerini keşfederken denize attığımız her ağda nefesimi tutardım. Doğanın cömertliği beni her seferinde hayrete düşürse de artık deniz ile bütünleşmiş olan balıkçılar bu zenginliğe alışmıştı. Heyecan dolu kaçma-kovalama oyununa tanık olmaktan büyük bir keyif alır, denizden dönmek istemezdim. Fakat maceramın ikinci kısmını da tamamlamalı ve tuttuğumuz balıkları pazarda satmalıydım.Pazara girdiğimiz anda deniz kokusu ve hararetli pazarlık sesleri bizi karşılardı. Şevkle müşterilerle konuşmaya çalışır, tuttuğumuz balıkları satmak için çabalardım. Şanslıydım çünkü müşterilerimiz için 5 yaşındaki bir çocuğa hayır demek pek de kolay değildi. Gösterdiğim çabanın bir ödülü olarak en iyi balıkları akşam eve götürmek üzere ayırır; gün batarken yemeğe katkı sağlamanın verdiği haklı gururla evin yolunu tutardım. Balıkçılar için oldukça sıradan olan bir gün, benim için doğaya tutkumun ateşlendiği ve denizin cömertliğine karşı şükran duymayı öğrendiğim bir tecrübe anlamına geliyordu.Ne yazık ki günümüz balıkçılığı benim çocukluğumdaki romantik görüntüden oldukça uzaklaşmış durumda. Marmara'da o yıllarda gördüğümüz balık türlerinin çoğu artık yok. 60 milyondan fazla bireye istihdam fırsatı, 3 milyar kişiye de temel protein kaynağı sunan küresel balıkçılık sektörü, üretim hacminde son 50 yılda 4 kat artış kaydetti. Sadece 2020 yılında 177,8 milyon ton balık yetiştirildi. Arzdaki bu artış ise, 1970’lerden bu yana kişi başına deniz ürünü tüketiminin iki katına çıkmasını sağladı. Sektörel büyümenin arkasında dramatik bir tablo var:&nbsp;Günümüzde balık stokunun 3’te 1’i aşırı avlanmaya maruz kalıyor.&nbsp;Bu aşırı avlanma deniz canlılarının yaşam döngüsünü bozarak tüm ekosistemi tehlikeye atıyor.&nbsp;Yasadışı balıkçılık faaliyetlerinin olumsuz etkileri deniz yaşamını tehdit etmenin çok daha ötesine geçiyor. Yasadışı, kayıt dışı ve kural dışı balıkçılık, bu sektörün tek geçim kaynağı olduğu kıyı şehirlerinde milyonlarca insanın gelir kaynaklarını ele geçirerek yerel halkın yaşamını derinden sarsıyor. Örneğin, Batı Afrika. Çinli endüstriyel balıkçılık şirketleri, bu bölgede yerel balıkçılarla yarış halinde, hatta deniz ürünlerini bölge halkına fahiş fiyatlardan geri satmak için paravan şirketler kullanıyorlar. Balıkçılığın bölgenin GSYİH’ sinin yüzde 2’sini oluşturduğunu ve 600,000’den fazla kişiye istihdam sağladığını düşünürsek tehdidin boyutlarını daha net kavrayabiliriz.Öte yandan, yıllık yaklaşık 2 milyar dolarlık yatırımla balıkçılık sektörünün en büyük oyuncusu olan Çin, dünyanın en büyük on filosunun diğer ülke sularında gerçekleştirdiği uzak mesafe balıkçılığı faaliyetlerinin yüzde 38’ inden sorumlu. Çin, avlanma yasaklarını çiğnemesi, sürdürülebilir olmayan ve biyoçeşitliliği tehdit eden avlanma yöntemleri nedeniyle kötü bir şöhrete sahip. Bu sömürüye karşı halihazırda alınan bir çok önlem var. &nbsp;Dünya Ticaret Örgütü zararlı balıkçılık sübvansiyonlarının azaltılması için geçtiğimiz yıl anlaşmaya vardı. Ayrıca, Çin YKK faaliyetlerinin önüne geçmek ve uzak mesafe filolarının denetimini sıkılaştırmak üzere beş yıllık bir plan yayınladı. Benzer şekilde ABD ise etik olmayan balıkçılık faaliyetlerinde bulunan Çinli firmalara yaptırımlar uygulamak üzere caydırıcı adımlar attı.&nbsp;Ekosistemimizi tehdit eden, milyonlarca insanın geçim kaynağını elinden alan yasadışı balıkçılığın önlenmesi için küresel olarak alınabilecek ek bir çok önlem mevcut. Bunlardan biri, avlanmanın yasak olduğu bölgeler belirlemek. Araştırmalar, deniz ekosisteminin korunması, balık popülasyonunun doğal olarak çoğalması ve iklim krizinin yıkıcı etkilerine uyumun sağlanabilmesi için okyanusların 3’te 1’inin&nbsp;yasaklı bölge&nbsp;ilan edilmesi gerektiğini gösteriyor. Marine Policy’nin bir çalışmasına göre, yasaklı bölgelerin ilan edilmesi deniz ürünlerinin biyokütlesinde ve çeşitliliğinde yüzde 670 artış sağlayabilir.Tüm bu girişimlerin yasalarla da desteklenmesi ve caydırıcı yaptırımların uygulanması kritik önem taşıyor. Bu alanda örnek çalışmalarda bulunan isimlerden biri de&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.earthrace.net/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Earthrace Conservation</a>’ın kurucusu&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/pete-bethune-earthrace-conservation?miniProfileUrn=urn%3Ali%3Afs_miniProfile%3AACoAAAAp3Y4Bj9f1hljGOKjD6gUlxpsCaW0wxN8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kaptan Pete Bethune</a>.&nbsp;Kitabım&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://amountaintoclimb.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tehlikeli Tırmanış</a> için gerçekleştirdiğim görüşmelerde tanıştığım Pete, aşırı avlanmayı önlemenin önündeki en büyük iki engelin kaynak yetersizliği ve uluslararası anlaşmaların eksikliği olduğunu paylaşmıştı. Pete, son teknolojilerden faydalanarak Kosta Rika’daki yerli otoritelerle işbirliği içinde aşırı avlanma ile savaşıyor.&nbsp;Bireyler olarak yaşamda bir amaç edinmemizin önemini düşünürken Pete’in bu adanmışlığı bana ünlü deniz biyoloğu Sylvia Earle’ün şu sözlerini hatırlattı; “Okyanus ekosistemini yaşamımız ona bağlıymış gibi korumalıyız. Çünkü yaşamımız gerçekten ona bağlı.” Deniz canlıları doğal döngülerinde suyu gübreleyerek okyanuslarımızdaki besin zincirinin temelini oluşturan planktonların oluşmasını sağlıyor. Karbon tutma kapasitesine sahip olan okyanuslar, aynı zamanda ev sahipliği yaptığı mercan resifleri, deniz çayırı ve mangrovlar sayesinde oksijen üretimini destekliyor. Aslına bakarsanız doğanın her bir bileşeni ahenkle varlığını sürdürmek üzere esrarengiz bir ilişki ve dengeli bir alışveriş yürütüyor. Bu düzene uyumlanması ve kaybettiği dengeyi bulması gereken ise biz insanlarız.

Dünyahali

Balıkçılık günümüzde ne durumda?

Rast gele!

Yazan: Doç. Dr. Arzu Baloğlu, Bilgi Teknolojileri Kıdemli Danışmanı, Denetçi, Akademisyen, Yazar, Fütüristler Derneği Yönetim Kurulu ÜyesiBiyo-ekonomi, mevcut ekonomi biliminde artık GELECEKÇİ ve ÇOKDİSİPLİNLİ bir ekonomi alanı olarak kabul edilmektedir. Her ne kadar farklı şekillerde tanımlansa ve bağlı olarak farklı sektörlere odaklanılsa da dünyanın ülkeleri ve bölgeleri üzerinde, biyo-ekonominin önemli bir niteleyici özelliği, çok çeşitli modern teknolojilere dayanak biyolojik kaynakların sürdürülebilir kullanımını hedeflemektedir. &nbsp;Biyo-teknoloji bu bağlamda bugün ve geleceğin önde olacak teknoloji türüdür, ancak ilgi alanı çok kapsamlı, çok yönlü ve doğru ve anlık veriye dayalıdır.Biyo-ekonomi birçok şeyi kapsar.Peki, içeriğinde hangi bileşenleri barındırır? Biyolojik kaynaklara (hayvanlar, bitkiler, ağaçlar, toprak, mikro organizmalar ve organik atık dâhil türetilmiş biyo-kütle) dayalı sektörler ve sistemleri içerir. Büyük bir eko sistem içerisindeki ekonomiyi analiz eder ve son zamanlarda olduğu gibi tahmine dayalı öneriler de bulunur.Biyolojik kaynakları (tarım, ormancılık, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği) kullanan ve üreten (gıda, yem, ilaç, diğer malzemeler) tüm birincil üretim sektörleri burada, bu kapsamın içine girer.Gelecek bilimcilere göre yakın gelecekte biyo-ekonominin çok daha fazlasına hızla geçiş tahmin edilmektedir.Çünkü gıda güvenliği, iklim değişikliği ve kaynak kıtlığı, susuzluk gibi yakında bizi bekleyen küresel zorluklar vardır. Ayrıca tüm dünya ekonomisi son birkaç yıldır zaten zor durumdadır, hele Pandemi sonrası büyük yaralar almıştır. Birçok kaynağın tükenme hızı artarak devam edildiğine ne yazık ki tanık oluyoruz.Sağlıkla ve keyifle hayatta kalma bakımından acilen yeni doğal kaynaklar bulmak ve dönüştürmek amacıyla güvenilir ve gelecekçi/yenilikçi projeler üretmek zorundayız.Dolayısıyla bu fikir ve kuvvetli ihtiyaç, bizleri ekonomik ve verimli yeni teknolojiler keşfetmek, üretmek ve geliştirmek zorunda bırakacaktır.Zira dünyanın taşıma kapasitesi günden güne düşmektedir. Ve aynı zamanda biyo-çeşitlilik tüm atmosferde maalesef hızla tehlikeye düşmektedir. Bu tehlike, yaşamın kendisinin ve dünyanın servetinin günden güne azalması anlamına gelir ki özellikle yeni nesil için yaşam kalitesinin azalması iyi bir bilgi değildir.Bu durumda şimdiden ve hemen nasıl önlemler almalıyız?<img src="https://images.aposto.com/2023/7/0/1691916968053.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Başlangıçta, yenilenebilirlik veya geri dönüşüm kavramları hızla hayatımızın her alanına girmelidir.Tarım, ormancılık ve su ürünleri yetiştiriciliğinde veri odaklı üretim ve verimliliği artırma yöntemlerini döngüsel ekonomi, yenilenebilir biyo-kütle üzerine inşa ederek yeni kaynaklar araştırmalıyız. Aslında bakıldığında dünyada birçok yeni kaynaklar mevcut, ancak çoğu ya bilinmiyor ya da endüstri 4.0 akımı ile birlikte endüstrileşmiş durumdadır.Hızla sanayileşme süreci içinde bugüne kadar gerek hammadde gerekse ara mamul için genelde fosil tabanlı girdiler kullanılmıştır. Endüstrinin her dalında fosil bazlı hammaddeleri zaten kullanıyoruz. Ve bu doğal olmayan girdilerle yapılan üretimleri yine bizler tüketiyoruz. Ne kadar zararlı olduklarının farkında mıyız? Hayır! Oysaki bazı ürünler gerçekten sağlığı ciddi tehdit ediyor.İmalat sektöründe ana ürün dışında çıkan yan ürün veya artıklar ise ya atılmakta ya da elden çıkarmak maksadıyla ucuza satılmaktadır. Oysaki onların geri dönüşüm ile tekrar kullanılabileceği gerçeği son derece ihmal edilmektedir. Ayrıca, bu bağlamda bir düşünce sistemi ise yakın zamana kadar görülmemekteydi.Aslında doğada var olan birçok kaynağın hem sürekli bulunabilirlik hem sağlıklı hem de uygun masrafta girdi olabileceği çoğu zaman ihmal edilmektedir. Neden ilk etapta bu araştırılmıyor? Oysaki, örneğin ülkemizde yetişen birçok doğal servetimiz aslında çok önemli ve değerli birer girdidir. &nbsp;Maalesef yaptığım araştırmalarda bu doğal servetimizin genelde atık olduğunu ve verimli bir girdiye veya enerjiye dönüştürülmediğine üzülerek rastladım. Bu gerçekten büyük bir ekonomik kayıp olabilmektedir. Aslında ne kadar büyük bir ekonomi varlığı içerisinde yaşadığımızı bazen fark etmiyor olabiliriz. Bunun altını çizmek isterim.Bu sayede, yenilikçi kaynakları verimli kullanan üretim teknolojileri ve sürdürülebilir bir topluma geçiş, pahalı ve azalan fosil kaynaklarının ikame edilmesine veya kullanımının azaltılmasına yardımcı olur, böylece iklim değişikliğinin azaltılmasına katkıda bulunulacaktır.O halde, toplum olarak küreselde olduğu gibi, bugünden başlayarak “Döngüsel Ekonomi” ve Geri Dönüşüm anlamında doğa kaynaklı hangi hammaddeleri hangi ürüne ve nasıl enerjiye dönüştürebiliriz konusunda fikirlere, projelere hatta sahadaki endüstriyel başarı hikayelerini dinlemek ve alkışlamak isteriz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve yorumlarınızı&nbsp;<a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Fütürist Bülten

Biyo-ekonomi kapsamında yenilenebilirlik ve döngüsellik

Geri Dönüşüm ve Döngüsel Ekonomi

Çok uzun yıllardır doğadan sofraya hikâyesinde sürdürülebilirliği ön planda tutan Metro Türkiye'nin gündem maddelerinin başında bir süredir balığın âlâsı alabalık meselesi yer alıyor. Muğla Alabalık Yetiştiricileri Birliği, Hüseyin Bey (Yıldırım)'in telefonuyla harekete geçen Metro Türkiye sürdürülebilir çiftlik balıkçılığı anlamında kendine yeni hedefler koyuyor: Alabalık üreticilerinin faaliyetlerine yönelik sunulan katkılarla daha verimli ve sürdürülebilir üretim yapmasına olanak tanımak; bunun akabinde üretilen bu alabalıkların önce tezgâhlarda sonra sofralarda daha fazla yer almasını sağlamak ortak bir amaca dönüşüyor.&nbsp;"Ölçekte Küçük, Değerde Büyük" alabalığın peşinde hikâyeyi Metro Türkiye, Balık Kategori Müdürü Seçil (Yılmaz) ve Metro Türkiye, Kalite Güvence Müdürü Elif (Arabacıoğlu)'ten dinliyoruz.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Balık stoklarının ve türlerinin korunması amacıyla Metro Türkiye bugüne kadar nasıl projeler yürüttü, nasıl öğrenimler edindi?&nbsp;</h3>Seçil: Yarın çocuklarımız ve torunlarımızın da balık yiyebilmesi için sofraya gelen balığın sürdürülebilirlik esasına uygun olarak avlanması şart. O yüzden yediğimiz balığın ne şartta avlandığını bilmek bizim sorumluluğumuz. Metro Türkiye olarak denizlerimiz ve iç sularımızdaki balık stoklarının ve türlerinin korunması amacıyla sürdürülebilir balıkçılığı satın alma politikamızın odağında tutuyoruz. “Metro Usulü”ne göre &nbsp;av ve boy yasaklarına uygun balıkları kalite standartlarımıza göre kontrol edip alıyoruz; raflarımızda analizlerden geçmeyen hiçbir ürüne kesinlikle yer vermiyoruz. &nbsp;Ticari kaygıları bir yana bırakıp 2010’da Türkiye’nin ilk sürdürülebilir balıkçılık projesi “Kızına Bak Anasını Al”ı hayata geçirdik. Lüfer balıklarının neslini korumak üzere geliştirilen bu projeyle çinekop ve sarıkanat da dâhil olmak üzere üreme boyu 24 santimetrenin altında kalan lüfer balıklarını satmama kararı alındı. “Palamutlar Nerede?” projemizle 2016’da Türk Deniz Araştırmaları Vakfı işbirliğinde nesli tükenmekte olan palamut balığının göç yolları haritalandırıldı.&nbsp;Ardından “Bugünün Balığını Yarına da Bırakalım”&nbsp;diyerek Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği’ne bağlı 572 kooperatif işbirliğiyle limanlarda ve karaya çıkış noktalarında su ürünleri kasalarına konulan balığın hangi sularda, hangi tekneyle ve ne zaman avlandığını belirten izlenebilirlik bilgileri kayıt altına alındı; QR kod etiket sistemiyle balığın dijital izlenebilirliği sağlandı. Böylelikle müşterilerimize ağdan tabağa balığın yolculuk hikayesini dijital olarak sunmak üzere 2017’de Balıkta İzlenebilirlik Projesi hayata geçirildi. 2021’de başlattığımız “Yediği Önünde, Yemediği Yarında” projemizle Türkiye’de endüstriyel boyutta ilk kez levrek ve çipura yetiştiriciliğinde alg yağı içerikli özel yem kullanıldı. Son olarak da küçük ölçekli ve geleneksel alabalık üreticilerine yönelik projemizi geliştirdik.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 2022’yi 'Uluslararası Geleneksel Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yılı' ilan etmesinin ardından &nbsp;balığı yalnızca ticari bir ürün olarak değil; gelecek nesillere bırakılması gereken bir değer olarak gören yaklaşımımız bu ortaklığın önünü açtı."</h2></blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/6/2/1690291284469.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hatsu Çiftliği'nden alabalık,&nbsp;Fotoğraf:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/denizsabuncu/?hl=en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Sabuncu</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Metro Türkiye’nin alabalık üzerine çalışmaları neden ve nasıl başladı?&nbsp;</h3>Seçil:&nbsp;Türkiye’deki alabalık üreticilerinin bir kısmı küçük ölçekli ve geleneksel olarak bu işi sürdüren kişiler. Ekosistemi koruyarak sürdürülebilir ve sağlıklı bir balıkçılığı mümkün kılmak için küçük ölçekli üreticilerin desteklenmesi gerekiyor. Sağlıklı, güvenli, uygun fiyatlı ve besleyici su ürünleri tüketimine önemli katkı sunan küçük ölçekli balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği yakın ve uzak pazarlara erişim, üretim ve lojistik altyapısı ve kapsayıcı değer zincirlerinin oluşturulması gibi sektörel konularda desteğe ihtiyaç duyuyor.&nbsp;Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 2022’yi “Uluslararası Geleneksel Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yılı” ilan etmesinin ardından balığı yalnızca ticari bir ürün olarak değil; gelecek nesillere bırakılması gereken bir değer olarak gören yaklaşımımız bu ortaklığın önünü açtı: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Muğla Alabalık Yetiştiricileri Birliği ile bir araya gelerek alabalık konusundaki projemizi geliştirdik.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Projemizle, yetiştiricileri korumayı, onları daha dirençli hâle getirmeyi ve sürdürülebilirlik konusunda yol göstermeyi hedefliyoruz." </h2></blockquote><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muğla’da alabalık yetiştiriciliği ekosistemin ve balıkçılığın sürdürülebilirliği için ne ifade ediyor?</h3>Elif:&nbsp;Türkiye’de alabalık yetiştiriciliğinde ilk üç ilden biri Muğla. Alabalık yetiştiriciliğinin Muğla’da önemli geçim kaynaklarından biri olduğunu göz önünde bulundurursak alabalık yetiştiriciliğinin sürdürülebilirliği burada ekonominin sürdürülebilirliği açısından oldukça önemli.&nbsp;İklim değişikliği, çevresel bozulma gibi faktörlerden olumsuz etkilenen ve ticari açıdan daha fazla motivasyona ihtiyaç duyan küçük ölçekli geleneksel balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sürdürülebilirlik anlamında büyük bir değere sahip. Tüm bu etkenleri göz önüne alarak geliştirdiğimiz projemizle, yetiştiricileri korumayı, onları daha dirençli hâle getirmeyi ve sürdürülebilirlik konusunda yol göstermeyi hedefliyoruz.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Metro Türkiye olarak gıda güvenliği kriterlerini raflarımıza sunduğumuz her ürün için uyguluyor ve buna 'Metro Usulü' diyoruz." </h2></blockquote><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alabalık çiftliklerinde gıda güvenliği nasıl sağlanmalı?</h3>Elif:&nbsp;Metro Türkiye olarak gıda güvenliği kriterlerini raflarımıza sunduğumuz her ürün için uyguluyor ve buna “Metro Usulü” diyoruz. Alabalık üretiminde yüksek gıda güvenliği uygulamaları, balıkların mikrobiyal kirlilik, zararlı bakteri, parazit, kimyasal ve diğer kirleticilerden arındırılmasını sağlıyor. Gıda güvenliği önlemleriyle istenmeyen maddelerin, enfeksiyonların veya diğer olumsuz faktörlerin balıklara bulaşması önlenerek tüketici sağlığı korunuyor. Balıkların sağlıklı büyüme ve beslenme koşullarında yetiştirilmesiyle de ürünlerin kalitesi artıyor.Alabalık çiftliklerinde hijyenik üretim ortamı, yem kalitesi, hastalık kontrolü, izlenebilirlik ve yasal standartlara uygunluk gibi faktörlerin takibiyle sağlanan gıda güvenliği aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliği destekliyor. Su kalitesinin korunması, yemlerin sürdürülebilir kaynaklardan elde edilmesi, atık yönetimi ve çevresel etkilerin azaltılması gibi faktörler çiftliklerin ekosistem üzerindeki etkisini en aza indiriyor.

Sürdürülebilir balıkçılık odağıyla geliştirilen alabalık yetiştiriciliği eğitim ve destek programının nedeni ve nasılı.

Metro Türkiye’yle: Bir alabalık meselesi

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) açlığı yok etmek ve beslenme şartlarını iyileştirmek üzere 1943'te kuruldu. FAO açlığa karşı mücadelede gerçekleştirdiği çok yönlü etkinlikleriyle hükümet ve teknik kuruluşların tarım, ormancılık ve balıkçılığı geliştirme projelerine aracı ve yardımcı oluyor. Birleşmiş Milletler'in uzman kuruluşlarından FAO'nun amacı, dünyadaki gıda ve tarımla ilgili çalışmaları organize edip geliştirerek gıda güvenliğini sağlamak olarak özetlenebilir.Metro Türkiye'nin pek âlâ alabalık projesinin ortaklarından FAO Türkiye Temsilcisi Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık projenin adımlarını anlatıyor. Ayşegül Hanım sürdürülebilir balıkçılık kavramının detaylarından bahsederken; Türkiye balıkçılığının sürdürülebilirlik karnesini bizim için özetliyor. "Neden alabalık?" sorusunun yanıtları sohbetin devamında.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir balıkçılık kavramı; üretici, tüketici ve balıklar için ne ifade ediyor?</h3>Sürdürülebilir balıkçılık kavramı avcılığı yapılan balıkların belirli bir seviyede tutulması sağlanarak balık stoklarının ekonomik, teknik, idari ve sosyal olarak yönetilmesi ve sağlıklı bir şekilde gelecek nesillere aktarılması olarak tanımlanabilir.&nbsp;Üretici için geçimini sağlayacak düzeyde av; tüketici için istediği zaman ulaşabileceği ucuzlukta ve kalitede balık; balıklar içinse neslinin bir sonraki döneme aktarabildiği ve yaşam alanını sınırlamadığı bir olguyu ifade eder.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de balıkçılığı sürdürülebilirlik üzerinden değerlendirir misiniz?&nbsp;</h3>Türkiye’de balıkçılık ve su ürünleri sektörünün yönetiminden sorumlu kurum Tarım ve Orman Bakanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü (BGSM)’dür. Genel Müdürlüğün su ürünleriyle ilgili temel yaklaşımı deniz ve iç sulardaki su ürünleri kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir işletilmesidir. Bu temel ilkelerden hareketle su kaynaklarını koruma ve kullanma dengesi gözetilerek balıkçılık sektörünün geliştirilmesini kendisine ana hedef olarak belirleyen Bakanlık ve FAO bu alanda çeşitli başarılara beraber imza attı.Son yıllarda bazı türlerdeki avcılık rakamlarındaki değişimler küresel ısınmanın olumsuz etkilerinin Türkiye balıkçılığını da etkilemeye başladığının işareti. Bu nedenle önümüzdeki dönemde özellikle iklim değişikliğine uyumla ilgili daha fazla çaba gösterilmesinin önem teşkil ettiğini düşünüyorum. Gerek balıkçılık gerekse su ürünleri yetiştiriciliği sektörünün iklim değişikliğine karşı daha dayanıklı hâle gelmesi, iklim değişikliği hızını azaltmaya yönelik tedbirlerin arttırılması, geniş anlamda iklim değişikliği ve diğer çevresel etkileşimleri önceleyen konularda daha yakından çalışmayı ve FAO’nun teknik kapasitesini bu alanda paylaşmayı önemsiyoruz.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de alabalık: Ekosistemi gözeten koşullar yaratmak&nbsp;</h2><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alabalık yetiştiriciliğinin bugünkü durumunu nasıl yorumlarsınız?</h3>Su ürünleri yetiştiriciliği kapsamındaki alabalık yetiştiriciliğinde yoğun ve yaygın en önemli tür Gökkuşağı Alabalığı olmakla beraber Türkiye’deki iç sularda yetiştiricilikten elde edilen üretim miktarı 2022’de 145.649 ton, denizde yetiştiricilikten elde edilen üretim miktarı 45.454 ton olmak üzere toplamda 191.103 ton olarak hesaplandı. FAO’nun 2020 yılı su ürünleri yetiştiricilik verilerine göre Türkiye, İran’dan sonra en büyük alabalık üreticisi.Alabalık kuluçkahaneleri ve çiftlikleri soğuksu ortamına sahip bölgelerde bulunuyor. Türkiye’de yoğun olarak alabalık üretimi yapılan iller sırasıyla Elazığ, Muğla ve Samsun’dur. Özellikle Karadeniz kıyılarında yer alan ağ kafes tesislerinde üretim artışı gözlemleniyor. Türkiye’nin alabalık ihracatı son 3 yıldır uluslararası pazar taleplerini karşılayacak şekilde büyüme gösterdi. “Türk Somonu” markasıyla ihracat taleplerinin yerine getirilmesi için üretim artışının sürdürülebilirliğinin planlanmasıyla önümüzdeki dönemde çok daha fazla ihracatı yapılan ürün olacak.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alabalıklar, su ekosisteminde nasıl bir yer tutuyor?</h3>Türkiye’de en çok yetiştiriciliği yapılan tür Gökkuşağı Alabalığı’nın diğer alabalık türlerine göre yumurta alımı, besin alımı, değişik sıcaklıklara toleransı gibi avantajları var.&nbsp;Su ürünleri yetiştiriciliği hem deniz alanlarında ağ kafeslerde hem de iç sularımızda akarsu, göl, gölet ve baraj göllerinde yapılıyor. Alabalık özelinde yetiştiricilik için belirli bir su sıcaklığı gerekli. Tesislerde üretim yavru balıkların havuzlara aktarılmasıyla başlayıp ihtiyacı olan yem miktarına göre beslenmesi ve nihayetinde pazara sunmak için uygun boy ve ağırlığına ulaşıncaya kadarki süreci kapsıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Potansiyeli açığa çıkarmak üzere&nbsp;</h2><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Metro Türkiye’yle hayata geçirdiğiniz projenin kapsamından ve hedeflerinden bahseder misiniz?&nbsp;</h3>Metro Türkiye ve FAO ilk olarak FAO ve Tarım ve Orman Bakanlığı Ortaklık Programı kapsamında yürütülen “Gıdanı Koru” kampanyası kapsamında bir araya geldi ve bu süreçte gıda kayıp ve israfıyla mücadeleye yönelik etkinlikler gerçekleştirdi.&nbsp;2022 yılının Uluslararası Geleneksel Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yılı ilan edilmesiyle FAO ve Metro Türkiye sürdürülebilir balıkçılık vizyonu doğrultusunda küçük ölçekli ve geleneksel aile balıkçılığını desteklemek ve alabalık yetiştiriciliğinin potansiyelini ortaya çıkarmak amacıyla bu proje kapsamında çalışmaya başladı.&nbsp;Bu ortak projeyle küçük ölçekli ve geleneksel aile balıkçılığını, balıkçılık ve su ürünleri kaynaklarını sorumlu ve sürdürülebilir kullanımı yoluyla daha sağlıklı gıda sistemlerinin kurulmasına yönelik katkılarını sürdürmek ve korunmasına katkı sağlamak hedeflendi. Küçük ölçekli ve geleneksel balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği, iklim değişikliği, çevresel bozulma gibi faktörlerden olumsuz etkilenirken ticari açıdan da daha fazla motivasyona ihtiyaç duyuyor. Bu projeyle onlara bu konularda destek olmak ve bu vesileyle farkındalık yaratmak istendi.&nbsp;Ek olarak, FAO Türkiye olarak küçük ölçekli ve geleneksel aile balıkçılığı ve su ürünleri yetiştiriciliğinde yakın ve uzak pazarlara erişim, üretim ve lojistik altyapısı ve kapsayıcı değer zincirlerinin oluşturulması gibi sektörel konuları önemsiyoruz. Buradan hareketle balıkçıların, balık avcılarının ve işçilerinin uygun fiyatlı yüksek kaliteli balık ürünlerini tedarik ederek yerel ekonomik kalkınmayı teşvik etmeleri ve ilave istihdam yaratmaları çok değerli.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Projenin çıktılarına gelecek olursak; bu kapsamda üreticilere nasıl bir fayda sağlandı?</h3>Bu proje üreticiden tüketiciye uzayıp giden gıda arz zincirinde küçük ölçekli aile işletmelerinin geleneksel üretimlerinin pazara uygun hâle getirilmesi anlamında oldukça faydalı oldu. Proje kapsamında verilen bu destekler sonucu Metro Türkiye denetimleri başarıyla geçen üreticilerin alabalığını Muğla Alabalık Yetiştiricileri Birliği üzerinden tedarik etmeye başladı. Gıda güvenliği ve sosyal uygunluk denetimleriyle uygunluğu garanti altına alınan alabalıklar Metro Türkiye mağazalarında satılmaya başlandı. Bu koşulları sağlayan işletmelerin sadece Metro Türkiye’de değil iç piyasada ve ihracatta yer alabilmesinin de önü açıldı. Böylelikle sunulan ticari motivasyonla üreticilerin desteklenmesi ve sürdürülebilirliği sağlandı.Söz konusu proje küçük ölçekli ve geleneksel aile işletmelerinin pazarlara erişimi, üretimi ve lojistiğine destek olunması konusunda örnek oldu. Bu yaklaşım uzun vadede Türkiye alabalık yetiştiriciliğinin gelişmesine, alabalık üretim ve tüketiminin artmasına ve alabalığın sofralarda hak ettiği yeri bulmasına destek olacak.

Üretici, tüketici ve balık ekseninde Türkiye balıkçılığının sürdürülebilirlik değerlendirmesi ve potansiyeli.

Dr. Ayşegül Selışık’la: Sürdürülebilir balıkçılığın üç hâli

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Denizlerde bütünleşik kirlilik izleme programı</h2>(2020-2023)<a fr-original-style="" href="https://www.den-iz.org/#/1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">DEN-İZ</a>, Türkiye'deki deniz ve kıyı sularının fizikokimyasal özellikleri, ekolojik durumu, kirlilik düzeyleri, radyoaktivite seviyeleri, deniz çayırları, deniz tabanı biyoçeşitliliği ve ekonomik balıkçılık için hedef türlerdeki kirletici seviyeleri izliyor.Deniz katı atıklarıyla ilgili olarak Deniz Strateji Çerçeve Direktifi'nde yer alan göstergeler olan mikroplastikler, denizdeki çöpler ve sahildeki çöpler üzerinde çalışmalar yürütülüyor. Elde edilen veriler, su kalitesi sınıflandırmaları yapılmasını sağlayarak kıyı su kütlelerinin ve denizel alanların durumunun objektif bir şekilde değerlendirilmesini mümkün kılıyor.Bütünleşik program, deniz ekosistemlerimizin sağlığı ve sürdürülebilirliği için önem taşıyor. Verilerin toplanması ve analiz edilmesi, kirlilik kaynaklarının tespit edilmesi ve yönetim stratejilerinin belirlenmesine yardımcı oluyor. Ayrıca, kıyıların ve denizlerin korunması ve yönetimi konusunda bilimsel temelli kararların alınmasına katkı sağlıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Müsilaj için oşinografik erken uyarı sistemi</h2>(2021-2022)Proje, Marmara Denizi'nde belirlenen beş bölgede düşük maliyetli şamandıra sistemleri kullanarak bir gözlem ağı oluşturmak ve su sütunundaki uzun süreli ve anlık sıcaklık değişimleriyle diğer oşinografik parametreleri—tuzluluk, çözünmüş oksijen ve pH değerleri gibi—izlemek ve bu verilerdeki ani değişiklikleri takip etmeyi amaçlıyor.Bu hedef üzerinden kullanıcı dostu bir arayüz oluşturuluyor ve oşinografik parametrelerdeki ani değişimler tespit edilerek uyalar yayımlanıyor. Böylece, deniz ekosisteminde meydana gelen önemli değişikliklere hızlı bir şekilde müdahale edilebilmesi planlanıyor.Bu gözlem ağı, Marmara Denizi'nin ekolojik sağlığını ve su kalitesini izlemek için önemli bir araç olabilir. Oşinografik verilerdeki ani değişimlerin belirlenmesi, deniz ekosistemine yönelik olası tehlikelerin erken tespit edilmesi ve çevresel müdahalelerin zamanında yapılması açısından bir önem taşıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685950199949.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">12 Haziran 2021 Fotoğraf: Yasin Akgün/AFP, Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sağlıklı ve kirlilik içermeyen bir Akdeniz için inovasyon ekosistemini koordine eden ve destekleyen deniz feneri</h2>(2023-2026)<a fr-original-style="" href="https://bluemissionmed.eu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BlueMissionMed</a>, Akdeniz ve sulardaki kirliliğin önlenmesi ve ortadan kaldırılmasında rol alabilecek tüm aktörlere ilham vermek, bilgi sağlamak, değerlendirmelerde bulunmak, harekete geçirmek, bağlantılar kurmak ve güçlendirmek amacıyla faaliyet gösteriyor.Projenin "2030'a kadar okyanuslarımızı ve sularımızı onarmak" misyon hedeflerine ulaşmada hızlı ilerleme sağlamak ve toplum üzerinde önemli bir etki bırakmak amacıyla havza ölçeğinde başarılı bir inovasyon ekosistemi tasarlaması, yapılandırması ve desteklemesi bekleniyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Temiz Akdeniz için ekosistem tabanlı izleme ve yönetim planı</h2>(2021-2022)Akdeniz bölgesinde dört Büyükşehir Belediyesi—Mersin, Adana, Hatay, Antalya Büyükşehir Belediyesi—iş birliğiyle gerçekleştirilen Temiz Akdeniz projesi, deniz suyu kalitesinin izlenmesi ve iyileştirilmesi konusunda çalışmalara ev sahipliği yapıyor.Proje, Akdeniz'in doğal zenginliklerini korumak ve deniz suyu kalitesini daha da geliştirmek için kararlı bir adım atmayı amaçlıyor. Büyükşehir belediyeleri, modern teknolojileri ve kapsamlı izleme sistemlerini kullanarak Akdeniz'in deniz suyu kalitesini titizlikle takip ederek iyileştirme çalışmalarını öncelikli hedef olarak belirliyor.Deniz suyu kalitesinin iyileştirilmesi, bölgenin biyoçeşitliliğini korumak, ekosistemi dengelemek ve toplumun refahını artırmak için kritik bir adım olduğundan Temiz Akdeniz&nbsp;projesi, turizm, balıkçılık ve çevresel sürdürülebilirlik açısından büyük bir öneme sahip olan Akdeniz'in geleceğine katkıda bulunmayı hedefliyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685950368356.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Temiz Akdeniz projesi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Denizi bütünleşik modelleme sistemi</h2>(2021-2023)MARMOD Faz II Projesi, yeni veri ve gözlemlerle desteklenerek daha kapsamlı hâle getirilen üç boyutlu modeller—fiziksel, biyojeokimyasal ve ekosistem—Marmara Denizi'ndeki deniz ekosisteminin yeniden iyi bir kaliteye ulaşmasını sağlamak için kara kaynaklı besin yüklerinde kademeli olarak azaltım hedeflerini ortaya koymayı amaçlıyor.&nbsp;Bu projenin bir parçası olarak veriler, model sonuçları ve yapay zeka gibi ileri analiz tekniklerini içeren bir Marmara Dijital İkizi oluşturulması hedefleniyor. Bu çabalar, Marmara Denizi'nin ekolojik denge ve sağlığının yeniden tesis edilmesi için önemli bir adım olarak dikkat çekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Denizi’nde plankton metabolizması ve müsilajın oksijen tüketiminde etkisi</h2>(2021-2023)Marmara Denizi'nde 2021 ilkbahar-yaz aylarında oluşan müsilajın su sütununda oksijen tüketimini artırarak olası oksijen azalmasını araştırmak ve anlamak amacıyla deneysel ve yerinde ölçümler gerçekleştiriliyor. Bu çalışmaların denizde oksijen üretimi ve tüketimi arasındaki ilişkiyi ve çevresel değişkenlerin oksijen dengesi üzerindeki etkisini incelemesi hedefleniyor.Deneysel ve yerinde ölçümler sayesinde, müsilajın oksijen tüketimini nasıl etkilediği ve bunun sonucunda oluşabilecek oksijen azalmasının derecesi daha kapsamlı şekilde anlaşılıyor. Çevresel değişkenlerin oksijen üretimi ve tüketimi üzerindeki etkileri de araştırılıyor.Çalışma, Marmara Denizi'ndeki müsilaj oluşumuyla ilgili daha iyi bir anlayışın elde edilmesine katkıda bulunuyor ve oksijen dengesi üzerindeki faktörleri belirleyerek deniz ekosisteminin sağlığını koruma konusunda bir adım atıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685950532988.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Marmara Denizi, 8 Haziran 2021 Fotoğraf: Yasin Akgün/AFP, Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Denizi’ne deşarj edilen soğutma sularının çevresel etkilerinin değerlendirilmesi projesi</h2>(2022-2023)MARDESS, Marmara Denizi'nde soğutma suyu kullanımının ve deşarjların denize olan etkilerinin araştırılması, çeşitli senaryolara göre çalıştırılan model sonuçlarının AR-GE çalışmalarında değerlendirilmesi için bir temel oluşturmayı hedefliyor. Temiz üretim tekniklerinin belirlenmesi de amaçlar arasında yer alıyor.Proje ve çıktıları, Marmara Denizi'nin ekolojik denge ve sürdürülebilirliği açısından büyük öneme sahip. Marmara Denizi'ndeki soğutma suyu kullanımı ve deşarjlarının etkilerini anlamak, gelecekteki çevresel etkileri en aza indirmek ve temiz enerji üretimine yönelik yenilikçi çözümler geliştirmek için önemli bir adım olarak görülüyor. Bu AR-GE çalışmaları, Marmara Denizi'nin korunması ve gelecek kuşaklara sağlıklı bir çevre bırakılması için kritik bir rol oynuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeraltı suyu taşınımlarının Kilikya Baseni su ve besin elementi bütçesindeki yerinin gözlem, radyoizotop ve modelleme çalışmalarıyla tespiti</h2>(2021-2024)Projenin amacı, 228Ra radyoizotop iz elementinin kullanılmasıyla Kilikya Havzası'nın su döngüsünde denizaltı su çıkışlarının konumunun belirlenmesi olarak ifade ediliyor.&nbsp;Yer altı suları, yer kabuğu içinden geçerken 228Ra izotopunu biriktiriyor. Bu izotop, yer altı sularıyla birlikte denize taşınır ve denize ulaştıktan sonra yalnızca radyoaktif bozunma ve su dolaşımı yoluyla azalıyor. Bu nedenle, 228Ra, Deniz Strateji Çerçeve Direktifi'nin su döngüsünün belirlenmesi için etkili bir gösterge olarak kullanılıyor.Proje kapsamında elde edilen bulgular, karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek Kilikya Havzası'nın yanı sıra kıyı ve deniz alanlarının daha geniş ölçekteki havza etkileşimi içinde daha verimli bir şekilde yönetilmesi için stratejiler belirliyor. Bu stratejiler, su kaynaklarının korunması, su döngüsünün anlaşılması ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması için önemli bir temel oluşturuyor.Projenin sonuçları, su kaynaklarının ve deniz ekosistemlerinin yönetimi konusunda daha iyi bir anlayışa ve bilimsel temelli kararların alınmasına katkı sağlıyor.

Angst

ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün desteklediği projeler üzerine.

Türkiye'de sağlıklı ve temiz denizler için projeler

• Sinop’un deniz ve balıkçılık kültürünün simgesi olan Sinop lakerdası, coğrafi işaretle <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/yasam/sinopta-balikcilarca-yapilan-lakerda-cografi-isaret-tescil-belgesi-aldi/2900285#:~:text=Sinop'ta%20bal%C4%B1k%C3%A7%C4%B1lar%20taraf%C4%B1ndan%20iri,T%C3%9CRKPATENT)%20co%C4%9Frafi%20i%C5%9Faret%20belgesiyle%20tescillendi." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tescillendi.</a> Sinop’un coğrafi işaretli 11 ürünü arasında bulunan lakerda, coğrafi işaret alan ilk deniz ürünü oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte:&nbsp;Sinop Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Salim Akbaş "Son dönemde coğrafi işaretlere yönelik ilgiyle bu değerlere de sahip çıkmamıza dair artan inancımız sayesinde Sinop lakerdasını tescillettirdik. Önümüzdeki günlerde uzmanlarla birlikte yapacağımız çalıştay sonrasında bu ürünlerin ulusal market raflarında yer alması için önemli bir yol kat edeceğiz" dedi.</li></ul>

Aposto Gündem

Sinop’un deniz ve balıkçılık kültürünün simgesi olan Sinop lakerdası coğrafi işaretle <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/yasam/sinopta-balikcilarca-yapilan-lakerda-cografi-isaret-tescil-belgesi-aldi/2900285#:~:text=Sinop'ta%20bal%C4%B1k%C3%A7%C4%B1lar%20taraf%C4%B1ndan%20iri,T%C3%9CRKPATENT" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tescillendi.</a> Sinop’un coğrafi işaretli 11 ürünü arasında bulunan lakerda coğrafi işaret alan ilk deniz ürünü oldu.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Türkiye’de Türk Patent Enstitüsü tarafından verilen coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleriyle coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tesciliyle kalitesi, gelenekselliği ve yöreden elde edilen hammaddesiyle yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? Hangi ürünün nereye özgü olduğunun kayıt altında tutulmasını sağlayan coğrafi işaret yöresel lezzetlere sahip bölgelerin sahip olduğu değerlerle üretici emeğini koruma altına alır ve kültürel çeşitliliğe katkıda bulunur. Turizm açısından sağladığı avantajlarla &nbsp;ürünlere kazandırdığı standard ve tescille yöresel kalkınma süreçlerini hızlandırır.</li></ul>

Coğrafi işaretle tescillenen ilk deniz ürünü Sinop lakerdası oldu.

Sinop lakerdasına coğrafi işaret

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681910620881.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.94" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Nedir? Uluslararası bir sivil toplum kuruluşu olan <a fr-original-style="" href="https://akdenizkoruma.org.tr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Akdeniz Koruma Derneği (AKD)</a>, iklim değişikliğinin denizler üzerindeki etkilerinin ve Akdeniz keşiş foku, kum köpekbalığı gibi nesli tehlike altında olan türler ve bunların yaşadığı deniz ekosistemlerinin izlenmesi ve restorasyonu için çalışır. Aynı zamanda geçim kaynağı denize bağlı olan yerel halkı ve kültürel değerleri korumak amacıyla, küçük ölçekli balıkçılık, eko turizm gibi iş kollarını destekleyen çalışmalar yürütür.Nerede ve ne zaman kuruldu? İzmir, 2012Neyi amaçlar?&nbsp;Akdeniz havzasının en iyi şekilde korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak, zengin biyoçeşitliliği korurken yerel halk için sağlıklı bir yuva ve kültürleri için bir temel oluşturmak.Neler yapar? Nesli tehlike altındaki türler üzerinde izleme, koruma ve rehabilite çalışmaları yürütüyor.&nbsp;İklim krizinin denizler ve alan kullanıcıları üzerindeki etkilerini izliyor. Yaşanan tahribatın boyutları ve hızına ilişkin verileri toplayarak elde edilen bilgiyi, tahribatın olumsuz etkilerinin azaltılması ve durdurulması için çözüm üretecek karar alıcılara ve paydaşlara aktarıyor.Deniz koruma alanlarında uyguladığı Deniz Koruyuculuğu Sistemi’yle yasa dışı aktivitelerin önlenmesi için devriye çalışmalarını ilgili kurumlarla koordineli gerçekleştiriyor. Ekosistem temelli yaklaşımı benimseyen AKD, sosyoekonomik bileşenleri göz önünde bulundurarak ekosistem restorasyonu çalışmaları yürütüyor.Neler istiyor ve hedefliyor? AKD, tüm dünyada canlı türleri ve habitatların yok oluşuna karşı hızlı ve etkili çözümler üretmek gerektiğine inanıyor. Bu doğrultuda, konularını ve yöntemlerini en etkili şekilde belirleyebilmek için tüm çalışmalarını bilimsel bulguları temel alarak hayata geçiriyor. Kaynakları tüketilmemiş ve gelecek nesillere sağlıklı şekilde aktarılacak bir Akdeniz Havzası için çalışıyor.

Nereden?&nbsp;Gezegenin %70’ini kaplayan sularKimin elinden?&nbsp;Avlanma yasaları ve uygulamalarını yürürlüğe sokmayanlar, denetlemeyenlerBu hafta tabağa Karadeniz’den mersin balığı ya da Boğaz’dan uskumru koymak isterdik fakat olmadı. Çünkü çok uzun yıllardır ne Karadeniz’de mersin balığı ne de Boğaz’da uskumru yaşamıyor. Kalkanı fotoğraftaki gibi tezgâha koymaya devam edersek çok yakında o da olmayacak.&nbsp;Deniz ürünlerinin bilinçsiz avlanması ve yenmesinin deniz ekosistemi ve dolaylı olarak diğer ekosistemlere etkileri masaya yatırılan konulardan biri hâline geldi. Bugüne dek alıştığımız usul ve anlayışla balık yemek ekosistem için ne anlama geliyor?Dünyanın %70’inin sularla kaplı olduğunu düşünürsek okyanus ve denizlerin küresel ölçekte iklimin düzenlenmesindeki rolü ve önemi tahmin ettiğimizden çok daha kritik bir boyutta. Yağmur ormanlarının gezegenin akciğerleri olduğundan sıklıkla bahsediliyor; peki ya yağmur ormanlarından 10 kat fazla karbon depolama gücüne sahip deniz çayırlarından kaçımız haberdarız? Bu sualtı bitkilerinin güncel durumları ve yaşam koşulları ne kadar ilgimizi çekiyor? Çekmiyorsa şimdi neden çekmeli?Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Örgütü (FAO)’nün <a fr-original-style="" href="https://www.fao.org/3/i2727e/i2727e00.htm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verilerine göre</a> aşırı avlanan türlerin sayısı yalnızca son 40 yılda üç kat arttı; dünyadaki balık kaynaklarının %87'si ya aşırı tüketiliyor ya da tamamen kullanılıyor. Bunun sonucu olarak da yenilebilir balık ve deniz ürünleri türlerinin yaklaşık üçte birini kaybediyoruz. Vurgulanan başka bir nokta var ki; türlerin kaybı kademeli değil, hızlı bir şekilde gerçekleşiyor ve her geçen gün bu hız artıyor.&nbsp;Zafer Kızılkaya Boğaz’da Akdeniz fokunun yokoluş hikâyesinden şöyle bahsediyor: “45 yaş altı hiçbir balıkçı Akdeniz fokunu bilmiyor. Oysaki 45 yaşındaki bütün balıkçılar Boğaz’daki yalıların kayıkhanelerinde fokların yaşadığını, ağlardan balık çaldıklarını ve sürekli gördüklerini çok net hatırlıyorlar. İstanbullu birine ‘Akdeniz foku gördünüz mü?’ diye sorsak muhtemelen duymamıştır bile; yok der geçer fakat bir zamanlar Boğaz’da Akdeniz foku vardı.”Mesele sadece tabaklarımızda deniz ürünleri olması değil çünkü avlanma yasaları ve uygulamalarını yürürlüğe sokmayanların ve denetlemeyenlerin verdiği hasarların kapsamı tür kaybıyla sınırlanmıyor. Gaz emisyonları, habitat tahribatı, ormansızlaşma, su kullanımı, arazi kullanımı ve bir dizi başka sorunu da beraberinde getiriyor. Günün sonunda balık tüketimimiz doğal ekosistemleri ve biyolojik çeşitliliği yok ediyor.&nbsp;Denizleri ve içlerindeki yaşamı gerçekten korumak için atılacak ilk adım balığın kaynağını sorgulamakla birlikte aslan, asker gibi yeni türlere açık olmak. Türkiye sularında sayıları günbegün artan <a fr-original-style="" href="https://akdenizkoruma.org.tr/public/assets/home/pdf/yeni_baliklar.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">istilacı balıklar</a> yerel türlerin yaşamını tehlike altına sokarken balıkçıların ağına da yerellerden fazla takılır hâle geliyorlar. Hem balıkçının emeğinin zayi olmaması hem de yerel türlerin yaşam alanını tekrar sağlayabilmek adına istilacı türlere yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapılmalı.

balıkçılık ile ilgili hikayeler