<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Biber gazının etkilerine karşı: Biber gazından etkilenilmesi hâlinde su ile temasın deri bulgularını alevlendirebileceği yönünde uyarıda bulunan İstanbul Eczacı Odası, cildin temizliği için hafif alkali bir solüsyon (%6 sofra karbonatı, %3 çamaşır sodası, %1 benzalkonium klorür) hazırlanmasını tavsiye ediyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte: Gazın göz ile teması hâlindeyse gözlerin serum fizyolojik ile yıkanarak lens kullanılıyorsa derhal çıkarılması ve tekrar kullanılmaması gerekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Biber gazından etkilenmemek veya etkilerini en aza indirmek içinse sirke ile nemlendirilmiş cerrahi maske ve deniz gözlüğü kullanımının yardımcı olabileceği değerlendiriliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/mustafa-sari-509474b5/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Mustafa Sarı</a>23 Ekim 2024 tarihinde Erdek Körfezi’nde yeniden ortaya çıkan müsilaj, 6 Kasım’da Marmara Adaları çevresi ile Tekirdağ kıyılarına, 13 Kasım’da İstanbul Prens Adaları’na, 5 Aralık’ta ise İzmit Körfezi’ne ulaşarak yaklaşık 7 hafta içinde bütün Marmara Denizi’ne yayıldı. Hatta 19 Aralık’ta Çanakkale Boğazı çıkışında Kumkale açıklarında, yani Kuzey Ege kıyılarında yoğun müsilaj görüntülendi. Yer yer yüzeye çıksa da mevcut şartlarda 3-25 m derinliklerde örümcek ağı gibi denizi saran müsilajın suların ısınmasıyla birlikte ilkbahardan itibaren yüzeye çıkma ihtimali oldukça yüksek. Deniz dibine çökmeye başlayan müsilaj, pinalar, deniz çayırları, süngerler ve mercanlar gibi canlı gruplarını tehdit etmeye başladığı gibi balıkçıların attıkları ağı çekemez hale gelmesine neden olmaya başlamıştır.&nbsp;Müsilaj, kirlilik, deniz şartlarındaki durağanlık ve iklim değişikliğine bağlı su sıcaklığındaki aşırı artışın tetiklemesiyle denizin ışıklı bölgesinde fitoplankton denilen minik bitkiciklerin stres şartlarında aşırı çoğalmasıyla oluşuyor. Müsilajın oluşma şartlarına katkı sağlayan onlarca faktör ve etkiden bahsetmek mümkün. Ancak bunların içinde sadece deniz kirliliği yani denize bilinçsizce boca edilen azot ve fosfor kontrol edilebilir durumda. Yani denizin kirlilik yükü azaltılmadığı sürece müsilaja neden olan kontrol dışı faktörlerin varlığı devam ettikçe müsilaj oluşumu da devam edecektir.&nbsp;Marmara Denizi, etrafında yerleşik yaklaşık 25 milyon nüfusun, ülkenin yarısına hizmet sunmak üzere kümelenmiş yoğun sanayinin, iki yüzden fazla akarsu tarafından taşınan yayılı kaynaklardan ulaşan kirleticilerin kıskacında. Marmara Denizi’nde üstte Karadeniz’den Akdeniz’e doğru boğazlar aracılığıyla kuzey-güney yönlü üst akıntı, altta ise Akdeniz’den Karadeniz’e doğru güney-kuzey yönlü alt akıntı mevcuttur. Bu orijinal akıntı sistemi, ekosistem bilgisinden yoksun bazı bilimsel değerlendirmelere dayandırılarak yıllardır evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer atıkların derin deşarjla denize boca edilmesine neden olmuştur. Beklenti derin deşarjla derinlere boca edilen atıkların, Akdeniz kökenli akıntı ile uzaklaştırılması ve sonunda Karadeniz’in derin sularına iletilmesidir. Bu yanlış düşünce günümüzde de halen etkili olacak ki Ergene Nehri’nin arıtılamayan suları da tünellerle havza atlatılarak Marmara Denizi’ne boca edilmeye başlanmıştır.&nbsp;2021 yılında yüksek katılımlı çalıştaylar ve bilimsel katkılarla 22 eylemden oluşan Marmara Denizi Eylem Planı (MDEP) oluşturulmuş, Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu kurulmuş, Marmara Denizi özel çevre koruma bölgesi ilan edilmiş, müsilajsız Marmara’ya ulaşmak için stratejik plan hazırlanmış olsa da Marmara’nın kirlilik yükü ne yazık ki azaltılamamıştır. Örneğin 2021 yılında %51 oranında ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulan evsel atıklar, 2024 yılında ancak %0,7 ilerleme ile %51,7 oranında arıtılabilmektedir. &nbsp;Gelinen noktada Bilim Kurulu 25 Aralık 2024 tarihinde tekrar toplanmış, mevcut durum değerlendirilmiş ve alınması gereken tedbirler bilim insanları tarafından tekrar vurgulanmıştır. Yani bilim rehberliğini yapmış, söyleyeceğini söylemiştir. Artık iş, uygulayıcılardadır. Merkezi yönetimden yerel yönetimlere, özel sektörden sivil toplum kuruluşlarına, bireysel olarak her bir vatandaşa kadar müsilaja karşı birlikte önlem almak hepimizin sorumluluğu ve görevidir. İş birliği yapılmadığı sürece bu felaketten kurtulma şansımız yoktur.&nbsp;Marmara Denizi’nin kirlilik yükünü azaltmak için acilen sanayi kuruluşlarının atık deşarjı akarsuların debisine göre yeniden düzenlenmeli, akarsuların zehir kanalına dönüşmesine neden olan sanayi atıkları denetimle engellenmeli, çalışmayan atık arıtma tesisleri çalışır hale getirilmeli, denize çamur dökülmesi önlenmeli, ulusal düzeyde vatandaşların denize yardım etmesini sağlayacak kampanyalar başlatılmalı, Marmara Denizi balıkçılığı müsilaj dikkate alınarak yeniden düzenlenmeli ve müsilajdan zarar görecek sektörler için acilen bir sigorta sistemleri geliştirilmelidir.&nbsp;

Dünyahali

Basın Bildirisi

Müsilaj İçin Önlem Alma Zamanı Gelmedi Mi?

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Accor’un kurucu markası Novotel, Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ile uluslararası bir ortaklık başlattığını duyurdu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hedef:&nbsp;Novotel’in bilim temelli eylem ve koruma projeleri aracılığıyla okyanusun korunması ve yeniden canlandırılması&nbsp;desteklenecek.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ortaklık kapsamındaki eylemler:&nbsp;Kara tabanlı faaliyetlerden kaynaklanan deniz kirliliği ve okyanus asitlenmesini azaltmak, aşırı avlanmayla mücadele etmek ve sürdürülebilir balıkçılık modellerini teşvik etmek, okyanus sağlığı için bilimsel bilgi ve araştırmaları artırmak.</li></ul>

Pareto Sürdürülebilirlik

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Denizlerde bütünleşik kirlilik izleme programı</h2>(2020-2023)<a fr-original-style="" href="https://www.den-iz.org/#/1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">DEN-İZ</a>, Türkiye'deki deniz ve kıyı sularının fizikokimyasal özellikleri, ekolojik durumu, kirlilik düzeyleri, radyoaktivite seviyeleri, deniz çayırları, deniz tabanı biyoçeşitliliği ve ekonomik balıkçılık için hedef türlerdeki kirletici seviyeleri izliyor.Deniz katı atıklarıyla ilgili olarak Deniz Strateji Çerçeve Direktifi'nde yer alan göstergeler olan mikroplastikler, denizdeki çöpler ve sahildeki çöpler üzerinde çalışmalar yürütülüyor. Elde edilen veriler, su kalitesi sınıflandırmaları yapılmasını sağlayarak kıyı su kütlelerinin ve denizel alanların durumunun objektif bir şekilde değerlendirilmesini mümkün kılıyor.Bütünleşik program, deniz ekosistemlerimizin sağlığı ve sürdürülebilirliği için önem taşıyor. Verilerin toplanması ve analiz edilmesi, kirlilik kaynaklarının tespit edilmesi ve yönetim stratejilerinin belirlenmesine yardımcı oluyor. Ayrıca, kıyıların ve denizlerin korunması ve yönetimi konusunda bilimsel temelli kararların alınmasına katkı sağlıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Müsilaj için oşinografik erken uyarı sistemi</h2>(2021-2022)Proje, Marmara Denizi'nde belirlenen beş bölgede düşük maliyetli şamandıra sistemleri kullanarak bir gözlem ağı oluşturmak ve su sütunundaki uzun süreli ve anlık sıcaklık değişimleriyle diğer oşinografik parametreleri—tuzluluk, çözünmüş oksijen ve pH değerleri gibi—izlemek ve bu verilerdeki ani değişiklikleri takip etmeyi amaçlıyor.Bu hedef üzerinden kullanıcı dostu bir arayüz oluşturuluyor ve oşinografik parametrelerdeki ani değişimler tespit edilerek uyalar yayımlanıyor. Böylece, deniz ekosisteminde meydana gelen önemli değişikliklere hızlı bir şekilde müdahale edilebilmesi planlanıyor.Bu gözlem ağı, Marmara Denizi'nin ekolojik sağlığını ve su kalitesini izlemek için önemli bir araç olabilir. Oşinografik verilerdeki ani değişimlerin belirlenmesi, deniz ekosistemine yönelik olası tehlikelerin erken tespit edilmesi ve çevresel müdahalelerin zamanında yapılması açısından bir önem taşıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685950199949.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">12 Haziran 2021 Fotoğraf: Yasin Akgün/AFP, Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sağlıklı ve kirlilik içermeyen bir Akdeniz için inovasyon ekosistemini koordine eden ve destekleyen deniz feneri</h2>(2023-2026)<a fr-original-style="" href="https://bluemissionmed.eu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BlueMissionMed</a>, Akdeniz ve sulardaki kirliliğin önlenmesi ve ortadan kaldırılmasında rol alabilecek tüm aktörlere ilham vermek, bilgi sağlamak, değerlendirmelerde bulunmak, harekete geçirmek, bağlantılar kurmak ve güçlendirmek amacıyla faaliyet gösteriyor.Projenin "2030'a kadar okyanuslarımızı ve sularımızı onarmak" misyon hedeflerine ulaşmada hızlı ilerleme sağlamak ve toplum üzerinde önemli bir etki bırakmak amacıyla havza ölçeğinde başarılı bir inovasyon ekosistemi tasarlaması, yapılandırması ve desteklemesi bekleniyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Temiz Akdeniz için ekosistem tabanlı izleme ve yönetim planı</h2>(2021-2022)Akdeniz bölgesinde dört Büyükşehir Belediyesi—Mersin, Adana, Hatay, Antalya Büyükşehir Belediyesi—iş birliğiyle gerçekleştirilen Temiz Akdeniz projesi, deniz suyu kalitesinin izlenmesi ve iyileştirilmesi konusunda çalışmalara ev sahipliği yapıyor.Proje, Akdeniz'in doğal zenginliklerini korumak ve deniz suyu kalitesini daha da geliştirmek için kararlı bir adım atmayı amaçlıyor. Büyükşehir belediyeleri, modern teknolojileri ve kapsamlı izleme sistemlerini kullanarak Akdeniz'in deniz suyu kalitesini titizlikle takip ederek iyileştirme çalışmalarını öncelikli hedef olarak belirliyor.Deniz suyu kalitesinin iyileştirilmesi, bölgenin biyoçeşitliliğini korumak, ekosistemi dengelemek ve toplumun refahını artırmak için kritik bir adım olduğundan Temiz Akdeniz&nbsp;projesi, turizm, balıkçılık ve çevresel sürdürülebilirlik açısından büyük bir öneme sahip olan Akdeniz'in geleceğine katkıda bulunmayı hedefliyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685950368356.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Temiz Akdeniz projesi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Denizi bütünleşik modelleme sistemi</h2>(2021-2023)MARMOD Faz II Projesi, yeni veri ve gözlemlerle desteklenerek daha kapsamlı hâle getirilen üç boyutlu modeller—fiziksel, biyojeokimyasal ve ekosistem—Marmara Denizi'ndeki deniz ekosisteminin yeniden iyi bir kaliteye ulaşmasını sağlamak için kara kaynaklı besin yüklerinde kademeli olarak azaltım hedeflerini ortaya koymayı amaçlıyor.&nbsp;Bu projenin bir parçası olarak veriler, model sonuçları ve yapay zeka gibi ileri analiz tekniklerini içeren bir Marmara Dijital İkizi oluşturulması hedefleniyor. Bu çabalar, Marmara Denizi'nin ekolojik denge ve sağlığının yeniden tesis edilmesi için önemli bir adım olarak dikkat çekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Denizi’nde plankton metabolizması ve müsilajın oksijen tüketiminde etkisi</h2>(2021-2023)Marmara Denizi'nde 2021 ilkbahar-yaz aylarında oluşan müsilajın su sütununda oksijen tüketimini artırarak olası oksijen azalmasını araştırmak ve anlamak amacıyla deneysel ve yerinde ölçümler gerçekleştiriliyor. Bu çalışmaların denizde oksijen üretimi ve tüketimi arasındaki ilişkiyi ve çevresel değişkenlerin oksijen dengesi üzerindeki etkisini incelemesi hedefleniyor.Deneysel ve yerinde ölçümler sayesinde, müsilajın oksijen tüketimini nasıl etkilediği ve bunun sonucunda oluşabilecek oksijen azalmasının derecesi daha kapsamlı şekilde anlaşılıyor. Çevresel değişkenlerin oksijen üretimi ve tüketimi üzerindeki etkileri de araştırılıyor.Çalışma, Marmara Denizi'ndeki müsilaj oluşumuyla ilgili daha iyi bir anlayışın elde edilmesine katkıda bulunuyor ve oksijen dengesi üzerindeki faktörleri belirleyerek deniz ekosisteminin sağlığını koruma konusunda bir adım atıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685950532988.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Marmara Denizi, 8 Haziran 2021 Fotoğraf: Yasin Akgün/AFP, Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Denizi’ne deşarj edilen soğutma sularının çevresel etkilerinin değerlendirilmesi projesi</h2>(2022-2023)MARDESS, Marmara Denizi'nde soğutma suyu kullanımının ve deşarjların denize olan etkilerinin araştırılması, çeşitli senaryolara göre çalıştırılan model sonuçlarının AR-GE çalışmalarında değerlendirilmesi için bir temel oluşturmayı hedefliyor. Temiz üretim tekniklerinin belirlenmesi de amaçlar arasında yer alıyor.Proje ve çıktıları, Marmara Denizi'nin ekolojik denge ve sürdürülebilirliği açısından büyük öneme sahip. Marmara Denizi'ndeki soğutma suyu kullanımı ve deşarjlarının etkilerini anlamak, gelecekteki çevresel etkileri en aza indirmek ve temiz enerji üretimine yönelik yenilikçi çözümler geliştirmek için önemli bir adım olarak görülüyor. Bu AR-GE çalışmaları, Marmara Denizi'nin korunması ve gelecek kuşaklara sağlıklı bir çevre bırakılması için kritik bir rol oynuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeraltı suyu taşınımlarının Kilikya Baseni su ve besin elementi bütçesindeki yerinin gözlem, radyoizotop ve modelleme çalışmalarıyla tespiti</h2>(2021-2024)Projenin amacı, 228Ra radyoizotop iz elementinin kullanılmasıyla Kilikya Havzası'nın su döngüsünde denizaltı su çıkışlarının konumunun belirlenmesi olarak ifade ediliyor.&nbsp;Yer altı suları, yer kabuğu içinden geçerken 228Ra izotopunu biriktiriyor. Bu izotop, yer altı sularıyla birlikte denize taşınır ve denize ulaştıktan sonra yalnızca radyoaktif bozunma ve su dolaşımı yoluyla azalıyor. Bu nedenle, 228Ra, Deniz Strateji Çerçeve Direktifi'nin su döngüsünün belirlenmesi için etkili bir gösterge olarak kullanılıyor.Proje kapsamında elde edilen bulgular, karşılaştırmalı olarak değerlendirilerek Kilikya Havzası'nın yanı sıra kıyı ve deniz alanlarının daha geniş ölçekteki havza etkileşimi içinde daha verimli bir şekilde yönetilmesi için stratejiler belirliyor. Bu stratejiler, su kaynaklarının korunması, su döngüsünün anlaşılması ve çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması için önemli bir temel oluşturuyor.Projenin sonuçları, su kaynaklarının ve deniz ekosistemlerinin yönetimi konusunda daha iyi bir anlayışa ve bilimsel temelli kararların alınmasına katkı sağlıyor.

Angst

ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün desteklediği projeler üzerine.

Türkiye'de sağlıklı ve temiz denizler için projeler

apéro

Bir sabah uyanıp yeryüzünde tek bir ağaç kalmadığını hayal et. Peki ya bu hayal sualtında gerçek oluyorsa? Endişeye mahal yok. Kötü gidişatı aksine çevirecek bir koruma planımız var.

Ömür müdür denize adanan, deniz midir o ömrü veren?

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.noaa.gov/news/record-drought-gripped-much-of-us-in-2022" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2022 en sıcak 6. yıl oldu</a></h3>NOAA &nbsp;tarafından yapılan bir <a fr-original-style="" href="https://www.noaa.gov/news/2022-was-worlds-6th-warmest-year-on-record" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">analize</a> göre, gezegenin 2022'de küresel ısınma eğilimi devam etti. Geride bıraktığımız &nbsp;2022 yılı 1880'den bu yana kaydedilen en sıcak altıncı yıl oldu. Hem “NASA” tarafından hem de Avrupa Birliği kuruluşu “Copernicus” tarafından yapılan analizlere göre ise, 2022 en sıcak 5. yıl olarak kaydedildi.NOAA'nın “2022 Yıllık Küresel İklim Raporu”ndan öne çıkan bilgiler şöyle:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022'de dünyanın ortalama kara ve okyanus yüzey sıcaklığı, 20. yüzyıl ortalamasının 0,86 derece üzerinde kaydedildi. Bunun yanında, küresel sıcaklıklar son 46 yıldır 20. yüzyıl ortalamasının üzerinde gerçekleşiyor. Kayıtlara geçen en sıcak 10 yılın tamamı 2010'dan bu yana gerçekleşti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 yılı Kuzey Yarımküre için en sıcak 6.yıl oldu. Sıcaklıklar ortalamanın 1,1 derece üzerinde kaydedildi. Güney Yarımküre içinse 2022 yılı &nbsp;en sıcak 7. yıl oldu. Sıcaklıklar ortalamanın 0,61 derece üzerinde gerçekleşti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Okyanuslardaki ısı miktarı rekor seviyeye ulaştı. Okyanusların ilk 2 kilometrelik katmanını inceleyen ölçüte göre son 4 yıldır okyanuslardaki ısı miktarı en yüksek seviyede.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kutup deniz buzu miktarları azaldı. 2022 yıllık Antarktika deniz buzu 10,59 milyon kilometrekare ile rekor minimum seviyeye yaklaştı. 2022’de yılın dört ayında (Şubat, Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları) en düşük buz miktarı kaydedildi. Kuzey Kutbu'nda yıllık ortalama deniz buzu boyutu yaklaşık 10,70 milyon kilometrekare idi. Bu miktar 11. en küçük ortalama deniz buzu miktarı olarak kayıtlara geçti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel tropik siklonlar ortalamaya yakındı. 2022'de dünya genelinde toplam 88 adlandırılmış fırtına meydana geldi. Bunlardan 40'ının saatteki hızı en az 119 kilometreye ulaşırken 17 tanesinin saatteki hızı 179 kilometreyi aştı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 Aralık ayı sıcak geçti. Aralık ayında küresel kara ve okyanus yüzeylerindeki ortalama sıcaklık, 20. yüzyıl ortalamasının 0,80 derece üzerinde en sıcak sekinci Aralık ayı olarak kaydedildi.</li></ul>

Neler oluyor?

Haberler

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/sima_ozkan/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sima Özkan</a>Merhaba Dünya Ahalisi! Bu satırları, döndüğüm rüya gibi bir diyardan, yazın son günlerinden ve İtalya’dan yazıyorum. Sizi de İtalyan Rivierası’na, Ligurya Denizi’nin kıyılarındaki beş küçük balıkçı kasabasından oluşan Cinque Terre bölgesine davet ediyorum. Ekranın içinden, göz açıp kapayıncaya dek orada olacaksınız. Ama bir farkla, 1950’lerdeyiz ve bu beş kasabadan yansımalar taşıyan kurgusal sahil kasabası Portorosso’da.&nbsp;Peki neden mi oraya gidiyoruz bu hafta?&nbsp;En büyüğü&nbsp;Riomaggiore, Manarola, Corniglia, Vernazza ve Monterosso al Mare köyleri, engebeli arazileri, bu köyleri çevreleyen tepeleri, denize bakan sert yamaçları, üzüm bağlarıyla yamalanmış dik taraçaları ile bir ulusal park olarak UNESCO Dünya Mirasları listesinde yer alıyor. Dünyada büyüleyici doğaya, özgün kültüre sahip hangi diyar varsa, kamerasını oraya çeviren Disney-Pixar, 2021 yapımı Luka ile bizi o coğrafyaya götürüyor. Yaşayarak görmeye en yakın deneyim, bana soracak olursanız belgesellerden çok Disney-Pixar yapımlarına has bu duygu deneyimi. Moana, Coco&nbsp;ve&nbsp;Enkanto’da olduğu gibi.&nbsp;Haydi, çocuklarla ekran başına, sonra bu diyarı korumak için İtalya’nın almaya çalıştığı önlemleri incelemeye…Filmde karadayken insan formuna bürünme yeteneğine sahip genç bir deniz canavarı olan Luka, en iyi arkadaşları Alberto ve Giulia ile Portorosso’da&nbsp;insan olma deneyimini keşfediyor. Denizden çıktığında, insana dönüşebilen bir canavar olduğunu keşfediyor aslında. Sonrasında ise merak ediyor! İnsan çocuğuna dönüşmek için emek vermekten, dünyayı keşfetmekten, yeni şeyler öğrenip okula gitmekten daha çok zevk alıp, sudaki yaşamından vazgeçen modern bir denizkızı hikâyesi gibi Luka. Bu deniz çocuğu, bir önceki yazımda yer alan deniz canavarları gibi aslında öteki olmanın illa ki canavarlaşmak anlamına gelmediğini, gerçek canavarların da insanlar arasından çıkabileceğini anlatıyor. Bu filmde de Luka ve türdeşleri, insanları korkutan, köy halkının avlamak için yıllardır uğraştığı canlılar. Gerçek canavar karakter de kasabanın zorba gençleriyle gün yüzüne çıkıyor zaten. &nbsp;Ama bu yazı, ailecek izlenecek bir animasyon önerisinin ötesinde, Cinque Terre bölgesindeki atık azaltma uygulamalarından ve aslında genel olarak İtalyan kültüründeki, yaşam düzenindeki atık sorunlarına da birazcık dönmeli yüzünü. Tüm İtalya seyahatimi, atık uygulamalarını incelemeye adadım. Her ildeki, her ilçenin belediyelerinin kendi uygulamalarını, insanların kurallara ve düzenlemelere uyma biçimini gözlemledim. Bunları görsellerle sizinle paylaşmak da isterim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/5/1664526506271.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.33" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İtalya, Avrupa Birliği ülkeleri arasında en çok plastik su şişesi tüketen ülke.&nbsp;Her yerde içilebilir diye belirtilen hiç durmadan akan çeşmelere sahip bir ülke için tuhaf bir sonuç. Ancak Avrupa Birliği’nde damacana sağlıksız olduğu için yasak. İtalya’daki marketlerde en büyüğü 1,5 litrelik plastik su şişeleri 6’lı olarak satılıyor ya da &nbsp;filtreli sürahiler tercih ediliyor.&nbsp;Tek kullanımlık plastik tabak, bardak gibi plastik ürünlerin üretimi ve ithalatını yasaklayan yasa, Avrupa Birliği’nde 2021’in Temmuz ayında yürürlüğe girdi. Cinque Terre kasabalarından Vernazza’da ise &nbsp;yeni “Vernazza plastiksiz” yönetmeliği 1 Ocak 2019’dan itibaren yürürlüğe girmiş ve plastik malzemelerin kullanımını yasaklanmış. Torino’da, Milano’da hâlâ plastik pipete denk gelsem de Cinque Terre’deki tüm pipetler kâğıttandı. Vernazza, çevre kirliliği ile ilgili sorunlar karşısında dikkatli ve sorumlu olduğunu göstererek Cinque Terre'nin diğer dört belediyesine de öncülük ediyor. En güzeli ise, Vernazza tren garının altındaki filtreli su doldurma makinesiydi. Ne var ki, dondurmanın bu kadar çok tüketildiği bir ülkede, içi plastikle kaplı olan bildiğimiz kâğıt bardak türevi dondurma kapları çöp kutularınca yığılıydı her yerde. Tabii yanında geri dönüştürülemeyen kaşıklarıyla. Külahta yiyenler bile kaşık kullanabiliyordu üstelik.&nbsp;Yazıyı yine filme dair bir detayla bitermek isterim. Luka’ya insan olmayı öğreten Alberto’nun denizden topladığı çöplerle, denize terk edilenlerle evini dört duvar dayayıp döşemiş olması ve Luka’nın iki ayaklıların dünyasını merak etmeye denizde bulduğu, deniz çöpüne dönen cisimleri inceledikten sonra başlaması. Maalesef, Vernazza’nın kasaba meydanındaki kumsaldan da neler çıktı neler…&nbsp;

Cinque Terre

Denize İnen Sokaklar ve Çöpler

Burcu Buse ArsevenOcak 2016 yılında, 17 evrensel amaçla yürürlüğe giren&nbsp;Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları&nbsp;(SKA), diğer bir adıyla Küresel Amaçlar, Birleşmiş Milletler’in öncü kalkınma ajansı olan UNDP’nin küresel çapta yaptığı çalışmalarla, yoksulluğu ve toplumsal eşitsizliği ortadan kaldırmak, mavi gezegenimizi korumak ve tüm insanların barış ve refah içinde yaşamasını sağlamak için evrensel bir çağrıdır.Amaçların hepsi birbiriyle bağlantılıdır; bir amaçta başarının anahtarı, birbiriyle ortak yönleri olan sorunları hep birlikte ele almaktır.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">HEDEF 14: Sudaki Yaşam neden önemli?&nbsp;&nbsp;</h3>Yaşamsal döngünün ve ekolojik dengenin en temel kaynağı olan su, hem ekosistem hem de canlılar için çok önemli!2016 yılında imzalanan 14. hedef olan ve 7 alt maddeden oluşan ‘‘Sudaki Yaşam’’ hedefi; sürdürülebilir kalkınma için okyanuslar, denizler ve deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamaktır. Denizler; ekolojik dengenin devamlılığının yanı sıra, gıda, ilaç, biyoyakıt ve diğer ürünler başta olmak üzere ana doğal kaynaklara ulaşmamızı sağlar. Ayrıca denizler tek hücreli organizmalardan, mercan resiflerine, dünya üzerindeki en büyük canlı olan mavi balinadan, caretta carettalara kadar birçok canlı türüne ev sahipliği yapar.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/1/4/1645706740918.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">14. Sudaki Yaşam14.1 Deniz kirliliğinin azaltılması14.2 Deniz ve kıyı ekosistemlerinin korunması ve eski haline döndürülmesi14.3 Okyanus asitlenmesinin azaltılması14.4 Sürdürülebilir balıkçılık14.5 Kıyı ve deniz alanlarının korunması14.6 Aşırı avlanmaya katkı sağlayan teşviklerin kaldırılması14.7 Deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının teşvik edilmesi<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neden koruyamıyoruz?</h3>Nüfus ve &nbsp;tüketim artışının denizlerdeki atık &nbsp;seviyesini yükseltmesi büyük &nbsp;çevre ve ekonomi sorununa dönüşüyor. Atıklar, canlı türlerine dolaştıkları ya da deniz canlıları tarafından yenildiği için &nbsp; deniz canlıların ölümüne yol açıyor ve nesillerinin tükenme riskini arttırıyor. Mercan kayalıklarının yüzde 24’nün insan faaliyetleri nedeniyle tahrip olma riski ile karşı karşıya olduğu görülüyor. Dahası kontrolsüz avlanma devam ediyor. Bilinçsiz avlanma, ekolojik dengede canlı çeşitliliğine geri dönülemez tehlikelere yol açıyor. Ayrıca BM Çevre Programı, deniz işletmeciliğindeki yanlış uygulamaların balıkçılık sektörüne yılda 200 milyar dolar zarara mal olduğunu açıklıyor.<a fr-original-style="" href="https://www.kureselamaclar.org/wp-content/uploads/14_Sudaki_Yasam.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Peki ne yapabiliriz?</a>&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açık denizlerde ve derinlerde sürdürülebilir yaşamın tehdit altında olduğu habitatların, uluslararası işbirliği sayesinde korunması sağlanabilir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Etkili, kalıcı ve adil yönetilen devlet politikaları oluşturularak biyoçeşitliliğin korunması ve balıkçılık için sürdürülebilir bir gelecek inşa edilebilir; yerel seviyede ise ürün satın alırken ya da gıda tercih ederken deniz dostu seçimler yapabiliriz.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Günlük hayatlarımızda, ulaşım alışkanlıklarımızı gözden geçirerek, enerji tasarrufumuza ve beslenme tercihlerimize dikkat ederek deniz seviyesinin yükselmesine neden olan karbon ayak izimizi azaltabiliriz.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sudaki yaşamın ne kadar önemli olduğu ve neden denizleri korumamız gerektiğini herkese&nbsp;anlatabiliriz.</li></ul>Yaşanan olumsuzların küresel çaptaki çözümü için hazırlanan <a fr-original-style="" href="https://www.kureselamaclar.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri</a>,&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Deniz ve kıyı ekosistemlerini sürdürülebilir biçimde yönetmeyi,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kirlenmeden korumayı,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Okyanus asitlenmesinin etkilerini ele almayı,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uluslararası hukuk vasıtasıyla korumanın ve okyanus temelli kaynakların sürdürülebilir kullanımının artırılmasını,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Okyanuslarımızın karşı karşıya olduğu sorunların hafifletilmesine katkıda bulunmayı hedefliyor.&nbsp;</li></ul>İklim krizi nedeniyle ekolojik yaşam her geçen gün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Yaşanan binlerce felaket ile doğa insanlığa tek bir mesaj veriyor! ‘‘Artık dayanacak gücüm kalmadı!’’. Mavi gezegenin yaşadığı olumsuzlukları ortadan kaldırmak için Sindirella’nın camdan ayakkabısı gibi çocukların elmayı sadece masallarda dinlemesini istemiyorsak, artık bir şeyleri değiştirmenin vakti gelmedi mi? &nbsp;

Sürdürülebilir kalkınma için okyanuslar, denizler ve deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması

Hedef 14: Sudaki Yaşam

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://public.wmo.int/en/media/press-release/state-of-climate-2021-extreme-events-and-major-impacts" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2021’de Küresel İklimin Durumu</a></h3>Dünya Meteoroloji Örgütü, 2021 yılı Ocak-Eylül ayları arasına ait verileri kullanarak hazırladığı “<a fr-original-style="" href="https://public.wmo.int/en/media/press-release/state-of-climate-2021-extreme-events-and-major-impacts" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel İklimin Durumu 2021</a>” raporunu yayımladı.&nbsp;Rapora göre;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geçtiğimiz son yedi yıl kayıtlara geçen en sıcak dönem olma doğrultusunda ilerliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2020 yılında en yüksek seviyelerine ulaşan sera gazı oranları 2021’de artmaya devam etti. Küresel ısınmanın en önemli sebebi olan karbondioksit oranı milyonda 413 parçacıkla endüstri dönemi öncesinin yaklaşık 1,5 katı seviyesinde. İkinci önemli sera gazı metan, endüstri dönemi öncesine göre yüzde 262 artarak en çok artış gösteren sera gazı; şu anda milyarda 1889 seviyesinde.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021’de Eylül ayına kadar geçen zamanda ortalama sıcaklık 1850-1900 dönemine kıyasla 1,1 derece daha fazla olarak kaydedildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yılın başında etkili olan ve küresel ortalama sıcaklık üzerinde geçici bir soğutma etkisine sahip La Niña'nın etkisiyle 2021 yılı son yıllara göre nispeten daha az sıcak geçiyor. Öte yandan, bundan bir önceki La Niña olayı 2011'de gerçeklemişti. 2021 yılının 2011’e kıyasla en az 0,2 derece sıcak olması küresel ısınmanın ne denli güçlü olduğunu ortaya koyuyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Isının yaklaşık yüzde 90'ını depolayan okyanusların 2 km derinliklerinde bile ısı miktarı artarak rekor seviyelere ulaştı. Bunun yanında okyanuslar yıllık karbondioksit salımlarının yaklaşık dörtte birini emiyor ve de buna bağlı olarak hem asitlik seviyesi yükseliyor hem de karbon yutağı olma kapasiteleri gittikçe düşüyor. Şu anda okyanuslardaki asitlik seviyesi en az 26 bin yıldır olmadığı kadar yüksek düzeyde.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kara buzunun erimesi ve ısınan deniz suyunun genleşmesi ile küresel deniz seviyesi hızlanarak artmaya devam ediyor. 1993-2002 yılları arasında 2,1 milimetre olan yıllık deniz seviyesi artışı 2013-2021 yılları arasında iki katından daha fazla artarak 4,4 milimetreye çıktı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünyanın birçok bölgesinde bir öncekine kıyasla 6 derecelik farkı bulan sıcaklık rekorları kırıldı. Cizre'de ölçülen 49,1 derece de Türkiye’nin yeni en yüksek sıcaklığı olarak kaydedildi. Yangına elverişli koşullarda dünyanın birçok bölgesinde orman yangınları çıktı. Özellikle Cezayir, Türkiye ve Yunanistan çıkan şiddetli yangınlardan kötü etkilendi.</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.globalcarbonproject.org/carbonbudget/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Güncel Karbon Bütçesi yayımlandı</a></h3>“Küresel Karbon Bütçesi Projesi” 2021 güncellemeleri ile yeni raporunu yayımladı. Raporda iklim eyleminin aciliyetine dikkat çekiliyor. Ayrıca rapora göre,<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2020'de pandemi koşullarına bağlı gerçekleşen yüzde 5,4 oranında düşüşten sonra fosil yakıt kaynaklı küresel karbondioksit salımları, 2021'de yaklaşık yüzde 5’e yakın artarak eski seviyesine yaklaştı. Öngörüler, 2021 yılı sonunda küresel karbondioksit seviyelerinde 2019’a kıyasla yüzde 1’den bile daha az bir azalma olacağı yönünde.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak için kalan karbon bütçemiz yaklaşık 420 milyar ton karbondioksit seviyesinde. Yani 2021 yılındaki küresel salımlarla 11 yıl daha devam edersek 1,5 derecenin aşılmasına sebep olacak seviyede karbondioksiti atmosfere salmış olacağız.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2 derece ile sınırlı kalmak için kalan küresel karbon bütçemiz ise 1270 milyar ton karbondioksit. Bu da bugünkü salım seviyemizle 32 yıl daha devam etmemiz durumunda 2 dereceyi aşacağımız anlamına geliyor.</li></ul>

Yangın ve sel felaketleri yaşadığımız, canımızın ve doğamızın zarar gördüğü bir Ağustos ayını geride bıraktık. Aklımızda yangın ve selden etkilenen insanların akıbeti, doğanın yeniden canlandırılması konusunda soru işaretleri dolaşmakta.Maalesef, bölgeden&nbsp;düzgün haber alınamaması, hazırlanan raporların “onaya” gitmesi ve gündemin yükü altında ezilmesi yüzünden bu soru işaretleri daha çok uzun bir süre aklımızda kalacak gibi.Ben de&nbsp;Kibele Projekt kurucu ortağı Hasan Turunçkapı ile geçtiğimiz hafta Manavgat’taydım. Maalesef bölgedeki yangından bir ay geçmesine rağmen bölgedeki afet görüntüsü hala sürmekte.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1630514119019.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.56" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yanan alanların miktarı resmi olarak açıklanmamış, evlerini ve tarlalarını kaybeden köylüler ile sonraki adımlar için iletişim sağlanmamış. Bu yüzden bölgede çok büyük bir bilgi karmaşası ve umutsuzluk var.Bu bölgedeki raporlama ve çalışmaların hızlıca tamamlanması gerek. Bununla beraber son dönemde yaşanan başka bir felaket bu sürecin daha da uzayacağı konusunda bizi korkutuyor.Geçtiğimiz Şubat ayında ilk haberlerini duyduğumuz ve deniz yüzeyinde ve derinliklerinde patlama yaşayan müsilaj yayılımı aslında sona ermiş değil.Haziran ayında yapılan çalışmalar ile deniz yüzeyinden toplanan müsilaj, durumu gözden ırak gönülden uzak bir hale çevirdi. Bununla beraber müsilaj dipte var olmaya devam ediyor ve asıl sebebi olan deniz kirliliğini engellemek amacı ile yapıcı adımlar halen atılmamış durumda.Önümüzdeki aylarda havaların tekrardan soğumasına rağmen, deniz sıcaklıklarının yüksek kalacağı endişesi,&nbsp;müsilajın tekrardan yüzeyden yayılacağı&nbsp;korkusunu getirdi.Müsilaj Bilim Kurulu Üyesi ve Bandırma 17 Eylül Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilajın oluşumuna neden olan 3 tetikleyici şartın giderilemediğinin altını çiziyor.Denize deşarj edilen atıkların oluşturduğu kirlilik kaynakları, yani azot ve fosfor yükünün %40 oranında azaltılması gerekirken bu adım daha atılamadı bile.Sarı, Marmara Denizi’nin durağan yapısının, yani diple yüzey arasındaki su sirkülasyonu yeterli olmadığını ve bu yükü kaldıramayacağını belirtiyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/mustafasari_van/status/1418241219226910729" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/8/2021-09-01T16:37:49.924Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Karadeniz’den gelen suyun etkisiyle müsilaj oluşumu kırılsa da Prof. Dr. Sarı, ekim sonu itibariyle gelen suyun debisinin azalacağı konusunda uyarıyor. Bu da dipteki müsilajın artarak yeniden oluşma olasılığını yükseltiyor.Maalesef, Müsilaj Eylem Planı istenilen hızda ilerlemiyor. Atık arıtma tesislerinin tamamen&nbsp;ileri biyolojik arıtma tesislerine çevrilmesi konusunda süreç devam ediyor.Her ne kadar bu konuda bir karar alınıp plan ortaya konulmuş olsa da, Sarı, mevcut arıtma tesislerinin iyileştirilmesi ya da yeni arıtma tesislerinin geliştirilmesinin bu şartlarda ancak üç yıl içinde gerçekleşebileceğini öngörüyor.Buna ek olarak <a fr-original-style="" href="https://yesilsiyaset.org/sayilar/fiziksel-ve-yonetimsel-boyutlariyla-musilaj-meselesi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Su Politikaları uzmanı Dr. Akgün İlhan</a>, Müsilaj Eylem Planı’ndaki eksikliklere de dikkat çekiyor. Denizin etrafında&nbsp;25 milyonluk nüfus ve bunca yapılaşma varken, Marmara Denizi’nin nasıl koruma alanı olacağı konusu havada kalmış durumda.İlhan aynı zamanda, böyle bir eylem planında hassas kıyı ekosistemlerinin dolgu alanlarıyla yok edilmesine dair&nbsp;neden bir tane bile madde bulunmamasına da dikkat çekiyor.İlhan, planın son dönemde yol ve köprü projeleri üzerinden sorunlu bir ilişki olduğunu gördüğümüz kamu-özel sektör işbirliği modellerinin üzerinden ilerlemesini de sorguluyor.Kar odaklı şirketlerin bu plana dahil edilmesi, bu tip anlaşmalarda hizmet alımı garantisi gereği, vatandaş yolu veya köprüyü ister kullansın ister kullanmasın, şirkete devletin kasasından yani vatandaşın cebinden para gitmesine sebebiyet veriyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1630514774159.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Deniz temizliği seferberliği adı altında atık kabul gemileri, deniz süpürgeleri ve vidanjörlerle yapılan temizlik çalışmaları, Dr. Akgün İlhan’a göre iğneyle kuyu kazmaktan çok öteye gidemiyor.Bu çalışmalar bir şeyler yapıyoruz gibi gözükse de, sorunun kaynaklarını ortadan kaldıracak gerçek adımlar atılmadığı sürece yapılanlar yeşil badana veya göz boyama eleştirilerini haklı çıkaracak gibi.Dr. Akgün İlhan’a göre çözüm için planın fiziksel olarak harekete geçmesi lazım. İlk olarak yapılacak şeylerden birisi, İstanbul 1989 yılından bu yana süren arıtılmamış kentsel atık suların derin deşarj yöntemiyle denize verilmesi uygulamasına derhal son verilmesi.İleri Derece Biyolojik Atık Su Tesisleri kesin bir çözüm olsa da, bu alanlara tek başına güvenmek doğru değil. Kentsel ve endüstriyel atık suyun döngüsel kullanımla yeniden ve yerinde kullanıma sokulması&nbsp;yoluyla denize deşarjın en aza indirilmesi lazım.&nbsp;İlhan, daire ve bina ölçeğinde gri suyun yeniden kullanımı, yağmur sarnıçları gibi ek su yaratacak uygulamalar yaygın hale geldikçe,&nbsp;suyun hem daha az kirlendiğine hem de akarsu, göl, baraj ve yeraltı suları gibi birincil su kaynaklarımız üzerindeki talep baskısı azalttığına dikkat çekiyor.Buna ek olarak müsilajı “çoğaltan” azot ve fosforun büyük bir kısmı&nbsp;tarım ve orman-mera gibi geniş alanlardan&nbsp;yağışlarla gelen yaygın kirlilik ile gelmekte.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1630515143495.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bunun için azot ve fosfor gübreleri, otkıran ve böcekkıran gibi kimyasal zehirleri en aza indirgeyecek, iyi tarım uygulamaları ile doğa dostu tarımın desteklenmesini önermekte.İlhan’a göre Marmara Denizi’nin ekosisteminin yeniden canlandırılmasını da çözümün büyük bir parçası. Müsilajı salgılayan fitoplantktonları yiyerek beslenen canlıların azalması sonucu denizdeki biyolojik denge kayboluyor.Bunun önüne geçmek için Marmara ekosistemi kendini toparlayıncaya kadar her türlü balıkçılık faaliyetine ara verilmesi, kentlerdeki dolgu alanlarının rehabilite edilerek deniz ekosistemine tekrar kazandırılması, karasal kirliliğin yanı sıra deniz trafiği kaynaklı kirliliğin de denetim altına alınması ve bu konuda caydırıcı cezaların uygulanması gerekiyor.Müsilaj sorununu sadece Marmara’da çözmek ise yeterli değil. Deniz sıcaklığı artışının önüne geçmek için iklim değişikliğine karşı daha uzun verimli, kapsamlı ve &nbsp;geniş ölçekte yönetimsel adımlar gerekmekte.Paris İklim Anlaşması’nın onaylanması, emisyon azaltım hedeflerinin belirlenmesi ve bunun için yasal düzenlemelerin onanması&nbsp;İlhan’a göre çözümün parçalarından.Yüzeydeki kirliliği süpürmek ve buradan ekonomik çıkar umut etmek yerine, acilen kentten ve tarım alanlarından gelen kirlilik kaynaklarının azaltılması, ekosistemi koruyacak adımların atılması ve iklim krizine karşı harekete geçilmesi gerek.Sadece müsilaj için değil, yangın riskinin azaltılması ve sel felaketlerinin önüne geçilmesi için de bilimin sesinin dinlenmesi gerekmekte. Bilim insanlarının vardığı sonuçları, politik çıkarlar uğruna duymazdan gelirsek, daha çok felaket haberi duymaya devam edeceğiz.

deniz ile ilgili hikayeler