<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/cagla-kettner-n%C3%A9e-fadillioglu-2a0043319/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çağla Kettner</a>Ülkeler BM iklim görüşmelerinin son turu için Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bir araya geliyorlar. Carbon Brief, COP29 iklim zirvesine katılacak ülkelerin, iklim politikalarındaki önceliklerini ve bu zirveye ilişkin beklentilerini analiz etti. Analizden önemli bulgular şu şekilde:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Finansman</li></ul>COP29'da en büyük konu, iklim finansmanı için belirlenen "yeni kolektif nicelleştirilmiş hedef" (NCQG) olacak.&nbsp;Bu hedef, 2009'da kabul edilen ve gelişmiş ülkelerin 2020'den itibaren her yıl 100 milyar dolar sağlayarak gelişmekte olan ülkelere iklim değişikliğiyle mücadeleye yardımcı olmalarını öngören mevcut hedefin yerine geçecek. Paris Anlaşması'nda, 2025'ten itibaren bu hedefin artırılması kararlaştırılmıştı. Birçok değerlendirme, gelişmekte olan ülkelerin iklim taahhütlerini yerine getirebilmeleri için trilyonlarca dolarlık desteğe ihtiyaç duyduğunu ortaya koyuyor. Gelişmekte olan ülkeler, yıllık 1 trilyon dolar veya daha fazla bir hedef önerirken, gelişmiş ülkeler henüz net bir rakam öneremedi.&nbsp;COP29'da müzakereciler, bu hedefin finansmanını kimin sağlayacağı, kaynağın nereden geleceği ve nasıl tanımlanacağı konusunda da karar almak zorunda olacak.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Madde 6</li></ul>COP29’un öncelikli konularından biri,&nbsp;Madde 6:&nbsp;karbon piyasalarının tam olarak devreye girmesi olacak. Bu, Madde 6.2 kapsamında ülkeler arası ticaret ve Madde 6.4’teki uluslararası karbon piyasası sistemlerinin operasyonel hale getirilmesini içeriyor.&nbsp;Bu konu yıllardır çözülmemişti ve COP28'deki görüşmeler, teknik sorunları netleştiremeden sona erdi. Bu başarısızlık, hangi tür projelerin karbon kredisi üretebileceği konusunda belirsizliklere yol açtı. Bonn’daki 2024 iklim görüşmelerinde bazı küçük sorunlar ilerleme kaydetse de, COP29’da hala birçok konu çözüme kavuşturulmayı bekliyor. Bu konular arasında, kredileri geri çekme hakkı ve ticaretlerin gizliliği gibi meseleler bulunuyor. COP29 öncesinde, Madde 6.4 denetim organı, "sürdürülebilir kalkınma aracı" ve karbon kredisi üretmek isteyen projeler için iki temel standart belirledi, ancak bu kararlar COP29'da onaylanmayabilir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Küresel envanter ve azaltım</li></ul>COP28 sonrası, ülkeler, fosil yakıtlardan uzaklaşma ve 2050’ye kadar küresel net sıfır hedefi gibi zirvede çıkan sonuçları nasıl ilerletecekleri konusunda anlaşmazlık yaşadı. Küresel envanterin bir parçası olarak, yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması ve enerji verimliliğinin iki katına çıkarılması gibi hedefler belirlendi. Ancak, gelişmiş ülkeler ve küçük ada devletleri, tartışmaların emisyon azaltma çabaları da dahil olmak üzere tüm envanter sonuçlarını kapsamasını isterken, bazı gelişmekte olan ülkeler, UAE (Birleşmiş Arap Emirlikleri) diyaloğunun sadece finansmana odaklanması gerektiğini savunuyor. Ayrıca, bazı ülkeler yeni İklim Planları (NDC’ler) hazırlayarak, bu planların Paris Anlaşması’ndaki 1,5 derece hedefiyle uyumlu olmasını sağlamayı amaçlıyor, ancak “uyumlu” ifadesinin anlamı belirsiz.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Uyum</li></ul>COP28'de ülkeler, “küresel uyum hedefi” kapsamında ülkelerin uyum eylemlerine rehberlik edecek bir “çerçeve” üzerinde anlaştılar. Bunun bir parçası olarak, ülkelerin uyum konusundaki ilerlemelerini izlemek için kullanılabilecek bir dizi evrensel “gösterge” geliştirmek üzere bir çalışma programı oluşturdular. Müzakereciler, Haziran ayında Bonn'da yapılan önceki görüşmelerde yavaş ilerleme kaydedilmesinin ardından COP29'da bu çalışma programına devam edecekler. Gelişmekte olan ülkeler, uyum projelerine yönelik finansman açığı nedeniyle, konuyla ilgili her türlü tartışmanın para içermesi gerektiğini sıklıkla savunuyorlar.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-weight: bold;" style="font-weight: bold; box-sizing: border-box;">Kayıp ve zarar</li></ul>COP28'de uzun süredir beklenen kayıp ve zarar fonu resmen başlatıldı, bu gelişme Birleşik Arap Emirlikleri başkanlığı için diplomatik bir zafer olarak değerlendirildi. Ancak, fon şu anda sadece bağışçılara bağlı olarak finanse ediliyor ve gelişmekte olan ülkelerin iklim kaynaklı felaketlere karşı ihtiyaç duyduğu miktarın çok altında. Bu nedenle COP29'da fonun artırılması için gelişmekte olan ülkelerden baskılar devam edebilir.

Dünyahali

Finansman desteği en önemli madde olarak öne çıkıyor

COP29 İklim Değişikliği Zirvesinde Kim Ne İstiyor?

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Önceki sayılardan</h3><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a href="https://aposto.com/s/otomotiv-sektorunde-donusum" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://aposto.com/s/otomotiv-sektorunde-donusum" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/iklim-krizinin-19-yillik-faturasi-28-trilyon-dolarin-uzerinde" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim krizinin 19 yıllık faturası 2,8 trilyon doların üzerinde</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/halklarin-iklim-oylamasi-5-kisiden-4u-daha-endiseli" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Halkların iklim oylaması: 5 kişiden 4'ü daha endişeli</a></li></ul>

Pareto Sürdürülebilirlik

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Önceki sayılardan</h3><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a href="https://aposto.com/s/otomotiv-sektorunde-donusum" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a href="https://aposto.com/s/otomotiv-sektorunde-donusum" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/global-yeteneklerin-sifresi-calisanlar-ne-istiyor-fc7" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Global yeteneklerin şifresi: Çalışanlar ne istiyor?</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/karbon-yakalamada-finansman-kaynaklari-35-kat-buyuyebilir" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Siber güvenlik, yatırım ve kariyer fırsatları sunuyor&nbsp;</a>- Gökçe Gülcüler</li></ul>

Pareto İçgörü

Uluslararası yönetim danışmanlık şirketi McKinsey, liderlere iklim eylemini ve sürdürülebilir büyümeyi teşvik etmek için içgörüler ve eyleme geçirilebilir tavsiyeler içeren blog serisinde bu ay "Sürdürülebilirlik Başarısının Kilidini Teknolojiyle Açmak" başlıklı makale <a fr-original-style="" href="https://www.mckinsey.com/capabilities/sustainability/our-insights/sustainability-blog/never-just-tech-unlocking-sustainability-success-with-technology" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayımladı.</a>&nbsp;McKinsey Sürdürülebilirlik Uzmanı Mark Patel tarafından kaleme alınan makale, iklim teknolojilerini masaya yatırıyor ve konunun sadece teknolojiyle ilgili olmadığını gözler önüne seriyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Teknolojiyi, strateji, kültür ve doğru yeteneklerle buluşturun</h2>Sürdürülebilirlik alanında yapılan çalışmalarda iklim eylemini ve büyümeyi desteklemek için teknolojinin stratejik olarak kullanıldığı bir gerçek. Ancak kuruluşların, özellikle de sansasyonel bir teknoloji ortaya çıktığında birtakım zorluklarla da karşılaşıyor. Blog yazısında bu zorluklara değinen Patel, teknoloji yatırımlarının yalnızca %30'u beklenen geliri sağladığına ve teknolojinin, strateji, kültür ve doğru yetenekler ile buluştuğun dönüştürücü vaatlerini gerçek anlamda yerine getirdiğine işaret ediyor.&nbsp;Birçok şirketle çalışma ve çok daha fazla yöneticiyle konuşma fırsatına eriştiğini hatırlan Patel, "Net sıfır hedeflerine ulaşmak için yatırımların akıllı sürdürülebilirlik stratejisiyle, teknolojinin bilinçli bir şekilde uygulanmasıyla yönlendirilmesi gerektiğini öğrendim. Her şeyden önce ölçeklendirmek için doğru yeteneğe sahip olun. Bunu iyi başaranlar, hızı da kolay benimser ve değişim hızını daha da artırabilir."<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Başarıya giden yolda 3 temel ilke</h2>Patel blog yazısında sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için teknolojiyi kullanmanın üç ilkesini şöyle özetliyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teknolojinin etkin olduğu bir karbondan arındırma planı geliştirin. Hedeflerinizi yakından senkronize etmek ve birleştirmek için karbondan arındırma planını ve teknoloji olanaklarını uyumlu hale getirme fırsatların değerlendirin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Karbonsuzlaşma girişimi için yeni teknolojilerin potansiyelini anlayın. Şirketlerin, geçişlerini hızlandırmak için her teknolojinin en büyük karbon ve maliyet etkisine sahip olan girişimleri belirleyin.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Teknoloji ve karbonsuzlaşma hedeflerini birleştiren bir yatırım ve uygulama planı geliştirin. Şirketler, dikkatlice sıralanmış bir plan geliştirerek, kritik teknolojilere etkili yatırım yaparak, karbondan arındırmayı en üst düzeye çıkarabilir.</li></ul>Blog yazısının sonunda tüm dünyayı harekete geçirecek başarı öykülerine ihtiyaç duyulduğuna değinen Patel, bu arayışta doğru teknolojilerin, küçük zaferleri daha da güçlendireceğinin ve küresel bir etki yaratabileceğinin altını çiziyor.

McKinsey, sürdürülebilirlik hedeflerinde başarılı olmak için teknolojiden nasıl yararlanılabileceğine dair blog yazısı yayımladı. Sürdürülebilirlik Uzmanı Mark Patel, rehber niteliğinde 3 kritik ilkeyi sıraladı.

Sürdürülebilirlik için teknoloji: Başarının kilidini açan 3 ilke

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; İsviçreli girişim şirketi Climeworks, İzlanda’da dünyanın en büyük karbon yakalama tesisini faaliyete geçirdiğini duyurdu. Önceki rekora sahip olan Orca tesisi, atmosferden yılda yaklaşık 4 bin ton karbondioksit çekebiliyordu. Mammoth isimli yeni tesiste ise bu kapasite 36 bin ton seviyesinde. Söz konusu miktar, geleneksel motora sahip 7 bin 800 otomobilin sebep olduğu karbon salımına karşılık geliyor.<ul fr-original-style="list-style-type: circle; padding-inline-start: 20px;" style="list-style-type: circle; padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önemli ayrıntı: Tesisin çalışması için gereken güç, İzlanda’nın jeotermal enerji kaynakları ile üretilecek.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi notu: Karbon yakalama tesisleri, atmosfere salınan karbonu minimuma indirerek küresel ısınmanın etkilerini yavaşlatmayı hedefliyor. Bu tesisler bulunduğu bölgede havayı içine çekiyor, içindeki karbonu ayrıştırıp toprağın derinliklerine gönderiyor ve karbonsuz havayı dışarı geri salıyor.</li></ul>

Quando

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Türkiye PMI Karbon Piyasası Geliştirme Projesi kapsamında emisyon ticaret sistemi tasarımı için danışmanlık hizmeti alacak. Bakanlık, Dünya Bankası’ndan aldığı hibe desteği kapsamında ihale yapacak, bu amaçla bir ilgi beyanı daveti yayımlandı.&nbsp;

Pareto

✳️ Yeni bir raporda Türkiye’nin Karbon Yakalama, Kullanma ve Depolama (KYKD) teknolojileri potansiyeli <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/yeni-rapor-karbon-yakalama-kullanma-ve-depolama-turkiye-icin-kisa-ve-orta-vadede-cozum-degil/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">incelendi</a>.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yorum: Uluslararası düzeyde KYKD teknolojileri, 2050’de net sıfır salıma ulaşmak için kullanılacak araçlardan biri olarak görülse de bu teknolojiler, Türkiye için maliyetler ve uygulama zorlukları nedeniyle uygun bir çözüm değil.</li></ul>

Angst

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Karbon yakalama sektörünün 2050 yılına kadar trilyon dolarlık bir endüstri hâline gelmesi bekleniyor. McKinsey'in sürdürülebilirlik biriminin bu devasa endüstrinin nasıl ölçeklendirilebileceğine ilişkin raporuna <a fr-original-style="" href="https://www.mckinsey.com/capabilities/sustainability/our-insights/carbon-removals-how-to-scale-a-new-gigaton-industry" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz.

Venedik, aşırı turizmin çevresel etkilerini azaltmak için 25 kişinin üzerinde turist gruplarını ve yüksek sesli hoparlör kullanımını yasaklıyor. Bu yeni kurallar, Haziran ayından itibaren geçerli olacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden?&nbsp;Şehir yönetimi, hoparlörlerin "karışıklık ve rahatsızlık yaratmasının" önüne geçmek amacıyla bu kararı aldı. Aşırı turizm, tarihî kanal şehri için acil bir sorun olarak değerlendiriliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şehir, 2019’da 13 milyon turist ağırladı. Ancak bu yüksek rakam, Venedik’in ekolojik dengesine ve kültürel mirasına zarar verebilir. Eylül ayında, günlük ziyaretçiler için 5 avro giriş ücreti uygulaması denendi.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler oluyor? Venedik’in bu adımları, kentsel çevre üzerindeki turistik baskıyı azaltma ve sürdürülebilir turizm pratiğine doğru bir yönelişin parçası. Şehrin sakinleri, artan turist sayısının tarihî adayı boğabileceği endişesiyle yerlerini terk ediyor. Vatandaş dernekleri, hem turistler hem de yerel halk için mevcut yatak sayısını takip etmek üzere çalışmalar yürütüyor. Turist yatak sayısının yerel halkınkini aşması, şehrin demografik yapısını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Daha önce:&nbsp;Temmuz ayında UNESCO uzmanları, iklim değişikliği ve aşırı turizmin şehri tehdit ettiği gerekçesiyle Venedik’in tehlikede olan dünya mirasları listesine eklenmesini önermişti. Yetkililer de kentin sorunlarına stratejik bir vizyon eksikliğiyle yaklaştıkları için eleştirilmişti.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ancak UNESCO sonunda Venedik’i listeye eklemedi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021’de, büyük yolcu gemilerinin tarihî merkezin dışında tutulması kararı alındı. Bu adım çevresel etkileri ve kentin altyapısına olan zararları azaltmayı amaçlıyor.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Genel bakış: Venedik’in bu çabaları, aşırı turizmin çevresel ve kültürel miras üzerindeki etkilerine karşı atılan önemli adımlar olarak değerlendirilebilir. Şehrin bu politikaları, sürdürülebilir turizm ve çevresel koruma konusunda diğer turistik destinasyonlara örnek teşkil edebilir.&nbsp;</li></ul>

Venedik'te büyük turist gruplarına ve yüksek sesli hoparlörlere yasak geliyor.

Venedik’te sürdürülebilir turizm pratiğine doğru

Bir şirketin kendisini "karbon nötr" ilan etmesi, bir anda iklim sorununun dışında kaldığı anlamına gelir mi? Son yıllarda büyük şirketlerin web sitelerinde sürdürülebilirlik raporları öne çıkıyor; fakat bunların içi ne kadar dolu?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her şirketin ait olduğu değer zinciriyle; tedarikçileriyle, müşterileriyle, ortaklarıyla ele alınması gerekiyor. Söz konusu emisyonlar kendilerine ait olmasa da bu senaryodaki risk mülkiyetten değil, bağımlılıktan kaynaklanıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunu kompanse etmek için bazı şirketler ağaç dikiyor; bazıları ağaçların kesilmemesi için ödeme yapıyor. Bazı şirketler daha da ileri giderek günlük yaşamı karbondan arındıran teknolojilere yatırım yapıyor. Bunların hepsini birbirine bağlayan nokta, tüketicilerin –genellikle küçük miktarlarda– para ödeyerek, faaliyetlerinin yarattığı emisyona karşı koydukları iddiası.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta: Karbon kredilerinin kolay satın alınabilirliği ve ekonomikliği, iklim değişikliğinin aciliyetiyle uyuşmuyor gibi görünüyor. Çoğu şirkete göstermelik katkılarına ek olarak neredeyse bir "kirletme lisansı" sağlayan uygulamalar, vicdanı rahatlatma ve müşteriyi ikna etme ajandasından öteye gidemiyor.</li></ul>Nedir? Belirli miktarda karbondioksit –veya eşdeğer miktarda farklı bir sera gazı– salma hakkını temsil eden ticari sertifikalar, karbon kredisi olarak adlandırılıyor. Sera gazı emisyonlarını azaltmak için maddi bir teşvik mekanizması olarak geliştirilen karbon kredileri, sahip olduğu emisyon hakkından daha azını kullanan şirketlerin bu haklarını başkalarına satarak gelir elde etmesini sağlıyor. Emisyonlarını azaltmayı başaramayanlarsa karbon kredisi satın almak zorunda olduklarından artan maliyetlerle baş başa kalıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu aşamada, emisyonları ekonomik büyümeden ödün vermeden azaltabilmek için geliştirilen karbon dengelemeleri (carbon offsets) devreye giriyor. Karbon dengelemeleri, gerçekleşen emisyonları telafi edebilmek için eşit miktarda karbondioksit vb. sera gazını azaltmak veya ortadan kaldırılmak suretiyle gerçekleştiriliyor. Dengelemeler karbondioksite eşdeğer tonaj (CO2e) cinsinden ölçülüyor. Karbon dengelemesi ile üretilen karbon kredileri, şirketlere daha çok karbon emisyonu yapma hakkı sunarken başkalarına da satılabiliyor.</li></ul>Geçtiğimiz hafta: Avrupa Parlamentosu, üye ülkeler ile yeşil aklama (green-washing) olarak nitelendirilen ve bir şirketin çevresel sorumluluğa sahip olduğu imajını vurgulamak amacıyla yaydığı yanlış bilgiler ve yanıltıcı iddiaları kapsayan ifadelere karşı yaptırımlar <a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/53f84f03-1f1c-4240-977f-9de0e4893377" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uygulayacağını açıkladı</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar: Şirketler iddialarının doğruluğunu kanıtlayamazsa, 2026 yılına kadar "iklim dostu" ya da "ekolojik" gibi kapsamlı çevresel iddiaların kullanımının yasaklanması <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/ab-den-sahte-cevreci-imajina-yasak-2338714" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">planlanıyor</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perspektif: AB'nin yeşil aklama konusunda yaptığı bir çalışmada, üye ülkelerde incelen ürünlerde ileri sürülen çevresel iddiaların %53'ünün muğlak, yanıltıcı veya asılsız, %40'ının da doğrulanmamış olduğu ortaya çıkmıştı.</li></ul>Çözüm ne olabilir? Buna bireysel taraftan yaklaşabiliriz, neyse ki şirketler için önemli olan birimler de müşterilerin ta kendisi. Bir karbon dengeleme vaadi veya projesi gerçekten var olsa bile, yanlış gitme potansiyeline sahip. Ne de olsa bugüne dek %53'lük bir sapma tespit edilmiş. Göz göre göre kandırılmamak adına, Verified Carbon Standard, Gold Standard ve Green-e Climate Standard gibi üçüncü taraf sertifikasyon programları tarafından onaylanmış projeler tercih edilebilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Eleştirilen noktalardan biri dengeleme programlarının genellikle temel sorunu ele almaması. Temiz ulaşım seçeneklerinin eksikliği çoğu şirket ve tüketicinin ayak izlerini hafifletmesini zorlaştırıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Unutmadan: Net Zero projeleri birçok ülkede karbon emisyonlarını azaltmanın ötesinde, yenilenebilir enerji gelişimini desteklemek ve yerel ekonomileri iyileştirmek gibi ek faydalar sağlamak üzere kurgulanmış durumda. Yani aslında tüm partiler için uzun vadeli bir "kazan-kazan" senaryosuna işaret ediyor.</li></ul>Bir başka çözüm: Çetele tutmak. Birleşmiş Milletler tarafından bir araya getirilen çevre grupları ve yüzlerce işletme tarafından başlatılan Science Based Targets, dünya çapında yeterli emisyon verisine sahip olduğu 338 büyük şirketin 2015-2019 yılları arasında emisyonlarını toplu olarak %25 oranında azalttığını <a fr-original-style="" href="https://sciencebasedtargets.org/resources/files/SBTiProgressReport2020.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son araştırmanın çıktılarını içeren <a fr-original-style="" href="https://sciencebasedtargets.org/resources/files/SBTiMonitoringReport2022.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2022 raporuna</a> bakıldığında, 2022 yılında son yedi yılın tamamından daha fazla şirketin hedef belirlediği görüldü. 2022 yılında "bilime dayalı" hedefler belirleyen şirketlerde keskin bir artış olduğunu ve önceki yedi yılın toplamından %87 daha fazla şirketin –1.097 adet– hedeflerini doğrulattığı bildirildi. Japonya 201 ile en yüksek şirket sayısına sahipken, onu 181 şirket ile Birleşik Krallık ve 109 şirket ile ABD takip etti.</li></ul>

Karbon ile ilgili hikayeler