🚗 Ne soruyoruz? Donald Trump’ın ek gümrük vergileri neden otomobil fiyatlarını yükseltiyor? Doğa Yurduneri, Pareto Mobilite için <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/trumpin-vergileri-neden-otomobil-fiyatlarini-yukseltiyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazdı</a>.🗣️ Kiminle konuştuk?&nbsp;Duyguların Kültürel Politikası, Şikayet ve Feminist Bir Yaşam Sürmek gibi kitapları Türkçeye de çevrilen feminist teorisyen Sara Ahmed ile. Elif Bereketli'nin söyleşisi <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/sara-ahmed-ile-bir-yazisma-oyunu-bozmak-da-bir-nese-bicimidir" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.🍔 Ne okuyoruz?&nbsp;Bir hamburgerle ekonomiyi anlamanın yolunu. Big Mac Endeksi, <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/bir-hamburgerle-ekonomiyi-anlamak-big-mac-endeksi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">apéro'da</a>.

Aposto Gündem

Küresel ekonomik dengesizlikleri anlamak için finansal tablolara ya da karmaşık grafiklere ihtiyaç yok. Bazen bir hamburger yeterli. The Economist&nbsp;dergisi 1986 yılında bu fikirden yola çıkarak Big Mac Endeksi’ni geliştirdi: İlk kez The Economist tarafından esprili bir fikir olarak ortaya atılan bu endeks McDonald’s’ın ikonik burgeri Big Mac’in dünya çapındaki fiyatlarını karşılaştırarak ülkeler arası para birimi değerlerini ölçmek için yaratıcı ve esprili bir yol sunuyor.Satın alma gücü paritesi nedir?&nbsp;Endeksin dayandığı temel teori Satın Alma Gücü Paritesi (PPP). Bu teoriye göre eğer döviz kurları dengedeyse bir Big Mac her ülkede aynı fiyata mâl olmalı.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Örneğin ABD’de Ocak 2025 itibarıyla 5,79 dolara satılan bir Big Mac, İsviçre’de 7,20 İsviçre frangına yani yaklaşık 8,74 dolara satılıyor. Bu fark İsviçre frangının %38 oranında daha değerli olabileceğine işaret ediyor.</li></ul>Eğlenceli ama anlamlı bir ekonomik araç:&nbsp;Wichita Eyalet Üniversitesi’nden Prof. Usha Haley’e göre "Big Mac kaba bir para birimi sepetine dönüşüyor" çünkü içinde et, buğday, süt ürünleri gibi birçok temel gıda maddesi yer alıyor. Böylece yerel fiyatlara dair hızlı ama etkili bir içgörü sunuyor. Finansal planlamacı Taylor Kovar ise endeksin popülerliğini şöyle açıklıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"The Economist yoğun grafiklere girmek yerine sadece şunu sordu: Bir Big Mac farklı ülkelerde ne kadara mâl oluyor? Anlaması kolay ve hakkında konuşmak eğlenceli. Bu da ekonomi için nadir bir şey."</blockquote>Eksikleriyle birlikte sindirilebilirlik: Tabii ki bu endeks mükemmel değil. Yerel işgücü maliyetleri, kültürel fiyat farklılıkları veya tedarik zinciri koşulları gibi faktörleri dışarıda bırakıyor. Ancak Sermaye Danışmanı Michael Schulman bu durumu şöyle açıklıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Bu endeks, karmaşık küresel ekonomiyi lokma büyüklüğünde ve sindirilebilir bir şeye dönüştürdüğü için ekonomistler tarafından seviliyor. Ancak bir para birimini anlamanın öğle yemeği maliyetinden çok daha fazla ayrıntı içerdiğini unutmamak gerekiyor."</blockquote>Ekonomiyi lokma boyunda anlamak: Big Mac Endeksi yalnız değil, iPhone Endeksi ya da Starbucks Latte Endeksi gibi alternatifleri de var.

apéro

Bir dolar günümüzde ne kadar değerli? Market alışverişleri ve restoran fiyatları yükselirken bu soru daha anlamlı hâle geliyor. Big Mac Endeksi ekonomiye dair bu temel sorguya ise ilginç bir yanıt veriyor.

Bir hamburgerle ekonomiyi anlamak: Big Mac Endeksi

Evet, artık seçim gündemimiz geride kaldığına göre 20 yıldır olduğu gibi acımızı kalbimize gömüp hayatlarımızın normal akışına geçmek akıl sağlığımız açısından en mantıklısı olacak gibi. Kendi adıma yaz planlarıma odaklanmayı seçtim ama ülkede moral bulmak ne mümkün! Türk dizilerindeki kötü karakterler gibi asla kurtulamadığımız, aksine sürekli güçlenerek geri gelen "hayat pahalılığı" yüzüme tokat gibi çarptı hemen.Bilen bilir, tatil planı yapmanın iki ön şartı vardır: ilk olarak "Fedon suya düştü mü?" diye bakılır ki hava ve deniz sıcaklığı uygun mu bilinsin, ikinci olarak da Bodrum’daki lahmacun fiyatlarına bakılır ki o yılın tatil bütçesi hakkında fikir edinilsin.Dünyanın Big Mac endeksi&nbsp;var, bizim de Bodrum Lahmacun Endeksimiz. Big Mac endeksi ülke para birimlerinin satın alım güçleri hakkında fikir verirken Bodrum Lahmacun Endeksi ise ülkemiz tatil beldelerinde neleri satın alamayacağınızı net şekilde ortaya koyar."Ben gitmiyorum, yemiyorum" bir argüman değil maalesef. Tabii ki uçuk fiyatlara lahmacun yiyecek azınlıktan olmayabilirsin, bunu tercih de etmeyebilirsin ama bu göstergeyi görmezden gelemezsin çünkü bu, Maça Kızı lahmacun fiyatını belirlerken Tatlıses Lahmacun’un fiyatı hakkında da bir temel oluşturuyor.Örneğin Bodrum’un lüks beach'lerinde geçen yıl 200 TL olan lahmacunun bu yılki fiyatı 450 TL&nbsp;olarak <a fr-original-style="" href="https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/bodrumda-lahmacun-450-liraya-cikti-42260404" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirlenmiş</a>. Buradan hareketle orta hâlli bir işletmede ancak su içebileceğin çıkarımını kolayca yapabilirsin.Peki bu enteresan premium&nbsp;fiyatlandırma mantığının ardındaki pazarlama stratejileri neler olabilir?<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Lahmacun sadece lahmacun değildir!</h3>Normalde pek tabii öyledir evet ama Bodrum beach'lerinde yiyorsan o lahmacun artık sadece bir yemek olmaktan çıkar, bulunduğu işletmenin kalitesini, yüksek standartlarını temsil eder.Bunu çok iyi bilen işletmeciler de fiyatlandırmalarını buna göre yapar. Buna değer tabanlı fiyatlandırma diyoruz. Bu strateji müşterilerin bir ürüne atfettiği değeri temel alır ve ürünün sunduğu faydalar, kalite, benzersizlik ve marka değeri gibi unsurları göz önünde bulundurur. Müşterilerin ürüne ne kadar değer verdiği ve buna uygun bir fiyat belirlenmesi hedeflenir.Yani 450 TL’ye lahmacun satan işletmeler, lahmacunlarının kalitesi, taze malzemeler, özel soslar veya benzersiz sunum gibi unsurlarıyla öne çıkararak müşterilerin daha yüksek bir fiyatı ödemeye istekli olmalarını sağlamaya çalışır. Buna ek olarak lahmacun dışı faktörlerin kalitesi de bu fiyatlandırmaya dahil edilir. Pek çok işletmeci açıklamalarında müşterilerin bu fiyatı bulundukları kaliteli ortama, şezlonglara ve güzel denizden faydalanmaya verdiklerini belirtiyor.Değer odaklı premium&nbsp;fiyatlandırma stratejisi, müşterilere daha üstün bir deneyim sunan ve premium&nbsp;hizmet veren işletmeler için etkili olabilir. Müşteriler, daha yüksek fiyatları, sunulan değeri haklı çıkardığını düşündükleri için ödemeye istekli olurlar.Sonuçta bir ürüne veya hizmete ödediğiniz bedel sadece o ürünün materyalini ya da maliyetini değil, o ürüne sahip olmanın sizde yarattığı duyguyu ve ayrıcalığı da kapsıyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Piremsesler" de lahmacun sever&nbsp;👸🏼</h3>&nbsp;Normal koşullarda sosyoekonomik düzeyi yüksek olan ve halk arasında "piremsesler" olarak adlandırılan üst segment tüketicileri, şöyle bol soğanlı bir lahmacun dürüp yemez. Ama lahmacun Bodrum’un lüks beach'lerinde olunca işler değişebilir 😊Nihayetinde Bodrum, yüksek gelir düzeyine sahip turistleri ve yerli ziyaretçileri çeken bir yer. Bu nedenle, lahmacun satan restoranlar, hedef kitlenin ödeme gücünü dikkate alarak fiyatları belirleyebilirler.Premium&nbsp;fiyatlandırma stratejisi, geliri yüksek olan müşterilerin ilgisini çekmeyi hedefler. Turistler ve yerli ziyaretçiler, Bodrum'un lüks imajıyla ilişkilendirilen premium&nbsp;fiyatlar ödemeye ve lahmacunu yemeye daha istekli olabilirler.&nbsp;Hedef kitle fiyatlandırma stratejisinin temel taşlarından biridir ve hedef kitleniz "piremseslerse" onlara göre bir lahmacun fiyatlandırması yapmak makul olabilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Arz - talep dengesinde Bodrum modeli: Sen gelme!</h3>Lahmacunu nerede yediğiniz kadar kiminle yediğiniz de önemli tabii ki.Premium fiyatlandırma stratejisi, bir ürün veya hizmete yüksek fiyat etiketi koyarak talebi kontrol etmeyi hedefler. Yüksek fiyatlar, ürünü daha sınırlı ve talep edilen hâle getirir. Bu da talebin arzdan daha fazla olduğu durumlarda, tedarikçinin talebi karşılamak için ürün veya hizmeti kısmen sınırlamasını sağlar. Bu şekilde, talep ve arz arasında bir denge sağlanabilir.&nbsp;Bu noktada Bodrum’da lahmacunun fiyatı o işletmeye giden insanların alım gücünü de temsil eder ve hedef kitlenin talebi artırılırken hedef kitle dışında kalan kişiler için de arzın olmadığının altını çizer.&nbsp;Sonuç olarak Bodrum Lahmacun Endeksi'ndeki premium&nbsp;fiyatlandırma modelinin altında yatan üç temel pazarlama stratejisi var diyebiliriz:&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lahmacunun yani ürünün kalitesinin dışında yan faktörlerin (şezlong, deniz, ortamın temizliği, kalitesi, işletmenin marka değeri vb.) toplam değeri,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hedef kitlenin lüks tüketime olan ilgisi ve ödeme gücü,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sadece hedef kitlenin talebine yanıt verecek fiyatlarla arz-talep dengesinin korunması, böylece hedef dışı müşterilerin otomatik olarak dışarıda kalması.&nbsp;</li></ul>Burada konuyu lahmacun üzerinden anlattım ama siz lahmacun yerine premium&nbsp;fiyatlandırma yapılmış farklı tüketim ürünlerini de koyabilirsiniz, genel olarak mantık aynı diyebiliriz."Sen lahmacun değilsin, herkesi mutlu edemezsin" derler ama yorumlara bakılırsa Bodrum’da lahmacun olunca da pek kimseyi memnun edemiyorsun gibi.

Aposto Sektör: Marketing

Premium fiyatlandırma modelinin altında yatan temel pazarlama stratejileri.

Yaz Yaklaşırken: Bodrum Lahmacun Endeksi

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Ekonomi İşleri Başkanı Nurettin Canikli, Twitter hesabından yaptığı 63 tweetlik paylaşımda; AK Parti'nin önümüzdeki 5 yıllık dönem için yıllık ortalama % 5,5'lik bir büyüme oranı hedeflediğini, bu büyüme ile 5 yılda 6 milyon yeni iş imkanının yaratılmasının ve kişi başına millî gelirin 2028 yılında 16 bin USD'nin üzerine çıkartılmasının planlandığını ifade etti.🗣 Açıklamalar: AK Parti’nin Seçim Beyannamesinde, "dengeli, gerçekçi ve iddialı" bir ekonomik perspektifin ortaya konulduğunu söyleyen Canikli; cari açığın başta enflasyon olmak üzere ekonomideki istikrarsızlık ve türbülansların kaynağını oluşturduğunu ifade ederek, "Dünyadaki toplam rezervin %73’üne sahip olduğumuz bor madeninin, katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülerek ihraç edilmesinin" döviz gelirlerinin artırılması ile cari açığın azaltılmasına katkı sağlayacağını sözlerine ekledi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Cari açığın sorun olmaktan çıkartılabilmesi için Türkiye ekonomisi, teknoloji üretimi ve katma değeri yüksek ürünlerin üretimi kulvarına girebilmelidir. Önümüzdeki 5 yıllık dönemde savunma sanayi ürünlerinin ihracat rakamları, geometrik olarak artacak ve cari açığın kapatılmasında motor görevi ifa edecektir.”</blockquote><a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/nurettincanikli/status/1648204611470106624" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/3/2023-04-18T17:18:54.532Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.84" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h2 data-pm-slice="0 0 []" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Big Mac endeksi</h2><a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2023/ekonomi/asgari-ucretlinin-hamburger-alim-gucu-5-yilda-114-adetten-62ye-dustu-7657857/amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin</a>, Dünyada McDonalds’ın olduğu ülkelerdeki alım gücünün karşılaştırılmasında kullanılan ‘Big Mac endeksi’nin bir benzerini hesapladı. Tekin'in paylaştığı verilere göre Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı seçildiği 2018 yılında hamburger, patates kızartması ve içecekten oluşan bir Big Mac menünün fiyatı 13,95 TL iken, aynı menü bugün 135 TL'ye yükseldi.🔍 Detaylar: 2018'de 1.603 TL kazanan bir asgari ücretli, maaşıyla 13,95 TL'den 115 adet Big Mac menü alabilirken; bugün 8 bin 500 TL asgari ücretle 135 TL'lik aynı menüden 63 adet alınabiliyor. Alınabilen menülerin sayısındaki 52 adetlik düşüş, alım gücünde %45 gerilemeye işaret ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Elektrik borçları</h2><a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2023/ekonomi/akp-memleketin-isigini-sondurdu-7657798/amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in</a> soru önergesini yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, geçtiğimiz yıl 274 bin 809 abonenin borcundan dolayı elektriğinin kesildiğini açıkladı. Bakan Dönmez, borcunu ödemediği için aboneliği feshedilen abone sayısının ise 120 bin 869 olduğunu belirtti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Buna göre her 10 bin aboneden 24'ünün aboneliği ödenmeyen borçlardan ötürü feshedildi.</li></ul>📣 Soru önergesi: 2022 Ekim ayı itibariyle yıllık enflasyon oranının TÜİK’e göre %84,3, İTO'ya göre %103, ENAG'a göreyse %170 olduğunu belirten CHP'li Gürer, soru önergesinde elektriğe yapılan ortalama zam oranının, en yüksek enflasyon hesaplamasının bile üzerinde olduğuna dikkat çekti:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Elektrik faturalarımızda gördüğümüz sayıların üretim, iletim ve dağıtım faaliyetlerinin maliyeti ile yasal kâr marjları toplamı olması gerekirken, yapılan zamlar da bu kriterler neden dikkate alınmamaktadır?”</blockquote>🗣 Yanıtlar: Maliyetlerde yaşanan artışların elektrik tarifelerine yansıtılmasının sınırlı tutulduğunu belirten Bakan Dönmez, önergeye verdiği yanıtta perakende elektrik satış tarifesinin belirlenmesinde tarife konusu faaliyetlerle ilgili tüm maliyetlerin mevzuat gereği dikkate alınması gerektiğini belirterek, bu maliyetlerde gerçekleşen artışların/azalışların doğal sonucu olarak perakende satış tarifelerinde artışlar/azalışlar olduğunu vurguladı.

EXANTE

Nurettin Canikli, AK Parti'nin 5 yıllık ekonomik vaatlerini ele aldığı bir tweet dizisi paylaştı

Cari açık, alım gücü

Duyduğunuz sesin, burnunuza gelen kokunun veya yediğiniz yemeğin sizi içinde bulunduğunuz andan bambaşka bir zamana götürebileceğini biliyor muydunuz? Nostalji olarak tanımladığımız bu duygu <a fr-original-style="" href="https://sozluk.gov.tr" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türk Dil Kurumu</a> açıklamasıyla “Geçmişte kalan güzelliklere olan özlem duygusu ve bu duygunun baskın bir duruma gelmesi, geçmişseverlik, gündedün.” anlamına geliyor. Büyüklerimizin “Nerede o eski bayramlar?” sözlerinin de kulağımızda çınlamasıyla nostaljiye yeni bir bakış açısı getiriyoruz: “Nerede o eski hamburgerler?”1986 yılında <a fr-original-style="" href="https://www.economist.com/big-mac-index" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Economist</a> dergisinin ülkelerin para birimleri seviyelerini karşılaştırmak için geliştirdiği Big Mac Endeksi, Satın Alma Gücü Paritesi (PPP) Teorisi kullanılarak geliştirildi. Bu teori, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklarını eşitleyerek farklı para birimlerinin satın alma güçlerini eşitleyen bir orana dayanıyor. Ekonomiyi anlamanın eğlenceli yollarından biri olan ham Big Mac Endeksi göz önüne alındığında ülkeler arası alım gücü kıyaslanan ürün Big Mac olarak literatürde yer alıyor. Bu endeks başta sadece McDonalds’ın hamburgerleri üzerinden insanlara ekonomiyi açıklamak üzerine kurulmuş olsa da yıllar içinde küresel olarak standart bir ekonomi terimi olarak hayatımızda yerini aldı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/0/3/1673432408954.png" width="550" height="364" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Economist'in Temmuz 2022 verilerine göre, bir Big Mac Türkiye'de 47₺, ABD'de ise 5.15$ olarak satıldı. USD karşısında Türk Lirası'nın değer kaybı: %48.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Big Mac Endeksi ve nostalji arasındaki bağlantıya gelecek olursak alım gücüne duyulan nostalji günümüz insanının özlemini çektiği kavramlar listesinde ilk sırada yer almak için güçlü bir aday. Gencinden yaşlısına, üreticisinden tüketicisine herkes artan fiyatların etkisiyle eski zamanlara özlem duyuyor. “Bu zamanda üniversite öğrencisi olmak da zor,” diye başlayan cümleler “Canım siz de Big Mac yemeyin, evde bir tencere kuru fasulye var,” diye bir anda şekil değiştiriyor. Buradaki konu kuru fasulye yiyip yememek değil oysaki, yoksa yanına da şöyle güzel bir pilav yaptığımızda tadından yenmez. Hoş kuru fasulyenin kilogramı da kaç lira oldu, hiç oralara girmeyelim. Eğer hamburger sevmeyen biriyseniz, kendi kendinize “Ben zaten hamburger yemiyorum. Ne yapayım Big Mac 100₺ olduysa?” diyorsanız lütfen bir kez daha düşünün. Çünkü bahsettiğimiz ürün, Temmuz 2017’de 10.75₺ üzerinden satışa sunulurken ürünün fiyatı 5 yılda neredeyse 10 kat artış gösteriyor. Yıllar içinde Big Mac fiyatındaki artışa tanık olsak da buradaki önemli nokta para birimleri arasında Türk Lirası’nın alım gücünde düşüş yaşandığını fark edebiliyor olmamız.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/3/1673432494551.png" width="550" height="281" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.96" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Türkiye'deki alım gücünün yıllar içinde düşmesini açıklayan ham Big Mac Endeksi verileri.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Tüm dünyada büyük ses getiren Big Mac Endeksi, elbette bazı ekonomistler tarafından da birçok eleştiriye maruz kalıyor. Bu eleştirilerin sebebi, ekonomistlerin gelişmemiş ülkelerdeki hamburger fiyatlarının gelişmiş ülkelere göre doğal olarak daha az maliyetli olması gerektiğini savunup ham endeks kullanılan verileri yanıltıcı bulmaları. Çünkü satış fiyatlarını etkileyen iş gücü faktörünü göz önünde bulundurduğumuzda düşük ücretli çalıştıran işçiler sayesinde gelişmemiş ülkelerdeki satış fiyatlarının gelişmiş ülkelere göre daha az maliyetli olduğunu gözlemleyebiliriz.Ham Big Mac Endeksi’nin sınırlandırmalarından dolayı, bu sorunu çözmek için Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) Ayarlı Big Mac Endeksi geliştirilerek daha kapsamlı bir endeks ortaya çıkıyor. Yani bu endeks kullanılarak hesaplanan verilerde Big Mac’in gerçek değeri yerine işçi maliyeti ve kişi başına düşen GSYH* hesaplanarak daha gerçekçi sonuçlar elde ediliyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/3/1673432537620.png" width="550" height="379" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.45" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> The Economist'in Temmuz 2022 verilerine göre, bir Big Mac Türkiye'de 2.68$, ABD'de ise 5.15$ olarak satıldı. Bu miktar ABD fiyatlarının %48 altında olsa da kişi başı GYSH farklılıklarını değerlendirdiğimizde bu oran %22.9 olmalıydı. USD karşısında Türk Lirası'nın değer kaybı: %32.6.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bir dakikalığına da olsa kafanız karıştı değil mi? Şöyle düşünün; Ahmet Ankara’da 5$ kazanıp Big Mac’e 3$ verdiğinde parasının %60’ını kullanıyor. Michael ise New York’ta 15$ kazanıp Big Mac’e 5$ verdiğinde parasının yaklaşık %33.3’ünü harcıyor. Oysaki Ankara’da Big Mac fiyatı New York’takine göre 2$ daha az maliyetli. Bu hesaba göre neden Ham Endeks yerine GYSH Ayarlı Big Mac Endeksi’nin daha tutarlı olduğunu anlayabiliriz.&nbsp;Sizin de canınız Big Mac çekti mi yoksa hâlâ 10 liraya hamburger yediğiniz zamanlara nostalji duyup ekonomik kriz üzerine mi düşünüyorsunuz? Bu devirde ağız tadıyla bir hamburger de yiyemiyoruz canım!*Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GYSH) = Gross Domestic Product (GDP)

20'lik

Alım gücüne duyulan nostalji: “Big Mac Endeksi” nedir?

Nerede o eski hamburgerler?

Pareto

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından hükümet ve tüketici baskısıyla karşı karşıya kalan küresel şirketler, her iki ülke için de yol haritalarını yeniden belirledi.

Savaşın gölgesinde büyük ikilem: Gitmek mi kalmak mı?

Big Mac endeksi, para birimlerinin satın alma gücünü farklı ülkelerdeki bir Big Mac'in fiyatlarıyla karşılaştıran bir göstergedir. Big Mac endeksi 1986’da The Economist dergisi tarafından para biriminin mevcut ABD doları kuruna dönüştürülmesiyle para birimlerinin satın alma gücü basit bir şekilde karşılaştırılmasını sağlamak için oluşturulmuştur. McDonalds’ın bütün dünyadaki restoranlarında satılan ürünü Big Mac, burada bir para biriminin satın alma gücünün basit bir göstergesi olarak kullanılıyor, çünkü dünyanın birçok ülkesinde standart bir boyut, bileşim ve kalitede mevcuttur.GSYİH'ye göre düzeltilmiş endeks, ortalama Big Mac fiyatlarının, işgücü maliyetleri daha düşük olduğu için fakir ülkelerde zengin ülkelere göre daha ucuz olması beklenmeli eleştirisini ele alıyor. Satın alma gücü, bir ülke zenginleşirken döviz kurlarının uzun vadede nereye gitmesi gerektiğine işaret ediyor, ancak bugünün denge oranı hakkında çok az şey söylüyor.Temmuz ayında yayınlanan son Big Mac Endeksi, Türk Lirası’nın %58,7 değersiz olduğuna işaret etti. Bu veri, Merkez Bankası'nın reel efektif kur verisiyle uyumlu. Merkez Bankası tarafından yine satın alma gücü paritesi teorisine göre hazırlanan reel efektif kur endeksi de haziran ayında %59,7'ye inmişti.Temmuz 2021'de The Economist, Big Mac Endeksine dayanarak İngiliz sterlinin ABD doları karşısında %15,9 oranında değer kaybettiği sonucuna vardı. Yani, bir Big Mac, ABD'de 5,65 dolara ve İngiltere'de 3,49 sterline mal oldu. Bu fark, %0,73'lik bir zımni döviz kuru olduğunu gösteriyor. Bir önceki yılın aynı döneminde ise, bir Big Mac, ABD’de 5,71 dolara ve İngiltere’de 3,39 sterline mal oluyordu. Bu fark ise geçen yıl %0,79’luk bir zımni döviz kuru farkı olduğunu gösteriyor. Yani, Temmuz 2020’de İngiliz sterlini ABD doları karşısında %25,1 oranında değer kaybetmişti.

Çağla Meryem Değer

Son Big Mac Endeksi, Türk Lirasının Zayıflığına İşaret Ediyor.

3 TL şaka tabii ki ama Big Mac siparişlerinizi yapay zekanın alması kısmı gerçek!McDonald’s geçtiğimiz günlerde IBM ile gerçekleştirdiği stratejik işbirliğini duyurdu. Buna göre McDonald’s, genellikle ABD’de yaygın olan ‘drive-thru’ yani ‘araca servis’ yapan bazı restoranlarında yapay zeka teknolojisini kullanacak.McDonald's, anlaşmanın teknolojinin daha geniş bir yelpazedeki ülkelere, dillere ve menülere uygulanmasına yardımcı olacağını belirterek IBM'in AI destekli müşteri hizmetleri çözümleri ile ses tanıma oluşturma konusundaki uzmanlığı göz önüne alındığında, kendileri için ideal bir ortak olduğunu söylemiş.Türkiye’de araca servis ne durumda bilmemekle birlikte yapay zekalı müşteri hizmetlerinin sadece bu alanda kalmayacağını öngörmek çok da zor değil. İnsan işgücünün ve müşteri memnuniyetinin ne durumda olacağı gibi soru işaretlerini bir kenara bırakırsak firmaların teknolojiye yaptıkları bu gibi yatırımlar çok heyecanlı bir geleceğe işaret etmiyor mu sizce de?

The Marketeer 

3 TL farkla siparişinizi yapay zekanın almasını ister misiniz? 🍔

<h2>#SizinGibisiYok</h2>McDonald’s Türkiye, sağlık çalışanlarına teşekkür etmek için #SizinGibisiYok etiketiyle bir kampanya <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmN2I2NmJiZDNiOTM1MDAwNzFmMDUxNiZ1c2VyPTVlODc1ZjY5YjdmYWI1NTg4ZDNiOWYzZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZiaWd1bWlndS5jb20lMjUyRmhhYmVyJTI1MkZwYW5kZW1pbmluLWVuLWJ1eXVrbGVyaW5lLW96ZWwtYmlnLW1hYyUyNTJG"">başlattı</a>. Kampanya kapsamında markanın imzası hâline gelen ürün Big Mac’in kutularında değişikliğe gidilerek Big Mert, Big Elif, Big Ece gibi yüzlerce isim için özel kutular üretildi.

Big Mac ile ilgili hikayeler