22 Nisan Dünya Günü yaklaşırken, gezegenimizin kaynaklarını sınırsızca kullanmayı nasıl durduracağımızı düşünmenin zamanı geldi. Dünya Günü, Su Günü, Çevre Günü... Her yıl dünyanın çeşitli yerlerinde farklı şekillerde kutlanıyor. Peki değişiklikler olumlu mu? Yapılanlar yeterli mi? Bilmek ve yapmak arasındaki farkı hatırlamak da önemli. Bugün küçük de olsa bir değişiklik yapmaya ne dersiniz?&nbsp;Gelelim haftanın haberlerine...<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/d41586-023-00975-5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Plastik kirliliği krizini çözmenin üç yolu</a></h3>Yirmi yıl önce Almanya plastik atıkları azaltmak için basit bir program başlattı. İnsanlar tek kullanımlık plastik şişede içecek satın aldıklarında küçük bir ekstra ücret ödüyorlar ve kullanılmış şişeyi bir iade merkezine bırakarak bunu geri alıyorlar. Diğer pek çok ülkede de benzer teşvikler var. Bu uygulama insanları plastik şişelerini geri vermeye teşvik ederek çöp atmayı azalttı. Ancak insanlar geri dönüştürülecek plastik şişelerde içecek satın almanın sorun olmayacağına dair güven duydukları için, bu uygulama tek kullanımlık şişelerde istenmeyen bir artışa da neden oldu. Dünya plastiklerin akıbeti hakkında artan endişelerle boğuşurken, bu gibi politikaların plastik kullanımını azaltmaya yardımcı olup olmayacağı çok önemli bir soru. Tahminlere göre, 1950-2021 yılları arasında üretilen 8,7 milyar ton plastik atığın sadece yüzde 11'i geri dönüşüme girdi.Nature bilimsel dergisinde yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/d41586-023-00975-5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir yazıda</a>,&nbsp;daha iyi politikalar, daha akıllı geri dönüşüm ve yeni malzemelerin plastik atık dalgasını &nbsp;olumlu yönde nasıl &nbsp;etkileyebileceği&nbsp;ele alındı. Çevreye karışan plastikleri azaltmaya yönelik politikaların uygulanmasındaki en büyük zorluklardan biri, plastiklerin nerede üretildiği, kullanıldığı ve nerede son bulduğuna dair veri eksikliği. Şirketlerin karbon ayak izlerini raporlamalarını sağlayan sistemlere benzeyen bir&nbsp;plastik raporlama sistemi&nbsp;faydalı olabilir.Mekanik geri dönüşüm gıda ve katkı maddeleri gibi kirleticilere karşı hassastır ve süreç polimerlerin uzunluğunu azaltarak plastiğin özelliklerini ve yeni malzemelere dönüştürülme kabiliyetini etkileyebilir. Aşağı dönüşüm olarak da bilinen bu bozulma, sonunda plastikleri geri dönüştürülemez hale getirebilir. Plastikleri enzimlerle parçalamak, bu sorunu çözmeye yardımcı olabilecek bir alternatif.Son olarak, biyoplastikler gibi malzemeler sorunun çözülmesine katkıda bulunabilir. Günümüzde, en büyük iki biyoplastik kategorisi olan&nbsp;polihidroksialkanoatlar (PHA'lar) ve polilaktik asit (PLA'lar), hem biyo-bazlılar hem de biyolojik olarak parçalanabiliyorlar; gıda paketleme, çatal bıçak takımı ve tekstil gibi uygulamalarda kullanılmaktalar. Çeşitli şirketler biyoplastik yapmak için milyarlarca dolar yatırım yapıyor. Ancak biyoplastikler şu anda yılda üretilen 400 milyon tondan fazla plastiğin yalnızca yüzde 1'ini oluşturuyorlar.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1681459772182.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.32" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41893-023-01100-0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Elit kesimin sürdürülemez tüketiminden kaynaklanan kentsel su krizleri</a></h3>Son yirmi yılda dünya genelinde 80'den fazla metropol kent, kuraklık ve sürdürülebilir olmayan su kullanımı nedeniyle ciddi su kıtlığı ile karşı karşıya kaldı. Gittikce artan kentsel su krizlerinin en çok sosyal, ekonomik ve siyasi açıdan dezavantajlı olanları etkilemesi bekleniyor. Bu durum oldukça endişe verici.&nbsp;Nature sustainability bilimsel dergisinde yeni yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41893-023-01100-0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir bilimsel makalede</a>, &nbsp;farklı gruplar veya bireyler arasındaki sosyal eşitsizliklerin bu tür krizler açısından nasıl önemli bir rol oynadığı&nbsp;ele alındı. Keskin sosyoekonomik eşitsizlikler bu bağlamda çarpıcı bir öneme sahip. Örneğin, kentlerde yaşayan elit kesim suyu aşırı tüketebilirken, daha az ayrıcalıklı nüfuslar temel erişimden maruz kalabiliyor.&nbsp;Çalışmada kullanılan disiplinler arası yaklaşım ile,&nbsp;kentsel alanlarda eşit olmayan evsel su kullanımı modellendi ve farklı sosyal gruplar için su tüketim eğilimleri tahmin edildi. Sonuçlara göre, Cape Town'da yaşayan elit kesimin sürdürülemez su kullanımı kentsel su krizlerini ciddi derecede etkileyebiliyor. Çarpıcı bir şekilde bu durum, sorunu en az iklim değişikliği veya nüfus artışı kadar şiddetlendirebilir.

Dünyahali

Neler oluyor?

Haberler

Bu hafta NASDAQ’a bir ara verip sizlere Paris Euronext’e kote ve önümüzdeki 20 senede adını daha sık duyurma potansiyeli taşıdığına inandığım Carbios’tan bahsetmek istiyorum.&nbsp;Carbios, 2011 yılında Truffle Capital tarafından kurulmuş olup plastik ve tekstil atıklarının geleneksel yöntemlerden ziyade daha inovatif şekilde geri dönüşümüne odaklanmış bir firma. Optimize ettiği enzimler ile polimerleri parçalayarak saf monomer yapılara getirip, tekrardan hammaddeleri PET ürünler olarak hayata geçirmeyi başarmış durumdalar. Bu başarıyı ise kurulduklarından ancak 8 sene sonra, 2019 yılında duyurabildiler.&nbsp;2012 yılında THANAPLAST projesi kapsamında Fransa Kamu Yatırım Bankası’nın (BPI France) fonladığı ve 60 araştırmacının yanı sıra birçok özel ve kamu teşebbüslerinin bir araya gelerek endüstride döngüsel ekonomi üzerine yapılan çalışmaların bir parçası olan Carbios, gerek know-how gerekse ürün validasyonu anlamında 5 sene boyunca bu projede uzmanlık kazandı. Hatta şirketin icra kuruluna baktığımızda burada Carbios’un 50 patentini ve ilgili ürünlerini geliştirmede liderlik eden şirketin CSO’su (Chief Scientific Officer) Prof. Alain Marty’nin de bu projede yer aldığını görüyoruz. Prof. Marty’nin liderlik ettiği ve Toulouse Bioteknoloji Enstitüsü ile beraber Carbios ARGE ekibinin geliştirdiği geri dönüşüm teknolojisi, saygın Nature dergisinin Nisan 2020 tarihli sayısında “Plastik şişelerin PET depolimerizasyonu ile parçalanması için mühendislik” adıyla yayımlanarak birçok sektörden öncü firmaların ilgisini çekmeyi başarmış görünüyor. Prof. Marty, bu vesileyle Ağustos 2022’de Biocat Ödülü'ne de layık görüldü. 2011 yılında kurulan şirketin websitesinden kilometre taşlarına baktığımızda 2019-20’lere kadar çok fazla içerik bulamasak da 2020’den itibaren birçok önemli firma ile geliştirdiği ortak çalışmalar ile sabrının meyvelerini toplamaya başladığını görmek mümkün.Bu minvalde Türkiye’de de fabrikaları bulunan ve dünyada üretilen her beş pet şişeden birinin üretilmesi için gerekli hammadde olan PET reçinenin (Polyethylene Terephthalate) tedarikçisi olan Indorama Ventures ile Şubat 2022’de ilan ettikleri proje çerçevesinde ortak olarak kuracakları fabrikada; Fransa’nın ilk %100 bio geri dönüşümünü sağlamayı hedefliyorlar. 2025 yılında operasyona başlaması beklenen fabrika, 2 milyar pet şişeye karşılık gelen 50.000 ton atığın geri dönüştürülmesini sağlayacak. 2030 yılına kadar geri dönüşüm alanında 8 milyar dolar yatırım yapmayı hedefleyen Indorama, umarım bu taahhüdünü yerine getirir.&nbsp;Citi’nin raporuna göre dünyada her yıl 350 milyon ton plastik üretilmekte ve bunun yalnızca %14’ü geri dönüştürülebilirken, bu atıkların 9 milyon tona yakını okyanuslarımıza karışmakta. Konvansiyonel metotlarda saflık derecesine bağlı olarak her plastiğin geri dönüşümü mümkün olmadığından, bir noktada bu atıklar doğaya karışmak zorunda kalıyor. Yıllar süren mühendislik çalışmaları, kaynak aktarımları, kurulan ortaklıklar ile ancak 2025 yılına açılabilmesi muhtemel ve henüz gerçekleşecek verimliliğini de bilmediğimiz bir geri dönüşüm fabrikasından, teorik olarak sadece okyanusa karışan 9 milyon ton plastiği&nbsp;geri dönüştürebilmek için dahi -kabaca bir bakkal hesabıyla- 180 tane gerekiyor. Avrupa Birliği ise bu konuda 2025-2030 arası gerçekleştirmek istediği hedefler çerçevesinde düzenlediği regülasyonlar ile özel sektörü bu alana yatırıma zorlamaya başlamış gözüküyor.&nbsp;Carbios’un geliştirdiği diğer ortak programları incelediğimizdeyse Türkiye’de Kordsa’nın da paydaşları arasında bulunan Michelin’in liderlik ettiği ve Inditex’in yer aldığı 17 paydaşlı WhiteCycle projesi kapsamında, plastik kökenli tekstil ürünlerinin geri dönüştürülüp katma değerli ürünlerin üretimi hedeflenmekte.2017’de L’oreal’in liderlik ettiği ve geri dönüşüm teknolojileri araştırmak için kurulan konsorsiyuma, Nestlé ve Pepsi gibi firmalar da 2019 yılında katılarak Carbios ile bir nevi dirsek temasına girmiş oldular. Temmuz 2022’de yapılan açıklamaya göreyse On, Patagonia, Puma ve Salomon ile beraber polyester tekstil ürünlerinde fiberden fibere geri dönüşüm üzerine araştırma ve geliştirme programı başlattıklarını açıkladılar.Şirketin ortaklık yapısına baktığımızda ise L’oreal, Michelin, L’Occitane gibi farklı sektör monopolleri olan firmaların öncülük etmesinin; geri dönüşüm ve döngüsel ekonomi modellerinin artık ne kadar ön planda tutulduğu hakkında bizlere fikir verdiğini düşünüyorum. Şirketin gelir modeline baktığımızdaysa temel olarak iki modelden oluştuğunu görüyoruz. Bunlardan ilki EPC (engineering-procurement-construction) firmalarına patentli teknolojilerinin lisanslarını satarak PET üreticilerinin fabrika kurmalarını sağlamak. Bu sayede şirket operasyonel yük taşımadan ön ödeme alarak gelir üretmeye devam edecek. İkinci model ise Carbios’un fikrî mülkiyet sahibi olduğu enzimlerin Novozymes ile ortaklık çerçevesinde üreterek yine PET üretici firmalara satışını sağlamak.Şirketin gelir tablosunu incelediğimizde şu an için kayda değer bir gelirinin bulunmadığı ve ciddi şekilde para yakmaya devam ettiği gözükmekte. Buna rağmen birçok büyük şirketin yatırım yapmaya devam etmesi ve hacimli kredi kanalları sağlayabiliyor oluşu firmanın geleceğine inancın tam olduğunu işaret ediyor. 2021 yılında aldığı 100 milyon avronun üzerindeki yatırım ve 30 milyon avroluk Avrupa Yatırım Bankası (IAK) kredi hattı bu argümanı destekliyor. Şirketin 2022 yarıyıl raporunda ifade edilen; kasasındaki 121 milyon avro ve 6 aylık 12 milyon avro zarar ile sürdürülebilir pozisyonu olduğu düşünülebilir; fakat yapılan iş birlikleri, ticarileştirme sürecinde gereken kadrolaşma ve operasyonel giderler de gözönünde bulundurulursa, her geçen çeyrek artık Carbios’un daha fazla para harcaması gerekeceği intibası uyandırıyor. Bugün itibariyle 348 milyon avro piyasa değeri bulunan şirketin geçmiş yıllardaki grafiğine baktığımızdaysa yine pandemi sonrası değeri anlaşılan şirketlerden biri olduğunu görebiliyoruz.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıssadan hisse</h2>Bir şirket düşünün 2011 yılında kuruluyor, 2013 yılında halka arz edilerek birçok yatırımcıdan toplam 14 milyon avro topluyor ve 2023 yılına kadar kayda değer bir gelir üretmeyeceğini de ifade ediyor; buna rağmen dünyanın önde gelen firmalarından yatırım almaya devam edebiliyor. Firmanın CEO’suna 2019 yılında TV programında hayretle yöneltilen bu soruya ise şirketin CEO’su devrim yaratacak teknolojiye sahip olduklarını belirterek büyük bir özgüvenle cevap veriyor.Elinizdeki ürüne güvendiğinizde; gündelik ya da minör problemlerin asıl yolculuğunuzu ve psikolojinizi etkilememesi gerektiğine dair örnek olarak sunulabilecek bir firma Carbios. Ürünlerinin 2025 itibariyle yaygınlaşacağını, kullanım alanlarının genişleyeceğini &nbsp;ve yatırımların hızla artacağını belki de 2011 civarında firmayı kurduklarında -aktivist yatırımcı olarak düşünebileceğimiz- Truffle Capital öngörmüş olabilir.Bunu sağlayan en önemli unsur ise bence insan kaynağının yanı sıra, ilgili firmanın bulunduğu ekosistem. Eğer siz bir ürünü 15-20 sene zarar ederek geliştirmeyi göze alabiliyorsanız muhakkak bunun finansal sonuçlarını da göz önünde bulundurmalısınız. Ülke ekonomisinin ve politik ilişkilerin stabilitesi size borç verme ya da yatırım yapma iştahını artıran en önemli unsurların başında geliyor. Ülkemizden de gerçekten çok değerli fikirler, projeler ve firmalar çıkıyor; fakat belki de adını bile duymaya fırsatımız olmadan yatırım iklimi sebebiyle ya yurtdışına taşınmak zorunda kalıyorlar ya da taşınma imkanı bile bulamadan yok olmaya mahkum oluyorlar.CDS’i 700-800’lerde seyreden ve zaten hayli risk taşıyan bir yatırımın risk primlerini de düşündüğünüzde borçlanarak büyüme imkanı neredeyse yok oluyor. Diğer taraftan ülkemizde son 10-15 senede ivmeli olarak gelişen risk sermayesi (VC) şirketleri çeşitli enstrümanlarla bu firmalara yatırım yaparak yaşama imkanı veriyor, fakat girişimin fon ihtiyacı montanı gereği ancak tohum öncesi, tohum ya da maksimum seri A yatırım turlarına iştirak edebiliyorlar. Öte yandan Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmesi gerektiğini düşündüğüm “convertible bond” konusu, bu tip yıllar boyu zarar etmesi öngörülen şirketlerin ülke ikliminde yatırım alabilmelerine bir nebze katkı sağlayabilir.Türkiye olarak ise, maalesef geri dönüşüm konusuna dünya lideri ülkeler ve şirketlerinden çok daha farklı bir perspektifle yaklaşıyoruz. Teknoloji, yatırım vs. konularına girmeden önce çözmemiz gereken problemin senelik 600–800 bin ton arasında değişen plastik atık ithalatı olduğunu; ve bu konunun kısa vadeli maddi katkılarından ziyade orta-uzun vadeli ekolojik problemleri üzerine odaklanarak kamuoyunda tartışılıp doğru istikamete geç olmadan yönelinmesi gerektiğini düşünüyorum.&nbsp;Yukarıda da bahsettiğim üzere Puma markası geri dönüşüm konusuna geniş bir alanda eğilmekte. Türkiye’de “sürdürülebilirlik için isyan eden marka” Custom Rebels işbirliği ile geliştirdikleri ‘ileri dönüşüm’ projesi kapsamında defosunun farkedilmesi zor olan ürünleri görsel katma değer ile geliştirerek ekonomiye kazandırıyorlar. Bu vesileyle farkındalık yaratan Custom Rebels ve Puma’ya kendi adıma teşekkür ederim: “Rebels do it Better!”Quando Analiz serisiyle ilgili gerek firmalar gerekse teknolojileriyle ilgili sormak istediğiniz sorular ya da araştırmamın faydalı olabileceğini düşündüğünüz konu başlıkları ve firmalarla ilgili bana dilediğiniz zaman <a fr-original-style="" href="mailto:editoyal@aposto.com" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">editoryal@aposto.com</a> adresinden ulaşabilirsiniz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dipnot:&nbsp;Yazarın yukarıda bahsi geçen hiçbir firmada yatırımı bulunmamakta olup, önümüzdeki 6 ay içerisinde de olmayacaktır.

Quando

EPA:ALCRB

Plastik ve tekstilde %100 geri dönüşüm buradan başlıyor: Carbios

Adasu Mireli• Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre genetiği değiştirilmiş (GDO) 2 mısır, 2 soya ve 1 enzim çeşidinin hayvan yeminde kullanmasına 10 yıllığına izin verildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer taraftan: Geçerlilik süresi dolan GDO’lu 3 mısır ve 1 soya çeşidinin kullanım izni, Tarım Bakanlığı tarafından iptal edildi.</li></ul>

Aposto Gündem

<img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-07T21:47:15.462Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Yunus Emre Günaydın / AA• <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-57389269" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Çevre ve Şehircilik Bakanlığı</a>, Marmara Denizi'nde görülen müsilaj ile mücadele etmek için denize kıyısı olan illerin belediye başkanları, valileri ve milletvekilleriyle birlikte 22 maddelik bir eylem planı hazırladı. Plan kapsamında:<ul dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Marmara Denizi koruma alanı ilan edilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">7 gün 24 saat müsilaj temizleme faaliyeti yürütülecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Su arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Balıkçılık faaliyetleri ekosistem temelli yapılacak ve balıkçılara maddi destek verilecek.</li></ul>Öte yandan uzmanlar, açıklanan plandaki bazı maddeleri desteklerken bazılarının uygulanabilirliği konusunda endişelerini ifade ediyor. BBC Türkçe'ye demeç veren Çevre Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ahmet Dursun Kahraman, denizin enzimler ve bakterilerle temizlenmesini gerçekçi bulmadığını belirtirken deniz biyoloğu Mert Gökalp de insan müdahalesinin sakıncalı olduğunu söylüyor.

<h2>Koronavirüs testlerinin teknik boyutları &nbsp;</h2>Kaan Uzdoğan<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-03-26T19:16:31.621Z.jpeg"><figcaption>Picture Alliance / dpa / Marijan Murat</figcaption></figure>&nbsp;Yeni nesil koronavirüsün ülkemizde de yayılmasıyla birlikte en çok konuşulan konulardan birisi de kesin tanı için kullanılan testler oldu. Peki virüsün testleri nasıl yapılıyor? Ö rRT-PCR Real-Time Reverse Transcription - Polymerase Chain Reaction olarak adlandırılan yöntem diğer patolojik vakaların da tespitinde kullanılıyor ve laboratuvarlarda gerçekleştirilebiliyor. Teknik, vücut hücreleri içeren kan, tükürük, doku gibi numunelerdeki virüsün genetik materyalinin milyonlarca defa çoğaltılarak tespitine dayanıyor.<ul><li>Örneklem: İlk olarak hastanın üst veya alt solunum yolundan steril bir çubuk yardımıyla alınan doku örnekleri tüplerde soğuk şekilde muhafaza edilerek laboratuvarlara gönderiliyor. Örneklem bazı ülkelerde araba içinde alınabilirken evde veya hastanelerde de yapılabiliyor. &nbsp;</li><li>Çoğaltma: SARS-CoV-2 RNA bazlı bir virüs olduğu için virüs RNA’sı ilk olarak izole edilerek DNA’ya çevriliyor ve çoğaltılıyor. Ardından sıcaklık artırılarak DNA sarmallarının arası açılıyor. Karışım soğutularak açılan sarmallara sadece tespit edilmek istenen virüste bulunan nükleotid dizileri olarak tanımlanabilecek primerlerin tutunması sağlanıyor. DNA tutunan bu diziler devamında enzimler yardımıyla kopyalanıyor. Her turda DNA sayısını 2 katına çıkaran bu işlem 30-40 kez tekrarlanarak virüs genetik materyalinin saptanabilir miktara erişmesi sağlanıyor. &nbsp;</li><li>Tespit: Milyonlarca sayıda virüs DNA parçası kopyalandıktan sonra karışımda bulunan özel bir boya, DNA’nın varlığı hâlinde ışıma yaparak sonuçların okunmasını sağlıyor. Buna göre test sonucu pozitif veya negatif olarak belirleniyor. Toplamda işlem birkaç saat sürse de numunenin alınmasından sonucun hastayla paylaşılmasına kadarki süreç birkaç günü bulabiliyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>Protokoller: PCR tekniği pratikte hangi primerlerin baz alındığından ne tip makinelerin kullanılacağına, birçok açıdan farklılık gösterebiliyor. Bu sebeple ülkelerin sağlık örgütleri belli protokoller belirleyerek bunları Dünya Sağlık Örgütü ile <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/laboratory-guidance">paylaşıyor</a>.&nbsp; &nbsp;</li><li>Hata: PCR testleri yüksek kesinliğe sahip olsa da hassasiyeti aynı derecede yüksek değil. Yani hasta gerçekte enfekte olsa bile testler negatif <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://ourworldindata.org/covid-testing">sonuç verebiliyor</a>. &nbsp;Virüsün solunum yolu dokularında bulunmaması, örneklem veya muhafaza hataları bu duruma sebep olabiliyor. Bu nedenle semptomları devam eden veya ağırlaşan hastalar tekrar test ediliyor. &nbsp;</li><li>Kapasiteler: RT-PCR testleri teknikerler tarafından laboratuvarlarda özel cihazlarla temin edilen test kitleri kullanılarak yapılıyor ve yöntemin kendisi birkaç saat sürüyor. Sağlık Bakanı Fahretin Koca'nın paylaştığı güncel verilere göre Türkiye’de şu ana kadar toplamda 40.290 test yapılmışken, bir günde yapılan en yüksek test sayısı ise 5.035 olarak belirtiliyor. Testleri gerçekleştiren 25 hastane <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.sputniknews.com/turkiye/202003131041589934-koronavirus-testinin-yapildigi-25-hastane-aciklandi/">bulunuyor</a>. Ayrıca test kitlerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://egirisim.com/2020/03/19/bioeksen-corona-virus-tanisini-90-dakikada-koyabilen-kit-gelistirdi/">üreten</a> ve hâlihazırda ihracatını yapan Türkiye merkezli firmalar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.vice.com/en_us/article/v74qj3/i-make-coronavirus-test-kits-for-a-livingwe-are-all-working-in-a-frenzy">mevcut</a>. ABD’de 2 hafta öncesine kadar 10 binin altında test <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/COVID2019tests/status/1240296031406915584">yapılabiliyorken</a> bu sayılar artarak günlük 50 binin üzerine çıkmış <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://covidtracking.com/us-daily/">durumda</a>. Güney Kore günlük 12 bin civarında test gerçekleştirirken 20 bin civarında kapasiteye <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://time.com/5804899/u-s-coronavirus-needs-follow-s-korea/">sahip</a>. Almanya’nın da haftalık 300 bin test kapasitesine sahip olduğu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://m.tagesspiegel.de/wissen/spahn-ueber-coronavirus-pandemie-noch-ist-das-die-ruhe-vor-dem-sturm/25560996.html">ifade ediliyor</a>.&nbsp; &nbsp;</li><li>Bir başka yöntem ve alternatifler: Serolojik testler hastadan alınan kan örneğinde antikor veya antijenlerin saptanmasına dayalı. Antikor testleri bağışıklık sisteminin geliştirdiği proteinleri temel aldığı için testin sonuç vermesi hastalığın başlangıcından itibaren bir hafta <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.livescience.com/how-coronavirus-tests-work.html">sürebiliyor</a>. Farklı olarak ise antikor testleri hasta iyileştikten sonra da sonuç verebiliyor. Bu testler daha hızlı ve kolay şekilde uygulansa da daha düşük kesinlik değerlerine sahip ve seçici değil. Yakın zamanda geliştirildiği duyurulan çoğu test bu yönteme dayalı. Bu iki temel yöntemin dışında dünyanın dört bir yanında araştırmacılar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.sciencemag.org/news/2020/03/standard-coronavirus-test-if-available-works-well-can-new-diagnostics-help-pandemic">CRISPR </a>ve <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.brusselstimes.com/all-news/eu-affairs/102850/coronavirus-emergency-legislation-planned-by-eu-member-states/">antijen</a> saptamasına dayalı testleri geliştirmek ve kullanıma sunmak için çaba sarf ediyor.&nbsp; &nbsp;</li></ul>Geliştirilmekte olan ve kullanımdaki testlerin listesine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.finddx.org/covid-19/pipeline/">buradan</a> ulaşabilirsiniz.PCR ile ilgili daha detaylı açıklamayı buradaki Khan Academy videosundan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.khanacademy.org/science/biology/biotech-dna-technology/dna-sequencing-pcr-electrophoresis/v/the-polymerase-chain-reaction-pcr">edinebilirsiniz.</a>

<h2>Bir taşla (ya da üzümle) iki kuş</h2>Şarabı sevmeyen az insan vardır; belki üretimine de şahit olmuş, tadımlarda bulunmuş, üzüm bağlarında da dolaşmışsınızdır. Peki, bu süreçten sadece şarap değil, cilt bakım ürünleri de elde edilebileceği aklınıza gelir miydi? New York merkezli cilt bakım markası Circumference, sürdürülebilirlik konusunda yepyeni bir bakış <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOGMwOGJiNWI4ZDMwMDAwNzA0ZTMyZSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYzMxOTRmY2E4ZGUwMDA5Njc2MGY1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy52b2d1ZS5jb20lMjUyRmFydGljbGUlMjUyRmNpcmN1bWZlcmVuY2Utd2FzdGUtbm90LWluaXRpYXRpdmU="">sunuyor</a>.&nbsp;• Circumference: Geri dönüştürülebilir ambalajları, doğal içerikli ürünleriyle dikkat çeken marka Circumference, son ürün grubu ile cilt bakımında sürdürülebilirlik meselesini masaya yatırarak, sektörün sınırlarını sorguluyor. Long Island’da bulunan sürdürülebilir bağları ve üretim süreçleri ile öne çıkan North Fork’a şarap tadımı için değil, iş teklifi için giden Circumference kurucuları, şarap üretiminde ortaya çıkan artıkları değerlendirerek oluşturdukları formülasyon sonucunda altı yeni ürün ortaya çıkarmışlar. Üzümün normal şartlarda çöpe gidecek kısımları olan yaprak ve sarmaşıkları toplanıyor ve Circumference laboratuvarlarında antioksidan bakımından zengin, içerdikleri enzim ve polifenol bakımından cilt bakımına uygun olan bu kısımlar uygun süreçlerden geçerek cilt bakım ürünlerine dönüştürülüyor. Sürdürülebilirliğin zorlu üretim şartları ve maliyetlerinden dem vuran markalar için nefis bir örnek.

Angst

Bir cümle ile Bionova, endüstriyel gıda ve tarım atıklarının enzim ve biyoetanol gibi katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi üzerine çalışıyor. Ekip ve kuruluş: Bionova, ODTÜ Gıda Mühendisliği bölümünden lisans ve yüksek lisans eğitimini tamamlamış ve şu anda Biyoteknoloji alanında doktora eğitimine devam eden Ayşe Sultan Kurt ve tez danışmanı Prof. Dr. Deniz Çekmecelioğlu tarafından 2020 yılının ekim ayında Tübitak 1512 hibe desteği kurulmuş bir girişim.&nbsp; Ne yapıyorlar? Endüstriyel gıda ve tarım atıklarının depolama ve böceklenmeye sebep olma gibi sorunlar ortaya çıkartması sebebi ile açık alanlara atılması ve bu atıkların doğru atık yönetim süreçlerine dahil edilmemesi iklim krizinin en temel sebeplerinden olan karbon salınımını arttırıyor. Bionova ise, döngüsel ekonomi konseptine uygun, atık temelli iş süreçleri sayesinde bu atıkların farklı kaynaklara dönüştürülmesi için çalışıyor. Enzim ve biyoetanol gibi farklı alanlarda kullanılacak hammaddelere dönüşüm aşamasında normalde yürütülen kimyasal hidroliz süreçleri yerine ise biyolojik hidroliz yöntemi kullanıyor ve bu sayede kimyasal bir işlemin sonucu olarak oluşacak zararlardan da kurtuluyorlar.&nbsp; Türkiye’de 26 milyon ton endüstriyel atık olduğuna dikkat çeken Bionova ekibi, Ar-Ge sürecinde oldukları döngüsel iş modelleri sayesinde kendi enzimlerini üreterek, Türkiye’nin ortalama 122 milyon dolarlık enzim ithalatını azaltmak için de çözüm sunuyorlar.&nbsp; Gelecek planları:&nbsp;İlerleyen süreçte, özellikle yenilenebilir enerji kaynağı olarak veya temizlik malzemesi, kâğıt üretimi ve tekstil sektörlerinde kullanılabilecek farklı hammaddelerin üretimini de hedefleyen Bionova ekibi, mevcut regülasyonlar sayesinde ekstra bir destek alamasa da Paris Anlaşmasının getirilerinin atık yönetim sektörü için çok yararlı olacağını düşünüyor.&nbsp; Döngüsel Ekonomi 101 takipçileri nasıl destek olabilir? Döngüsel ekonomiye uygun, atıkların çöp olarak değil kaynak olarak görüldüğü yenilikçi iş modellerinin artmaması durumunda ise, gelecekte verimsiz toprak kullanımı dolayısı ile insanları etkileyecek kıtlık gibi felaketlerin kaçınılmaz olduğunu belirtiyorlar. Kasım 2021’de büyük ölçekli üretime başlamayı hedefleyen Bionova’nın siz değerli okuyucularımızdan talepleri de var! Endüstriyel atıklara ulaşım konusunda sorun yaşamasalar da evsel atıkların doğru ayrıştırma süreçlerinden geçmemesi sebebi ile kullanılamaz halde olduklarını, bu nedenle evlerimizde plastik, cam, evsel atık gibi basit atık yönetim süreçlerini gerçekleştirmemiz konusunda destek bekliyorlar. Bunu desteklemek için elbette belediyelerin de atık ayrıştırılmasına imkân sağlayan çöp toplama alanlarının sayısını arttırması gerekiyor.&nbsp; Detaylı bilgi ve iletişim: Ar-Ge süreçlerine katkı sağlamak için yatırım arayışında olan Bionova hakkında daha fazla bilgi almak için veya yatırım fırsatlarını görüşmek için kurucu ortak Ayşe Sultan Kurt ile <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ2MjgwNmE5MzgwMDAwN2M2OTkyZiZ1c2VyPTYwMDA0N2Q0NTY4NjBmMDAwODAwMmZjZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cubGlua2VkaW4uY29tJTI1MkZpbiUyNTJGYXlzZXN1bHRhbmt1cnQlMjUyRg=="""""""">buradan</a> iletişime geçebilirsiniz!&nbsp; Siz de döngüsel girişiminizin hikayesini burada paylaşmak isterseniz sosyal medya hesaplarımızdan ya da <a href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ2MjgwNmE5MzgwMDAwN2M2OTkyZiZ1c2VyPTYwMDA0N2Q0NTY4NjBmMDAwODAwMmZjZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9bWFpbHRvJTI1M0Fkb25ndXNlbGVrb25vbWkxMDElMjU0MGdtYWlsLmNvbQ=="""""""">donguselekonomi101@gmail.com</a> adresine e-posta göndererek bizimle iletişime geçebilirsiniz!

enzim ile ilgili hikayeler