<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Sağlık savunucusu gruplar, kahvenin kafeinden arındırılması işleminde kullanılan kimyasal bir bileşik olan metilen klorür'ün yasaklanması için FDA'ya dilekçe verdi.

Aposto Gündem

TEAPOTEA

Çaydaki Kimyasal Bileşiklerin Tat Üzerindeki Etkisi

Çayın Ardındaki Bilim

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/mine-durusu-tanriover-53015336/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver</a>‘Sabah kahvemi içmezsem tüm gün başımın üstünde bir bulut ile dolaşıyorum’ diyenler, ‘bir fincan kahvenin kırk yıllık hatırını’ gönlünde taşıyanlar, ‘şu hayatta bir kahvem var’ diye serzenişte bulunanlar, termosuyla yapışık yaşayan kahve tutkunları, buyrunuz bugün size güzel haberlerim var.&nbsp;Geçtiğimiz on yılda kahvenin sağlığımız üzerindeki etkilerine dair pek çok olumlu haber gelmeye başladı.&nbsp;Bilimsel araştırma sonuçları biz kahve tutkunlarının, kahvelerimize biraz daha sıkı sıkıya sarılmamıza yardımcı oldu. Geçtiğimiz ay yayınlanan bir <a fr-original-style="" href="https://academic.oup.com/eurjpc/advance-article/doi/10.1093/eurjpc/zwac189/6704995" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışmada</a> kafeinli ya da kafeinsiz tüm kahve tiplerinin tüketiminin kalp damar sistemi ilişkili akut olayları ve ölüm riskini azalttığı gösterildi. Üstelik de daha önce inandığımızın aksine, kafeinli kahve tiplerinin ritim bozukluğu riskini kafeinsiz kahveye göre daha fazla azalttığı saptandı. Oysa ki yakın zamana kadar bir çok hekim özellikle kalp damar hastalığı olan hastaların kahve tüketiminden kaçınması gerektiğini söylüyordu. Kahveyi temize çıkardığı için bilime kucak dolusu teşekkürlerimi sunuyorum! Avrupa Kardiyoloji Derneği 2021 yılında güncellediği <a fr-original-style="" href="https://academic.oup.com/eurheartj/article/42/34/3227/6358713" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kılavuzunda</a>, günde 3-4 fincan kahve tüketiminin zararlı olmayacağını, hatta kalp damar hastalıklarının önlenmesinde orta düzeyde bir koruyucu etkisi olabileceğini belirtti.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/food-features/coffee/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kahve içerdiği</a>&nbsp;kafein, vitamin B2, magnezyum ve bitkisel polifenoller sayesinde faydalı etkilerini sergiler.&nbsp;Değişik çalışmalarda, kahvenin kanser hücrelerinin gelişimini ve yayılmasını yavaşlattığı, antioksidan ve antiinflamatuar etkiler gösterdiği, insülin direncini azaltarak tip 2 diyabet gelişimini ve gut ataklarını engellediği, kalp krizi ve inme riskini azalttığı gösterildi. Bunların yanında içindeki doğal polifenoller sayesinde, kahvenin nörolojik faydalar da sağladığı ve bilişsel performansı artırdığı, bazı insanlarda antidepresan etki gösterdiği, hatta Alzheimer ve Parkinson hastalığı gibi hastalıkların gelişme riskini azalttığı belirtiliyor.&nbsp;Elbette ki burada kahvenin sağlığımız üzerindeki etkilerini belirleyici olan en önemli faktör: miktar. Kahvenin içindeki aktif madde olan kafein aslında bir uyarıcı madde<a fr-original-style="" href="https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/spilling-beans-how-much-caffeine-too-much" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">. Aşırı kahve tüketiminin</a> uyku bozuklukları, endişe bozukluğu, idrar miktarında artış ve susuz kalma, mide rahatsızlıkları ve reflü ve hatta kalp hızında artış ve ritim bozuklukları ile ilişkili olabileceği de bir gerçek. Yani burada kahve severlere vereceğim mesaj şu; eğer o gün 4 fincan kahve içtiyseniz ve 5. fincan size göz kırpıyorsa, ona nazikçe hayır demenizde ve ertesi gün tekrar buluşuncaya kadar dostça ayrılmanızda fayda var! Gebe kadınlarda ise kafein plasentadan bebeğe geçebildiği ve bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebileceği için güvenli miktar günde 2 fincan ile sınırlı. Bu arada kahve tüketirken şeker ve krema gibi süslerden kaçınmanızı öneririm. Yukarda saydığımız faydaların bir çoğu kahvenin asil ve sade güzelliğini gölgeleyen yüksek yağ ve kalori içerikli maddeler tarafından sıfırlanabilir.&nbsp;Maalesef kahve ile ilgili en acı gerçek, fincanımıza gelene kadar geçtiği yolda ciddi bir <a fr-original-style="" href="https://ourworldindata.org/carbon-footprint-food-methane" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karbon ayak izi</a> bırakması.&nbsp;Bir kilogram dana etinin karbon ayak izi ortalama 71 kg iken, bir kilogram kahveninki 29 kg ve bu diğer tüm bitkisel ürünlerin çok çok üstünde. Şöyle ki kahve çekirdeği yerine fasulyeden konuşuyor olsaydık bu değer, 29 kg yerine 2 kg olacaktı. Yani, kahve tüketimimizde aşırıya kaçmak sadece bize değil dünyamıza da zarar veren etkilere sahip. Hayatımızda önemli yer tutan her şeyde, dünyada bıraktığımız izi de düşünmek zorundayız. Ancak bu şekilde, hem dünyamıza hem de kendimize karşı şefkatli bir hayat sürmemiz mümkün olur.

Dünyahali

Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı var, peki kaç kilogram karbon ayak izi?

Kahvenin Fincanımıza Kadar Geçtiği Yol

Uyku, hâlâ bütünüyle çözülememiş bir gizem. Sinirbilimden psikolojiye kadar birçok bilim dalının uzun yıllardır ilgi duyduğu bir alan. Edebiyatın ve daha geniş olarak sanatın en büyük takıntılarından. Bedenin bir işlevinden ibaret değil, aynı zamanda rüyalar aracılığıyla büyük anlatılar da sunuyor. Artık uykuyu daha çok "yokluğu" üzerinden değerlendirmeye başladık. Kolektif bir uykusuzluk sorunuyla karşı karşıya olup olmadığımız sorusu giderek daha fazla görünürlük kazanıyor.İki saat daha az uyuyoruz Araştırmalar, atalarımızdan en az iki saat daha az uyuduğumuzu söylüyor. Teknolojik cihazlar ve internet mecralarındaki mesajlarla kuşatıldığımız bir dönemde bu durum elbette şaşırtıcı değil. Ancak yaşam kalitemizi giderek daha fazla etkileyen uykusuzluğun birçok olumsuz sonucu da var.Uykusuzluğa yol açan çeşitli faktörlerden bahsedilebilir. Alkol ve kafein tüketimi uykusuzluğa yol açan başlıca sebepler arasında yer alıyor. Ayrıca uzun saatler bilgisayar ve telefon ekranlarına bakmak, stresli çalışma ve okul hayatı da uykusuzluğa neden olabiliyor. Bunun yanında anksiyete de uyku düzenini kötü etkileyebiliyor.Dikkatimizi kaybediyoruz Michigan Devlet Üniversitesi’nin 2020’de gerçekleştirdiği <a fr-original-style="" href="https://msutoday.msu.edu/news/2019/science-underestimated-dangerous-effects-of-sleep-deprivation" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uykusuzluk araştırmasında</a>, 77 katılımcı bir laboratuvarda tüm gece uyanık kalırken, 63 katılımcı eve gidip kendi yatağında uyudu. &nbsp;Araştırmacılar, daha sonra katılımcılara birtakım dikkat testleri uyguladı. Uykusuz katılımcılar, uykusunu almış katılımcılara göre bariz biçimde daha kötü performans sergiledi. Ayrıca uykusuz grupta ertesi sabah dinlenmiş gruba kıyasla önemli ölçüde dikkat kaybı görüldü.&nbsp;Uykusuzluk hasara neden oluyor Son araştırmalar, uzun süre uykusuz kalmanın farelerde, köpeklerde, meyve sineklerinde ve insanlarda ölüme neden olabileceğini <a fr-original-style="" href="https://terrabayt.com/yasam/neden-uykuya-ihtiyacimiz-var/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor</a>. Çünkü sinir hücreleri uykusuzluk hâlinde zarar görüyor. Hasar, uyku esnasında gerçekleşen tamir ve temizlik gibi metabolik süreçler devreden çıkarıldığında oluşuyor. Her gece altı saatten daha az uyuyan insanların daha yüksek ölüm riskine sahip olduğunu iddia eden araştırmalar da var.&nbsp;Uykunun başlıca işlevlerinin farkında olmak daha aydınlatıcı olabilir. Biz uyurken sürekli algıladığımız duyusal verilere cevap veren beynimizdeki sinirsel bağlantılar yeniden organize oluyor. Bunu bir tür arınma hâli olarak düşünebiliriz. Sürekli gündelik olarak devam eden bu süreç, öğrenmenin ve hafızanın da temel bileşenini oluşturuyor. Daha sembolik bir yerden açıklamaya çalışırsak, iyi bir uykuyu gündüzün günahlarından arınmayı sağlayan bir tapınak olarak <a fr-original-style="" href="https://aeon.co/essays/a-quantitative-theory-unlocks-the-mysteries-of-why-we-sleep" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değerlendirebiliriz</a>.&nbsp;Uyku endüstrisi büyüyor Daha fazla uykusuzluk ve daha iyi teknoloji kombinasyonu yeni bir endüstrinin ortaya çıkmasını sağladı: Uyku endüstrisi. Uykusuzluk sorunumuzun büyümesine katkıda bulunan teknolojiyi artık uyumaya yardımcı olması için kullanıyoruz.&nbsp;Oksijen ve aktivite monitörlerine sahip 300 dolara titan yüzükler satan “Oura Health” şirketi bunlardan biri. Global Market Insights’ın verilerine göre, bu tür şirketlerin toplam pazar büyüklüğü 2021’de yaklaşık 15 milyar ABD dolar civarındaydı. 2022’den 2030’a kadar da yaklaşık %18 oranında büyümeleri bekleniyor.Biliminsanları endişe duyuyor Biliminsanları test aşamasında randomize kontrollü klinik çalışmalardan yoksun olduğu için uyku teknolojilerinden endişe duyuyor. Yaşadığımız çağda artık neredeyse epidemiye dönüşen uykusuzluk, “uyku teknolojisi” girişimlerinin büyümesine yardımcı oluyor. Ancak bu endüstrinin sınırlarını bilmediğimiz için tam olarak neyin ortasında olduğumuzu da bilmiyoruz.Uykumuzu geri kazanmalıyız Hepimizin gündelik hayatını etkileyen uykusuzluk sorununun nasıl ve ne zaman çözülebileceğini henüz bilmiyoruz. Ancak daha sağlıklı yaşamak ve düşünmek için uykumuzu geri kazanmamız gerekiyor. Kronik uykusuzluğun kolektif bir rahatsızlığa dönüşmesi, öngörebildiğimizden çok daha büyük sorunlara yol açabilir.&nbsp;

Angst

Kronik uykusuzluk, birçoğumuzun yaşadığı ancak henüz yeterince ciddiye almadığı küresel bir soruna dönüştü. Uykumuzu geri kazanmanın yolunu bir an önce bulmamız gerekiyor.

Uykumuzu nasıl geri kazanacağız?

Better Human platformunda, <a fr-original-style="" href="https://darshakrana.medium.com/?source=post_page-----b0da1bce7234-----------------------------------" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Darshak Rana</a>'nın <a fr-original-style="" href="https://betterhumans.pub/the-10-3-2-1-0-bedtime-routine-that-makes-your-mornings-2x-productive-b0da1bce7234" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazmış olduğu bir yazıda&nbsp;</a>Craig Ballantyne’ın “The Perfect Day Formula” / Mükemmel Gün Formülü (Sanırım kitap hiç Türkçe’ye çevrilmemiş.) kitabında yer alan bir formülden bahsettiğine denk geldim: İyi bir uyku için 10-3-2-1-0 rutini. Bana ilginç geldi ve sizinle de bu bölümde paylaşmak istedim.&nbsp;Darshak Rana yazısında, önemli bir gerçeğin altını çiziyor. Kimimiz oldukça erken uyanmayı daha etkili buluyoruz ve günümüzün daha üretici geçtiğini söylüyoruz. Kimimiz ise, erken uyanmanın kendisine göre olmadığını ve gece geç saatlerde daha verimli olduğumuzu, geç uyuyup geç uyanmanın rutinimize daha etkili olduğundan bahsediyoruz.&nbsp;Ballantyne’ın kitabında yer alan 10-3-2-1-0 formülü ise, ister erkenci kuş olun, ister geç saatlere kadar uyuyan bir gece kuşu, herkesin düzenine adapte edebileceği bir formül.&nbsp;Yatağa girmeden 10 saat önce kafeini bırak!Araştırmalar, kafeinin sağlıklı insanların plazmasında yaklaşık beş saatlik bir ömre sahip olduğunu söylüyor. Bununla birlikte genlere, yaşa ve kişisel deneyimlere bağlı olarak 1,5 ila 9,5 saat arasında değişebiliyor. Bu nedenle, çoğu insan için genellikle 10 saatlik bir kafein arası, sağlıklı bir uyku için yeterli oluyor. Uyku zamanına yakın bir süreçte kafein alımı yapmak ise, tahmin edilebileceği üzere, uykuya dalmayı engelleyen bir etken olarak karşımıza çıkabiliyor. Tabi her birimizin genetiğinin farklı oluşu gibi etkenler, bu durumda da farklılığa yol açabiliyor.&nbsp;Yazıda bu ipucunun, uykusuz olmayanlar ya da diğer bir deyişle uykuya dalmakta problem çekmeyenler için gerekli olmayabileceği de belirtiliyor. Eğer öyleyse, kahve saatlerinizi ihtiyaçlarınıza göre ayarlamanız da uygun. Yine de benim kişisel yorumum; akşam saatlerine yakın bir zamanda kahve içecekseniz kendinize sormakta fayda var; şu an bu kafeine gerçekten ihtiyacım var mı?&nbsp;Yatağa girmeden 3 saat önce alkol almayı bırak!Yatmadan önce 10 yudum şarap veya bira içmenin yoğun bir günün ardından daha hızlı uyumanıza yardımcı olduğu yaygın bir inanıştır diyor Rana. Bunun nedeni, alkolün beyninizin aktivitesini yavaşlatan merkezi sinir sistemini baskılaması ve rahatlamanıza ve uykulu hissetmenize yardımcı olan sakinleştirici bir etki yaratmasıdır. Bununla birlikte kitapta belirtiliyor ki, alkol kaynaklı uykunun etkileri nedeniyle, iyi bir gece uykusundan mahrum kalıyoruz! Gece uykumuz aşamalara bölünmüş. Derin, huzurlu uyku ilk birkaç saatte daha yaygınken, ikinci yarıda önemli ölçüde düşer. Gece ilerledikçe, REM (rüya uykusu) devreye girer - bu da daha az derin uyku anlamına gelir.&nbsp;Netice olarak, yatağa gittiğimizde kanımızda alkol varsa, daha az derin uyku uyuyacağız anlamına geliyor. Bu yüzden de uzmanlar, uyuma saatimizden en az 3-4 saat önce alkol tüketiminin sona erdirilmesinin iyi bir uyku için önemli olduğunu belirtiyor.&nbsp;Yatağa girmeden 2 saat önce çalışmayı bırak!“Kahve ve yiyecek tüketimi nesnel olarak ölçülebilir, ancak “iş” biraz daha özneldir ve aynı şekilde tespit edilmesi zordur” diyor Rana.&nbsp;Ofiste hemen ilgilenmeleri gereken acil bir sorun bulma umuduyla gece geç saatlerde e-postalarını kontrol etmek birçok insan için garip bir zevk oluşturuyor olabilir. Son bir e-postaya da bakayım, sadece bir cevap yazayım, vs. Ancak sirkadiyen saatimize &nbsp;(dünyevi ritim de diyebiliriz) karşı savaşmak korkunç bir fikir, bu yazıya göre.&nbsp;İnsanların haftada 70-80 saat 9-5 iş ve ek bir koşuşturma arasında gidip geldiği bu zamanda, günün sonunda dinlenmek için mücadele etmek yaygın bir durum olduğundan, zihinsel ve fiziksel pili doğru şekilde şarj etmek için yatmadan iki saat önce çalışmaktan kaçınmamız gerektiğinin altı çiziliyor.&nbsp;Deniliyor ki, ertesi gün üretken olabilmemiz, yatmadan önceki ruh halimize bağlı. Yarım kalan her iş, düşünce sürecini hızlandırır ve beynin hiperaktif hale gelmesine neden olur. Yarım kalan görevleri ve yapılacak işleri kafaya takmaya başlarsak daha endişeli oluruz ve zihin huzursuz ve stresli olduğunda, geceleri de huzurla uyuma mümkün olmaz.&nbsp;Yatağa girmeden 1 saat önce dijital medyayla vedalaş!&nbsp;Ekran süremizi kısıtlamanın faydalarını destekleyen sınırsız sayıda kanıt olduğu hepimizin malumu.&nbsp;Araştırmalar, şiddet içeren oyunların beynimizi psikolojik olarak uyardığını ve kalp atış hızımızı artırdığını söylüyormuş. Sosyal medya ve akış uygulamalarının çoğu, bizleri aşırı izleme bağımlısı yapmak için tasarlandığından, uyumak için ne kadar az zamanınız olduğunu fark ettiğimizde zihnimizin daha endişeli hale geleceğini ve uykuyu engelleyeceğini belirtiyor Rana yazısında.&nbsp;Ekranlar ışık yaydığı için biyolojimizi de etkiliyor, melatonin seviyemizi bastırıyor ve sirkadiyen ritmimizi de bozuyormuş. Bu sebeple, uykudan en az 1 saat önce buna da son vermenin mantıklı olacağı belirtilmiş.Alarm Erteleme Tuşuna 0 kez bas, yani hiç basma!&nbsp;Deniyor ki, erteleme düğmesine basmak bir seçim değil; önceki gece rutinimizin bir sonucudur.Uyku araştırmacısı “Till Roenneberg”, “İç Zaman” adlı kitabında bu acı gerçeği kapsamlı bir şekilde açıklamış.&nbsp;Ertelemeden sonra vücudumuzun uyumasına izin verdiğimiz durumda, beynimiz “yanlış alarmdı” diye düşünürken, bitirme şansımız olmayan başka bir uyku döngüsüne giriyormuşuz (Tam da bu sabah 2 kez erteleme tuşuna basmıştım.). Neticede bu yanlış alarm durumu daha da yorgun hissetmemize neden olabiliyormuş.İşte bu yüzden bu gece formülünün işe yaradığını belirtiyormuş Ballantyne kitabında. &nbsp;İlk alarm çalışında uyanmak zihnimizi gece boyunca rahatlamak, kaliteli bir uyku çekmek ve doğal olarak uyanmak için yeniden düzenliyormuş.&nbsp;İşte 10-3-2-1-0 formülü bunlardan oluşuyormuş. Ne dersiniz, uygulanabilirliği var mı? Benim hoşuma gitti. Zaman zaman sosyalleşmeler sebebiyle uygulaması kesinlikle zorlaşacak olsa da, genel olarak bir denemeye değer diye düşünüyorum.&nbsp;

İçimdeki Dünya

Erkenci kuş veya gece kuşu olmanız farketmez. 

Uykuda 10-3-2-1-0 Formülü

Bath Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, kahvaltıdan önce kahve içmenin, özellikle de gece uykunuz kötüyse, metabolizma ve kan şekeri kontrolü üzerinde olumsuz bir etkisi olabileceğine dair bir <a fr-original-style="" href="https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/glucose-control-upon-waking-is-unaffected-by-hourly-sleep-fragmentation-during-the-night-but-is-impaired-by-morning-caffeinated-coffee/398A3EDA8C30EC89ADBB4C74C8E244B0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırma</a> yayınlamışlar.&nbsp;Bu araştırmada, üç gece boyunca yirmi dokuz kadın ve erkek gözlemlenmiş ve kötü bir gece uykusundan sonra kahve içmenin “katılımcıların kan şekerini önemli ölçüde, yaklaşık %50 artırdığını” sonucuna varılmış. Katılımcılardan yatakta 8 saat uyumaya çalışmaları istenmiş (yaklaşık 23.00-07.00 saat aralığında). Gece boyunca her saat başı ise sesli alarmlar kurulmuş. Katılımcılar, bu alarmlardan sonra uyandıklarında, araştırma ekibinin bir üyesinden her 30 saniyede 1, tekrar uykuya dalmadan önce basit yanıtlar gerektiren bir dizi metin mesajı alıyorlar ve bu, uyanma saatine kadar tekrarlanıyor.Kahve tiryakileri için (ben de tiryakiliğe yakınım denebilir sanırım) bu çalışmanın sonuçları muhtemelen mantığa aykırı olabilir. Çünkü genellikle, kötü bir gece uykusu uyuduysak yataktan “kaaahveee” diye kalktığımız çok olmuştur. Biz bunu ne kadar makul ve mantıklı bulsak da, maalesef kan şekerimiz aynı fikirde değilmiş.&nbsp;Bath Sağlık Departmanı’ndan baş araştırmacı Harry Smith <a fr-original-style="" href="https://www.bath.ac.uk/announcements/drink-coffee-after-breakfast-not-before-for-better-metabolic-control/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şunları söylüyor</a>: “Bu sonuçlar, tek başına bir gecelik uyku kesintisinin katılımcıların şekerli içeceklere verdiği kan şekeri/insülin tepkisini normal bir uyku gecesine kıyasla kötüleştirmiyor. Bununla birlikte, zayıf bir gece uykusundan sonra güne güçlü bir kahve ile başlamak, glikoz metabolizmasını yaklaşık %50 oranında olumsuz etkiliyor. Bu nedenle, sabahları kafeinli kahvenin potansiyel uyarıcılığını, daha yüksek kan şekeri seviyeleri ile dengelemeye çalışmalı ve kahveyi kahvaltıdan önce tüketmek yerine kahvaltıdan sonra tüketmeli."&nbsp;Meraklıları araştırmanın detaylarına ve bilimsel kısmına da göz gezdirebilir ama bizim bu yazdan kıssadan hissemiz, kan şekerimizin dostumuz olması için en makul çözüm, sabahları ilk kahvemizi içmeden yaklaşık bir saat kadar önce kahvaltı yapmak, ya da en azından bir şeyler yemek. Bakalım bilim adamları daha ne keyiflerimizin üzerine tüy dikecekler diye heyecanla bekliyorum!&nbsp;

Kahvaltıdan önce mi, sonra mı? 

İlk Kahveyi Ne Zaman İçmeli?

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/probadorcolectiva/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Probador Colectiva</a>’yı bana Kolombiyalı komşum önerdi. Kahveyi Kolombiya'dan biri önerirse dinlemek gerek — Türkiye'de yaşayan birinin taharet musluğu önermesi gibi tavsiyeyi uzmanından almak en iyisi. Dediğine göre yerliler arasında pek bilinmese de expat topluluğu içinde tercih edilen bir yer. Nitekim boş mekâna gittiğimde benden sonra ilk teşrif edenler Almanya'dan geliyordu.Probador, kahvenin sunulmasından ibaret olan bir yer değil, aynı zamanda işlendiği bir alan. Her pazartesi kavurdukları kahveler teşhirde duruyor, açıklamaları da detaylıca menüde yer alıyor. Her hafta iki çekirdekten espresso yapıyorlar. Başka şehirleri bilemem ama İstanbul’da bir kahvecide espressonun farklı kahve çekirdeklerinden yapılması da pek alışılageldik değil. Belki Tokat’ta durum farklıdır, bilemem.Denememiş olsam da çay menüsü de derinlikli, ithal çaylardan oluşuyor. Bir yandan kahve ve çay çeşitliliği ve katlanılan zahmet bariz. Bir yandan da burası insanın "kafe" deyince aklına gelen her içeceği tüketeceği bir mekân olduğuna dair bir vaatte bulunmuyor. Probador doğal olarak Starbucks menüsünden hâllice kombinasyonlu siparişler verebileceğiniz bir yer değil, süt eklenen kahveler mevcut fakat az. Kahvenin ve çayın rafine hâli öne çıkıyor.Sıcaklar kadar soğuklar da leziz. Bu kadar çeşit cold brew (soğuk demleme) sunan Türkiye’de sanıyorum ki başka bir mekân yok. SL 28 kodlu cold brew'ları asiditesi düşük kahveleri tercih ettiğim için bana önerildi. Kakao notaları ön planda, akıcı ve yumuşak bir cold brew.Cold brew'ların tatlı tasarımlı etiketlerinin arasında benzer tarzda fakat kendini ayıran bir kombucha gözüme çarpıyor — üstünde Cascara yazılı. Biraz sohbet ve cep telefonunda hızlı bir aramadan sonra cascara kelimesinin İspanyolca "kabuk" anlamına geldiğini ve bu bağlamda kahve meyvesinin kurutulmasından sonra demlenmesiyle elden edilen çaya dendiğini öğreniyorum. Kahve çekirdeğinin etrafını sarmalayan bu meyve kısmı kombuchada kullanıldığı için adı Cascara. Vişne aromaları yoğun, asit hissi az olmasına rağmen ferah bir tada sahip, içinde de meğer biraz kafein bulunuyor. Yanda bir kavanozda kahve meyvesi kabuklarının kurutulmuş hâlleri bekliyor. Koku kiraz gibi, biraz da tütünümsü — yeni açılmış bir antikacıda dolaşmak gibi. SL 28 cold brew tatlılara, cascara kombucha da fesleğenli, peynirli bir sandviçe güzel gider kanımca. Lakin Probador’da atıştırmalık menüde yok.Burası az kişinin bildiği, daha da az kişinin gittiği bir yer. Bu satırları yazarken aklımdan bir hinlik yapıp ismini saklamak geçmedi değil. Nitekim bunu rica eden apéro okurları da oldu. İnsanın sevdiği bir mekânı gönlüne yakın yerde sır gibi saklaması bir süre güzel olsa da uzun vadede mantıklı seçenek değil. İyi yerlerin ortaya çıkarılması, tavsiye edilmesi bu yerlere yönelik talebi artırıyor. Bu talep de ya bu yerlerin marka olarak büyümesini ve çoğalmasını ya da benzer kalitede yerlerin rekabet olarak çoğalmasına ön ayak oluyor. Ucuz kopyalar tabii ki bu çarkın bir parçası fakat kısa soluklu ömürlere sahip olmaları konsept çalıp kaliteyi imitasyona taşıyamayanları denklemde etkisiz elemana çeviriyor.Probador Colectiva iki sebeple bu sürecin biraz dışında. Birincisi kahveci kültürü doruk noktasında. Artık kopyalanacak bir tarafı kalmadı denebilir — Probador’un tadım ve kaynak odaklı kahvecilik konsepti yenilikçiliğiyle değil icrasında kalitesiyle öne çıkıyor. Bu da bizi ikinci sebebe getiriyor: ustalık. Probador belli ki damak tadı kuvvetli, bu işi ayakbastı parası veya hikâyeye dayanan bir gastronomik işgaliye için değil, hakiki lezzet ve kalite arayışı için uğraşan ehil bireyler tarafından yürütülüyor.Tophane’nin bir yokuşunda çaktırmadan duran Probador Colectiva’yı parmakla işaret ederken niyetim, sükûnet dolu büyüsünü bozmak değil. Bozacağımı da sanmıyorum — ortamın sosyal kapitalinden değil, kahvenin ustalıkla işlenmesinden zevk alan insanların teşrif edeceği mekânın sükûneti azalsa da büyüsüne tanışıklıklar ekleyecek.Bu yazı 15 Eylül 2021 tarihinde <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/apero" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">apéro</a>'da yayımlanmıştır.

Aposto İstanbul

Probador, Tophane’nin bir yokuşunda kahveciden çok tadım yapılan bir laboratuvar gibi.

Kahvenin rafine hâli: Probador Colectiva

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/probadorcolectiva/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Probador Colectiva</a>’yı bana Kolombiyalı komşum önerdi. Kahveyi Kolombiya'dan biri önerirse dinlemek gerek — Türkiye'de yaşayan birinin taharet musluğu önermesi gibi tavsiyeyi uzmanından almak en iyisi. Dediğine göre yerliler arasında pek bilinmese de expat topluluğu içinde tercih edilen bir yer. Nitekim boş mekâna gittiğimde benden sonra ilk teşrif edenler Almanya'dan geliyordu.&nbsp;Probador, kahvenin sunulmasından ibaret olan bir yer değil, aynı zamanda işlendiği bir alan. Her pazartesi kavurdukları kahveler teşhirde duruyor, açıklamaları da detaylıca menüde yer alıyor. Her hafta iki çekirdekten espresso yapıyorlar. Başka şehirleri bilemem ama İstanbul’da bir kahvecide espressonun farklı kahve çekirdeklerinden yapılması da pek alışılageldik değil. Belki Tokat’ta durum farklıdır, bilemem.Denememiş olsam da çay menüsü de derinlikli, ithal çaylardan oluşuyor. Bir yandan kahve ve çay çeşitliliği ve katlanılan zahmet bariz. Bir yandan da burası insanın "kafe" deyince aklına gelen her içeceği tüketeceği bir mekân olduğuna dair bir vaatte bulunmuyor. Probador doğal olarak Starbucks menüsünden hâllice kombinasyonlu siparişler verebileceğiniz bir yer değil, süt eklenen kahveler mevcut fakat az. Kahvenin ve çayın rafine hâli öne çıkıyor.&nbsp;Sıcaklar kadar soğuklar da leziz. Bu kadar çeşit cold brew (soğuk demleme) sunan Türkiye’de sanıyorum ki başka bir mekân yok. SL 28 kodlu cold brew'ları asiditesi düşük kahveleri tercih ettiğim için bana önerildi. Kakao notaları ön planda, akıcı ve yumuşak bir cold brew.&nbsp;Cold brew'ların tatlı tasarımlı etiketlerinin arasında benzer tarzda fakat kendini ayıran bir kombucha gözüme çarpıyor — üstünde Cascara yazılı. Biraz sohbet ve cep telefonunda hızlı bir aramadan sonra cascara kelimesinin İspanyolca "kabuk" anlamına geldiğini ve bu bağlamda kahve meyvesinin kurutulmasından sonra demlenmesiyle elden edilen çaya dendiğini öğreniyorum. Kahve çekirdeğinin etrafını sarmalayan bu meyve kısmı kombuchada kullanıldığı için adı Cascara. Vişne aromaları yoğun, asit hissi az olmasına rağmen ferah bir tada sahip, içinde de meğer biraz kafein bulunuyor. Yanda bir kavanozda kahve meyvesi kabuklarının kurutulmuş hâlleri bekliyor. Koku kiraz gibi, biraz da tütünümsü — yeni açılmış bir antikacıda dolaşmak gibi. SL 28 cold brew tatlılara, cascara kombucha da fesleğenli, peynirli bir sandviçe güzel gider kanımca. Lakin Probador’da atıştırmalık menüde yok.&nbsp;Burası az kişinin bildiği, daha da az kişinin gittiği bir yer. Bu satırları yazarken aklımdan bir hinlik yapıp ismini saklamak geçmedi değil. Nitekim bunu rica eden apéro okurları da oldu. İnsanın sevdiği bir mekânı gönlüne yakın yerde sır gibi saklaması bir süre güzel olsa da uzun vadede mantıklı seçenek değil. İyi yerlerin ortaya çıkarılması, tavsiye edilmesi bu yerlere yönelik talebi artırıyor. Bu talep de ya bu yerlerin marka olarak büyümesini ve çoğalmasını ya da benzer kalitede yerlerin rekabet olarak çoğalmasına ön ayak oluyor. Ucuz kopyalar tabii ki bu çarkın bir parçası fakat kısa soluklu ömürlere sahip olmaları konsept çalıp kaliteyi imitasyona taşıyamayanları denklemde etkisiz elemana çeviriyor.&nbsp;Probador Colectiva iki sebeple bu sürecin biraz dışında. Birincisi kahveci kültürü doruk noktasında. Artık kopyalanacak bir tarafı kalmadı denebilir — Probador’un tadım ve kaynak odaklı kahvecilik konsepti yenilikçiliğiyle değil icrasında kalitesiyle öne çıkıyor. Bu da bizi ikinci sebebe getiriyor: ustalık. Probador belli ki damak tadı kuvvetli, bu işi ayakbastı parası veya hikâyeye dayanan bir gastronomik işgaliye için değil, hakiki lezzet ve kalite arayışı için uğraşan ehil bireyler tarafından yürütülüyor.&nbsp;Tophane’nin bir yokuşunda çaktırmadan duran Probador Colectiva’yı parmakla işaret ederken niyetim, sükûnet dolu büyüsünü bozmak değil. Bozacağımı da sanmıyorum — ortamın sosyal kapitalinden değil, kahvenin ustalıkla işlenmesinden zevk alan insanların teşrif edeceği mekânın sükûneti azalsa da büyüsüne tanışıklıklar ekleyecek.

apéro

• Çay mı kahve mi? :&nbsp;Üretim yapan çoğu insanın kafein ile derin bir ilişkisi var. Göksenin de onlardan biri. Güne kahveyle başlayıp çayla devam edip tekrar kahve ile sonlandıranlardan. Benim memleketimden ve çaydan konuştuk. Sonra konu kahve çekirdeklerine geldi.Kendisi ayılmak için Afrika çekirdeğini günün devamında ise Latin Amerika çekirdeklerini tercih ediyormuş. Latin Amerika deyince evin içinde Latin ezgilerini dinlerken hayal ettim onu ve çeviri yaparken ne dinliyorsun diye sordum? Bize bir playlist hazırladı. Merak edenleri <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/40KX9VxjCAXkOS5miD9Ai0?si=20d5bd3644ee4e72" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya&nbsp;</a>alalım.

Üretim Kaydı 

• Bir bilene sordum:&nbsp;Konu kahve olunca konuk tabii ki <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/bardagimda-ne-var" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bardağımda Ne Var?&nbsp;</a>oldu. Kendisi makinede kahve demleye dair verdiği tüyo ile hayatımı kurtarmıştı. Göksenin ile konuşurken çekirdeklerin zihindeki etkileri acaba farklı mı? diye bir soru belirdi kafamda. Bu konudaki merakımı Caner'e ilettim sağ olsun yanıtsız bırakmadı beni. Ben Caner'in bardağında acaba bu hafta ne var diyerek bülteni ilgiyle okuyorum. Kahve alemine dair merak besleyenler göz atsın derim. 🧠Kahve Gerçekten Bir “Zihin Açıcı” mı? &nbsp; &nbsp; &nbsp; Yazar: Bardağımda Ne Var?Evet, kafein içeren birçok içecek gibi kahve zihin açıcı, uyandırıcı ve enerji verici bir içecek. Kafeini gün içerisinde çay, çikolata, kola gibi formlarda tüketiyor olsak da, halen en popüler tüketim şekli kahve içmek. Kahve içtiğimizde, vücudumuzda bulunan Adenozin reseptörleri kafein tarafından bloke ediliyor ve normalde işi bizi rahatlatmak, gevşetmek olan bu reseptörler işlerini yapamıyor. Noradrenalin ve dopamin salgıları da tetikleniyor ve uyanık, dikkatli, canlı hissediyoruz.&nbsp;Peki içtiğimiz kahvenin hangi ülkede yetiştiği kafein içeriği açısından bir fark yaratıyor mu? Muhtemelen evet ama bunun net bir cevabı yok. Robusta tipi çekirdeğin Arabica’ya göre yaklaşık %50 daha fazla kafeine sahip olduğunu biliyoruz. Bunun yanında, tükettiğiniz kafein miktarını çekirdek tipiyle birlikte demleme yönteminiz, suyunuzun kalitesi, sıcaklığı, demleme süresi gibi etkenler de belirliyor. Siz en iyisi kafeinin “zihin açıcı” etkilerine çok takılmayın, sadece sevdiğiniz kahveyi için. ☺ <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/hederaluna/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-29T19:37:52.379Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="İllüstrasyon:Pınar Öcel" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> İllüstrasyon: <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/hederaluna/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pınar Öcel&nbsp;</a>

kafein ile ilgili hikayeler