“Bir keresinde çocukken annemi, bir tavuk leşini akşam yemeğinde pişirmek üzere hazırlarken izlemiştim. O zamanlar kimse eti sizin için temizlemezdi, sadece dükkândan kafasız, tüylü bir yaratık alabilirdiniz. Annem bu dişi tavuğu kestiğinde, içinde yumurtaların filizlendiğini gördüm. Yumurtayı, yumurtlanmaya hazır olduğu anda görmeye alışığız ama aslında pek çok hazırlık aşamasından geçer. En başta ufacıktır, sonra sarısı, ince, şeffaf bir zarla kaplı olarak belirir. İçinde ufacık bir embriyonun gelişmeye başladığını fark edersiniz. Sonra, kabuk yavaş yavaş sertleşir ve ışık geçirmez hâle gelir. Bu oluşum halindeki yumurtalar da yan yana durmuş, kendi Yaratılış hikâyelerini anlatıyordu.”Olga Tokarzcuk, The Paris Review Podcast röportajından.Bölümün tamamını <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/49lyyvGkOLCEsgxk5rnhCC?si=7196627be3874f05" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dinlemek için</a>.

Tutto

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Weizmann Bilim Enstitüsü'nden bilim insanları; rahim, yumurta ve sperm kullanmadan erken dönem <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/science/2023/sep/06/complete-models-of-human-embryos-created-from-stem-cells-in-lab?utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">insan embriyosu modeli</a> geliştirdi. Kök hücre kullanılarak geliştirilen ve 14 günlük gerçek bir embriyoya benzeyen modelin, hamilelik testinden pozitif sonuç aldığı aktarıldı.&nbsp;

Quando

ABD geçen yıl kuş gribinin ticari sürüleri yok etmesi ve fiyatların hızla yükselmesinin ardından artan yumurta üretimi rakamlarıyla yeniden yapılanma sinyali veriyor. ABD Tarım Bakanlığı (USDA)'na göre Mayıs ayında geçen yıla kıyasla %4 artışla toplam 9.37 milyar yumurta üretildi. Yumurta üretim seviyeleri bu yılın başlarında %6'ya kadar düşerken Nisan ayında iyileşme belirtileri göstermeye başladı. Genellikle kuşlar için ölümcül bulaşıcı bir hastalık olan yüksek oranda patojenik kuş gribi (HPAI) geçen yıl ABD'de 325 ticari kümes hayvanı sürüsünü etkiledi. Mart ayından bu yana yalnızca yedi vaka bildirilirken son 30 gün içinde herhangi bir vaka bildirilmediği kaydedildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden? USDA verilerine göre genellikle göçmen kuşlar tarafından yayılan HPAI geçen yıl 58 milyondan fazla ticari ve yabani kuşu etkiledi. Bu ülkenin rekor düzeydeki en kötü salgını anlamına geliyor. Vakalar yayıldıkça azalan arzla beraber yumurta fiyatları yükseldi. ABD yumurta stokları Aralık ayında 2022'nin başlangıcına göre %29 azaldı. Geçen yıl 43 milyondan fazla yumurtlayan tavuk, hastalık veya nüfus azaltma çabaları nedeniyle öldü. Bayramlarda artan yumurta talebiyle toptan yumurta fiyatları %267 arttı. O zamandan beri tavuk sürüleri yeniden düzenleniyor; çiftçiler HPAI önleyici biyogüvenlik önlemlerini benimsedikçe hastalık azaldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: ABD fiyatları pandemi öncesi seviyelere dönerken Nisan ayında insan enfeksiyonlarının bildirildiği Şili ve Çin de dâhil olmak üzere dünyanın diğer bölgelerindeki kuş gribi vakaları artıyor. USDA geçen hafta yaptığı açıklamada potansiyel ek HPAI vakalarına hazırlanmak için 502 milyon dolar harcayacağını söyledi.</li></ul>

apéro

Kuş gribi azaldıkça yumurta üretimi iyileşiyor

ABD’de kuş gribi salgını

Bitki bazlı gıda üreticisi Alpha Foods, hayvansız yumurta proteini üreticisi The EVERY Company’yle çalışmak için ortak bir ürün geliştirme anlaşması imzaladı. Anlaşmada yer alan açıklamaya göre işbirliği hayvansal olmayan ürünlerin tadı ve dokusundaki gelişmeleri hızlandırmayı amaçlıyor. Bitki bazlı et satışları yavaşlarken şirketler satın almayı teşvik etmek üzere ürünlerinin içeriklerinde, tatlarında ve dokularında iyileştirmeler yapmak için çalışıyor. Bu ürün geliştirme ortaklığıyla Alpha Foods'un söz konusu 3 alanı da iyileştirmesine yardımcı olabileceği öngörülüyor.Neden önemli?&nbsp;Günümüzün bitki bazlı gıda üreticileri hem et hem de bitki bazlı ürünleri yiyen kesime hitap etmek isterken aynı zamanda veganları da yabancılaştırmak istemiyorlar. Bu nedenle yumurta akı jelleşme ve bağlama için önemli bir bileşen olsa da üreticiler başka alternatiflere bakıyor. EVERY EggWhite yumurta akı işlevi görecek bitki bazlı ürünler geliştirebilir. Yumurta akı gibi bağlanabilen, jelleşebilen ve köpürtülebilen protein hassas fermantasyon yoluyla üretilir. Hassas fermantasyon mayaların fermente edildiğinde yumurtalarda bulunan aynı proteini üretmek için genetik olarak değiştirildiği bir süreç. Vegan Derneği tarafından onaylanan EVERY EggWhite gerçek yumurta akı gibi tariflerde kullanılabilir.Arka planı:&nbsp;Bu ortaklık sayesinde Alpha Foods bazı ürünlerinde daha iyi doku ve daha temiz içerik sunabilir. Selüloz ve psyllium kabuğu da dâhil olmak üzere ürün içeriklerindeki bazı kimyasal bileşenlerin yerini alabilir. Hayvan içermeyen ve sürdürülebilirlik ideallerine sadık kalmak üzere gıda teknolojisindan faydalanan ve ürününü gerçek ete en yakın hâle getiren yeni nesil bitki bazlı gıdaların ilki olabilir. Hücrelerden et ve hayvansal yağ üreten şirketlerle ortaklık kuran alternatif et şirketleri mevcut fakat bu hassas fermantasyon bileşeni şirketiyle yapılan ilk ortaklık.

EVERY Company ve Alpha Foods hayvan içermeyen yumurtalarla bitki bazlı yiyecekler üretmek için ortak çalışıyor.

Hayvansal bileşen içermeyen yumurtalarla bitki bazlı yiyecekler

• <a fr-original-style="" href="https://www.businessinsider.com/world-first-mouse-embryo-grown-without-womb-sperm-egg-study-2022-8" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bilim insanları</a> tarihte ilk kez rahim, yumurta ve sperm kullanmadan rahim dışında, kök hücreden geliştirilen yapay fare embriyoları yetiştirdiklerini açıkladı. Bazı embriyoların rahim dışında 8,5 gün gelişmeye devam ettiğini ve bu sürede plasenta gelişimini tamamladıklarını aktaran araştırmacılar, çalışmalarının gelecekte sentetik organ üretimi için temel oluşturabileceğini ifade etti.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/3/1660166509727.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Insider

• ABD Başsavcı Yardımcısı Lisa Monaco, bir Rus oligarka ait yatta yapılan aramalarda bir adet Fabergé yumurtası bulunduğunu açıkladı. Monaco, yumurta üzerinde inceleme başlatıldığını, gerçek olması hâlinde dünyada kalan birkaç yumurtadan biri olduğu anlamına geldiği ve milyonlarca dolar değerinde olacağını söyledi.&nbsp;

Aposto Gündem

Ambiguous Standards Institute’ün temelleri Bilgi Üniversitesi’nde atıldığında ben de Bilgi’deydim ve işlerini gözlemleme şansım oldu. Jerusalem Design Week’e katılan enstitünün kurucuları Avşar Gürpınar ve Cansu Cürgen şu an çalışmalarına Loughborough University’de devam ediyor. Bana göre oldukça sıradışı işleri var ve bu işler aynı zamanda çok mantıklı metodik temellere dayanıyor. Bu enstitü, ölçümler, veri görselleştirmeleri, statik ve dinamik görüntüleme teknikleri ve tasarım araştırmaları yoluyla günlük yaşamdaki muğlak standartların izini sürüyor. Verileri topluyor, analiz ediyor ve çıkarımlar yapıyorlar. Çıktılarını standartlar ve kalite açısından ulusal veya uluslararası kurumlara benzer şekilde paylaşıyorlar.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 124, 16); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 124, 16); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Yaptığımız şeyi neden yaptığımızı anlamak her zaman kolay olmayabilir. Belirli zamanlarda, ikincil veya üçüncül düzeylerde muhakemeler olabilir. Diğer zamanlarda, hiç olmayabilir. Ancak enstitüler yaptıklarını son derece ciddiyetle yaparlar. Araştırma ve geliştirmenin yürütüleceği yol ve yöntemler, muğlak kavramlarla ilgili araştırmalar belirsiz ve karmaşık uygulamalar gerektirdiğinden, katı bilimsel benzerlerinden farklı olabilir.”</blockquote>Gündelik hayatın şifreli, akışkan ve parçalı yapısı, muğlak tanımlamalar, talimatlar ve standartlar gerektiriyor. Verili standartlar, ifade ettikleri kavramların boyutlarıyla ilgili kesinliği değil yakınlığı ifade ediyor. Bunların çoğu nicel değil nitel, bu nedenle yalnızca matematiksel yöntemler ve analiz yoluyla araştırmak zor.Peki enstitü nasıl işler yapıyor?#02. Ambiguous Standards of Food: EggsGıda endüstrisi gıdaları şekil, boyut, ağırlık, renk ve sertliğe göre sınıflandırmak ve değerlendirmek için çok sayıda ölçüt ve buna ölçütlere göre paketleme, taşıma ve tüketim kriterleri geliştirdi. Bu sandık, gıdaların tek tip olmayan karakterine karşı gıda endüstrisinin standardizasyon sistemlerini araştırıyor. Yumurtaların boyutlarından renklerine uzanan çeşitliliği inceliyor.Tavuk, ördek, kaz, beç tavuğu, devekuşu, keklik, sülün, güvercin, bıldırcın ve hindi yumurtalarını içeren sandıkta inceleme ve karşılaştırma için her yumurtanın altında kumpas, büyüteç ve mutfak terazisi bulunuyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1656673153047.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">#06. Ambiguous Standards of Experience: Duration<img src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1656673557303.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.ambiguous.institute/a-s-experience" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://www.ambiguous.institute/a-s-experience</a>Zaman ile ilgili nesneler ve hareketli LED ekrandan oluşan sandık, zamanın kültürel çağrışımlar yoluyla ifade edilebileceğini gösteriyor. LED ekranda "göz açıp kapayıncaya kadar" ve falda kullanılan "üç vakit" ifadeleri yer alıyor -ki bu saatler, günler, haftalar veya aylara tekabül eden bir ifade.

Günlük hayatımızda yer alan ve hepimizin aşina olduğu, kullanırken düşünmediğimiz ifade, kavram ve ölçüleri araştıran enstitü Jerusalem Design Week'te.

Ambiguous Standards Institute

• Rekabet Kurulu, rekabeti kısıtlayıcı eylemlerde bulunmak gerekçesiyle yumurta üreticisi 25 birlik ve 17 şirkete soruşturma <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/rekabet-kurulundan-yumurta-ureticilerine-sorusturma-haber-1567496" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başlattı</a>.&nbsp;

<img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1648832569403.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.64" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">• <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/20lik" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">20’lik’in</a> yumurta ve peyniri karşılaştırdığı <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/bu-mu-su-mu-bulteni#62451976677e250006bc6dad" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni sayısının</a> kapak görseli, beyaz fon üzerindeki renkleri ve kontrastıyla dikkatimizi çekti.

Editörün Seçkisi

<a fr-original-style="" href="https://kafessizturkiye.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kafessiz Türkiye</a>Yumurta birçok yemekte kullanılan bir gıda; kahvaltı tabaklarında olduğu gibi, başta tatlılar olmak üzere birçok tarife dâhil ediliyor. Yumurta üreticileri, ürünlerinin "doğal," hayvanlarının da "mutlu" olduğu reklamlar yayımlayarak pembe bir tablo çiziyor — günümüzde hayvancılığın endüstriyelleşmesiyle birlikte bu durumun hiç de resmedildiği gibi olmadığını söyleyebiliriz.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki bu yumurtalar nasıl üretiliyor?</h2>Hayvanların dayanılmaz eziyetler çektiği bir süreç sonucunda.İstatistik:&nbsp;Türkiye İstatistik Kurumu'nun yumurtacılık hakkında yayımladığı en son rapora (2019) göre Türkiye’de 120 milyon 725 bin 299 tane yumurtacı tavuk var. Bu hayvanların neredeyse 100 milyon tanesi endüstriyel koşullarda yetiştiriliyor.Durum: Dünyada ve Türkiye’de endüstriyel yumurta üretimi için kafes sistemi kullanılıyor. Her kafeste ortalama 5 tavuk bulunuyor. Hayvanlar, 9-15 aylık ömürleri boyunca bu kafeste tutuluyorlar. Burada çok az hareket alanı olması nedeniyle tavuklar daha az yem tüketiyor ve bu durum, görece düşük maliyetten yumurtaların daha ucuza üretilmesini sağlıyor: Kafes sistemi yumurtaları, kafessiz (cage-free) sistem yumurtalarına kıyasla 25-40 kuruş daha ucuz.&nbsp;Sorun: Kafes sistemindeki hayvanlar hareket etmek, dinlenmek, temizlenmek ve yumurtlamakta büyük zorluklar yaşıyor çünkü tavuk başına düşen yaşam alanı, yaklaşık bir dosya kâğıdı kadar. Bu, en doğal davranışları olan kanat çırpma, gezinme, silkelenme, zıplama, gerinme ve kuyruk sallama gibi hareketleri yapamamalarına neden oluyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/6/2/1626173631604.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/yaseminguneyerten/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yasemin Güney Erten</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Uyurken tüneyecekleri alanların yokluğu da hayatları boyunca doğalarına uygun bir şekilde dinlememelerine sebebiyet veriyor; hayvan refahı çalışmaları, tüneyememenin tavuklar için neredeyse açlık kadar büyük bir rahatsızlık verdiğini gösteriyor.Tavuklar, hayatları boyunca tel kafeslere kapatıldıkları için toprağa da ayak basamıyorlar. Bu, kum banyosu yapamamalarıyla sonuçlanıyor ve hayvanlar rahatça temizlenemeyip içgüdülerini tatmin edebilmek için de kafesin demirlerine sürtünüyorlar.Hayvanlar için oldukça stresli bir eylem olan yumurtlama, endüstriyel tavuklarda yılda 250-300 kereye kadar çıkıyor. Normal şartlarda kendilerini hem güvende hem de rahat hissedecekleri, yumuşak ve gizli bir alan istiyorlar — buna imkân verecek bir alan, kafeslerde bulunmuyor. Bu, tavukların en azından kafesin köşelerinde yumurtlayabilmek için birbirleriyle kavga etmesiyle sonuçlanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/6/2/1626173959235.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/yaseminguneyerten/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yasemin Güney Erten</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Her ne kadar dünyadaki pek çok restoran zinciri kafes yumurtası kullanmayı sona erdirmiş olsa da Türkiye’de henüz arzu edilen noktaya gelindiğini söylemek zor — lüks olanlar da dâhil olmak üzere, restoranlarda hâlâ kafes yumurtası kullanılmaya devam ediliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çözüme doğru</h2>Günümüzde pek çok restoran zinciri, dünyada ve Türkiye’de kafes sistemini belli bir zaman aralığı içerisinde — genellikle 2025 yılına kadar — terk edeceğini ve kullandıkları yumurtaların %100’ünü kafessiz sistemlerden tedarik edeceklerini taahhüt etmiş bulunuyor. Tüketicilerin beklenti ve talepleri de kafes sisteminin sona ermesi yönünde.Bilinçli bir tüketici, müşterisi oldukları restoranlara meseleyi gündeme getirerek kafes yumurtası kullandıkları için şikâyette bulunabilir. Gıda sektöründe çalışanlar, firmaların kafessiz sistem taahhüdü vermesini sağlayarak binlerce hayvanın eziyet çekmesini engelleyebilir ve kurumsal bir değişime önayak olabilirler.Editörün notu:&nbsp;Kafessiz Türkiye tavukların eziyetsiz bir yaşam geçirmesi için çalışan bir sivil toplum kuruluşu.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://kafessizturkiye.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Buradan</a>&nbsp;çalışmalarına destek olabilir, gelişmelerini takip edebilirsiniz.&nbsp;

yumurta ile ilgili hikayeler