Serkan Köybaşı

Siyasal arenada her partinin farklı görüşleri ve politikası olsa ve hatta bu partiler neredeyse her konuda kavga etse de hepsinin üzerinde uzlaştığı bir konu var: Ekonomik büyüme. Peki ne pahasına?

İktidardakilerin anayasadaki sınırlara ve anayasa mahkemesi kararlarına uyduğu devletlere "anayasal devlet" diyoruz. Buralarda herkes anayasada yazan sınırlarına uymaya gayret ediyor. Çünkü biliyorlar ki bir kez anayasal sınırlara uyulmamaya başlanırsa yolun sonu çok büyük acılara ve yıkımlara çıkabiliyor. Bu noktada, akla Turgut Özal’ın “Anayasa’yı bir kez delmekle bir şey olmaz” lafı geliyor. Hayır, bir şey olur; hem de çok önemli bir şey olur.

Modern devlet ve hukuk düzenleri, tarihin belli bir aşamasında ortaya çıktı. Daha önceki düzende alt tabaka bir sınıf olan tüccarlar, giderek zenginleşerek monarkın hegemonyasını önce siyasal olarak dengeledi; sonrasındaysa kuvvetler ayrılığı aracılığıyla hukuksal bir denetleme sistemi kurdu. Peki sınırsız bir tekno-kapitalizmle baş başa kaldığımız bu dönemde bu denge nereye doğru gidiyor?

Bazı ayrımcılık biçimleri normalleştirildi, bazıları da normalleştirilmeye çalışılıyor. Ancak bu, bir kenara çekilip kaderimize razı olacağımız anlamına gelmemeli. Çünkü şimdiye kadar tarihi insanları birbirlerinden ayırıp haksızlık edenler değil, hak ve eşitlik için ayaklananlar yazdı, bundan sonra da öyle olacak.

Japonya’da 1999’da açılan, Onomichi ile İmabari arasındaki toplam yedi ada üzerinde uzanan 70 km’lik Shimanami Kaido Bisiklet Yolu, özellikle sportif biriyseniz ve seyahatinize biraz hareket katmak istiyorsanız iyi bir seçenek.

Adaletin olduğu bir toplumda insanlar da daha adil davranma eğilimine girer. Çünkü yöneticiler ve birlikte yaşadığımız diğer insanlar, içgüdülerimize uygun şekilde hareket edebileceğimiz, yani daha adil olabileceğimiz bir ortam yaratmış olur. Türkiye’deyse bugün tersi bir durum yaşanıyor. Böyle bir ortamda huzurun ve barışın gelmesi mümkün mü?

Eve Darian-Smith, iklim değişikliğine ve yükselen antidemokratik iktidarlara karşı umut ışığı olarak Küresel Güney’den bir direniş hareketinin yükseldiğini belirtiyor. Bu hareket kapitalist mantığı ve insan-doğa ayrımını reddediyor; insan ve insan olmayanların biyolojik yaşamdaki çoğulculuğuna dayanan bir geleceği hedefliyor.

Nasıl oldu da insan hakları bilincinin toplumsal tabana yayıldığı, herkesin bilgiye erişiminin sağlandığı, göreceli de olsa yaşam kalitesinin küresel olarak yükseldiği bir dönemde otoriter yönetimler geri geldi? Nasıl oluyor da hakları, özgürlükleri ve modern demokrasiyi geriye götürmeyi vadeden kişiler halkta bir karşılık buluyor? Üç kitap üzerinden bu sorulara cevap arayan yazı dizisi, ikinci bölümde Anne Applebaum’un "Autocracy, Inc." adlı kitabıyla devam ediyor.

Nasıl oldu da insan hakları bilincinin toplumsal tabana yayıldığı, herkesin bilgiye erişiminin sağlandığı, göreceli de olsa yaşam kalitesinin küresel olarak yükseldiği bir dönemde otoriter yönetimler geri geldi? Nasıl oluyor da hakları, özgürlükleri ve modern demokrasiyi geriye götürmeyi vadeden kişiler halkta bir karşılık buluyor? Üç kitap üzerinden bu sorulara cevap arayan bu yazı dizisi, Stefen Zweig'ın "Vicdan Zorbalığa Karşı ya da Castellio Calvin'e" adlı kitabıyla başlıyor.

Yaz geldi ve orman yangınları da başladı. Özellikle İzmir ve çevresini etkileyen yangınlarda hem insanlar hem de hayvanlar yaşamını yitirdi, ekosistemler zarar gördü. Ve her yangın sezonunda olduğu gibi hemen “Yangını kim çıkardı?” sorusu gündeme geldi. Peki orman yangınlarından ve yangınların söndürülememesinden kim sorumlu?