Çevre hukuku konusunda uzmanlaşmış <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/CRVzaH0_Vbsm?c=Ta0Y32VZl33I2bTirgVUA&sub=62bd70c62d63af0006ca2de1&s=email" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">David Estrin</a>, “20 yıldır yapılan konuşmaların ardından politikacılardan sera gazı üzerine kurulan retorikler duymaya devam edeceğiz”&nbsp;diyor. Yani hükümetlerin ve karar alıcıların iklim krizi hakkında konuşmalarını sağladık. Evet, bu bir kazanım ama söz eyleme taşınıyor mu?Mesela Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nda sunduğu hedefin yetersiz olması durumuyla ilgili sorumlu tuttuğun kişi ve kurumlar var ve sorumluları harekete geçirmek mi istiyorsunuz? O zaman climate litigation adı verilen hukuki işlemler üzerine okumak tam sizlik olabilir. Belki de zaten davalardan birini siz açmışsınızdır ama detayına inesiniz de vardır şimdi, kim bilir?<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim davaları 101: Nedir, kim tarafından kime açılır?</h3>İklim davaları;&nbsp;hükümetleri, kurumları ve şirketleri iklim değişikliğiyle ilgili olarak hedefleyen davalar olarak özetlenebiliyor. Davalar, yasal olarak temsil edilen kişiler veya gruplar tarafından açılabiliyor; davacılar, iklim krizi nedeniyle yaşadıkları zararlardan dolayı tazminat talep edebiliyor veya iklim kriziyle mücadele etmek için hükümetleri veya şirketleri sorumlu tutabiliyorlar.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu sayede: Eylemler bütününün amacı, iklim kriziyle ilgili sorumlulukların belirlenmesi; hava kirliliği, enerji kaynakları, arazi kullanımı ve diğer faktörlerin iklim üzerindeki etkilerinin azaltılması veya tersine çevrilmesi konularında harekete geçilmesi çağrısında bulunmak.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/4/1683833603675.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Erhan Demirtaş<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İlk iklim davası: 2006'dan bugüne mücadelede hukuki ayaklar</h3>Yıl 2006. ABD'deyiz. Massachusetts ve diğer eyaletler, sera gazı emisyonlarının düzenlenmesi ve kontrol edilmesi için gerekli kuralların belirlenmesi konusunda Çevre Koruma Ajansı'ndan (EPA) harekete geçmesini istiyor. Böylece Massachusetts v. EPA, ABD'de açılan ilk iklim davası olarak kayıtlara geçiyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim krizi ve yasal zorunluluklar:&nbsp;Dava, 2 Nisan 2007'de ABD Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlanıyor ve EPA'nın sera gazı emisyonlarını düzenlemesi gerektiği sonucuna varılıyor. Bu karar da ABD hükümetinin iklim krizi konusunda aldığı ilk yasal zorunluluk olarak kabul ediliyor.</li></ul>Massachusetts v. EPA davasının sonucu, dünya genelinde hükümetlerin ve şirketlerin sera gazı emisyonlarını azaltmak ve iklim kriziyle mücadele etmek için daha fazla eylem planı oluşturmalarına neden oluyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/4/4/1683833695586.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h3>11 Ocak 2019 eylemi, “Halkı cezalandırma, EPA’yı fonla!” Fotoğraf: Joseph Prezioso/AFP, Kaynak: Getty Images<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">33 ülkeye karşı 6 genç iklim aktivisti</h3>Kamuoyunda yer edinen iklim davaları arasında 33 ülkeye dava açan&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/FOColylnR2pI?c=Ta0Y32VZl33I2bTirgVUA&sub=62bd70c62d63af0006ca2de1&s=email" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">6 iklim aktivistinin mücadelesi</a> de bulunuyor. Catarina (22), Cláudia (22), Martim (20), Mariana (11), Sofia (18) ve André (15), fosil yakıtların yeraltında kalması için acil önlemler alınmazsa gelecek nesillerin ölümcül hava koşullarından etkileneceğini biliyorlar. Hükümetlerin yeterli önlemi almadıklarını düşündükleri için küresel iklim adaleti mücadelesini bir adım öteye taşımaya karar veriyorlar.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 0, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bu yaz Portekiz'de geçtiğimiz yıla kıyasla daha endişe verici ve boğucu sıcaklık dalgaları yaşıyoruz. Bu nedenle mahkemenin davamıza 17 hakim atayarak ne kadar değer verdiğini görmek umut verici.Şimdi umuyoruz ki bu hakimler davamızı mümkün olan en kısa sürede dinleyecekler ve Avrupa hükümetlerinin bizi korumak için gerekli acil önlemleri almalarını sağlayacaklar.</blockquote>— Sofia Oliveira<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Özetle: İklim davaları, iklim krizi üzerine konuşmalar ve çalışmalar arttıkça vaatlerin eyleme dönme oranını takip etmek adına bir aktivizm şekline dönüyor. Böylelikle son yıllarda, dünya genelinde birçok iklim davası görülüyor ve sayıları da giderek artıyor. İklim krizi ve çevre hukuku konularında uzman sivil toplum kuruluşları ve hukuk firmaları, bu davaları yakından takip ederek kamuoyunu bilgilendiriyorlar.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/4/1683833830889.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.59" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">3 Aralık 2019, Portekiz’de Greta Thunberg’in karşılanışı Fotoğraf: Horacio Villalobos<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Hukuki mücadeleler, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması veya tersine çevrilmesi için hükümetleri, kurumları ve şirketleri sorumlu tutarak eylem çağrısı yaptıkları için "İklimi değil, sistemi değiştir," motivasyonlu eylemlerde önemli bir rol oynuyor. Zira sorumlu tutulunca geriye iklim değişikliğine karşı daha etkili bir mücadele için gereken önlemleri almak kalıyor.İklim değişikliğinin olumsuz etkilerine maruz kalan insanların haklarını korumaya yardımcı olan bu sistem, elimizdeki hukuki mekanizmaları kullanarak değişimin sürekliliğini de garantiye almış oluyor.

Angst

İklim kriziyle mücadele etmede hükümetleri veya şirketleri sorumlu tutabilmek mümkün.

Krizde hukuki mücadele: İklim davaları

İklim krizi dünyanın önündeki en büyük risklerden biri. Sanayi devriminden bu yana gezegenin sıcaklığının artmasına sebep olan ve her geçen gün etkilerini artıran küresel ısınma, dünya çapında büyük kayıplara yol açıyor ve gelecekte yaşanabilecek olası doğal felaketlerin kapısını aralıyor.&nbsp;Dünya Ekonomi Forumu, 1998 - 2017 arasında artan sıcaklıklar nedeniyle 166 bin insanın hayatını kaybettiğini söylüyor. Dünya Sağlık Örgütü ise 2030 - 2050 yılları arasında iklim krizi nedeniyle yılda 250 bin insanın hayatını kaybedebileceğini ifade ediyor.&nbsp;Krizin ekonomik etkileri konusunda da birtakım çarpıcı tahminler mevcut. Geçtiğimiz günlerde “Aquanomics” başlıklı bir rapor yayımlayan GHD Group, iklim krizi nedeniyle oluşan sel felaketlerinin, dünya ekonomisine 2050 yılına kadar 5,6 trilyon zarar verebileceğini tahmin ediyor. Sigorta sektörünün devlerinden olan Swiss Re ise iklim krizi kaynaklı felaketlerin 2050 yılına kadar ekonomiye toplam 23 trilyon dolarlık&nbsp;zarar verebileceğini düşünüyor.&nbsp;Devletler elbette ki böyle bir zararı göze almak istemiyor ve bu konudaki faaliyetlerini olabildiğince genişletmeye çalışıyor. 1997’de imzalanan Kyoto Protokolü, 2015 yılında imzalanan Paris İklim Anlaşması, Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Çin ile ABD arasında imzalanan COP26 bunlara birer örnek olarak gösterilebilir.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir çözüm yolu: Karbon Ofsetleme</h2>Bu konuda uygulanan makro tedbirlerin yanı sıra, şirketler ve bireyler bazında uygulanan birtakım mikro çözümler de mevcut. Örneğin, yüksek karbon emisyonuna sahip üretimleri olan şirketler ya da küresel ısınma konusunda bir payı olduğuna inanan bireyler, karbon salımlarını dengelemek adına karbon ofsetleme yapabiliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Karbon ofsetleme bir nevi, harcadığınız karbonun ücretini ödeme yöntemidir. Bu yöntemle firmanın veya bireyin gerçekleştirdiği karbon emisyonu, belirli şirketlerce hesaplanıyor ve ölçülen karbondioksit miktarınca kendilerine bir ücret çıkarılıyor. Ödenen bu ücretlerle ise genellikle gelişmekte olan ülkelerde yer alan yenilenebilir enerji projeleri gibi çevre dostu tesislere yatırım yapılarak, firmanın veya bireyin doğaya verdiği zarar dengelenmeye çalışıyor. Böylece yüksek karbon emisyonuna sahip firmalar ve karbon ayak izi yüksek olan bireyler, gezegene karşı “sorumluluklarını yerine getirdiklerini” hissedebiliyorlar.&nbsp;</li></ul>Karbon ofsetleme yaparak kendilerini “karbon nötr” olarak adlandırmak isteyen firma veya bireyler, belirli şirketler aracılığıyla salımına sebep oldukları 1 ton karbondioksit başına 3-6 dolar arasında bir fiyat ödeyerek bunu gerçekleştirebiliyorlar. The Guardian tarafından yapılan bir hesaplamaya göre Birleşik Krallık’ta yaşayan ortalama bir aile, 45 sterlin ödeyerek yıllık elektrik ve doğal gaz kullanımından kaynaklanan karbon salımını nötralize edebiliyor.&nbsp;Karbon ofset piyasasının günümüzde 40 - 120 milyar dolar arasında bir değere sahip olduğu tahmin ediliyor. Piyasa, yeni şirketlerin “net-sıfır emisyon” hedeflerini açıklamalarıyla birlikte de büyümesini sürdürüyor. Yayımlanan raporlara göre 2020 itibarıyla, 1100’den fazla firma, 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşma hedefi ilan etmiş durumda ve bu firmalar bunun için karbon ofsetleme yöntemini kullanıyor.Bütün bunlara rağmen karbon ofsetleme konusunda beklentilere ulaşılabilmiş değil. İstatistiklere göre küresel karbon emisyonunun yalnızca %0,8- %1’lik kısmı ofset ediliyor. Emisyonların her geçen gün arttığını ve ofset projelerinin etkinliğe ulaşabilmek adına zamana ihtiyaç duyduğunu düşünürsek, karbon ofsetlemenin etkili olmak adına önünde çok yol var gibi görünüyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eleştiriler</h2>Karbon ofset piyasası ile ilgili pek çok olumlu yorum bulunsa da birtakım eleştiriler de elbette ki mevcut. Bazı kişi ve kuruluşlar bu işlemin etik bir yanının olmadığını ve bunun bir çeşit “günah çıkarmaya” benzediğini düşünüyor. Bazı insanlar ise bunun tamamen bir “kandırmaca” olduğunu iddia ediyor.Konu hakkında bir yazı yayımlayan Greenpeace, “Ağaç dikmek, azalan karbon emisyonlarının yerini alamaz” ifadelerini kullanıyor. Greenpeace müşterilerine karbon ofsetleme adına ağaç dikme seçeneği sunan Heathrow Havalimanı ve Easyjet firmalarını örnek vererek, yeni dikilen bir ağacın vaat edilen karbon azaltma kapasitesine ulaşması için 20 yılın geçmesi gerektiğini ve bu süre içinde bu ağacın zarar görerek, projenin tamamen boşa gidebileceğini belirtiyor. Greenpeace yazıda “Karbon ofset planları aslında PR planlarıdır” diyor.Bir çevre aktivisti olan George Monbiot ise, karbon ofsetleme işlemini “günah çıkarmak” için kiliseye bağış yapma sürecine benzetiyor. Monbiot konuyla ilgili; “Suçlu vicdanımız yatıştı, SUV'larımızı doldurmaya ve uçaklarla çevreye verdiğimiz zarar hakkında en ufak bir endişe duymadan dünyayı dolaşmaya devam ediyoruz” ifadelerini kullanıyor.Konuya ilişkin ilginç bir eleştiri de mizah amaçlı kurulan “CheatNeutral” isimli internet sitesinden geliyor. Ana fikrini “Sevgilinizi aldatmanız durumunda, siteye belirli bir ücret ödeyerek sevgilisini aldatmayacak bir insanı fonlayabilir ve böylece vicdanınızı rahat tutabilirsiniz” olarak açıklayan sitede ayrıca, "CheatNeutral, başka birine sadık kalması ve aldatmaması için fon sağlayarak aldatmanızı dengeler. Bu yaşadığınız acıyı ve mutsuzluğu nötralize ederek, sizi temiz bir vicdanla baş başa bırakır” ifadeleri yer alıyor.

Aposto Gündem

Pek çok firma "net-sıfır emisyon" hedefine ulaşmak adına karbon ofset yöntemini kullanıyor. Peki, karbon ofsetleme ne anlama geliyor?

Karbon ofsetleme: Geleceğe iyilik mi, günah çıkarma mı?

Ortalama yüksekliği deniz seviyesinden oldukça yukarıda olan bir ülkede yaşıyoruz. Yoksa iklim krizi nedeniyle deniz seviyesindeki yükselmeden dolayı gözümüze uyku girmezdi. Düşünsenize; ortalama yüksekliği 2 metre olan bir Pasifik adasında yaşıyorsunuz, sık olmasa da arada gelen tayfunlar sizi varınızı yoğunuzu alıp götürmekle tehdit ediyor, fırtınasız bir zamanda bile deniz seviyesi bir karış yükseliyor. Herhalde, geri kalan her şeyi bırakıp iklim krizi sorununa ve deniz seviyesindeki yükselmeye odaklanırdık.Ne yazık ki yeryüzünde bu korku ile yaşayan milyonlarca insan var. Deniz seviyesindeki bir yükselme bizi aşırı etkilemese de bir karışlık bir artış bu insanlar açısından yaşam alanlarını kaybetmeye karşılık gelebiliyor.Bilim insanları Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) çatısı altında toplanarak iklim krizine dair çeşitli konuları içeren raporlar yayımlıyorlar. Bu raporlar, internet üzerinde duyabileceğiniz çok sayıda garip ya da uydurma bilginin karşısında bilimin kararlı duruşunu yansıtıyorlar.&nbsp;İklim krizi konusunda doğruları öğrenmek istiyorsanız, temel bilgi kaynağınız IPCC olmalı.IPCC’nin en son yayımladığı iklim değişikliği raporu,&nbsp;bu yüzyılın sonuna dek deniz seviyesinde beklenen artışın bir metre civarında olacağını ortaya koydu. Pasifik’teki ada ülkelerinde yaşayan insanlar için bir karış artış bile felaket anlamına geliyorsa bir metrenin nasıl bir sonuç doğuracağını düşünmek bile istemeyiz. Ülkemizde deniz seviyesinin bir karış yükselmesi uykumuzu fazla kaçırmayabilir ama bir metre artış hepimizi rahatsız edecek bir durum yaratır. En basit şekilde anlatmak gerekirse, Kadıköy Metrosu’nun sol taraftaki çıkışı deniz seviyesinden yaklaşık üç karış yukarıdadır. Deniz seviyesi bir karış yükselecek olsa kötü lodos fırtınaları sırasında bu çıkışı kum torbalarıyla korumak gerekir. Ama deniz seviyesi bir metre yükselecek olursa tüm Kadıköy sahili sular altında kalacak demektir. Bu durumda da yapmamız gereken İstanbul’un ve deniz seviyesine yakında yer alan diğer şehirleri duvarlarla korumak olacaktır. Bunu yapmak için de metroyu su basmasını beklemesek iyi olur.Şehirleri yüksek duvarlarla denizden ve dalgalardan korumak oldukça büyük bir yatırım gerektirir. Bu nedenle de deniz seviyesinin gerçekten bir metre yükseleceğine emin olmamız iyi olur. Yani, bilim insanları bu bir metre konusunda ne kadar eminler?Geçen hafta bu alandaki en saygın bilimsel yayınlardan biri olan Nature Climate Change'de çıkan bir makale,&nbsp;deniz seviyesindeki artış beklentilerine eleştirel bir bakış getirdi. Bu bakış hiç de bizim umduğumuz yönde değil.Bilim insanları bilimsel bilgilere dayanarak deniz seviyesindeki artışı ortaya koyan modeller üretirler. Bu modeller için kullanılan bilgiler daima tutucudur. Bunu şu şekilde anlamalıyız: Modellerin içine koyduğumuz bilgiler ve veriler kesinlikle emin olduklarımızdır. Kesinlikle emin olmadığımız bilgiler ise büyük çoğunlukla durumu daha kötüye taşıyacak olgulardır. Mesela, Grönland ve Antarktika’nın buzlarla kaplı olduğunu biliyoruz. Bu buzun üzerine güneş ışığı düştüğünde ne kadarının eriyeceğini biliyoruz. Yeryüzünün ortalama sıcaklığı artacak olursa bu erimenin ne denli hızlanacağını biliyoruz. Okyanuslardaki su ısındıkça genleşecek ve ne kadar ısınacağını tahmin edebiliyoruz. Tüm bunları toplayarak, deniz seviyesinin yüzyılın sonunda bir metre kadar artacağını hesaplayabiliyoruz.Sözü edilen makalede Grönland’a giden bilim insanları buradaki erimenin hesaplanandan çok daha fazla olduğunu ölçmüşler. Vardıkları sonuç oldukça ürkütücü: Bugün kömür, petrol ve doğal gaz yakmayı bırakacak olsak bile Grönland erimeye devam edecek ve bu erime deniz seviyesinin kısa zamanda 30 santim artmasına neden olacak. Enerji ihtiyacımız nedeniyle fosil yakıtları yakıp atmosfere salmaya devam ettiğimiz sürece bu yüzyılın sonuna varmadan deniz seviyesinde sadece Grönland’ın erimesinden kaynaklanan artış bir metreyi bulacak.Kısacası, her şey bugün olduğu gibi devam edecek diye düşünme lüksüne sahip olduğumuz zamanlar artık sona eriyor. Bundan sonra şimdiye kadar sebep olduğumuz değişikliklerin sonucunu görmeye başlama zamanı. Artık kafamızı kuma gömüp bu fırtınanın da geçeceğini düşünmeyi bırakıp eyleme geçmemiz gerekiyor. Kadıköy metrosunu su basacak ama bu 2100 yılında değil belki de 2030 yılında olacak. O nedenle kendimizi ve altyapılarımızı korumak için çalışmaya başlamamız gerekiyor. Testi kırıldıktan sonra ağıtlar yakmak için çok geç olacak.

Dünyahali

Deniz seviyesinin yüzyılın sonunda bir metre kadar artacağını hesaplanıyor.

Deniz Seviyesi Beklenenden Hızlı Yükseliyor

“Sanatçılar olarak biz şimdiye kadar sorulmayan ya da sorulduğu halde hasıraltı edilen, cevapsız bırakılan, çözümsüz bırakılan soruları da yeniden gündeme getirmeliyiz. Yani ‘Hangi soruları sormalıyız?’ sorusu sanatçının soracağı ilk soru bu anlamda.”

İklim krizine yanıt vermenin alternatif yolları ve Dünya Hava Durumu Ağı

Change.org: Pelin ÖzkanDünyadan milyonlarca, ülkemizden binlerce genç, gezegenin sadece geleceğini değil bugününü de tehdit eden iklim kriziyle mücadele için iklim grevlerinde bir araya geliyor. Talepleri net: Karar vericilerin, politika yapıcıların ve şirketlerin iklim krizini bir “acil durum” olarak kabul etmeleri ve bu krizi durdurmak için hızlı ve anlamlı adımlar atmaları.İklim krizi, bugün “Z Kuşağı” olarak adlandırdığımız gençlerin iklim haklarını (temiz hava, suya ve gıdaya ulaşma, yaşam haklarını) tehdit ediyor. Gençler, iklim haklarını talep ediyor — iklim krizi ile mücadelenin de “iklim adaleti” kapsamında, “adil dönüşüm” çerçevesinde olmasını istiyorlar.&nbsp;25 Mart Cuma günü gerçekleşecek Küresel İklim Grevi’ni de yaşanabilir bir gelecek için tüm taleplerini “İklim Adaleti” çerçevesinde yineleyecekler.Change.org, gençlerin iklim krizi ile mücadele taleplerini daha büyük kitlelere ve karar vericilere ulaştırabilecekleri dijital araçlar sağlıyor — burada başlattıkları imza kampanyaları aracılığıyla iklim kriziyle mücadelede atılması gereken adımları karar vericilere ulaştırmak için kampanyalar yürütüyorlar.<img src="https://images.aposto.com/2022/2/1/1647893937193.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Mahmut Koyaş<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki gençler ne talep ediyor?</h2>✳️ <a fr-original-style="" href="http://change.org/iklimacildurumu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim Acil Durumu ilan edilsin</a>!Roots &amp; Shoots Türkiye, İklim İçin Türkiye, Youth for Climate Türkiye, İklim Öncüleri, Genç TEMA Gönüllüleri ve Nilüfer Kent Konseyi Gençlik Meclisi gençlerinin, ülkemizde ve büyükşehirlerde “İklim Acil Durumu” ilan edilmesi talebiyle başlattıkları kampanyaya şimdiye kadar 26 binden fazla imza verildi.✳️ <a fr-original-style="" href="http://change.org/KomurdenCikis" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye, karbonsuz bir gelecek için 2030'a kadar kömürden çıksın</a>!İklim İçin Türkiye gençleri, karbon emisyonlarının sorumlusu olan kömüre dayalı enerji politikalarının geride bırakılmasını talep ediyor.✳️ <a fr-original-style="" href="http://change.org/SicaklaMucadeleEt" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Büyükşehirlerde "Sıcak Hava Dalgalarıyla Mücadele" birimleri kurulsun</a>!İklim İçin Türkiye gençleri, iklim krizi kaynaklı sıcak hava dalgalarının bir aşırı hava olayı olarak tanınmasını ve İstanbul, Ankara, İzmir Büyükşehir Belediyelerinde “Sıcak Hava Dalgalarıyla Mücadele” birimleri kurulmasını, kentlerin “ısı adası” etkisini önleyecek şekilde yeniden düzenlenmesini istiyor.✳️ İstanbul’daki belediye binaları karbon nötr olsun!İklim Öncüleri ekibi, İstanbul’daki tüm belediye binalarının enerji verimliliği odağında, enerji ihtiyacını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayan yeşil binalar olmasını istiyor.&nbsp;✳️ Bursa "Temiz Hava Eylem Planı" acilen etkin bir şekilde yerine getirilsin!Nilüfer Kent Konseyi Gençlik Meclisi gençleri, “Temiz Hava Hakları”nı talep ediyor ve Bursa’da hava kirliliğinin önlenmesi için Temiz Hava Eylem Planı’nın uygulanmasını istiyor.

İklim Acil Durumu için talepleri ziyaret ediyoruz.

Z KUŞAĞI NE TALEP EDİYOR?

İklim krizi hayatımıza nispeten yeni girmiş, bilimsel bir konu. Bu konuda çalışan pek çok bilim insanı durumun ciddiyeti konusunda farkındalık yaratmak için veriler, grafikler, terimler, görseller, makaleler yayınlıyor. Burada karşımıza bilim okuryazarlığının önemi çıkıyor. Bilim okuryazarlığımız varsa bu girdilerden anlam çıkarabiliyoruz, peki ya yoksa? Bu bilgilerin herkes tarafından anlaşılabilmesi için iklim iletişimine ihtiyacımız var.&nbsp; <img src="https://images.aposto.com/2022/1/3/1644437518152.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.41" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> İklim iletişiminin doğru yapılmayışı, bilimsel olmakla birlikte tercüme ihtiyacı yaratan verilerle baş başa kalmamız ya da olumsuz gelişmelerin bireyleri umutsuzluğa sürükleyecek seviyede ön planda tutulması; totalde kaygı yaratmaktan öteye gidemeyebiliyor. 2017 senesinde Amerikan Psikoloji Derneği (APA) tarafından “çevresel kıyametin kronik korkusu” olarak tanımlanan eko-anksiyeteyi daha önce <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/CXMQuAlAfQo/?utm_source=ig_web_copy_link" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iklim sözlüğünde</a> ve Aposto!’da işlemiştik.&nbsp;Eko-anksiyetenin ne kadar yaygın olduğunun farkına varınca iklim değişikliğinin psikolojimize etkisini azaltmak ve eko-anksiyetimizi topluluk dayanışması ile yatıştırmak için iklim çemberlerine başladık. Bu olumsuz duyguları mümkün olduğunca azaltmak için, doğru iklim iletişimi sağlanmalı.

Hakikaten, neden? İklim krizi yaşamın merkezinde yer alıyor. İklim krizi ile mücadele ve sürdürülebilir bir dünya için bireylerin, hükümetlerin, özel sektörün, sivil toplumun, kısacası tüm paydaşların katılımı gerekli. Bunun için de, iklim krizinin herkes tarafından anlaşılmasına ihtiyacımız var. 

İklim İletişimi Neden Önemli?

Çevreci Geek

2021 yılında iklim politikalarında yaşanan değişimler, 2022'in habercisi oluyor.

2021'in özeti, 2022'nin habercisi

Quando

Elektrikli otomobil yangınları: Gerçek mi, abartı mı?

Çünkü daha bir beş yıl önce böyle değildi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dank etme noktasını geçtik</h2>Aslına bakarsanız, iklim krizi daha birkaç yıl öncesine kadar gündemimizin ortasında veya o günlük sohbetlere konu olmuş da değildi. Hatta iklim krizi dendiğinde, ‘yahu memlekette sorun mu kalmadı, ne diyorsun sen’ denirdi, hemen bir ‘tree-hugger’ muamelesi çekilirdi.Şunu da kabul etmek lazım, &nbsp;Türkiye’nin yoğun gündeminden kendine yer bulamaması sanki normaldi. &nbsp;Ayrıca iklim değişikliği daha çok, uzaklarda bir yerlerde eriyen buzullarla veya ağlayan kutup ayıları ile ilgiliydi. Bize yıllarca dediler ki, ‘iklim değişikliği çok uzun zamanlara yayılan bir sorun, torunlarımıza nasıl bir dünya bırakacağımıza ilişkin. Hem zaten o zamanlar gelene kadar teknolojik şeyler yapılır, sorun ortadan kalkar’ falan filan.Ancak şimdi geldiğimiz noktada gördük ki, o iş öyle değilmiş... İklim krizi ne buzullar kadar uzak, ne de bilim kurgu filmlerindeki sözde &nbsp;“yakın bir gelecek” ile ilgiliymiş. Küresel ısınma, iklim değişikliği veya iklim krizi, adına ne koyarsanız koyun, bu konu baya baya bugün ile ilgiliymiş. Hatta sadece kutup ayılarını ilgilendirmiyormuş, evimizin ve ciğerlerimiz içine kadar da etki edecekmiş.Hadi tam burada bir parantez açalım ve sizi Sherwood Rowland ile tanıştıralım. İklim krizi ile ilgili yazılan çizilenler arasında Sherwood’un ismi belki çok söylenmez, en azından listenin en üst sıralarında değil. &nbsp;Sherwood, 1995 yılında kimya alanında Nobel ödülü alan 3 bilim insanından biri. Diğerleri ise Paul Crutzen (‘antroposen’ kelimesini hayatımıza kazandıran kişi) ve Mario Molina’dır. Bu ödüle layık görülmelerinin sebebi de - resmi olarak - ‘atmosfer kimyası, özellikle ozon tabakasının oluşumu ve bileşenleri üzerinde yaptıkları çalışmalar. . Meali: ‘arkadaşlar, şu CFC’leri biraz azaltsak iyi olur, yoksa hepimiz cilt kanseri olacağız, ozon tabakası gidici’ dedikleri için bu ödül verilmiş. CFC’ler, yani kloroflorokarbonlar, &nbsp;çok zor lokma değildi. Deodorantlar, buzdolapları vesaire gibi bazı ürünlerin bileşenleri değişince halledilebiliyordu (hayır küçümsemiyoruz, büyük olay, ama bi’ iklim krizi değil).&nbsp;İklim değişikliği konusundaki uyarıları tınmayan insanlığı gözlemleyen Sherwood Rowland şöyle demişti:<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1630481390356.png" width="533" height="361" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.49" alt="Rowland bunu dedi, ama Twitter'da demedi. Görüntüyü alıp repost etmeden önce iki kez düşünün." fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yani diyor ki, ‘biz çalışıp uğraşıp modeller geliştiriyoruz, bunu gelişmiş bir bilim sayesinde yapıyoruz, ancak herkes oturup bu modellerdeki korkunç senaryoların gerçekleşmesini bekleyecekse biz neden kasıyoruz ki?’&nbsp;Bugüne geldiğimizde ise, artık 'bir şeyler yapmak isteyenlerin' sayısı katlandı. İklim krizinden endişelenen &nbsp;kişiler, Türkiye'de neredeyse her dört kişiden üçü olacak kadar arttı. Biz buna ‘dank etme noktası’ diyelim. İklim krizinin ana akıma taşınması, herkesin gündemine gelmesi için bu dank etme noktası önemliydi.&nbsp;Şimdi bir bakalım bu neden böyle oldu, nasıl dank etti? Bu konuda farklı teoriler var. Biz kendi gözlemlerimizi yazacağız sevgili okuyucu. Senin gözlemin farklı olabilir. Farklı düşüncelerin varsa bize yazabilirsin. Katılıyorsan ve içini dökmek istiyorsan, yine yazabilirsin. İklim krizinin Güzin Ablası olmak gibi bir misyonumuz var.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">N’oldu ya, foton gitti?&nbsp;</h2>Peki ne oldu da bu oldu?Greta Thunberg diye bir genç, her Cuma parlamento önünde oturma eylemi yapmaya başladı mesela. Sahip oldukları refah ve mutluluk düzeylerini gözlerimiz yaşlı izlediğimiz ülkelerin gündemine dünyanın dört bir köşesindeki felaketlerin oturmasını “herhalde canları sıkılıyor” diye yorumlamak saçma olur. Çünkü olaysız bir günü geçmeyen bizlerin bile, dünyanın öbür ucundaki felaketler dikkatini çekmeye başladı.&nbsp;Haberlerde, belgesellerde kulağımıza çalınan rakamlar, veriler pek bir anlam ifade etmezken; evini, toprağını bırakıp kaçmak zorunda kalanları duydukça iklim krizi daha elle tutulur, daha inanılabilir bir olgu hâline geldi.Daha da önemlisi, Greta’nın “evimiz yanıyor” söyleminin, laftan ibaret olmadığını yanı başımızda etekemiğe büründüğüne şahit olduk.&nbsp;İklim krizine birlikte gıcık olmanın vakti geldi!

Güzel. Demek ki 'bir şeyler oluyor'. O zaman artık başlayabiliriz...

Tamam. Şimdi hepimiz bir şey yapmak istiyoruz, değil mi?

<a fr-original-style="" href="https://yakiniliskiler.com/5019-Dünyayla-Olan-İlişkimiz-ve-Ekolojik-Kaygı" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yazan: Elif Bilge Bozan</a><a fr-original-style="" href="https://yakiniliskiler.com/5019-Dünyayla-Olan-İlişkimiz-ve-Ekolojik-Kaygı" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Düzenleyen: Dr. Gizem Sürenkök</a>İklim krizi, küresel ısınma, kaynakların tükenmesi, türlerin yok oluşu gibi haber sayfalarında gördüğümüz, gelecek nesillerin tehlike altında olduğunu söyleyen bu kavramlar size ne hissettiriyor? Siz de bir gün suyunuzun olmayabileceğini düşünerek kaygılanıyor musunuz? Ya da bir gün oksijen kaynağı olan ağaçların, yeşilliğin kaybolduğu bir dünya düşüncesi sizi korkutuyor mu? Cevabınız “evet” ise, kesinlikle yalnız değilsiniz.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.healthline.com/health/eco-anxiety" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Eko-anksiyete,&nbsp;</a>türlerin yok olmasından, kaynakların tükenmesinden ve bir gün içinde yaşanılabilir bir dünya bulamamaktan duyulan kaygı anlamına geliyor.&nbsp;Bu kaygıya sahip kişiler;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğanın katledilmesinden dolayı öfke, suçluluk, utanç, panik gibi duygular yaşayabiliyor,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim hakkında takıntılı düşünceler edinebiliyor, bu konuları ve gelecekte bizi neler beklediğini düşünmekten uyuyamıyor veya odaklanmakta güçlük çekebiliyor,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İştah problemleri yaşayabiliyorlar.&nbsp;</li></ul>Eğer siz de bu semptomlara sahipseniz aslında yaşadığınız duygu oldukça normal ve birçok kişi tarafından da deneyimleniyor.Aslına bakılırsa, bu endişelerin kaynağı çok da gerçek dışı değil. Dünyamız günden güne değişiyor. Artık denizler daha sıcak, buzullar daha ince ve suyumuzun bitme tehlikesiyle karşı karşıyayız. Bu değişimin insan vücuduna etkileri ise çığ, heyelan, sel gibi afetler sonucu doğrudan görülebilecek fiziksel yaralanmalardan ibaret değil. Kaynakların kirliliği sonucunda sindirim, solunum ve bağışıklık sistemimiz ciddi hasarlar alabiliyor ve astım, alerji, besin yetersizliği, damar tıkanıklıkları gibi birçok sağlık sorunu ortaya çıkabiliyor.İklim krizinin mental sağlığımızı etkileyen boyutu ise göz ardı edilemeyecek kadar büyük. Travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, hafıza kaybı iklim krizi sonucu rastlanan durumlardan birkaçı. Stres seviyesinin sürekli yükselişte olması, toplumsal bir soruna dönüşerek ilişkilerimizi de olumsuz etkileyebiliyor. Toplum gitgide daha agresif bir yapıya sahip olurken, &nbsp;ilişkilerde umutsuzluk ve çaresizlik duyguları &nbsp;gözlemlenebiliyor.Her ne kadar iklim krizi küresel çaplı bir sorun olsa da, bu krizin kişisel bir yönü de bulunuyor; çünkü gezegenimiz bizim tam anlamıyla yuvamız. Haliyle yuvamızın yok olduğunu görmek bizi endişelendiriyor ve elimizden gelebilecek hiçbir şey olmaması hissi, bu endişelerin üzerine eklenebiliyor. Çoğu zaman, koca bir toplum içinde bir birey olarak yapabileceğimiz etkinin hiçbir şeyi değiştirmeyeceğini düşünebiliyor ve bu düşüncenin sonucunda bir nevi yas sürecine girebiliyoruz.&nbsp;Aslında bireyler olarak etkimiz düşündüğümüzden çok daha fazla. Örneğin bir kişi duş süresini 1 dakika kısalttığında, yılda 5 ton su tasarrufu yapılabiliyor. Nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, işe karbon ayak izinizi, <a fr-original-style="" href="https://www.watercalculator.org/posts/shower-bath/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">su ayak izinizi</a> ve plastik kullanımınızı ölçerek başlayabilirsiniz.Karbon ayak izimiz sadece kullandığımız yakıtlardan ibaret olmadığı gibi, su tüketimimiz de direkt olarak musluktan akan su miktarına eş değil. Örneğin 1 kilo yumurta 4 metreküp, 1 kilo peynir 8 metreküp, 1 kilo sığır eti 22 metreküp su harcanarak elde ediliyor. 1 metreküp su ise ortalama bir insanın 6 duşta harcadığı su miktarına eşdeğer.“Peki ya bunca yıl tükettiğimiz şeyler ne olacak?”, “Bizden önceki nesillerin sorumsuzluğunu mu yaşıyoruz?”, “İnsanlar neden bu konuyu ciddiye almadan yaşamlarına devam ediyor?” Akla gelebilecek bu gibi soruların yol açabileceği bir diğer bir duygu ise öfke. Geleceğimizin elimizden kaydığını düşünürken bir taraftan da geçmiş nesilleri suçlamak, beraber yaşadığımız insanları değiştirmeye çalışmak ve onları yaşam tarzlarından dolayı suçlu hissettirmek gibi davranışlarda bulunabiliyoruz.&nbsp;Şaşırtıcı olan bulgu ise, bu öfkenin iklim konusunda bir aksiyon almak için aslında güçlü bir temel oluşturduğu. Kaygı duygusu bireyleri daha güçsüz hissetmeye ve eylemsizliğe iterken öfkeye dönüşen kaygı bireyleri eyleme geçmeye motive ediyor. Çünkü sağlıklı bir bireyin duyduğu öfke, konuyla ilgili daha çok bilgi ve farkındalık sahibi olmayı ve durumu değiştirmek için aksiyon almayı ve anlayışı &nbsp;sağlıyor. Yani aslında olumsuz duyguları olumlu bir araca çevirmek, yaşadığımız dünyaya şefkatle yaklaşmak mümkün. Bireysel hareketlilikler zaman içerisinde toplumsal bir aktivizme evrilebiliyor ve ortaya çıkan etki gerçekten de geniş kitlelere ulaşabiliyor.Dünyamız yuvamız, onun bize, bizim ona ihtiyacımız var. Yuvamız dünyaya sevgi ve saygılarımızla...

İklim krizi ile ilgili hikayeler