Bugün Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü. En yaygın insan hakları ihlallerinden biri olan kadına yönelik şiddet, Türkiye’nin de kronikleşen sorunlarından. Her ne kadar kadına şiddet üzerine farkındalık yaratılmaya çalışılıyor olsa da İstanbul Sözleşmesi’nin 20 Mart 2021’de Cumhurbaşkanı kararıyla feshedilmesinin ardından kadınların yasal anlamdaki güvencesi ortadan kalktı. İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin ardından—aksi iddia edilse de—kadına yönelik şiddet vakalarında artış söz konusu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Veriler üzerinden</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">bianet’ten <a fr-original-style="" href="https://bianet.org/haber/erkekler-10-yilda-3-bin-151-kadini-oldurdu-288295" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Evrim Kepenek’in haberine göre</a> 1 Ocak - 21 Kasım arasındaki 324 günde en az 288 kadın, erkekler tarafından öldürüldü. Erkekler, son 10 yılda en az 3 bin 151 kadını öldürdü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu’nun verilerine göre 1-31 Ekim 2023 tarihleri arasında Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı’na toplamda 371 çağrı geldi. 15 Ekim 2007’den bugüne ev içi şiddet hattına gelen toplam çağrı sayısı ise 91 bin 580 oldu. Bunların arasında Türkiye dışındaki ülkelerden gelen çağrıların da bulunduğu vurgulandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekim ayı boyunca Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı’nda yeni kayıt açılan 72 şiddet vakasının 53’ünün ev içi şiddet ihbarı olduğu kaydedildi. Bu şiddet ihbarlarının 36’sının eş şiddetiyle ilgili olduğu vurgulanıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://turkiyeraporu.com/arastirma/kadina-yonelik-siddette-dunya-liderligi-11275/#:~:text=T%C3%BCrkiye%2C%20%38%20oranla%20kad%C4%B1nlar%C4%B1n%20en,oranla%20Kosta%20Rika%20takip%20ediyor." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye Raporu’nda</a> yer alan verilere göre Türkiye, OECD ülkeleri arasında kadına şiddetin en fazla olduğu ülke.</li></ul>UN Women’ın paylaştığı bilgilere göre veriler, dünya genelinde de Türkiye’dekinden uzak olmayan bir tablo çiziyor. Küresel olarak tahminen 736 milyon kadın—neredeyse her 3 kadından biri—hayatı boyunca en az 1 defa yakın partnerinin fiziksel veya cinsel şiddetine maruz kalıyor. Aynı verilerde yakın partner şiddetinin kadınlara yönelik şiddetin en yaygın biçimi olduğu belirtiliyor ve şiddete maruz bırakılan kadınların %40’ından daha azının yardım aradığı vurgulanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuçlar, 2021 yılında 45 bin kadının yakın partneri ya da aile fertlerinden bir erkek tarafından öldürüldüğünü gösteriyor. Bu, her saat başı 5’ten fazla kadın veya kız çocuğunun öldürüldüğü anlamına geliyor.</li></ul>Türkiye’ye ilişkin: UN Women’ın Türkiye özelinde derlediği veriler, her 10 kadından 4’ünün eşi veya partnerinin fiziksel veya cinsel şiddetine maruz kaldığını vurguluyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Verilere göre Türkiye’de şiddete maruz bırakılan her 10 kadından sadece 1’i yardım için ilgili kuruluşlara başvuruyor. Her 10 kadından 3’ü 18 yaşına gelmeden evlendiriliyor; evlendirilen kız çocuklarının %48’i fiziksel şiddete maruz bırakılıyor. Kadınların %11’inin çalışması da aile fertleri tarafından engelleniyor.</li></ul>#BahanesiYok kampanyası: UN Women Türkiye, küresel bir kampanyayla paralel olarak #BahanesiYok ile kadına yönelik şiddete hiçbir koşulda, hiçbir yerde ve hiçbir zaman müsamaha gösterilemeyeceğini vurguluyor. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nden başlayarak 10 Aralık İnsan Hakları Günü’ne kadar devam eden 16 Günlük Aktivizm: Kadınlara Yönelik Şiddete Son Kampanyası, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik şiddetin önlenmesi ve ortadan kaldırılması çağrısında bulunuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Değerlendirme</h2>Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı&nbsp;Canan Güllü, 25 Kasım Kadına Şiddetle Mücadele Günü dolayısıyla paylaştığı mesajda şu ifadelere yer veriyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bugün 25 Kasım. Ülkemizde kadın cinayetlerinin ve katliamının vahşet boyutunun yükseldiği bir süreç yaşamaktayız. 31 Ekim 2023 itibarıyla bu ülkede 248 kadın katledilmiştir. Bunun yanı sıra kadınların insan hakları konusunda ciddi bir gerileme olduğu gerçeğiyle beraber mücadele içinde dayanağımız olan veri konusunda kamu kurumlarının sivil topluma ve ilgili paydaşlara bilgi sağlamadığı da acı bir gerçektir.Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu yürütmekte olduğu Ev İçi Şiddet Acil Yardım Hattı ile önleyici ve koruyucu uygulamaların hayata geçmesinde şiddete maruz kalanın şiddet gördüğü ortama geri dönmeyeceği şekilde müdahale yöntemlerinin uygulanması konusunda hizmet vermektedir. En önemlisi önleyici politikalar geliştirmek adına “eşitlik yerelden başlar” diyerek yerel yönetimler üzerinden kent yaşamında eşitlik algısını destekleyip büyüttüğü işbirlikleri ile çalışmalarına devam edecektir.Dayanışmayı örgütleyerek farkındalığı yükseltecek ve insan hakları ihlali olan şiddetin olmadığı bir dünya hayalimiz için çalışacağız.</blockquote>

Aposto Gündem

Türkiye’de her 10 kadından 4’ü yakın partner şiddetine maruz kalıyor.

Kadına yönelik şiddetin #BahanesiYok

Zeynep: Türkiye’de kapsamlı cinsellik eğitimi var ile yok arasında. Öğretmenler, psikolojik danışmanlar ve veliler cinsel sağlık eğitiminin gerekliliğinin farkındalar. Ama iş talepte bulunmaya veya uygulamaya geldiğinde herkes köşeye çekiliyor ve kimse sorumluluk almak istemiyor.Prof. Dr. Fatma Bıkmaz’ın yaptığı, TAP Vakfı ve UNFPA Türkiye işbirliği ile 2022 yılında yayınlanan <a fr-original-style="" href="https://turkiye.unfpa.org/tr/mufredat-analizi-raporu-tapv-2022" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırmayı</a> incelemenizi önerebilirim. UNESCO tarafından 2018 yılında revize edilen ‘Cinsellik Eğitimi Üzerine Uluslararası Teknik Rehber”in temel alındığı bu araştırmada, ulusal eğitim programlarının teknik rehbere ne ölçüde uyuştuğu ve eksik kalan alanları ele alınıyor. Okul Öncesinden Ortaöğretime Öğretim Programlarının ve Ders Kitaplarının Analizi’ne göre 5-8, 9-12, 12-15 ve 15-18 yaş gruplarının öğrenme hedeflerine baktığımızda İlişkiler; Değerler, Haklar, Kültür ve Cinsellik; Sağlık ve İyi Olma Becerileri ile Şiddet ve Şiddetten Korunma kavramları ele alınırken, Toplumsal Cinsiyeti Anlamak; İnsan Bedeni ve Gelişim; Cinsellik ve Cinsel Davranış ile Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı kavramları pek ele alınmıyor.Kapsamlı cinsellik eğitiminin ne olduğunu bilen, önemini yok saymayan ve yaşa özel kazanımlarına hakim olan kurum ve kuruluşlar ister kendi kadrosu için, ister ebeveynleri için, ister öğrencileri için cinsellik eğitimini talep ediyorlar. Bütçeye bağlı olarak yapılan çalışmalar kısıtlı. Maalesef çoğu zaman sorumluluk dışarıdan gelen uzmana bırakılıyor. Cinsellik eğitimi için alan açılsa da, dikkat çekmemesi adına pek duyurulmuyor ve konuşulmuyor. Her defasında cinsellik eğitimini sahiplenen, kendi kurumunda devamını sağlamak için mücadele eden kiminle karşılaşsam aşırı mutlu oluyorum ve ister istemez elimden gelen her desteği sunuyorum. Cinsel sağlık ve üreme sağlığı, insan gelişiminin bir parçası ve çocukların üstün yararını düşünerek hareket etmemiz gerekiyor. Biz yetişkinler ve uzmanlar kendimizi hazır hissetmiyorsak, hazırlanmalı; kendimizi rahatsız hissediyorsak da neden rahatsız olduğumuzu keşfetmeliyiz.Rayka: Evet, genelde hazır olmayan çocuklar değil, yetişkinler. Çünkü çocuklar, özellikle yaşları küçüldükçe, cinselliğe çok daha objektif bir noktadan bakabiliyorlar. Onlar için cinsellik, beden ya da üreme sistemi hakkında konuşmak, uzay boşluğunun rengini, gölde yaşayan balık türlerini ya da kelebeğin beneklerini konuşmaktan farklı olmuyor. Cinsellik eğitimi hakkında kaygılı ebeveynin aklında genellikle “Çocuklarımıza seks anlatacaklar” düşüncesi oluyor. Biz yetişkinler, kendi cinsellik bilgimizle, ön yargılarımız ve inançlarımızla çocukların da bu konuyu dinleyeceklerini varsayıyoruz çoğunlukla. O çocuklar ama, üreme sistemini konuşacağız dediğimizde “amanin seks hakkında konuşacağız” diye düşünmüyor, varoluşu, evreni, gökyüzünü, evinde hamile olan tavşanını falan düşünüyor. Bu, hem Türkiye’de hem Kanada’da verdiğim eğitimlerdeki deneyimim. Bu yüzden de araştırmalar, erken yaşta cinsellik eğitimine başlamanın önemini vurguluyor yıllardır. Ne kadar küçük, o kadar az ön yargı oluyor. Tabii yaşa uygunluk kritik.&nbsp;Türkiye’de maalesef cinsellik eğitimi bir haktan çok lüks gibi var olabiliyor çoğunlukla. Özel okullarda, rehberlik bölümünün inisiyatifi ya da ebeveynlerden gelen taleple harekete geçilebiliyor. Bunun birkaç sınırı var. En önemlisi, çoğu çocuk, ebeveyn ve eğitimci cinsellik eğitimine erişemiyor. Erişebilenler de en etkili şekilde erişemiyor. Dolayısıyla, kriz anlarında ya da istenmeyen bir olay yaşandığında aldığım emailleri ve telefonları düşündükçe, cinsellik eğitimine bakışın biraz da “sorunumuzu başkası çözsün” ile çaresizlik arasında bir yerde kalakaldığını düşünüyorum. Kırk dakikada, tüm yaş gruplarının toplandığı bir amfide cinsellik eğitimi verilmesini bekleyenlerden, sadece kendi öncelikleri doğrultusunda bu eğitimi almak isteyenlere uzanan çok çeşitli durumlar var. Burada maruz kaldıkları hiçbir şeye maruz kalmamalarından iyidir bakış açısıyla yaklaşılması gerekebiliyor. Ama bazen de istenen şey çocuklara zararlı olabilme ihtimali taşıyorsa hızlıca uzaklaşılması gerektiğini düşünüyorum. Cinsellik eğitimi gibi bi konuda hata yapma ya da kaş yapayım derken göz çıkarma lüksümüz yok.&nbsp;Bu hal alternatif öğrenme yöntemleri diyebileceğimiz oluşumlara da alan açıyor bir yandan. Çime beton dökülüyor olabilir, ama aralardan çiçekler yine çıkıveriyor. Bu alanda mücadele vermeyi romantize edemeyeceğim daha çok, çünkü öyle romantik bir yanı yok. Fakat etik sorumluluğu olanlarca ele alındığında podcastleri, sosyal medya yayınlarını, bizim gibi olan ama belki yan yana duramadığımız insanların deneyimlerini dinleyebilmek de öğrenmenin, beceri kazanmanın bir yolu.&nbsp;Burada da sözü Hazal’a bırakıyoruz: Hazal: Kapsamlı cinsellik eğitiminin olmadığı Türkiye’de ve Türkçe dilinde, insanlar alternatif bir arayışına girdiklerinde karşılarına çıkan kaynaklardan bir tanesi olduğunu düşünüyorum <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/show/5zTjq2ylIgZzK0VHy6zhCy?si=b84a59297727485b" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mental Klitoris</a>’in. Aslında bir boşluğu doldurduğunu söyleyebiliriz. Ama benim asıl amacım cinsellik eğitiminin olmayışının boşluğunu doldurmak değildi. Çünkü cinselliğe dair eğitim verecek bir arka plandan gelmiyorum. Gazeteciyim.&nbsp;Mental Klitoris, kapsayıcı, kesişimsel, seks-pozitif, feminist bir yaklaşımla cinselliğe dair meseleleri ele alıyor. Burada da iş aslında yaklaşımda bitiyor. Ben de kapsamlı cinsellik eğitiminin bu yaklaşımla olması gerektiğini düşünüyorum. O yüzden bu noktalarda paralellikler olduğunu söylemek mümkün. Bir de ben, kapsamlı cinsellik eğitimin olmadığı bir yerde karşıma ne çıkmasını isterdim &nbsp;diye düşünerek ilerledim. Daha ergenliğe yeni girerken zamanlarımda, cinselliğimi keşfederken, lisedeyken vs. karşıma ne çıkmasını isterdim sorusunu sorarak üretiyorum Mental Klitoris’te. O yüzden evet orada bir boşluk var, amaç o boşluğu doldurmak olmasa da, o boşluğu doldurma görevini görüyor sanırım. İnsanlardan da aldığım geri dönüşlere bakarsak, kapsamlı cinsellik eğitiminin olmadığı bir yerde, Mental Klitoris’ten pek çok şey öğrendiklerini, güçlendirici olduğunu söylüyor dinleyenler de.&nbsp;Podcasti videoya göre üretmesi çok daha kolay ve ucuz. Maliyetli değil. O yüzden ben de kendi yetkinliklerimi, becerilerimi ölçüp biçip tarttığımda video işine girişmektense podcast işine girişmek daha avantajlı oldu. Bunun cinselliğe dair kısmına bakacak olursak şu var, bir kere videoda görüntülerle ne yapabilirim ne yapamam bilmiyorum. Video formatında ya da yazılı formatta belki daha fazla kişiye ulaşabilirim ama uzun bölümler yapmak, insanları ağırlamak, konuşmak da istiyorum. O yüzden de sesli formattan gitmek fayda sağladı. Podcast yükselişe geçiyordu ve belki cinselliğe dair içerikleri, video formatında veya yazılı formatta bulabilecekken podcast formatında Türkçe bulamamak da bir avantaj sağlamış oldu. Cinsellikle alakalı podcast yapan ilk podcastlerden Mental Klitoris. Şu anda daha fazla örnekleri mevcut. Şu anda girişseydim bir avantaj olarak sayar mıydım bilmiyorum. Henüz yeni bir format olmasından faydalandım 2020’nin başında.Ayrıca sesli format, insana geçen bir format. İnsan birinin sesini haftada bir duyunca gerçekten ona alışıyor, o samimiyeti kurabiliyor. Belki videodaki kadar görmüyor orada seni, ama yazıdansa daha orta bir yerde kaldığını söyleyebilirim. Cinsellik gibi konularda konuşurken belki o yakınlığı hissedebilmek iyi oluyor.&nbsp;Sansür meselesi var tabii bir de. Youtube’da bazı içerikler topluluk kurallarına tabi tutulurken, podcast dinleme platformlarında şu an için herhangi bir sansür yok. Dilediğimi dilediğim şekilde konuşabiliyorum, neyin ne olduğunu söyleyebiliyorum.&nbsp;

müstehcen mecmua

Biz yetişkinler ve uzmanlar kendimizi hazır hissetmiyorsak, hazırlanmalı; kendimizi rahatsız hissediyorsak da neden rahatsız olduğumuzu keşfetmeliyiz.

Türkiye’de cinsellik eğitiminin konumu

Olağan durumları, ayrıcalıkları sebebiyle adaletsizlik sanıp mağdur taklidi yapanların gözyaşlarının bir adı bile var: timsah gözyaşları - timsahları rahat bırakıp buna acilen bir alternatif geliştirebilir miyiz? 🐊❤️&nbsp;Bu aynı zamanda, kendinden daha az ayrıcalığı olanlara karşı sahte bir duyarlılık gösterme hali için de kullanılan bir tabir. Göstermelik insanlıklar ülkece fazla maruz bırakıldığımız hallerden…&nbsp;Belli grupların maruz bırakıldığı sistematik şiddete dikkat çekilmesini, herkesin maruz bırakıldığı bir şeyden odak çalmak olarak görmek belki de ayrıcalığın en belirgin göstergelerinden. Toplum, ilişkiler, kamu kurumları, adalet ve eğitim sistemi herkese eşit muamele göstermiyor; gösterdiğini düşünenlerin de ayrıcalığı gün yüzüne çıkıveriyor. Gerek yasalar, gerek yasaklar, bireysel ve grup özelliklerimize bağlı olarak erişimin önünde engel oluşturuyor. Sistematik adaletsizlik karşısında adalet arayışlarını birilerinin şımarıklığı olarak görmek de, özellikle o adaletsizliklere maruz bırakılanlar için aynı adaletsizlikleri körüklüyor.Şiddetin toplumsal ve özel hayatın her dokusuna bu denli sindiği bir coğrafyada, şiddetin anatomisini incelemek, alt kategorilerine isim vermek kime fayda sağlıyor? Kim olursa olsun, neden şiddete sadece şiddet demek yetmiyor? Neden flört şiddeti, ev içi şiddet, toplumsal cinsiyet temelli şiddet, nefret suçu gibi kavramlara ihtiyaç duyuyoruz? Kavramların çeşitliliği ve odaklılığı, şiddete maruz bırakılan bazı grupları yok saymıyor; sistematik ve köklü şekilde şiddete maruz bırakılma hallerine bir isim veriyor, dikkat çekiyor ve hak mücadelesi için alan açılmasına destek veriyor. Çünkü şiddetin toplumsal faktörlerden bağımsız var olduğunu düşünmek en iyi ihtimalle saflık, en kötü ihtimalle ayrımcılıktır. Şiddet, bir-iki kendini bilmezin, “anasından babasından saygı öğrenmeyen” üç-beşin ya da “fazla tutkulu” birinin meselesi mi? Şiddeti tek başına, başka hiçbir toplumsal faktörden etkilenmeyen bir dışavurum olarak algıladığımızda, bu böyle gözükebilir. Fakat şiddet, tek başına şiddet olarak var olmuyor; toplumsal faktörlerden katman katman besleniyor, onlardan faydalanıyor.&nbsp;Toplumsal ve sistematik şekilde şiddete maruz bırakanların, şiddete maruz bıraktıklarını güçsüzleştirme taktiklerinden biri de, şiddeti birkaç “kendini bilmezin” meselesi haline getirmek. Biz “kaza değil, cinayet” dedikçe, öldürülenin özel hayatını didikleyen mağdur suçlayıcı zihin de, kadın cinayetlerini kadınların öldürülmesi değil, birbirinden bağımsız ölümler olarak değerlendiren mantık da buna hizmet ediyor: Şiddetin bir toplumsal meseleden ziyade bireyin sorunu ve en tehlikelisi de, öldürülenin kabahati olduğunu ima ediyor.&nbsp;

Toplumsal ve sistematik şekilde şiddete maruz bırakanların, şiddete maruz bıraktıklarını güçsüzleştirme taktiklerinden biri de, şiddeti birkaç “kendini bilmezin” meselesi haline getirmek. 

ayrıcalık ve sözde mağduriyet

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women), 16 Günlük Aktivizm - "Kadına Yönelik Şiddete Son Kampanyası" kapsamında bu yıl odaklandığı yakın partner şiddetine karşı farkındalık yaratmak için 25 Kasım Kadına Şiddetle Mücadele Günü'nde etkinlik düzenledi. İstanbul Gazhane'de düzenlenen etkinlikte Demet Evgar baş konuşmacı olarak yer alırken sivil toplum, medya, belediye, BM Kadın Birimi ortaklarından temsilciler ve ünlüler, kadına yönelik şiddet hakkında konuştu.&nbsp;"Kadına şiddete hayır"&nbsp;ve "yakın partner şiddetine hayır" diyen konuşmacılar salonda büyük alkış aldı. Konuşmaların ardından katılımcılar #SheSaidNo stensilleriyle pankart boyadı. Biz de bu yazıda 16 Günlük Aktivizm dolayısıyla yakın partner şiddetini, ne olduğunu ve verilerini inceledik.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yakın partner şiddeti nedir?&nbsp;</h2>Dünya genelinde kadınların yaşadığı en yaygın şiddet biçimlerinden biri olan yakın partner şiddeti, yakın ilişkide olan, mevcut ve eski eşler/partnerler tarafından, bir partnerin ötekini güç ve kontrol altında tuttuğu, birey üzerinde uzun süreli etkisi olan fiziksel, cinsel, psikolojik ve dijital kötüye kullanımın yanı sıra ekonomik zorlamayı da içerebilen şiddet biçimidir.Yakın partner şiddeti herkesin başına gelebileceği gibi, her yerde ve her zaman olabilir. Tüm sosyal sınıflarda ve gelir gruplarında görülebileceği gibi eğitim düzeyi, sosyal statü gözetmeksizin herkes şiddetin faili ya da maruz bırakılanı olabilir. BM Kadın Birimi, yakın partner şiddetinin türlerinin diğer toplumsal cinsiyete dayalı şiddet biçimleriyle aynı olduğunu ifade ederek bunları,&nbsp;fiziksel şiddet, cinsel şiddet, ekonomik şiddet, psikolojik şiddet&nbsp;ve&nbsp;dijital şiddet&nbsp;olarak sıralamaktadır.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ya veriler ne anlatıyor?&nbsp;</h2>BM Kadın Birimi'nin paylaştığı verilere göre; dünyada 15 yaş ve üstü 640 milyondan fazla kadın, eşi veya partneri tarafından şiddete maruz bırakılıyor. Dünya çapında her 3 kadından 1’i, çoğunlukla yakın ilişkide olduğu partner tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz bırakılıyor. 2017’de dünya genelinde öldürülen yaklaşık her 5 kadından 3’ü eşleri veya aileleri tarafından öldürüldü. 13 ülkede yapılan son BM Kadın Birimi araştırmasına göre, 10 kadından 7’si yakın partneri tarafından sözlü veya fiziksel tacizin pandemi başladığından beri daha yaygın hâle geldiğini düşünüyor.&nbsp;2021 yılında dünya genelinde 45 bine yakın kadın ve kız çocuğunun yakın partnerleri veya aile üyeleri tarafından öldürüldüğü tespit edildi. BM veriye ilişkin&nbsp;"her saat başı 5'ten fazla kadının ve kız çocuğunun her saat başı aile üyeleri tarafından öldürüldüğünü ortaya koyuyor"&nbsp;ifadelerine yer verdi.&nbsp;Öte yandan verilere göre; erkek cinayetleri en çok özel alan dışında gerçekleşirken kadınlar için en tehlikeli yer evleri oluyor. Öldürülen erkeklerin %11'i yakın partnerleri veya aile üyeleri tarafından cinayete kurban giderken bu oran kadınlarda %56.&nbsp;Küresel çapta 10 kadın cinayetinden 4'ünün sınıflandırılamadığı belirtiliyor.&nbsp;Türkiye'ye ilişkin veriler ise BM tarafından şöyle paylaşılıyor:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her 10 kadından yaklaşık 4'ü eşi veya birlikte olduğu erkeklerin fiziksel şiddetine maruz kalmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eşi veya birlikte olduğu erkeklerin fiziksel veya cinsel şiddetine maruz kalmış kadınların yaklaşık yarısı yaşadıkları şiddeti kimseye anlatmamıştır. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her 2 kadından 1’i duygusal şiddet yaşamaktadır. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her 10 hamile kadından 1’i fiziksel şiddet görmektedir.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Evli kadınlar arasında cinsel şiddete maruz kalan kadınların oranı %12‘dir&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her 3 kadından 1’i ekonomik şiddete maruz kalmaktadır. Bu veri, kentte yüzde %32, kırsalda ise % 23’tür. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her 10 kadından yaklaşık 3’ü en az bir kez ısrarlı takibe maruz kalmıştır.</li></ul>

Spektrum

Kadına şiddetle mücadele: #SheSaidNo

<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/11/6/1638627647513.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://aperodukkan.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">apéro Dükkân'dan</a>: Club Manav, Fasıl Gang, Tekel Collective<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hiç geciktirmeden: Hediye alıp vermenin sosyal önemine canı gönülden inanan yeme-içme bülteni <a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/i/hediyelik-rehberi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">apéro</a>; küçük üreticiler, ikinci elciler ve üretimine özen gösterenlerden derlediği yılbaşı için hediyelik önerileri şimdiden hazır ediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler olmuş bakalım: İş dünyasında neler olup bittiğini yakından inceleyen Pareto; son bir yılda hem <a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/i/2021de-turkiyede-neler-oldu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye’de</a>&nbsp; hem de <a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/i/2021de-dunyada-neler-oldu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">küresel çapta</a> yaşanan iş dünyası, ekonomi ve finans gelişmelerinin özetini paylaşıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim krizinin gölgesinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği üzerine: Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele haftası kapsamında toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ve hayatın her alanına sirayet eden eşitsizlik destekli şiddeti konuşmaya devam eden <a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/i/angst-13-iklim-krizi-kadinlari-neden-daha-fazla-etkiler" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ANGST</a>, “iklim krizi neden kadınları daha fazla etkiler?” sorusuna yanıt arıyor.</li></ul>

Aposto İstanbul

Bulgaristan Anayasa Mahkemesi, beklentilere paralel olarak anayasadaki "sex" teriminin toplumsal cinsiyete karşılık gelen "gender" olarak değil, yalnızca biyolojik cinsiyeti tanımlayan anlamıyla anlaşılması gerektiğine hükmetti. Mahkeme ayrıca biyolojik cinsiyet "kadının" "annenin" sosyal rolüyle ilişkilendiğini de söyledi.Karar, Mart 2020'de ülkedeki Yüksek Mahkeme'nin Anayasa Mahkemesi'ne yönelttiği, gender/sex&nbsp;terimlerini anayasa bağlamında tanımlaması talebinin ardından geldi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne anlama geliyor?</h2>Transların yasal statüsünün mevzuattaki değişikliklerle çözülebileceğine yönelik ifadenin de yer aldığı bu kararla Bulgaristan kurumlarının, vatandaşların kendi kaderlerini biyolojik cinsiyetlerinden farklı bir cinsiyette tayin etme hakkını kabul etmek zorunda olmadığı kesinleşmiş oldu. Biyolojik cinsiyet/toplumsal cinsiyet yorumlamasında farklı yaklaşımlara sahip olabilen Bulgaristan mahkemeleri, kimliklerdeki cinsiyet bilgisini değiştirme talepleri hakkında farklı kararlar verebiliyordu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler olmuştu?&nbsp;</h2>İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi'nde "kadına karşı şiddet" ifadesinden&nbsp;"toplumsal cinsiyete dayalı tüm şiddet eylemlerinin anlaşılacağı"&nbsp;belirtiliyordu. Bulgaristan'da milliyetçi parti 2018'de"eş cinsel evliliğin önünü açacağı ve üçüncü bir cinsiyeti tanıyacağı" gerekçeleriyle İstanbul Sözleşmesi karşıtı bir kampanya başlatmıştı. Bulgaristan Ağustos 2018'de İstanbul Sözleşmesi'nin anayasaya aykırı olduğuna karar vermişti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler</h2>Sivil toplum kuruluşu Deystvie'den avukat Denitsa Ivanova kararın "son derece hayal kırıklığı" olduğunu söyledi ve kadının rolünün anne olarak kabul edilmesini "cinsiyetçi ve modası geçmiş"&nbsp;bir görüş olarak yorumladı.Bulgar Sosyalist Partisi (BSP) lideri Kornelia Ninova da kariyerinde hep ülkedeki sol partiler tarafından da eleştirilen İstanbul Sözleşmesi ve "toplumsal cinsiyet ideolojisi" konularında baskı hissettiğini vurgulayarak partisinin sol görüşlerinin ve sosyal olarak muhafazakâr duruşunun bu konuda herhangi bir tutarsızlık yaratmadığını söyledi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Başka?</h2>Diğer yandan aynı gün ABD tarihinde ilk kez cinsiyet bölümünde "X" yazan pasaportlar hazırlandığı duyuruldu. Almanya tarihinde ilk kez translar milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Temmuz ayında Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez de "Devlet, vatandaşların cinsiyetiyle ilgilenmemeli" diyerek nüfus cüzdanlarında ikili cinsiyet sınıflandırmasına son verildiğini duyurmuştu.&nbsp;Peki, bu yaklaşım ve uygulama farkları nereden kaynaklanıyor?&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Perspektif</h2>Bulgaristan’daki kararın arka planına dair görüşlerini Aposto!’yla paylaşan insan hakları savunucusu&nbsp;Marsel Tuğkan, örgütlenen ve taleplerini daha yüksek sesle ortaya koyan feminist ve LGBTİ+ hareketlerin toplumları, kültürleri, yasa ve kanunları da değiştirebildiğini savunuyor. Tuğkan’a göre ABD’nin bu kararı, 50 yıllık örgütlü bir mücadelenin ürünü olarak ortaya çıkıyor.Tabii diğer yandan bu direniş ve kazanımlar, bu hareketlerin değerlerine karşı örgütlenmelere de sebep oluyor.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Bu da sıklıkla sağ popülist iktidarların cesaretlendirdiği, örgütlenmelerinin önünün açıldığı ve de finansal ve söylemsel olarak desteklendiği grupların yükselttiği bir söylem. Bulgaristan’daki karar da feminist ve LGBTİ+ hareketinin kazanımlarından rahatsız olmanın bir sonucu aslında.”</blockquote>Tuğkan’a göre sağ popülist liderlerin en bilinenlerinden biri olan Viktor Orban’ın Macaristan’da akademide toplumsal cinsiyet konusunun çalışılmasını yasaklaması ve cinsiyet uyum sürecinin translar için zorlaştırılması, Brüksel’in büyük baskısı ve finansal tehditleriyle geri adım atılan Polonya’daki LGBTİ+ Free Zone uygulaması gibi örnekler de bu durumun bir yansıması olarak öne çıkıyor.“Bu eğilimleri Rusya, Türkiye, Macaristan, Polonya ve Brezilya gibi popülist liderlerin olduğu pek çok ülkede görüyoruz.”&nbsp;diyen Tuğkan, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen Türkiye’ye ilişkin aşağıdaki yorumları paylaşıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Feminist ve LGBTİ+ hareketlerinin derdi en temelde eşitlenmek. Bu da Türkiye’nin kendi anayasası ve imzacısı olduğu sözleşmelerle çelişmeyen bir talep. İnsan hakları bir devlet başkanının, siyasi partinin ya da bir grubun kendi öznel değer ve yargılarına göre yorumlayabileceği bir şey değil. İktidarda kalabilmek için toplumu kutuplaştırmak adına kullanılabilecek bir politika hiç değil. İnsan hakları meselesi evrensel bir olgudur ve insanlığın kendi öz birikiminden gücünü alır. Bu birikimin erozyona uğraması farklı derecelerde de olsa herkesin hak ve özgürlüklerini tehdit ediyor.</blockquote>

Bulgaristan’ın "cinsiyet" kararı

<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwM2ZmNzM2NmE5MzgwMDAwN2ZjYWU5ZiZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmthZGluY2luYXlldGxlcmluaWR1cmR1cmFjYWdpei5uZXQlMjUyRnZlcmlsZXIlMjUyRjI5NDclMjUyRmthZGluLWNpbmF5ZXRsZXJpbmktZHVyZHVyYWNhZ2l6LXBsYXRmb3JtdS0yMDIwLXJhcG9ydQ=="">Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu</a>’nun raporuna göre 2020 yılında 300 kadın erkekler tarafından öldürüldü, 171 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulundu — ve bu 300 kadından 23’ünün uzaklaştırma veya koruma kararı bulunmaktaydı. Istanbul Sözleşmesi’nin imzalanmasıyla yasalaşan 6284 sayılı kanun, kadınları şiddet uygulayanlardan uzaklaştırmak, maddi olarak güçlendirmek, kimlik değiştirmek gibi haklar tanıyor. Ancak, birçok durumda etkin kullanılmıyor.&nbsp;Kısaca İstanbul Sözleşmesi ve 6284Türkiye mayıs 2011’de uzun adıyla Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwM2ZmNzM2NmE5MzgwMDAwN2ZjYWU5ZiZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZrb25kYS5jb20udHIlMjUyRndwLWNvbnRlbnQlMjUyRnVwbG9hZHMlMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkZCYXJvbWV0cmVfMTExX0lzdGFuYnVsU296bGVzbWVzaS5wZGY="">imzalay</a>ıp onaylayan ilk ülke oldu. Adının Istanbul Sözleşmesi olmasının nedeni en basitinden İstanbul’da imzalanmış olması. Türkiye ile beraber yaklaşık 34 Avrupa Konseyi üyesi ülke de bu sözleşmeyi imzaladı.&nbsp;2012 yılında çıkarılan 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun bildirgesinde de İstanbul Sözleşmesi bir referans olarak kullanıldı. Konda’nın Ağustos 2020 <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwM2ZmNzM2NmE5MzgwMDAwN2ZjYWU5ZiZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZrb25kYS5jb20udHIlMjUyRndwLWNvbnRlbnQlMjUyRnVwbG9hZHMlMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkZCYXJvbWV0cmVfMTExX0lzdGFuYnVsU296bGVzbWVzaS5wZGY="">raporunda</a> da dile getirdiği üzere, bu kanunun dört ana maddesi bulunmakta:&nbsp;<ol><li>Kadına yönelik her türlü şiddetin önlenmesi,&nbsp;</li><li>Şiddet mağdurlarının korunması,&nbsp;</li><li>Suçluların cezalandırılması,&nbsp;</li><li>Kadına karşı şiddet ile mücadele alanında bütüncül ve etkili politikaların hayata geçirilmesi.</li></ol>Yaptıkları <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwM2ZmNzM2NmE5MzgwMDAwN2ZjYWU5ZiZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZrb25kYS5jb20udHIlMjUyRndwLWNvbnRlbnQlMjUyRnVwbG9hZHMlMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkZCYXJvbWV0cmVfMTExX0lzdGFuYnVsU296bGVzbWVzaS5wZGY="">araştırmaya</a> göre toplumun yarıdan fazlası bu konuda bir fikri olmadığını belirtirken, %7si sözleşmeden çıkılmasını, %36’sı da sözleşmede kalınmasını desteklediğini paylaşmış. Çıkılmasını destekleyenlerin %10’u erkek, %4’ü kadın.Konda’nın bu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwM2ZmNzM2NmE5MzgwMDAwN2ZjYWU5ZiZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZrb25kYS5jb20udHIlMjUyRndwLWNvbnRlbnQlMjUyRnVwbG9hZHMlMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkZCYXJvbWV0cmVfMTExX0lzdGFuYnVsU296bGVzbWVzaS5wZGY="">raporunu</a> daha önce görmediyseniz, incelemenizi tavsiye ediyorum — bol grafikli ve anlaşılması kolay bir rapor. İstanbul Sözleşmesi dı.ında kadına dair yargılar, namus meseleleri ve kadınların giyimi ile ilgili veriler de toplamışlar.Dil, Söylem Meselesi31 Ağustos 2019 tarihinde Yeni Akit'te çıkan bir yazı Istanbul Sözleşmesi’nin kalkmasını desteklemiş, “erkeklerin erkek kadınların kadın gibi davranmasını” önemli bulmuş ve bu yazıda en trajikomik alıntılardan birini kaleme almıştır:&nbsp;“Kendileri feminist olup kadınları dinimizin de yasakladığı bir şekilde kocalarına karşı isyana teşvik eden bakan ve bürokratların yaptığı icraatlar, sayılamayacak kadar çoktur.”&nbsp;Daha önceki bültenlerde de belirttiğim gibi kelimeleri ve düşünceleri yazmanın gücüne fazlasıyla inanan biriyim ve takdir edersiniz ki bu korkunç yazıya ne güç vermek istiyorum ne de daha fazla okur kazandırmak istiyorum. Ancak bu yazı bize çok mantıklı gelen bazı şeylerin başkaları tarafından nasıl görüldüğünü ve zihniyet farkını çok açıkça gösteriyor.&nbsp;&nbsp;Dildeki probleme değinmek için taa buralara gitmemize gerek yok. Ana akım medyada, suçu yapanda değil yapılanda bulan: “ne giyiyordu?”, “ne yapıyordu” gibi soruların sorulduğu bir dil göze çarpıyor. Daha yeni yeni dilde bu problem üzerine konuşulmaya başlandı.&nbsp;Geçtiğimiz haftalarda telefonda bir aile dostumuz ile konuşurken sorunun sadece ‘victim-blaming’ yani başına gelenlerle ilgili mağdurun suçlanması değil, aynı zamanda eylemi yapanla ilgili pek de bir vurgu olmaması olduğundan bahsettik.&nbsp;&nbsp;Posterler, manşetler hep kadın üzerinden ‘ah vah yazık’ temalı bir anlatım ile karşımıza çıkıyor. Kadına yönelik bir acıma ve suçlama var. Eee pardon? Bu kadının bu hale düşmesinde bir ana etken var. O da eylemi yapan kişi. Onlar neden bu denklemden çıkarılıyor? Kadınları küçük, yardıma muhtaç gösteren başlıklardansa neden eylemi yapanların suçlarını öne çıkaran manşetlere yer verilmiyor?&nbsp;Daha dilde bile suçu gereken kişiye atfedemiyorsak, uygulamada bunun gerçekleşmesi çok daha zor. Bu nedenle birlik olup bu söylemin değişmesinde bir rol oynamamız lazım.&nbsp;Canan Kaftancıoğlu’nun <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwM2ZmNzM2NmE5MzgwMDAwN2ZjYWU5ZiZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0aW1lLmNvbSUyNTJGNTk0MTQ5MyUyNTJGa2FmdGFuY2lvZ2x1LWVyZG9nYW4tdHVya2V5JTI1MkY="">Time</a>’da ki röportajında söylediği gibi, ‘Tek bir adama karşı en iyi panzehir birçok kadının örgütlenmesidir.’

20'lik

Ağzından çıkanı, kulağın duysun

Dilimize Dolananlar, Yapışanlar, Takılanlar 

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş'un "Nasıl imzalanmışsa, usulü yerine getirilerek çıkılır"&nbsp;diyerek yeniden tartışmaya açtığı İstanbul Sözleşmesi, MYK toplantısının ana gündemini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cubWlsbGl5ZXQuY29tLnRyJTI1MkZzaXlhc2V0JTI1MkZpc3RhbmJ1bC1zb3psZXNtZXNpLW1hc2F5YS15YXRpcmlsZGktNjI1OTY2Mw=="">oluşturdu</a>. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 2011 yılında Türkiye’nin ilk imzacısı olduğu ve kadına şiddetle mücadelede uluslararası referans metin İstanbul Sözleşmesi’nin “tartışmalı maddelerine çekince konulması” veya “tek taraflı feshi”nin hukuki ve toplumsal sonuçlarının çalışılmasını istediği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cubWlsbGl5ZXQuY29tLnRyJTI1MkZzaXlhc2V0JTI1MkZpc3RhbmJ1bC1zb3psZXNtZXNpLW1hc2F5YS15YXRpcmlsZGktNjI1OTY2Mw=="">bildirildi.</a><ul><li>Nedir? 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul'da imzaya açılan Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadele Hakkındaki Avrupa Konseyi Sözleşmesi 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.&nbsp;Kadınlar ve kız çocuklarına yönelik başta ev içi şiddet olmak üzere her türlü şiddetin önlenmesini hedef alan ilk Avrupa sözleşmesi niteliğindedir. Türkiye, sözleşmenin imzaya açıldığı tarihte ilk imzacı olmuş, 14 Mart 2012 tarihinde ise sözleşmeyi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuc296Y3UuY29tLnRyJTI1MkYyMDIwJTI1MkZndW5kZW0lMjUyRmlzdGFuYnVsLXNvemxlc21lc2ktbmVkaXItaXN0YW5idWwtc296bGVzbWVzaS1oYW5naS1tYWRkZWxlcmktaWNlcml5b3ItNTk0NDAwOSUyNTJG"">onaylamıştır.</a> <ul><li>Neden önemli? Sözleşme, "toplumsal cinsiyete dayalı" ayrımcılık ve şiddeti temel almıştır ve toplumsal cinsiyeti tanımlayan ilk uluslararası belgedir. Yalnızca barış dönemlerindeki değil, silahlı çatışma dönemlerindeki ve silahlı çatışma sonrasında devam eden şiddeti de düzenlemektedir. Ayrıca, sözleşme sadece taraf devletlerin vatandaşı olan kadınlar için değil, sığınmacı ve hukuki durumu ne olursa olsun göçmen kadınları da <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZybS5jb2UuaW50JTI1MkYxNjgwNDYyNTQ1"">korumaktadır.</a> &nbsp;</li></ul></li><li>Hükümlerin etkili biçimde uygulanmasını sağlamak amacıyla <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY29lLmludCUyNTJGZW4lMjUyRndlYiUyNTJGaXN0YW5idWwtY29udmVudGlvbiUyNTJGbWVtYmVyczI="">Türkiye’den</a> de üyesi bulunan Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Eylem Uzman Grubu (GREVIO) oluşturulmuştur. GREVIO sözleşmenin daha iyi uygulanmasını sağlamak üzere değerlendirme ve önerileri içeren rapor hazırlamaktadır. Sözleşme taraflarına, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZpbnNhbmhha2xhcmltZXJrZXppLmJpbGdpLmVkdS50ciUyNTJGdHIlMjUyRm5ld3MlMjUyRm5vbmUtZ3JldmlvX3R1cmtpeWVfcmFwb3J1bnVfYWNpa2xhZGklMjUyRg=="">GREVIO raporlarını</a> kendi ulusal parlamentolarına sunma yükümlülüğü yüklenmiştir. Tam metne <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZybS5jb2UuaW50JTI1MkYxNjgwNDYyNTQ1"">buradan</a> ulaşabilirsiniz. &nbsp;</li><li>Neden tartışılıyor? İstanbul Sözleşmesi’nde ev içi şiddete yönelik tedbirler aile hayatına bir müdahale ve sözleşmenin kimi maddelerinin LGBT bireyleri kabul etmesinin tehlike oluşturduğu şeklinde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueWVuaXNhZmFrLmNvbSUyNTJGaGF5YXQlMjUyRmlzdGFuYnVsLXNvemxlc21lc2ktbmVkaXItaXN0YW5idWwtc296bGVzbWVzaS1tYWRkZWxlcmktemFyYXJsYXJpLXZlLTYyODQtbWFkZGVzaS0zNTQ3NjU1"">yorumlanıyor.</a> &nbsp;</li><li>Anket: İstanbul Ekonomi Araştırma, Türkiye çapında 12 ilde 1537 katılımcıdan oluşan bir anket gerçekleştirdi. “Hükûmet 2011 yılında Türkiye’nin de imzaladığı İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasını planlıyor. Sizce Türkiye İstanbul Sözleşmesi'nden çıkmalı mıdır?” sorusunun yönlendirildiği ankette, katılımcıların %39,5’i sözleşmeden çıkılmaması yönünde, %8,8’i aksi yönde fikir beyan etti. %51,7 ise sözleşmeyi bilmedikleri yönünde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0ci5ldXJvbmV3cy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA3JTI1MkYyMiUyNTJGdHVya2l5ZS1kZS10b3BsdW11bi15YXJpc2ktaXN0YW5idWwtc296bGVzbWVzaS1uaW4tbmUtb2xkdWd1bnUtYmlsbWl5b3ItYXJhc3Rpcm1h"">görüş bildirdi.</a> Araştırmanın ikinci kısmında olumsuz yönde fikir beyan eden kişilere “Neden sözleşmeden çıkılmalı?” sorusu yöneltildi. Verilen yanıtlarda ise İstanbul Sözleşmesi’nin kamuoyunda Möntro Boğazlar Sözleşmesi ile karıştırıldığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0MjQuY29tLnRyJTI1MkZoYWJlciUyNTJGaXN0YW5idWwtZWtvbm9taS1hcmFzdGlybWEtaXN0YW5idWwtc296bGVzbWVzaS1uZGVuLWNpa2FsaW0tZGl5ZW5sZXJpbi15dXpkZS05LXVudW4tc2ViZWJpLWJvZ2F6bGFyaW4tZ3V2ZW5saWdpLW9sZHUlMjUyQzg5MjI1Ng=="">gözlemlendi.</a> &nbsp;</li><li>Siyasiler ne diyor? CHP Kadın Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Lale Karabıyık, yaptığı basın açıklamasında "Bizim dışımızda diğer ülkelerde sözleşmenin daha iyi nasıl uygulanacağı tartışılırken, Kazakistan ve Tunus sözleşmeye taraf olmak için adımlar atarken, iktidar sözleşmeden çıkma telaşında. İstanbul Sözleşmesini feshetmek, kadınlara karşı şiddete ve kadın cinayetlerine göz yummak demektir."&nbsp;sözleriyle tepkisini&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5idXJzYWRhYnVndW4uY29tJTI1MkZoYWJlciUyNTJGYnVyc2EtbWlsbGV0dmVraWxpLWthcmFiaXlpay1pc3RhbmJ1bC1zb3psZXNtZXNpLW5kZW4tZ2VyaS1hZGltLWF0aWxtYXNpbi0xMzE1NTMyLmh0bWw="">gösterdi.</a> &nbsp;</li><li>MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise sözleşme ile alakalı tartışmaların sorulması üzerine “Bu sözleşmeye ihtiyaç olup olmadığını, ne getirip ne götüreceğini objektif kriterler çerçevesinde ele almalıyız. Kadın cinayetini engelleyemezsek hepimiz sosyal maliyeti yüksek bir çığın altında kalırız. Duyarlı olmalıyız, empati yapmalıyız, suça çanak tutan, suçluyu imal eden her türlü ortam ve bahaneyi ortadan kaldırmalıyız”&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0ZWxlMS5jb20udHIlMjUyRmJhaGNlbGlkZW4taXN0YW5idWwtc296bGVzbWVzaS1hY2lrbGFtYXNpLTE5MjQ0NCUyNTJG"">dedi.</a> &nbsp;</li><li>Protestolar: Sözleşmenin gündeme gelmesiyle birçok kadın platformu Türkiye’nin dört bir yanında toplandı. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu başta İstanbul, Ankara, Eskişehir, İzmir olmak üzere birçok şehirde “İstanbul Sözleşmesi Yaşatır” sloganlarıyla, sözleşmenin önemini vurgulayan protestolarda <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmthZGluY2luYXlldGxlcmluaWR1cmR1cmFjYWdpei5uZXQlMjUyRg=="">bulundu.</a> &nbsp;</li><li>Akademi ne diyor? Koç Üniversitesi Dekanı ve Anayasa Profesörü Bertil Emrah Oder: ”…Sözleşme'nin gereğini yapmamak, şiddet gibi en temel ayrımcılığı kabul etmek, üstünü örtmek anlamına gelir. Bu da toplumsal cinsiyete dayalı kökleşmiş eşitsizliği sürdürme iradesini yansıtır.” ifadeleriyle İstanbul Sözleşmesi’nin önemini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmJpYW5ldC5vcmclMjUyRmJpYW5ldCUyNTJGdG9wbHVtc2FsLWNpbnNpeWV0JTI1MkYyMjc2MzUtdHVya2l5ZS1rYWRpbmEteW9uZWxpay1zaWRkZXRsZS1tdWNhZGVsZWRlLW9uY3Utb2xhYmlsaXJkaQ=="">vurguladı.</a> &nbsp;</li><li>İstanbul Sözleşmesi yazarlarından biri olan Prof. Dr. Feride Acar, bu tartışmalara yönelik “Bunun da oldukça vahim sonuçları olacaktır. Kadınlara yönelik şiddetle ilgili bugüne kadar atılan olumlu adımların birçoğu kaybedilir. Bu alandaki kazanımlar, çalışmalar heba edilmiş olur. Oysa Türkiye bu konuda çok ciddi adımlar da atmıştı”&nbsp;değerlendirmesinde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTg5NmI4MzJiZGI5MDAwN2UxYzc3OSZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmJpYW5ldC5vcmclMjUyRmJpYW5ldCUyNTJGdG9wbHVtc2FsLWNpbnNpeWV0JTI1MkYyMjcwMzMtZmVyaWRlLWFjYXItc2lkZGV0ZS1rYXJzaS1rYXphbmltbGFyaW1pei1oZWJhLW9sdXI="">bulundu.</a></li></ul>

Kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi için imzalanan İstanbul Sözleşmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği maddeleri sebebiyle tartışmaya açıldı. 

İstanbul Sözleşmesi tartışması

Pakistan’ın Pencap eyaletinin başkenti Lahor'da Yüksek Mahkeme cinsel saldırı mağdurlarına yapılan bekâret testlerinin “anayasaya aykırı” olduğuna karar verdi. Bekâret testinin insan onurunu zedelediğine dair karar, kadın yargıç Ayesha A. Malik tarafından verildi. Malik’in 30 sayfalık kararında, bu zamana kadar yapılan muayenelerin hiçbirinin adli tıp ihtiyacından kaynaklı yapılmadığı vurgulandı ve anayasanın kişi güvenliği ve onurunu koruyan maddelerine de aykırı olduğu kaydedildi.<ul><li>Kadınlar yıllardır Pakistan’daki cinsiyetçi yasalara karşı protesto yapıyordu. Geçen yıl da hakları için pedal çevirme eylemi yapan hak grupları uzun zamandır bekleyen taleplerine cevap buldu. Ancak, Lahor’daki karardan etkilenmeyen ülke kesimlerinde uygulama yasal olmaya&nbsp;devam ediyor. &nbsp;</li><li>Dünya: Pakistan’ın komşu ülkeleri Hindistan ve Bangladeş de yakın zamanda iki parmaklı bekâret testlerini “insanlık dışı uygulama” olarak nitelendirmişti. Ayrıca, kadınlar ve kız çocukları için güvenilirlik listesinde son sıralarda yer alan Afganistan’da da 2018 yılında uygulama yasa dışı ilan edilmişti. Ancak, Afganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu’nun eylül ayında yapmış olduğu açıklamalar kadınların hâlâ zorla bu testlere maruz bırakıldığını&nbsp;tespit etmişti. BM ve DSÖ'nün raporlarına göre, çift parmak bekâret testi koloni döneminden bu yana Güney Asya bölgesinde yürürlükte ve dünyanın en az 20 ülkesinde belgelenmiş durumda. Birleşik Krallık ve Fransa gibi bazı Avrupa ülkelerinde de doktorların bu&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjZiZWQzYTMzOTQ1MDAwN2E3NjFhNCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVlM2NiN2ZiODg1MjcyNTJmMTJlMjU0JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm9kYXR2NC5jb20lMjUyRmR1bnlhLWJ1bnUtZGEtZ29yZHUtMjcxMTIwMjUuaHRtbA=="">testi yaptığı</a> öğrenildiğinde Ekim 2018’de BM, ülkelere bu tür testleri yasaklamak için çağrıda&nbsp;bulunmuştu. &nbsp;</li><li>Hak ihlali: Kişinin cinsel bütünlüğüne ve temel insan haklarına aykırı olan bekâret kontrolü, Türkiye'nin de taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nde (CEDAW) yasaklanmıştır. İstanbul Sözleşmesi tarafı olan ülkelerde ise bekâret testi gibi çağ dışı bir uygulamanın hak ihlali olarak nitelendirilmesi bir yana; “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” kapsamında kadına karşı her türlü şiddetin engellenmesi için politikaların üretilmesi bekleniyor. &nbsp;</li><li>Türkiye: Bekâret testi, kadınların vücutları üzerinde hâkimiyet kurma hakkı olduğuna inanan ataerkil sistemin ve devlet yapısının kontrol mekanizması olarak kendini gösteriyor. 1980'li ve 90'lı yıllarda kadınlar ortaokuldan iş başvurularına kadar birçok alanda bekâret testi adı altında tacize maruz kalıyordu. 1998’de önce yurtlara ilgili yönetmelikte düzenleme yapılarak “iffete aykırı davranmak" yurttan atılma gerekçesi olmaktan çıkarıldı. 1999 Ocak’ta da orta öğrenim kurullarında bekâret kontrolünü meşrulaştıran maddenin yönetmelikten kaldırılacağı&nbsp;duyurulmuştu. &nbsp;</li><li>Bugün, hukuka aykırı şekilde genital muayene yapılması suç sayılıyor. 2005'te yeni ceza kanunun yürürlüğe girmesiyle “genital muayene” cezası tanımlandı. İlgili kanun hükmü genital muayeneyi iki istisna dışında suç sayıyor: Hâkim veya savcı izni olması, bulaşıcı hastalıklar sebebiyle kamu sağlığını koruma amacı. Ancak, bu yeterli olmuyor. Bekâret mevzusu hâlâ bir tabu olduğundan, istismar/cinsel saldırı durumlarında adli gerekçelerle bekâret testi istenebiliyor ve kadınlar maruz kaldıkları istismarın yanında izin vermedikleri hâlde yeni bir “yasal” tacize maruz kalabiliyor. &nbsp;</li><li>Son: İstismarın veya cinsel saldırının kanıtlandığı durumlarda bile kişinin hâlâ bakir olması indirim olarak hükme etki edebiliyor. Çocuğun veya kadının izni olmadan muayene yapmayan doktorlar görevini ihmal suçundan&nbsp;yargılanabiliyor, Oysa ki kadın cinsel organına yalnızca “devlet” izniyle dokunmaması bir doktorun görev ihmali olmamalı. Dünya Sağlık Örgütü bekâret testinin sağlıklı ve işlevsel bir test olmadığını, kişinin hymen'inin durumunun cinsel ilişkiye girip girmediği konusunda net bilgi vermediğini, bu sebeple bu durumun adli sebeplerle dahi uygulanmasının hak ihlali olduğunu sürekli olarak vurguluyor. Kanunda yasaklanan hükümler, toplumdaki tabu yıkılmadıkça hukuka uygun kılınarak yine de cinsiyetçi bir hâle getirilebiliyor.</li></ul>

Şiddet ile ilgili hikayeler