TBMM&nbsp;Seçimler sebebiyle yakında tatile girmesi beklenen Mecliste son haftalar oldukça yoğun geçiyor. Bu hafta pazartesi günküyle birlikte dört oturum yapıldı. Kırktan fazla maddesi olan bir kanun teklifi hızla kabul edilirken iki adet uluslararası anlaşmanın uygunluğu da bu hafta gündeme geldi. Geçen haftadan bu haftaya ertelenen araştırma önergesi kabul edilirken bu hafta gündeme gelen diğer önergeler ise reddedildi. Orman Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Yürürlük maddeleri ve bir adet geçici madde dahil edildiğinde kırktan fazla maddeden oluşan teklif birçok farklı konuda düzenleme içeriyor. Kenevir üretiminin yeniden düzenlenmesi, tarımsal üretimin planlaması, sözleşmeli üretim ve at yarışları, ormanların korunmasıyla ilgili düzenlemeler yer alan kanun teklif 23 Mart’taki Genel Kurulda Mecliste kabul edilip kanunlaştı. &nbsp;AKP ve MHP oylarıyla kabul edilen teklife CHP, İYİ Parti ve HDP Gruplarından ise ret oyu verildi.&nbsp;Teklifin dikkat çeken maddeleri ise şu şekilde:&nbsp;Madde 1 : Bu maddeyle kenevir üretimi düzenleniyor. Eski kanunda değiştirilen bir fıkrayla “İlaç etkin maddesi &nbsp;üretimi amaçlı kenevir yetiştiriciliği ve/ veya işlenmesi” &nbsp;Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’ne bırakılıyor. &nbsp;Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’nün bu işi başkalarına yaptırma yetkisi de düzenlemede mevcut.&nbsp;Madde 10 : Bu maddeyle doğal yapısı bozulmuş ormanların rehabilitasyonu düzenleniyor. Güncel düzenlemede “inşaat, yıkıntı ve hafriyat atıkları ile doldurularak ağaçlandırmaya hazır hale getirilmesi” işi belediyelere bırakılmış iken teklifteki yeni düzenlemeyle Bakanlığa ihale yapma hakkı veriliyor.&nbsp;Muhalefet şerhlerinde atıkların toprağa doldurulmasının yeraltı sularının kirlenmesine sebep olabilecek riskli bir işlem olması sebebiyle ihaleyle yapılmasının doğru olmadığı ifade edilmiş.&nbsp;Madde 3&nbsp;: Bu maddeyle sözleşmeli üretime ilişkin usül ve esaslar düzenliyor. Maddeyle sözleşmeli tarım modeline sigorta zorunluluğu gibi müesseseler eklenmiş.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sözleşmeli (tarım) üretim modeli, firmalar ve üreticiler arasında ürünün ekim- dikim zamanında veya çiftçinin belirli bir ekiliş alanı ve üretimi gerçekleştirme sorumluluğunu yüklemesine karşın, firmaların da elde edilecek ürünü belirli şartlarda garantili almasına dayalı üretim ve pazarlama şeklidir.</li></ul>Madde 4&nbsp;:&nbsp;Bu maddeyle çiftçileri kaydedildiği elektronik çiftçi kayıt sisteminin değiştirilmesi düzenleniyor. Bununla da daha çok çiftçinin sisteme kayıt olması amaçlanıyor.Muhalefet şerhlerine göre ise çiftçilerin kayıt yaptırmaması sistem kaynaklı değil.&nbsp;Madde 6,7,8 : Bu maddelerle at yarışlarına özel değişiklikler düzenleniyor. 6. maddede mahalli olmayan yarışlarda yarışacak atların yetiştirilmesinde Tarım ve Orman Bakanlığı yetkili kılınırken 7. maddede ise disiplin cezaları düzenlenmiş. 8. maddeyle ise at yarışlarıyla ilgili cezalara bir seferlik af getiriliyor ve bu affın usulleri düzenleniyor.&nbsp;Madde 9&nbsp;: Bu maddeyle ormanlık alanlara herhangi bir atık dökülmesi yasaklanıyor.&nbsp;Ülkede yaşanan depremlerin ardından ortaya çıkan inşaat atıklarının nerelerde muhafaza edileceği doğa için çok büyük önem arz ediyor. Uluslararası Anlaşmalar&nbsp; Bu hafta Meclis gündeminde iki adet uluslararası anlaşma yer aldı. Bu iki anlaşma da uygun bulma kanunu ile yürürlüğe girecek ve ikisi de imzalanan ülkelerle ticareti düzenliyor. Perşembe günü gündeme gelen uygun bulma kanunları Mecliste kabul edildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye Cumhuriyeti ile Gürcistan Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasının Karşılıklı Tarım Tavizlerine İlişkin Protokol I’ini Tadil Eden 1/2022 Sayılı Türkiye-Gürcistan Ortak Komitesi Kararı ve Anlaşmanın III Nolu Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi </li></ul>Araştırma Önergeleri 1- Ülkedeki balıkçıların ve su ürünleri sektörünün sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi için tüm gruplar tarafından verilen araştırma önergeleri birleştirilerek TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.Tüm gruplar tarafından verilen toplamda 13 araştırma önergesi 20 Mart’ta TBMM Gündemine geldi. 2- 6 Şubat 2023 tarihli merkez üssü Kahramanmaraş olan, 11 ilimizi ve 14 milyona yakın vatandaşı etkileyen deprem felaketinin ardından gerek depremzede hekimlerin ve sağlık çalışanlarının gerekse de görevlendirmeyle bölgeye giden hekimlerin ve sağlık personelinin çalışma ve barınma koşullarının araştırılması, depremin etkilediği illerde sağlık hizmeti sunumunda yaşanan sorunların tespit edilmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;İYİ Parti Isparta Milletvekili Aylin Cesur tarafından verilen önerge 21 Mart’ta TBMM Gündemine geldi. 3- Deprem sonrası enkaz çalışmaları sırasında doğaya ve insan yaşamını olumsuz etkileyebilecek tüm çalışmaların araştırılmasına yönelik verilen önergenin görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;HDP Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun tarafından verilen önerge 21 Mart’ta TBMM Gündemine geldi. 4- Deprem sonrası asbest ve diğer kimyasalların insan sağlığına etkilerinin araştırılmasına &nbsp; yönelik verilen önergenin görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;CHP Ankara Milletvekili Nihat Yeşil tarafından verilen önerge 21 Mart’ta TBMM Gündemine geldi. 5- &nbsp;Kızılayın Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında çadır ve erzak satışı yaptığına ilişkin ihtarların araştırılmasına yönelik verilen önergenin görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;İYİ Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk tarafından verilen önerge &nbsp;22 Mart’ta TBMM Gündemine geldi. 6- Ekonomik krize karşı alınacak önlemlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin &nbsp;görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;HDP &nbsp;Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş ve HDP İstanbul Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç &nbsp;tarafından verilen önerge 22 Mart’ta &nbsp;TBMM Gündemine geldi. 7- AFAD yangını ve AFAD’ın Türkiye deprem tehlike haritasındaki ölümcül yanılgıların araştırılmasına yönelik verilen önergenin görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;CHP Ankara Milletvekili Levent Gök tarafından verilen önerge 22 Mart’ta &nbsp;TBMM Gündemine geldi. 8- Kredi ve kredi kartı borcu nedeniyle haklarında icra işlemi yapılan vatandaşların sorunlarının tespit edilerek alınması gereken önlemlerin belirlenmesine &nbsp;yönelik verilen araştırma önergesinin &nbsp;görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;İYİ Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar tarafından verilen önerge 23 Mart’ta &nbsp;TBMM Gündemine geldi. 9- Çocuk yoksulluğunun nedenlerinin araştırılmasına yönelik verilen önergenin görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;HDP &nbsp;Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş ve HDP İstanbul Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç &nbsp;tarafından verilen önerge 23 Mart’ta &nbsp;TBMM Gündemine geldi. 10- Son yıllarda yağışların azalmasının sebepleri ile yağış miktarının düşmesinin yarattığı sorunların araştırılması ve çözüm önerilerinin belirlenmesine &nbsp;yönelik verilen araştırma önergesinin &nbsp;görüşülmesi Genel Kurulda reddedildi.&nbsp;CHP Eskişehir Milletvekili Jale Nur Süllü tarafından verilen önerge 23 Mart’ta &nbsp;TBMM Gündemine geldi. Kapanış Seçime giden bu yılda her hafta milyonlarca insanın hayatını etkileyen düzenlemeler Mecliste kabul ediliyor. Bu süreçte yoğun gündemi yakından takip edebilmek için bir sonraki yazımızı kaçırmayın!

Parlamento

Bu sayıda yasama yılında yetmiş sekiz oturumu geride bırakan Türkiye Büyük Millet Meclisinin bu haftaki gündemine  mercek tutacağız.

Mecliste Bu Hafta #21

Bu hafta sizlere sentetik biyoloji alanında çalışan ve New York borsasına DNA kodu ile kote olmuş Boston, Massachusetts merkezli Ginkgo Bioworks firmasından bahsetmek istiyorum.&nbsp;Ginkgo Bioworks, aralarında profesör ile doktor ünvanları da bulunduran MIT üniversitesi kökenli 5 biliminsanı tarafından 2008 yılında Boston'da kuruldu. Şirketin araştırma geliştirme biriminin başında bulunan Profesör Tom Knight ise “sentetik biyolojinin babası” olarak anılıyor.&nbsp;Sentetik biyoloji tanımını açmak gerekirse; soy mühendisliği yaparak ve genetik olarak programlanmış hücreler kullanarak ürünler ve hizmetler üretilmesi, kısacası DNA dizaynı ve üretimi olarak özetlenebilir. Ginkgo Bioworks, çeşitli alanlarda kullanılabilecek ürünler üretmek için hücreleri programlamaktadır. Hizmet verdiği firmalar ise ağırlıklı olarak kozmetik, ilaç, gıda ve kimya sektörlerinde yer almakta.Ginkgo Bioworks’ün hücreleri programlamak için kullandığı yöntemler arasında CRISPR-Cas9 gibi gen düzenleme tekniklerini bulunur. Bu teknikler, hücrelerin içindeki genleri düzenlemek ve hücreleri istenilen özelliklere sahip hâle getirmek için kullanılıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674221761506.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" alt="Ginkgo Bioworks" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ginkgo Bioworks, özellikle sentetik biyoloji alanında çalışan birçok şirketten farklı olarak, ürünlerini gelişitirmek için kendi platformlarını kullanmaktadır. Bu platformlarda mikroorganizmaların genetiğini dizayn ederken, bunları üretme ve kontrol etme işlemlerini de otomatikleştirmektedir. Ginkgo Bioworks bu sayede ürünlerini daha hızlı ve daha ekonomik bir şekilde üretebilmektedir.Ginkgo esnek iş modelleri ile farklı büyüklükte firmalara farklı imkanlar sunabiliyor. Şirket erken aşama girişimlerden %30’a kadar hisse alırken daha büyük ölçekte firmalarla lisans vererek ya da anahtar teslim anlaşmalar yaparak hem düzenli gelir yapısını korumayı amaçlıyor hem de potansiyel büyüme sağlayabilecek şirketlerin büyüme hikayesine ortak oluyor.&nbsp;Bugüne kadar 6 farklı erken aşama girişime ortak oldular. Bunların arasında Motif gibi ikinci nesil yüksek teknolojili bitki bazlı et ve süt türevi ürünler üreten firmalar da, Cronos gibi kenevir ürünleri üreten firmalar da bulunuyor. Telif ücreti alarak lisanslama yaptığı firmalar arasında ise Merck, Bayer, Novo Nordisk, Biogen gibi sektörünün öncüsü firmalar bulunuyor. Bayer ile tarım alanında azot kullanımını azaltmaya ve düşük maliyetli verimi yüksek gübre geliştirmeye odaklanırken; Merck ve Biogen ile tedavisi zor hastalıklar için ilaç geliştirme faaliyetlerinde ortak programlar yürütüyor. Bugüne kadar geliştirdiği 144 farklı programdan 85'ine aktif olarak devam eden Ginkgo, 2025 yılı itibariyle 500 programa ulaşmayı hedefliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şirketin finansal performansı</h2><img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674220950564.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" alt="Ginkgo Bioworks" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ginkgo Bioworks 2021 Eylül ayında Soaring Eagle Acquisition Corp ile SPAC aracılığıyla birleşerek 15 milyar dolar değerlemeyle halka arzını gerçekleştirirken kasasına 1,6 milyar dolar koymayı başardı. Bir dönem 22 milyar dolara kadar çıkan şirketin değeri bugün 3,2 milyar dolar civarında seyretse de içeride birçok önde gelen kurumsal yatırımcı bulunuyor.&nbsp;Şirketin Eylül 2022 raporunu incelediğimizde senelik elde ettiği 400-450 milyon dolar arasındaki gelirin ağırlıklı kısmı Covid tanı kitleri ve laboratuar hizmetlerinden gelirken, bu gelirin de pandeminin etkisinin azalması sebebiyle giderek gerilemesi bekleniyor. Biyogüvenlik olarak adlandırdığı bu gelir tanımını ileride atık su ve hava ölçümleme alanlarıyla çeşitlendirmeyi hedefleyerek devletlerle işbirliği yapmaya devam etmeyi amaçlıyor. Bu minvalde ABD, Suudi Arabistan, Katar, Rwanda ve Afrika Birliği ülkeleri ile yaptığı işbirliği anlaşmaları dikkat çekiyor.Çeyreklik olarak yaklaşık 400-500 milyon dolar seviyesinde gerçekleşen operasyonel zarar yatırımcıları tedirgin etse de kasasında bulunan 1,3 milyar dolar ile bir nebze güven ortamı yaratıyor diyebiliriz. Öte yandan performansa bağlı hisse adedi artışı, seyrelme ve ödemeler şirketin gider kalemlerinde önemli rol oynaması şirketin değerinin düşmesine de sebep oluyor. Yakın zamanda kâra geçmesi beklenmeyen şirket, finansal olarak yatırımcısına kısa vadede yüksek getiri potansiyeli sağlamasa da daha da derinleşebilecek değer kaybı, dirsek temasıyla çalıştığı Bayer ve Merck gibi firmaların potansiyel bir satın alma için iştahını kabartabileceğini düşünüyorum.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıssadan Hisse</h2><img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1674221199673.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.14" width="550" alt="Ginkgo Bioworks" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Küresel ısınmanın etkilerini gün geçtikçe daha çok hissetmeye başladığımız bugünlerde, özellikle gıda güvenliği için sentetik biyoloji konusunun ülkemizin de kısa-orta vade programlarında daha çok yer alması gerektiğini düşünüyorum. Artan kuraklık sebebiyle gıda maliyetlerinin önümüzdeki senelerde artması kaçınılmaz görünüyor.&nbsp;Daha çok dillendirilmeye başlayan iklim göçleri de özellikle Türkiye gibi görece verimli topraklara Orta Doğu ve Afrika'dan göçün artabileceğini gösteriyor. Özellikle Avrupa'nın mülteci programlarının bize göre daha katı olan yapısı, Türkiye nüfusunun daha da artmasına sebep olabilir. Bu sebeple gıda fiyatlarının arzdan ziyade iç talep artışı sebebiyle de yükseleceğini öngörmek çok zor değil.&nbsp;Bu minvalde topraklarımızın daha verimli kullanılması ve laboratuar ortamında geliştirilen gıda ürünlerinin ölçeklenerek seri üretimlerine geçilmesi için bugünden hazırlıkların bürokratik seviyede başlamasının önemli olduğuna inanıyorum. Ülkemizde yapay et geliştirmeye yönelik faaliyet gösteren ve yakın zamanda kapadığı yatırım turuyla ivmelenmesini umut ettiğim biftek.co firmasının da en içten dileklerimle başarılarını temenni ediyorum. Umarım yarattıkları farkındalık ile bu alanda daha çok teşvik almayı başarabilirler.– Encore<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dipnot:&nbsp;Yazarın yukarıda bahsi geçen firmada yatırımı bulunmamakta olup, önümüzdeki 6 ay içerisinde de olmayacaktır.

Quando

(NYSE: DNA)

Ginkgo Bioworks

KAGİDER ve Yuvam Dünya işbirliğiyle bu yıl ikinci kez düzenlenen “Yeşil İş Ödülü” kapsamında, geçtiğimiz haftalarda <a fr-original-style="" href="https://searover.com.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Searover</a> , <a fr-original-style="" href="https://peddon.com.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Peddon</a> ve<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/lindosnaturals/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Lindos</a>’u konuk ettik. Bu hafta dergimizde Yeşil İş Ödülü Finalistlerinden <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/imperfectionists_official?igshid=YmMyMTA2M2Y=" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Imperfectionists</a>’in kurucu üyesi <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/dilayla_kopuz/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dilayla Kopuz</a>’u konuk ediyoruz ve kendisini tebrik ediyoruz. Diliyoruz ki genç kadın girişimcilerin hikayeleri tüm ahaliye ilham olsun.Sizi ve şirketiniz &nbsp;Imperfectionists’i tanımak isteriz. Bu işe nasıl bir motivasyonla başladınız?&nbsp;Ben Dilayla, 22 yaşında bir Türk kadın girişimciyim. Sürdürülebilir bir giyim ve yaşam tarzı markası olan Imperfectionists’in kurucu üyesi ve kreatif direktörüyüm.Imperfectionists’in kuruluşunda ilham noktamız hızlı moda anlayışından ötürü ortaya çıkan&nbsp;atık problemi oldu. Her sene 100 milyon tonunun üzerinde giysi atıklara/çöplerimize karışıyor. Bu giysilerin çoğu sentetik ve yarı sentetik materyallerden üretildiği için doğada çözünmesi tıpkı bir plastik pet şişe gibi uzun seneler alıyor. Hatta çözündüğünde bile topraklarımızda mikroplastik bırakıyor. Marka olarak bu gerçeklerden yola çıktık.7 yaşımdan beri çizim yapıyorum ve moda dünyasını yakından takip ediyorum. Üniversite yıllarımda bu kadar sevdiğim ve kendimi yansıtmak için kullandığım modanın dünyamıza verdiği zararları öğrenmemle başladı herşey. Moda endüstrisinin aslında çevremize zarar veren başlıca endüstrilerden biri olması bu şekilde devam etmesi gerektiği anlamına gelmiyor oluşuyla Imperfectionists sürdürülebilir modanın başkenti Kopenhag’da kuruldu.Yeşil iş giririşiminizin çevresel ve sosyal sürdürülebilirliğe katkılarından bahseder misiniz?&nbsp;Tasarımlarımın hikayesi benim çizmemle değil, kullanacağım materyallerin üretim süreci ile başlıyor. Ortaya çıkacak &nbsp;tasarımlarımın her detayını planlamayı, sürdürülebilir bir tasarımcı olarak hem kendime hem de çevremize borç biliyorum. Kullandığım kumaşların liflerinin yetişmesinde kullanılan su miktarına ve&nbsp;karbon ayak izine&nbsp; dikkat ederek seçim yapıyorum. İlk çıkan kapsül koleksiyonumda endüstriyel kenevir bazlı kumaşlar tercih etmemin başlıca sebebi, bu bitkinin karbon ayak izinin düşük oluşuydu.Tasarımlarımın sadece kumaşları değil aynı zamanda dikim iplikleri de yüzde 100 pamuk. Bütün prototipleme sürecimizi CLO3D üzerinden dijital olarak gerçekleştiriyoruz, bu sayede üretim öncesi oluşan atık miktarını minimuma indiriyoruz. Üretim sonrası çıkan atıklarımızı ise yeniden değerlendirip başka ürünlere çeviriyoruz. Örneğin, bahsettiğim endüstriyel kenevir kumaşının atık parçalarından tekrar kullanılabilir yüz temizleme pamukları ürettik.&nbsp;Sosyal çerçevede ise ürünlerimiz benim gibi bir kadın girişimcinin atölyesinde üretiliyor. Çalışanlarımızın uygun koşullarda ve adil &nbsp;ücret politikası altında çalışması bizim için çok değerli. Tedarik zincirimizi de hem websitemizde hem de sosyal medya platformlarımızda düzenli ve şeffaf olarak paylaşıyoruz. <a fr-original-style="" href="https://copenhagenfashionweek.com/event/secondly-aps-fashion-market-by-sharedrobes-3" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Moda Devrimi Danimarka</a> şubesiyle birlikte de etik üretim üzerine etkinliklere katılıyoruz. Ağustos ayında Kopenhag Moda Haftası'na &nbsp;onların da destek verdiği bir etkinlikle katılacağız. Yeni koleksiyonum da orada catwalk’da sergilenecek.Küresel ölçekte, Türkiye’yi etik ve sürdürülebilir üretim denince akla gelen ilk 3 ülke arasına yerleştirmesine katkıda bulunmak&nbsp;başlıca hayallerim arasında.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/4/1659035306672.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Girişimcilikte başarı için en kritik unsurlar olarak neleri görürsünüz? Yeni girişimciler için tavsiyeleriniz ne olur?Sabır ve azim en kritik unsurlar benim için. Imperfectionists 2 senelik AR-GE süreciyle beraber 3 senelik bir şirket aslında. Her şey hemen olsun ve istediğim her şeyi şu an elde etmeliyim düşüncesi hem yanlış hem de realist değil. Bu düşünce şekli, kendim de dahil olmak üzere birçok girişimcide gördüğüm bir nokta.Girişimciliğin bir yolculuk olduğunun bilincinde olmalı ve kendimizi her gün daha çok gelişmeye açık tutmalıyız. Ayrıca inandığınız bir projeniz varsa sabredin ve devam edin, derim.Jack Ma’nın çok sevdiğim bir sözü var: Bugün zor, yarın daha da zor olacak ama yarından sonraki gün güzel. Çoğu insan yarın akşam ölür.Yuvamız dünya için hayallerinizden bahseder misiniz?Moda endüstrisinde döngüsel ekonomi prensiplerini uygulamak ve sıfır atık&nbsp;bir hale getirmek; bunu yaparken ise &nbsp;inovatif gelişmelerden faydalanmak. İnovasyon şirketimizin &nbsp;temel taşlarından; bizim için anlamı her zaman gelişime açık olmak ve yenilikleri takip etmek. Koleksiyonlarımda ağırlıklı olarak endüstriyel kenevir gibi kumaşlar kullanıyoruz, yakın zamanda yosun fiberinden alternatif kumaşlar da buna eklenecek.

Dünyahali

İnovasyon şirketimizin  temel taşı; bizim için anlamı her zaman gelişime açık olmak.

Yeşil İş Ödülü Finalisti Imperfectionists ile Röportaj

🏀 WNBA basket oyuncusu Brittney Griner, ABD dönüşü sırasında bagajında kenevir elektronik sigara yağı bulunduğu için havalimanında gözaltına alındı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sistematik homofobi ve ırkçılık: Rusya’nın homofobik ve ırkçı tavırlarının açık kuir ve siyahi bir kadını nasıl etkileyeceği üzerine haklı korkular var. WNBA, yaptığı açıklamada şu anki önceliklerinin Griner’ı güvenli bir şekilde ABD’ye geri dönmesini sağlamak olduğunu belirtti.&nbsp;</li></ul>

Angst

1517’de Anadolu’ya ayak basıp iyi günde, kötü günde, hastalıkta, sağlıkta, insanların bir yudum yâren aradığı her dakikada telvesiyle arzıendam eden Türk kahvesi, omuzlarına yüklenen 40 yıllık hatırı günümüze dek layıkıyla taşımış. Bu yolda kimi zaman cezalarla, kimi zaman yoklukla sınanmış. Ancak tarihin tekerrür eden her aşk destanı gibi, zorluklar ona duyulan sevgiyi daha da katmerleştirmiş.Halkla kahve arasına giren ilk grup ulema takımı olmuş. Gerekçeleri, kahvenin kavrulunca kömüre dönüşmesi ve içmenin caiz olmaması. Kara bela, fetvaları aşıp 17. yüzyılda “İslam’ın şarabı” olarak Avrupa’ya transfer edilse de kahvehanelerin insanları camilerden uzaklaştırdığı, grupların devlete karşı fikir geliştirdikleri iddiasıyla padişah yasaklarına takılmış. Bu dönemde bile gizli gizli cezvesini kaynatan Osmanlı halkı, savaşın getirdiği yoklukla sınanınca, “Kahve kahve diye nicesine sarıldım,” deyip sadık yâri kahvenin üstüne gül koklamak zorunda kalmış.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cezveye merhem olan alternatifler</h2>II. Abdülhamit, Yemen'le Avrupa sömürgelerine bağlılığımızı azaltmak adına bir dönem Diyarbakır, Suriye, Bağdat, Adana ve Halep’te kahve yetiştirmeyi denese de hüsrana uğramış. Tutumlu ev insanlarının ilk çözümüyse kalan telveyi kurutup tekrar kahve yapmak olmuş. Önemsenmeyen misafirlere sunulan bu ikinci baskı “cavcav kahvesi” olarak ün salmış. Gerek İkinci Dünya Savaşı’nda, gerek 1950’lerde ekmek gibi karneye bağlanan kahve, içine arpa, nohut, kenger, çitlembik eklenerek birkaç içimlik daha çoğaltılmış. İthalatın kısıtlanmasıyla yerini “yalancı kahve”lere bırakmış. Bir dönem hacmini artırmaya yarayan nohut, çörek otu, kenevir, kenger, menengiç, keçiboynuzu, bamya tohumu, palamut, arpa, hurma, bulgur, bakla ve hatta öğütülmüş fındık kabuğu, bizzat kahvenin yerine kullanılır olmuş.Çoğunlukla Balkan göçmenlerinin cezvesinde kattığı nohut, Anadolu’daki çörek otu kahvesini yumuşatan ve birlikte tercih edilen bir ikili. Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz’in dağlık kesimlerinde yetişen çitlembik familyasının mahsulü “menengiç kahvesi”&nbsp;de bugün hâlâ Gaziantep’in kahvelerinde tüketilen bir alternatif.<img src="https://images.aposto.com/2022/1/3/1645616195051.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Deniz Sabuncu<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dağlık yerlerde ve kayalıklarda yetişen yabanî bitki meyvesi kenger, odun gibi sert ve dikenli olmasına rağmen, kavrulup kıl çuvallara sürülüp ayrıştırılarak inatla cezveye girenlerden. Neyse ki kahve bollaşıp ucuzlayınca, bu zahmetli “dağ kahvesi”nden vazgeçilmiş ve hayvanların öğle yemeği olmaya devam etmiş.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türk kahvesinde doğal aromalar</h2>Karacaoğlan’ın “Ağalar, beyler içer,” dediği kahve, zamanla halkın her tabakasına yayılınca, önce fincanlarının ve zarflarının ihtişamıyla ekonomik sermayesini ortaya koymaya çalışan zengin zümre, engin damak zevkini de kahvesine kakule, karanfil, lavanta, amber gibi hoş kokular ekleyip onu farklılaştırarak ispatlamış. Fakat kahve arzının azaldığı günlerde, bu ürünlerin yetiştiği coğrafyalarda kahve kendiliğinden bu dönüşümü yaşamış.Mardin ve çevre iller kakule tohumunu havanda ezip az biraz kahveyle karıştırdıkları “Süryani kahvesi”yle sofraya sert içimli bir yumruk vururken, Isparta yöresi kahvesini hazırlarken su yerine lavanta çayı kullanmış, Ege’nin tiryakileriyse damağını damla sakızı aromasıyla ferahlatmış.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kavurma, öğütme, pişirme ve servis zenginliği</h2>Anadolu repertuvarında kahvenin kavrulmasına, öğütülmesine, pişirilmesine ve servis edilmesine göre de farklı makamlardan bahsetmek mümkün.Örneğin, “Bir acı kahvenin 40 yıl hatırı vardır,” sözündeki acı kahvenin müsebbibi “Adana Gar kahvesi” ya da “Hatay kahvesi.” Adana’da tarla çalışanlarının sabahın erken saatlerinde gar kahvehanesine gidip treni kaçırmamak için büyük bardakta sert kahve istemeleriyle ortaya çıkan ve “Hatay kahvesi” olarak da bilinen kahve, çifte kavrulmuş koyu çekirdekleriyle İtalyan kavurmalarını aratmayan cinsten.Değirmen yerine içi oyulmuş ahşap, mermer ya da taş havanlarda tokmakla dövülüp öğütülen “dibek kahvesi” Türk kahvesinin pudra inceliğini pek yakalayamasa da aromaların birbirine geçişi bakımından tarihi bir yöntem. Eski İstanbul sokaklarında, önü kapalı ocaklarla kahve dağıtan seyyar satıcıların “külde kahvesi” modern zamanın zamansızlığında kahve makinelerine yenilen tarihi bir pişirme usulü.Uzun pişirmenin hıza direndiği nadir kültürlerden biri “mırra.” Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır’da ikram edilen, özel güğümlerde pekmez kıvamına gelene kadar birkaç kez pişirilen mırra, Arapçada adını aldığı&nbsp;“mur” kelimesinin hakkını verecek kadar acı ve sert, konik fincanlara doldurulan iki lokmanın espresso misali kafaya dikildiği kahvelerimizden.Ege’de efelerin nargile keyfini uzatmak için okkalı çay bardaklarında içtiği “süvari kahvesi,” Manisa’da gelinlerin damat için köpüğün üzerine bademle mesir macunu baharatı eklediği “cilveli kahve,” Eskişehir’de “toskatay” denen orta boy fincanlarda sunulup iki kaşık kremayla taçlandırılan “tatar kahvesi,” Erzurum’da hâlâ ekonomik kıtlama usulüyle içilen, sade kahvenin yanına iliştirilen lokum, çikolata ve şekerle eskinin arabalı vapurlarına benzetilen “yandan çarklı” bu repertuvarın ufak bir parçası.Yunanistan’da Türk Kahvesi kitabında Elias Petropoulos, Atina kahvelerinde sırf kahve miktarına, şeker oranına ve pişirme süresine göre 46 çeşit Türk kahvesi sıraladığına göre belki bizim de 500 yıllık geçmişi yalnızca “sade, orta, şekerli”ye indirgemekten vazgeçip telvenin türküsüne kulak vermemiz ve bu eski tatları hatırlamamız gerekiyor.Kaynakça:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beşir Ayvazoğlu. (2016). Kahveniz Nasıl Olsun?, 3. Baskı, İstanbul: Kapı Yayınları.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cenk R. Girginol. (2020). Ahde Vefa: Bir Türk Kahvesi Hikâyesi, İstanbul: A7 Kitap.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elias Petropoulos. (2019). Yunanistan’da Türk Kahvesi (çev. Herkül Millas), İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Emine G. Naskali ve Salih M. Arçın. (2017). Kahve Yanında Bir Lokum, İstanbul: Dergâh Yayınları.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kemalettin Kuzucu ve M. Sabri Koz. (2021). Türk Kahvesi, 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Naim Koca ve Atilla Narin. (2018). Anadolu’nun Kayıp Kahveleri, İstanbul: Kutlu Yayınevi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Priscilla Mary Işın. (2020). Avcılıktan Gurmeliğe Yemeğin Kültürel Tarihi, 3. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.&nbsp;</li></ol>

apéro

Sıvılar dolduğu kabın şeklini alır; Türk kahvesi ise dolduğu ruhun.

Telvenin türküsü: Anadolu’nun Türk kahvesi repertuvarı

Son yıllarda gücüne güç katan veganlık, gıda sektöründe ipleri eline aldı. Özellikle son 10 yılda bitkisel beslenmeyi hayat tarzı olarak benimseyenlerin sayısı da çoğaldı. 2014’ten bu yana kişi sayısının sadece ABD’de %600 arttığı bilinirken 2021’de dünyada 79 milyon vegan bulunduğu tahmin ediliyor. Belki de umulandan çok daha kısa sürede arkadaşlarınızla her zaman buluştuğunuz restoranın menüsü vegan seçeneklerle, evinizin sokağındaki marketin rafları vegan gıdalarla doldu. Artık evcil hayvanınıza bitki bazlı mama bulmak için de market market dolaşmanıza gerek kalmıyor.&nbsp;Hem Türkiye hem de dünya adına gidecek daha çok yol olduğu bilinse de sektörün her geçen gün can alıcı bir şekilde büyüdüğünü, vegan üretimin gıda sektörünün geleceği olduğunu söylemek mümkün. Peki ekonomik olarak ne büyüklükte bir sektörden bahsediyoruz? Bu pastada en büyük paya sahip oyuncular kimler? Sektörün önünde nasıl bir gelecek tablosu var?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rakamlarla vegan gıda</h2>“Vegan” kelimesinin mucidi Donald Watson, bugünleri görse eminim gözleri dolardı. Bloomberg Inteligence’ın geçen ağustos ayında <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/company/press/plant-based-foods-market-to-hit-162-billion-in-next-decade-projects-bloomberg-intelligence/#:~:text=New%20York%2C%20August%2011%2C%202021,by%20Bloomberg%20Intelligence%20(BI)." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayımladığı rapora göre</a> bitki bazlı süt ve et alternatifleri pazarı 2020'de 29,4 milyar dolara ulaştı. Gıda sektörüne yön veren şirketlerin de bitki bazlı ürün seçeneklerini genişletmesiyle vegan gıda, sektörün en hızlı büyüyen pazar payına sahip oldu. Yine aynı rapora göre, 2030’a kadar 162 milyar doları bulması öngörülen pazar resmen “Çekilin yoldan, ben geliyorum!” diye bağırıyor.&nbsp;Rapor, sektörü bitki bazlı et, süt ve diğer ürünler olarak üçe bölerek ele alıyor. Bitki bazlı süt ürünleri pazarını 4 büyük ürün yönetiyor: Yulaf sütü (%30’luk pazar payı), badem sütü, Hindistan cevizi sütü ve soya sütü. Ancak bundan daha fazlası var. Pirinç sütünden tutun da kaju sütüne, ceviz sütünden kenevir sütüne içinde başka birçok alternatifi barındıran pazar, 2020’de bitkisel gıda pazarının 23 milyar dolarından fazlasına hükmetti. Bu rakamın 2030’a gelindiğinde 62 milyar doları bulması bekleniyor. Bitki bazlı et talebinin de alternatif sütün ayak izlerini takip ederek benzer bir büyüme modeliyle karşılaşacağının varsayıldığı raporda 2020’de 4,2 milyar doları gören pazarın, 2030’da 74 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.Öte yandan gıda sistemi değişikliği alanında çalışan bir sivil toplum kuruluşu olan ProVeg International’ın geçen yılın sonunda yayımladığı bir rapor, uzun vadede geleneksel protein ürünlerinin yerini laboratuvar ortamında üretilecek kültür eti ve bitki bazlı etin alacağına dikkat çekiyor. Etin şu anda %90'ı hayvansal ürün olarak tüketiliyor; 2040'ta bu oranın %40’a düşmesi bekleniyor. Bütün bu gelişmelerin ışığında bir restorana gittiğimizde sorduğumuz “Vegan menünüz var mı?” sorusunun yerini “Hayvansal ürün var mı?” sorusuna bırakacağı ütopik bir gelecekten bahsediyoruz belki de. Kim bilir?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Biraz da rekabet</h2>Vegan beslenmenin yükselişiyle markalar daha çok bitki bazlı et ve süt ürünleri üretimi için kolları sıvadı. Piyasada 2 tür şirket hüküm sürüyor diyebiliriz. Birincisi sadece vegan ürün üreten Eat Just gibi şirketler; ikincisi de hepimizin uzun yıllardır bildiği, tanıdığı, bitkisel bazlı gıdanın yanı sıra vegan olmayan ürünler de üreten Nestlé ve Danone gibileri.<img src="https://images.aposto.com/2022/0/2/1643116367374.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.68" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bitkisel bazlı ürünlerin piyasa değer değişimi Kaynak: Bloomberg<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bitki bazlı et ürünleri: Aklımıza öncelikle Beyond Meat, Impossible Foods gibi sektör devleri geliyor. İkisi de unicorn statüsünde olan bu şirketler stratejilerini restoranlar ve büyük zincirlerle (McDonald's, KFC, Burger King, Little Caesars gibi) ortaklıklar yaparak bitki bazlı gıda seçeneklerini artırmak üzerine kuruyor. Haziran 2021 itibarıyla 9,44 milyar dolarlık bir piyasa değeri olduğunu bildiğimiz Beyond Meat’in 2021 yılında <a fr-original-style="" href="https://vegangazete.com/beyond-meat-turkiye-pazarinda-cok-yakinda-marketlerde/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye pazarına</a> girdiğini de hatırlatmakta fayda var.&nbsp;Bitki bazlı süt ürünleri: Oatly, NotCo gibi unicorn statüsündeki şirketler bir süredir piyasadaki popülerliğini koruyor. 2020’yi 420 milyon dolar gelirle kapatan ve 2021’de bu rakamın 690 milyon dolara ulaşacağını öngören Oatly de üst satırlarda bahsi geçen şirketlerden farklı bir büyüme stratejisi izlemiyor. Kahve dükkânları pazarlama stratejisinde önemli bir yer tutan şirket, Starbucks’la yaptığı anlaşmayla zincirin şubelerinde boy göstererek satış kanallarını genişletiyor.&nbsp;Bitki bazlı et ve süt muadilleri geliştiren ve yatırımcıları arasında Jess Bezos’un da bulunduğu NotCo, 2022 yılına Şili’nin ilk unicorn’u olarak girdi. Bütün bu veriler gösteriyor ki vegan gıda üreten markaların önlenemez yükselişi karşısında saygıyla eğilmekten başka çare yok.Danone, Kellogg’s ve Nestlé gibi hem vegan hem de vegan olmayan ürünleri piyasaya süren daha geleneksel ve yerleşik rakipler de bitki bazlı ürün çeşitlerinin üretimini ve dağıtımını artırarak, ayrıca bu seçenekleri sergileyen promosyon kampanyaları duyurarak avantaj elde etmek istiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de neler oluyor?</h2>36-42° kuzey paralelleri ve 26-45° doğu meridyenleri arasında vegan gıda pazarının ne denli büyük bir hükümdarlığa sahip olduğuna dair elimizde net veriler bulunmasa da Eat Vappy, Veggy, Talya Foods, Fomilk gibi sadece bitki bazlı ürünler üreten markaların yanı sıra Trakya Çiftliği gibi hem vegan hem vegan olmayan gıda üreten markaların, ayrıca ulusal ve uluslararası gıda markalarının da oyuna katıldığı biliniyor.&nbsp;Twentify’ın 2021 sonunda Türkiye’de <a fr-original-style="" href="https://www.twentify.com/tr/blog/blog/veganizm-farkindalik-arastirmasi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerçekleştirdiği araştırma</a>, topraklarımızda en çok Dr. Oetker ve Knorr’un vegan ürünlerinin tercih edildiğine işaret ediyor. Bitkisel süt ürünlerinde Danone’nin alt markası olan Alpro ve yerli marka Fomilk yarışı önde götürüyor.&nbsp;Bütün bu verilerin bize verdiği yetkiye dayanarak rahatlıkla söyleyebiliriz ki vegan gıda pazarının her geçen gün daha da büyümesi ve etki alanını genişletmesi bekleniyor. Bill Gates’in dediği gibi “yapay et” sahiden de gıdanın geleceği mi? Pek de uzak olmayan bir gelecekte göreceğiz.

Bitki bazlı et ve süt ürünleri üretimi için rekabete tutuşulan sektörde dengeler değişiyor.

Parlayan yıldız: Vegan gıda pazarı

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">KENEVİR PAMUĞUN YERİNİ ALABİLİR Mİ?</h2>Son zamanlarda, birçok marka güncel teknolojileri kullanarak gıda atıkları ve bitkilerden kumaş alternatifleri ve nihayetinde sıfır atık koleksiyonlar üretiyor. Bu markalara İsveç merkezli marka, Weekday de dâhil oldu. Markanın gündeminde ise pamuğa da alternatif olma potansiyeli taşıyan kenevir var.&nbsp;<div fr-original-class="fr-img-space-wrap" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-13T09:04:43.678Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="weekday" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></div><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><div fr-original-class="fr-img-space-wrap" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detay: Weekday’in satışa sunduğu ceket, pantolon, etek ve tişörtten oluşan dört parçalık kapsül koleksiyon, gıda atıklarını tekstilde kullanılabilen liflere dönüştüren&nbsp;Agraloop teknolojisinden faydalanarak tasarlandı. Marka, tasarımlarında kullandığı pamuk-kenevir karışımının sert yapısıyla özellikle denim'in yerini tutmak için ideal bir alternatif olduğunun altını çizmekle kalmıyor, çalışmalarının sonucunda kenevirle ilgili farklı çıkarımlarda da bulunuyor. Kenevir pamuğa göre yetiştirilirken daha az alan, daha az su ve böcek ilacı gerektirdiği ve yetiştiği toprakların verimini artırdığı için tekstil endüstrisinin başlı başına ele alması gereken bir bitki. Bu keşif çok daha önce yapılabilirdi, çok daha sık kullanılırdı ancak kimi ülkelerde yeni kalkan, çoğu ülkede ise hâlâ devam eden yasaklar nedeniyle pamuk alternatifi olma potansiyeline sahip bu bitki, pek de değerlendirilemiyor.</div>

Doğal kumaş diyoruz; topraktan gelen ve masum. Peki ya doğal kumaş dediğimiz nedir, biliyor muyuz? Topraktan gelmesi, onu ne kadar masum kılıyor? Ya da şöyle soralım; her topraktan gelen, geldiği gibi toprağa geri dönebiliyor mu?"Doğal içerikli kumaş" nedir? Doğal kumaşların kaynakları aralarında bitkisel ve hayvansal olarak ikiye ayrılıyor. Yün çeşitleri hayvansal olurken en popüler olan pamuk, keten, kenevir, bambu gibi malzemelerle üretilen kumaşların geldiği yer toprak. Yani doğal kumaşların kaynağı ya topraktan geliyor, ya hayvanlardan.&nbsp;<h2>"Doğal içerikli" yanıltıcılığı</h2>Her ne kadar gönlümüz doğaldan yana olsa da yapılan araştırmaların sonuçları, yapay elyafların çevreye zarar verdiği görüşünün yanı sıra, doğal elyafların da çevreye bir o kadar zarar verdiği görüşüyle bizleri karşı karşıya getiriyor. Çünkü doğal ipliklerin birçoğu üretildikten sonra genellikle kimyasal bir işlemden geçiyor. Mesela, bitki kökleri gibi doğal maddelerle boyanmadıkları sürece renk almaları bile kimyasal yollarla mümkün oluyor. Yumuşak bir kumaş hâline gelmesi de kumaşın belli başlı kimyasallarla yumuşatıldığı anlamına geliyor. Kompost edebilme yani biyo-çözünme gibi yöntemler araştırılmaya devam edilse de kumaşların içerdiği kimyasallar, topraklarımıza karışabiliyor. Bu durum irdelendiğinde doğal elyafların mı yoksa yapay elyafların mı kullanımının doğaya daha az zarar vereceği ve ekolojik düzeni bozacağı konusu gündeme geliyor.Pamuk, keten, kenevir; bunlar, modada “çevre dostu lifler” olarak duyduğumuz, toprağın bize verdiği iplik hammaddeleri. Fakat tekstil endüstrisi için bu mahsullerin üretim aşaması organik olarak da konvansiyonel olarak da pek masum değil. Bu materyaller her ne kadar doğal içeriğe sahip olsalar da bir giysiye dönüşmek için geçtikleri süreçte birçok işlemden geçiyorlar ve bu da harcanan bolca enerji ve kullanılan bolca kimyasal anlamına geliyor.Mesela pamuk: Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, pamuk doğal ve doğada çözünebilir olmasına karşın çevresel açıdan en talepkâr ürünlerden biri. Pamuk tarımında dünyadaki böcek ilaçlarının (insektisit) % 25’i, pestisitlerin %10’u kullanılıyor ve çok fazla suya ihtiyaç duyuluyor. Bununla birlikte, gelişmekte olan ülkelerde konvansiyonel tarımla yetişen pamuk üzerine püskürtülen kimyasallar, kansere <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjY4MDY3NzE5MWQ1MDAwNzg5YWUxNSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MWE1ZDFlMDAxNmYwMDA4ODAzM2IwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy53aG8uaW50JTI1MkZjZWglMjUyRmNhcGFjaXR5JTI1MkZQZXN0aWNpZGVzLnBkZg=="">sebep olabiliyor</a>. Aynı şekilde, akademisyen Kate Fletcher, Sürdürülebilir Moda ve Tekstil adlı kitabında, pamuk tarımının küresel pestisit kullanımının %11'inden ve küresel böcek ilacı kullanımının %25'inden sorumlu olduğunu anlatıyor.Nottingham Üniversitesi’nin yürüttüğü çalışmalara göre, plastik kirliliğinin en yaygın biçimlerinden biri sentetik liflerin mikroplastik kirliliğine yol açmaları. Çalışmalar, birçok üretici ve tüketicinin pamuk ve yün gibi doğal liflerden yapılmış giysileri tercih etmesine rağmen “doğal” tekstil elyaflarının tekstil endüstrisinin plastik kirliliğine yol açan alternatifi olmaktan uzak olduğunu söylüyor. Pamuk üretiminin inanılmaz derecede su tükettiğini ve doğal elyafları işlemek için kullanılan yöntemlerin genellikle sulara zararlı kimyasalların karışmasına neden olduğunu, ayrıca doğal liflerin işlenmesinin tehlikeli, suistimal eden çalışma koşullarında gerçekleştirildiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjY4MDY3NzE5MWQ1MDAwNzg5YWUxNSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MWE1ZDFlMDAxNmYwMDA4ODAzM2IwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnBoeXMub3JnJTI1MkZuZXdzJTI1MkYyMDE5LTAzLW5hdHVyYWwtZmlicmVzLWVudmlyb25tZW50LW1pY3JvcGxhc3RpYy5odG1s"">ortaya koyuyor</a>.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-21T21:38:27.673Z.jpeg" alt="angst"><figcaption><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjY4MDY3NzE5MWQ1MDAwNzg5YWUxNSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MWE1ZDFlMDAxNmYwMDA4ODAzM2IwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZhbmdzdF9tYWclMjUyRg=="">ANGST&nbsp;</a></figcaption></figure><h2>Çelişkili durumlar</h2>1 kilo pamuğu (ortalama beş tişört) tarlada üretebilmek için en az 8 bin litre suya ihtiyaç olduğu söyleniyor. Buna karşılık 1 kilo polyester üretimi için ise çok az veya hiç su kullanımı gerekmiyor. Diğer yandan polyester üretimi sırasında aynı miktarda pamuğun üretimine göre iki kat daha fazla enerji harcanması gerekiyor. Bu durumda fazla su mu yoksa enerji mi harcanmasının daha doğru bir karar olacağı tartışmalı.&nbsp;Organik tarım (?): Hem organik hem de konvansiyonel yetişen pamuğun kendi artıları ve eksileri var. Organik pamuk yetiştirme süreci daha sürdürülebilirken, organik olmayan pamuk, toprak ve su kullanımı açısından daha etkili. Buraya kadar kulağa çok basit geliyor fakat organik pamuk henüz tüm sorunlarımızı çözmeye yetmiyor. Organik pamuğun da dezavantajları var.&nbsp;Daha çok alan (?): WWF'ye göre, en büyük pamuk üreticisi ülkelerde (Hindistan, ABD, Pakistan, Çin) tarıma elverişli arazilerin %2,4'ü pamuk yetiştirmek için kullanılıyor. Organik pamuk yetiştirmek konvansiyonele göre %25 daha fazla arazi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjY4MDY3NzE5MWQ1MDAwNzg5YWUxNSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MWE1ZDFlMDAxNmYwMDA4ODAzM2IwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZhc2hpb251bml0ZWQudWslMjUyRm5ld3MlMjUyRmZhc2hpb24lMjUyRjEzLWJyYW5kcy1zaWduLXN1c3RhaW5hYmxlLWNvdHRvbi1wbGVkZ2UtYnV0LWlzLW9yZ2FuaWMtY290dG9uLXJlYWxseS1iZXR0ZXIlMjUyRjIwMTcwNjA3MjQ3NTU="">gerektiriyor.</a> Dolayısıyla, organik pamuk ile organik olmayan pamuğun sürdürülebilirliğini karşılaştırmak istersek, bunun neden olabileceği ormansızlaşmanın çevresel maliyetini ekleyebiliriz.&nbsp;Büyük resmi düşünecek olursak, sonuçta hangisinin daha sürdürülebilir olduğunu söylemek gerçekten zor.<h2>Alternatifler</h2>Pamuğa alternatif: Kenevire bakış açısı tam olarak pozitif yönde değişmediğinden dolayı hâlâ birçok ülkede kullanımına yönelik gerekli izinler sağlanmadı fakat pamuk için iyi bir alternatif olacağı kesin. Kenevir kumaş nefes alabilen, nemi geçirmeyen, antibakteriyel özelliklere sahip, dayanıklı, kullanıldıkça ve yıkandıkça yumuşayan ve tabii doğada çözünebilen bir hammadde. Pamuğa karşılık bitki olarak çok daha az suya ihtiyaç duyuyor. Yetiştiği toprağın besinlerini çekmek yerine toprağı besleyen bir bitki. Textilegence’e göre kenevir, dört aydan kısa bir sürede yetişiyor ve fazla su talep etmediği için su kaynakları korunuyor. Bununla birlikte, yüksek oranda oksijen üretiyor, ilaç ve gübrelemeye ihtiyaç duymuyor. Yani pamuğa oranla çok daha <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjY4MDY3NzE5MWQ1MDAwNzg5YWUxNSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MWE1ZDFlMDAxNmYwMDA4ODAzM2IwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50ZXh0aWxlZ2VuY2UuY29tJTI1MkZrZW5ldmlyLWVseWFmaSUyNTJG"">sürdürülebilir</a>.Göründüğü gibi yol alınması ve çözüm getirilmesi gereken konular topraktan başlıyor. Doğru üretim süreçleriyle ilgili hâlâ kesin bir bilgi yok. “Organik” zannettiğimiz kadar “iyi” bir şey değil. İşlem görmüş hiçbir doğal içerikli giysi sandığımız gibi doğada kaybolmuyor. Hâliyle "organik", "düşük giderli" ve "biyolojik olarak çözünebilir" etiketleri, bir giysiyi "sürdürülebilir" ya da “masum” olarak nitelendirmek için yetersiz kalıyor.&nbsp;&nbsp; Peki çözüm? En azından pamuğun yerini kenevir alabilirse, görünürde toprağın iyileşmesi ve onarılması için bir seçenek olabilir. Diğer yandan, ilk üreticiden son kullanıcıya kadar dünyanın gittiği yönle alakalı herkese bir farkındalık kazandırılırsa, önemli adımlar atılmış olacağına inanıyorum.&nbsp;

kenevir ile ilgili hikayeler