Her sabah 06.30'da 5 dakikalık gündem özeti e-posta kutunda. Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, politika, teknoloji ve hafta sonu ekleri; kısa, yalın, öz bir şekilde.

5 dakikada gündeme hakim ol.

Aposto Gündem

COP28, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde başladı. Liderlerin açıklamalarıyla başlayan zirvede yaşanan gelişmeleri gün gün derliyoruz.

Gün gün COP28'in öne çıkanları

110 bin üye işyerine hizmet sunan <a fr-original-style="" href="https://www.iyzico.com/blog/2023-iyzico-black-friday-karnesi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iyzico</a>, 2023 yılına dair Black Friday istatistiklerini paylaştı. 24 Kasım Cuma günü işlem hacmi bir önceki yıla kıyasla %70 artarken ortalama sepet tutarı %75,6’lık artışla 1.145 TL’ye yükseldi.&nbsp;Kategori:&nbsp;Bu yıl işlem penetrasyonunu en çok artıran kategoriler geçen yıla kıyasla değişiklik göstermedi; en çok alışveriş yapılan kategoriler giyim, gıda&nbsp;ve eğlence&nbsp;oldu. Gıda sektörü geçen yıla kıyasla %110’luk bir artış yakaladı.Bölgesel:&nbsp;Geçen yıl işlem hacmi artışında Ege Bölgesi zirvedeyken bu yıl işlem hacmini en çok artıran bölge %86,3 ile Karadeniz oldu. Marmara Bölgesi işlemlerin %63,5’ini, hacmin ise %52’sini oluşturarak öne çıktı. &nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kampanya döneminde işlem sayısını en çok artıran şehir %15 ile Düzce olurken işlem hacmini artıran şehir ise %145 artış ile Iğdır&nbsp;oldu. İstanbul, en çok işlem yapan şehir olarak geçen yılın zirvesindeki yerini korudu. Toplam işlemlerin %70’i İstanbul, Ankara ve İzmir şehirlerinde yapıldı.&nbsp;</li></ul>Cinsiyet dağılımı:&nbsp;Black Friday’de işlem hacminin %61,3’lük kısmını kadın müşteriler, %38,7’sini erkek müşteriler oluşturdu. Kategorisel tarafta kadınlar sırasıyla "Hazır Giyim", "Kozmetik" ve "Çocuk&amp;Bebek" kategorilerinde öne çıkarken erkekler ise "Bilgisayar", "Bilgisayar Donanım&amp;Yazılım", "Oto Parça Aksesuar ve Araç Kiralama" kategorilerindeki alışveriş işlemleriyle öne çıktı.&nbsp;Taksitli ödeme: Yapılan alışverişlerde kredi kartı kullanımı geçen yıla göre 1,2 puan artarak %60’a ulaştı. Tüketicilerin tek çekim ile ödeme oranı %75 iken taksitli işlem oranı %25 oldu. Bu taksit işlemlerinin %76’sı 3 taksit ile yapıldı. 3 taksitli işlemler geçen yıla göre 2 puan arttı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Ödeme tercihlerinde dijital cüzdan yönteminin payı %18 oldu ve bu yöntem de %86,3'lük artış ile 2 bin TL'ye ulaştı.</li></ul>

<h1 dir="ltr" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">%47'ye varan TL vadeli mevduat faiz oranı <a href="https://odea.biz/46nhBXN" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Odea</a>'da</h1><a href="https://odea.biz/46nhBXN" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);"><img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1701355271206.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; user-select: none; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Tüm güzelliklerin merkezinde kendimizin olacağı bir yıl hayal ediyoruz. Bereketi bol, kahkahası bol, huzuru bol, birikimi bol bir yılda yatırımın merkezinde olmak istiyoruz. O zaman n’apıyoruz? Odealı oluyoruz.&nbsp;<ul style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;" fr-original-style="padding-inline-start: 20px;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Neden?&nbsp;Dijital kanallar üzerinden <a href="https://odea.biz/46nhBXN" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Odea müşterisi olanlar</a> birikimlerini&nbsp;%47'ye varan mevduat faiz oranıyla&nbsp;değerlendirmeye başlıyor. Odealı olmanın ayrıcalıkları bi’ başka, o nedenle bununla da kalmıyor; size özel finansal danışman, avantajlı hisse senedi komisyon oranları, ücretsiz ATM kullanımı gibi özel olduğumuzu daima hatırlatan faydalarla da buluşturuyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Dahası: Aradığımız ve ihtiyacımız olan ne varsa hepsi Odea’da var. <a href="https://odea.biz/46nhBXN" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Odea uygulamasıyla</a> yatırıma dair güncel haberlere, eğitim videolarına, canlı piyasa verilerine ve podcastlere hızla ulaşarak yatırımın merkezinde yerinizi alabilirsiniz. </li></ul>%47'ye varan TL vadeli mevduat faiz oranını değerlendirmek ve hayalini kurduğumuz yeni yıl için bir adım daha atmak üzere Odea’yı <a href="https://odea.biz/46nhBXN" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">buradan</a> indirebilir ve ayrıcalıkların merkezinde olmanın keyfini siz de yaşayabilirsiniz.&nbsp;

1 Aralık - Odeabank - Pareto

Pareto

İklim İçin 350 Derneği ile SEFİA, BIST 30 şirketlerinin iklim karnelerini inceledi. OECD ve ACEA verilerine göre, AB ülkelerinde otomobilden alınan KDV oranı %17-27 arasında değişirken bu oran Türkiye’de %20 oldu.

🏭 İklim karnesi, tüketim vergisi

İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.

İş dünyasındaki en önemli gelişmeler.

İstanbul, en çok işlem yapan şehir olarak geçen yılın zirvesindeki yerini korudu. Toplam işlemlerin %70’i İstanbul, Ankara ve İzmir şehirlerinde yapıldı.

Black Friday işlem hacmi yıllık bazda %70 artış gösterdi

COP28 İklim Zirvesi bugün, büyük ölçüde Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) petrol zenginliği üzerine inşa edilmiş bir şehir olan Dubai'de başlayacak.Bazı ülkeler ve çok sayıda sivil toplum grubu COP28'de varılacak herhangi bir anlaşmaya fosil yakıtların "aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması" ifadesinin eklenmesi için kampanya yürütüyor. Diğerleri ise fosil yakıtların "aşamalı olarak azaltılması" gibi daha zayıf bir dil kullanılması ya da ifadenin kapsamının başka şekillerde sınırlandırılması için çabalıyor.New Scientist'in aktardığına göre, önemli bir petrol üreticisi olan BAE'nin fosil yakıtlar konusunda atılacak adımlara vereceği desteğe şüpheyle yaklaşılıyor. Daha önce elde edilen belgelere göre, BAE'nin, petrol ve doğalgaz anlaşmaları yapmak için ev sahipliği yapma rolünü fırsat olarak kullanmayı planladığı&nbsp;ortaya çıkmıştı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Fosil yakıtlar konusunda sinyal göndermek önemli"</h2>Gezegeni ısıtan sera gazı emisyonlarının açık ara en büyük kaynağı olan fosil yakıtlar konusunda ne yapılacağı&nbsp;sorusu zirvenin ana konularından biri olmaya aday. Kâr amacı gütmeyen bir araştırma kuruluşu olan Stockholm Çevre Enstitüsü'nden&nbsp;Michael Lazarus,&nbsp;"Fosil yakıtlar konusunda bir sinyal göndermek önemli" diyor.Fosil yakıtların yakılması, iklim değişikliğine yol açan sera gazı emisyonlarının %70’inden fazlasından sorumlu. Ancak ülkeler, 2021’de Glasgow'da düzenlenen COP26’ya kadar Birleşmiş Milletler iklim zirvelerinde hiçbir resmî bildiride fosil yakıtların rolünü açıkça belirtmedi.O dönemde ülkeler, petrol ya da doğalgazdan daha yoğun emisyona sahip olan kömür enerjisinin "aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması" konusunda neredeyse anlaşmaya varmışlardı. Ancak bu dil son dakikada zayıflatıldı ve kömür zengini ülkeler Hindistan ve Çin'in itirazları üzerine kömür enerjisinin "aşamalı olarak azaltılması" taahhüdüyle sonuçlandı.Konu geçen yıl Mısır'da düzenlenen&nbsp;COP27'de tekrar gündeme geldi, ancak bildirge Glasgow’da kabul edilenin ötesine geçemedi. Şu anda Dubai'deki COP28'de fosil yakıtların azaltılması konusunda daha güçlü bir dil içeren herhangi bir anlaşma için önemli bir ivme var.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fosil yakıtların azaltılmasına kimler karşı?</h2>Fosil yakıt karşıtı hareket, Rusya&nbsp;ve Suudi Arabistan&nbsp;gibi büyük fosil yakıt üreticileri ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün&nbsp;(OPEC) diğer petrol ihraç eden üyeleri de dahil olmak üzere diğer ulusların muhalefetiyle karşılaştı. Bazı düşük gelirli ülkeler de, aşamalı bir kesintinin fosil yakıt kaynaklarını kullanma yeteneklerini haksız bir şekilde sınırlayacağını ve yüksek gelirli ülkelerin fosil yakıt gelişimini önce durdurması gerektiğini savunarak geri adım attı.Zambiya'nın başını çektiği bir grup Afrika ülkesi BM'ye gönderdikleri bir yazıda "Yeni fosil yakıt projelerine yatırım yapılmasının tümüyle yasaklanması hakkaniyetli ya da adil değildir ve adil bir geçişin temeli olamaz" dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünya iklim hedeflerine ulaşabilir mi?</h2>BM Genel Sekreteri&nbsp;António Guterres geçtiğimiz günlerde Paris Anlaşması'nın 1,5°C'lik birincil hedefine ulaşmanın yolunun açık olduğunu söyledi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"İklim krizinin zehirli kökünü söküp atmayı gerektiriyor: Fosil yakıtlar."</blockquote>BM Çevre Programı&nbsp;ve diğer çevre örgütleri tarafından hazırlanan rapora göre, iklim hedeflerine ulaşmak için karbon yakalama teknolojisine sadece sınırlı bir şekilde güvenileceği varsayımıyla, 2040 yılına kadar kömür üretiminin "neredeyse tamamen" durdurulması ve 2050 yılına kadar petrol ve gaz üretiminin dörtte üç oranında azaltılması gerekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karbonu yakalarsak fosil yakıtları yakmaya devam edebilir miyiz?</h2>"Aşamalı olarak sona erdirmek" ve "aşamalı olarak azaltım" tartışmalarının yanı sıra, karbon yakalama ve depolama sistemlerinin fosil yakıt emisyonlarının azaltılmasında oynayacağı rol de COP28'de hararetle tartışılacak.Sadece karbonu "azaltılmamış" yakıtların aşamalı olarak ortadan kaldırılmasına yönelik bir anlaşma, herhangi bir emisyonun yakalanması koşuluyla fosil yakıtların yakılmasına devam edilebileceği anlamına gelecektir, ancak Almanya merkezli bir kuruluş olan&nbsp;Climate Analytics'ten&nbsp;Carl Schleussner bunun yanlış bir çözüm olduğunu söylüyor. Schleussner, karbon yakalama teknolojisinin pahalı ve büyük ölçüde kanıtlanmamış olduğunu da sözlerine ekliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dünya fosil yakıt kullanımını azaltma konusunda ilerleme kaydediyor mu?</h2>Fosil yakıt üretimine yönelik mevcut planlar, küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlamak için gerekenin çok üzerinde kalıyor. Schleussner, "1,5’e uygun olarak yeni fosil yakıt altyapısı inşa edilemeyeceğini bildiğimiz hâlde üretimi artırma planları görüyoruz" diyor.Lazarus ve meslektaşları, kısa süre önce hükümetlerin fosil yakıt üretim planlarının kömür üretiminin 2030'a kadar, petrol ve gaz üretiminin ise 2050'ye kadar artacağını gösterdiğini ortaya koydu. Bu planlar gerçekleşirse, 2030 yılında fosil yakıt üretimi Paris hedefine ulaşmak için gereken eşiğin iki katına çıkacak.Lazarus, birçok ülkenin üretim hedeflerinin ne emisyon taahhütleriyle ne de fosil yakıtlara yönelik beklenen taleple uyumlu olduğuna dikkat çekiyor.COP28'de yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması ve enerji verimliliği kazanımlarının iki katına çıkarılmasına yönelik bir anlaşmaya destek giderek artıyor. Fosil yakıt şirketleri gerekli uzmanlık ve kaynaklara sahipler, ancak temiz enerjiye geçişi hızlandırmak için henüz fazla bir şey yapmıyorlar. Uluslararası Enerji Ajansı'nın yakın tarihli bir raporuna göre temiz enerjiye yapılan küresel yatırımın sadece %1'i fosil yakıt şirketlerinden geldi.Okuma önerileri:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/cop27den-cikan-5-sonuc" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">COP27</a> | COP27’den çıkan 5 sonuç | Büşra Uçan</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/iklim-tatsizligi-enerjide-emisyon-ve-maliyet-ikilemi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gündem</a> | İklim tatsızlığı: Enerjide emisyon ve maliyet ikilemi | Atilla Büyükurvay</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/cop28e-dogru-tartismalarin-odagindaki-iklim-zirvesi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Spektrum</a> | COP28'e doğru: Tartışmaların odağındaki iklim zirvesi | Mehmet Can Çetin</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu yazı, 29 Kasım 2023'te Yeşil Gazete'de yayımlanmıştır. Yazının orijinaline&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/cop28e-dogru-dunya-fosil-yakitlardan-vazgecme-konusunda-anlasabilir-mi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan ulaşabilirsiniz.</a>

<h1 id="isPasted" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a href="https://www.youtube.com/@DurexTurkiye" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Durex</a>: #biseyolmazdemeolabilir </h1><img src="https://images.aposto.com/2023/10/3/1701271025890.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; user-select: none; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bugün 1 Aralık Dünya AIDS Günü.Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı’nın 2022 verilerine göre, dünya genelinde yaklaşık 39 milyon kişi HIV ile yaşıyor. Büyük oranda korunmasız cinsel temasın ardından bulaşan HIV virüsü ve onun ileri aşaması AIDS'e karşı korunma hayati bir önem taşıyor.&nbsp;Toplum içinde cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara dair geçmişten gelen, kulaktan dolma ve güvenilir olmayan kaynaklardan elde edilen ne yazık birçok bilgi mevcut. Bu bilgileri güncel doğrularla düzelterek ve gerekli önlemleri alarak cinselliği güvenli ve bilinçli bir şekilde yaşamak mümkün.Bu nedenle Durex, 1 Aralık AIDS Günü'nde, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara dair&nbsp;Dr. Selcen Bahadır ile toplumda doğru bilinen yanlışları konuşuyor ve herkese&nbsp; #biseyolmazdemeolabilir diyor. Detaylara <a href="https://www.youtube.com/@DurexTurkiye" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">@durexturkiye</a> hesabından ulaşabilirsiniz.

1 Aralık - Durex

CHP lideri Özel, Akşener ile görüşmesi hakkında "ittifakı değil işbirliğini konuştuk" ifadelerini kullandı. COP28, BAE'nin Dubai şehrinde başladı. ABD tarihinin en tartışmalı Dışişleri Bakanı Henry Kissinger 100 yaşında öldü.

📮 İttifak değil işbirliği

Bazı ülkeler ve çok sayıda sivil toplum örgütü Dubai'deki COP28 zirvesinde fosil yakıtların kullanımının aşamalı olarak kaldırılmasına yönelik bir anlaşma için bastırıyor, ancak diğerleri böyle bir anlaşmanın adil olmayacağını savunuyor. Önemli bir petrol üreticisi olan BAE'nin fosil yakıtlar konusunda atılacak adımlara vereceği desteğe şüpheyle yaklaşılıyor.

COP28: Dünya fosil yakıtlardan vazgeçme konusunda anlaşabilir mi?

“Güzelsin sevgilim,ama çok yakından!”Cemal SüreyaBir epigrafla başlarsam büyüsü bozulur mu bilmediğimden, alenen bir anlatıyla girip büyü sökümü yapalım bu yazıya. Platon’un Şölen’ini okuyanlar anımsayacaktır. Meclisin konularından biri aşka, amme hizmeti olarak sevgiyi tartışmaya geldiğinde mühim bir hikaye paylaşılır kitapta. Başlangıçta yeryüzünde, dört kollu, dört bacaklı, çok –yahut yok–&nbsp; cinsiyetli, yusyuvarlak ve kamburlu; biri güneşten, öteki aydan doğmuş ve birleşmiş, yekpare varlıklar yaşarmış. Bizim hatırı sayılır bir vakittir insan dediğimiz varlığın, ilk taslağı. Tek bedende yaşayan bu ikili zatlar, gün gelip de bu yaradılıştan sıkılınca, tanrılara karşı bir isyan çıkarmak için örgütlenmeye başlamışlar. Sittin senedir hikmetine, kararına karşı çıkıldı mı çileden çıkan Zeus da –ölümlünün, ölümsüzün başına ne geldiyse bunun kibrinden geldi zaten– bu varlıkları orta yerlerinden ikiye bölmüş, salmış çayıra. İşte bundandır insan, bengidöngüde hep diğer yarısını arar dururmuş.Durduysanız, bıraktığınız yerden başlayın. Ben keza bakkala giderken de yarımdır, tepemdir, yanımdır bir parçalarımı ararım. Bulduklarımdan da bir ben daha yaparım.Velhasıl bu arayış, bir şimşek mızraklı ak sakallının lanetindendir, değildir; her güzelin, her çirkinin alnının belli ki yazısı. Zira insan, diğer yarısını bulamasa kendi yarısını aramakla lanetlenmiş (midir?).Geçen hafta, Aposto’dan Deniz “Bir tiyatro yazısı yazar mısın, hem masal var hem de yepyeni bir iş, dijital medya ile iç içe” diye aradı. Hayatımda hiç tiyatro yazısı yazmadım, &nbsp;pek haddim de olmaz. O yüzden bu yazı, girişten anlayabileceğiniz gibi başka bir bağlamdan, beni çocuk hayreti ve heyecanıyla ağzım açık –bazen de karşı locada beni izleyen arkadaşın dediği gibi “büyük bir ciddiyetle hiç tebessüm edemeden” koltuğa mıhlayan bir muazzam anlatının ve emeğin, bana dokunduğu yerlerle alakalı olacak.Çirkin, yönetmenliğini Bergama Tiyatro Festivali’nde tanışma fırsatı elde ettiğim sonra da yakından takip ettiğim fiziksel tiyatro çalışmaları yapan Güray Dinçol’un yönetmenliğinde, Firuze Engin’in tarihten beslenen modern bir efsun yazarı olduğunu bir kez daha kanıtlayan, şapka çıkarılacak Nihal Yalçın ve Onur Berk Arslanoğlu performanslarıyla olayı bambaşka bir boyuta taşıyan, hakikaten tarifi zor bir oyun; bir zamanlararası anlatı. Sohbetlerinden her daim keyif aldığım, bugüne ait zeitgeist mizaçlı ve marj dışına çıkan sanat öncülü işlerde sıkça karşımıza çıkan Yağmur Dolkun yapımcı koltuğunda; xtopia’dan Lalin Akalan ve Amir Ahmadoghlu oyunun sanat direktörleri. *Bütün ekip kostümünden ışığına, rejisinden koreografisine ve görsel sanatçılarına başımız üstünde ve kocaman alkışlara, daimi emeklerin karşılığını hak ediyor.*Yazının bir amacı da oyunu merak ettirmek olacağından, fragman ya da “hakkında” yazısı yazmaktansa birkaç ipucuna değinmeli. İpuçlarında gezinirken fonda Ahmet Kenan Bilgiç çalsa iyidir, oyunun müzikleri onun sevip özlediğimiz zihninden.Nihal Yalçın’ın can verdiği, lanetlenerek ölümsüzlüğe çarptırılmış “çirkin” Şiva karakteri, beni Tomris Uyar’ın kaleminden bir başka tatla okuduğum Şahmeran’a götürüyor. Firuze Engin’in bu hikayeden ilham almış olabileceği, tamamen kendi hayal gücümün kumarıdır. Zira oyunun yazım sürecinin uzun bir tarih araştırmasından geçtiğinine ve hem Mezopotamya hem de Avrupa masallarından esinlendiğine, oyunun ardından Hope Alkazar’da sohbet ettiğimiz Yağmur’dan aşinayım.“Kimileri vardır: hırs, sessizce, bir ırmak gibi akıp gider içlerinde; yüzeyden, dışarıdan bakıldığında çırpıntısız, usul görünüler. Ama en ufak bir taş atılmayagörsün.”(Ödeşmeler ve Şahmeran Hikayesi, Tomris Uyar)Hah işte o taş Şiva’ya daha küçücükken atılıyor. Ne imiş çirkinmiş, garipmiş, bir başka imiş diye. Fiziksel ötekiliği neticesinde garabet pozisyonunda ömür sürmesi gereken Şiva bu dışlanmaya dayanamayıp türlü güçleriyle huzursuzluklar çıkarmaya başladığında, grotesk sistem (Urmenler, ki bu da bana ifritleri çağrıştırdı) ona bir seçim hakkı sunuyor: Huzursuzluğu ve gücünü kötüye kullanmayı bırak, karşılığında ne istiyorsun?&nbsp;“Dünyanın en güzeli olmak.” Eyvallah, fakat Tanrıcılık oynama Şiva –halbuki adı Hinduizm’in yok edici Tanrısı– ölüme karışma ve gazabını insanlıktan uzak tut. Yoksa hem yeniden çirkin olursun, hem de bu bedende sonsuzluğa mahkum edilirsin.“Zaman, sonsuz bir sarmal yumağın ipidir. Ve ip, ucunu yumaktan dışarı ilk çıkardığı günden beri hep ama hep ileri doğru uzar. Onu geri saramayız. Yönünü değiştiremeyiz. Ne yaparsak yapalım zaman ipi hep ileri doğru uzar. Fakat ip bazen kopabilir. Geriye kalan iki uç hemen birbirine düğümlenir. Aradan kopan o parçada neler olup bittiğini hiç kimse bilemez. Çünkü o parça artık zamana ait değildir. O kadar yoktur ki, onun yokluğu bile hissedilmez. İşte bu bir lanettir.”Şiva amenna diyor demesine fakat bu seçimden sonrası William Blake’in “Arzularının yangınları içinde yürür insan” demesi misali ilerliyor. Aldığı güzellik karşısında sadece aşktan feragat edeceğinden… Ortalık yine aşktan yanıyor. Gerisi sizde.Bana zalim deme ey yüzü mahımAşıkınım perişanım tel telimCihan Şah(Ödeşmeler ve Şahmeran Hikayesi)Onur Berk A.’nın 8o dakika boyunca Şiva ile beraber lanetlenen bir tavuğu oynamadığı, tavuk olduğu gerçeği; seyirciyi bir masalın izleyicisi olmaktan çıkarıp, âlemin tepesinde uçup üstüne kuş misali konduran performansı hayretimi perçinledi. Burada tavuğun bir başka zanaatkarı olan Candan Seda Balaban’a da sevgiler. Keza Şiva’nın kostümünü de ben her sofraya giyerim. O ne güzel detaylar.Aşk uğruna atılan tüm gazap eylemlerine rağmen –ki burada rahmetli Tuncel Kurtiz’in sesi kulaklarımda Oscar Wilde’ın şu dizeleriyle çınlıyor: “Çünkü her insan öldürür sevdiğini, gene de ölmez insan.”– Çirkin’in bir ilginç sihri daha var. Hikayeden bir antagonist, ötekileştirelenin mağdur ya da mağrur olarak çıkageldiği bir bağlam ya da ahlak hikayesi çıkmıyor. En azından bende böyle işlemedi. Bir anlatının, sözcüklerin, masalların, maceraların ve pek tabii duyguların mahluk/insan diyarında ilelebet ne kadar büyük bir yaşam âbı olduğu, esas içgüdünün belki de anlatmak olduğu gıdıklandı. Ötekinin hikayesi.Son olarak benim için en yeni olan deneyim, dijital enstalasyondu ya da yanlış bir şey dememek adına tanıtımdan alıntılamak gerekirse “duvarlardaki etkileşimli görüntüler”… xtopia’nın tüm ekibine ve sanat yönetmeni Veli Kahraman’a sonsuz övgüler. İlaveten millî ışık maestrosu Cem Yılmazer’e tekrar sevgiler.Klasik ve modern sanat tarihi ve felsefesi okudum. Okuduklarımı da geçtim, bazen muhafazakar addedilecek kadar nostaljik bir tipim. Birçok disiplinin iyisi, anlamlısı eskilerde sanarım. Senelerdir sanat ve yazı dünyasıyla ne kadar iç içe olsam da giremediğim dijital sanat ve belki de ard felsefenin siftahını sonunda böylece yaptım. İki önemli nokta var birbirine bağlanan bu deneyimde. İlki, duvar enstalasyonlarının oyun ile hemhal olmuş olması, yani bütün bu dijital sanat eserleri, hikayenin önüne geçmiyor; gelenek ile devrim arasında (Benjamin’e sevgiler*) bir yoldaş görevi görüyor. Bir deneyim yaşıyorsunuz ve fakat sahnesi, oyuncusu, hikayesi, teknolojisiyle birsiniz. Yatay hiyerarşi… Bunu tüm kalemler için söylüyorum.“Kimileri kurmayı, kimileri yıkmayı sürdürecek, çünkü güneşin altında her şeyin kendi zamanı vardır, ama ne kurmaya ne de yıkmaya benzemeyen bir üçüncü güç doğmadıkça, bizler köle olmayı sürdüreceğiz.”Tam da bu noktada kendi gazabından, canını alıp uzaklaşan Sovyet şairi Mayakovski’nin “Sevinmek için Çok Erken” başlıklı şiiri geliyor nedense aklıma. Düzenlediğim “Yaratıcı Düşünce” atölyelerinin ilk oturumunda bir düşünce, fikir ya da eylem nasıl “yeni” olur, “yeni” bir şey anlatır daha önce söylenmemiş ya da “görülecek şeyler yaratmak” nedir, neye değerdir diye tartışıyoruz senelerdir. Ne yıkmaya ne kurmaya benzeyen o üçüncü gücün dijital sanatlar olarak süreğenleşebilecek olması ihtimalini düşünmek, beni geleneğe ve nostaljiye tutunan esaretimden kurtardı ve ülkede bu anlamda ileride daha neler neler yaratılabileceğine dair çok heyecanlandırdı.Kurtarılacak olan, şimdiki zamansa eğer, hazine geçmişin ve insanevlatlarının aşk ve gazap tarihinden esinlenen parçaları birleştiren Çirkin ekibini bir kez daha can-ı gönülden kutlarım.Ötekilere, Sevim Burak’tan sevgiyle.Unutmadan,çok güzelsiniz! “Bu dünyayı izleyenlere bir halt yok.açıkgözler için hiçbir sey yazmayacağım.Dünyalarını kaybetmişler için...Kendim için yazacağım. Erken bunamışlara,hayalperestlere, çok acıklılara bu dünyadangitmek üzere hazırlık yapanlara yazacağım.Yalnız aklını kaybetmişlerle bu dünyayıpaylaşacağım. Aşktan aklını oynatanlara,şizofrenlere, aşırı romantiklere ve aşırısadistlere. Delilere yazacağım...”<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Çirkin Süre: 80 dakika. Yaş Sınırı: +13Yazar: Firuze Engin Yönetmen: Güray Dinçol Oynayanlar: Nihal Yalçın, Onur Berk Arslanoğlu Yaratıcı Yapımcı: Yağmur Dolkun Sahne &amp; Yapım Tasarım: Veli Kahraman Immersive Sanat Direktörleri: Lalin Akalan, Amir Ahmadoghlu (xtopia) Yaratıcı Teknoloji Uzmanı: Çağatay Güçlü (xtopia) Görsel Sanatçılar: Amir Ahmadoghlu, Burak Dirgen (xtopia) Proje Koordinatörü: Esra Küçükşen (xtopia)Yapım: Dolkun Production Ortak Yapımcılar: Institute of Time, Betaland Audiovisual, xtopia, Comfortnoise Oyunun biletlerine <a fr-original-style="" href="https://www.hopealkazar.com/cirkin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz.

İstanbul'dan seçilmiş etkinlikler, kültür sanat ajandası, şehir gündemi, tematik rehberler ve şehrin sınırlarından taşmaya değecek davetler her hafta e-posta kutunda.

İstanbul'un sokağa çağıran ve kalabalıkların arasına karışan etkinlik rehberi. 

Aposto İstanbul

Anlatı tiyatrosu ile dijital enstalasyonu birleştiren "Çirkin", Anadolu masallarından ilham alan bir ihanet anlatısı; tarihten beslenen modern bir efsun hikayesi. 

Zamanlararası bir anlatı: Çirkin

Aldous Huxley'nin Cesur Yeni Dünya'sı, bizlere bebeklerin "Bokanovsky Süreci" isimli bir yöntemle laboratuvarda üretildiği distopik bir gelecek tahayyülü sunar. Bu dünyada, bebekler genetik olarak beş sosyal kasttan birine uyumlu olacak şekilde koşullandırılırlar. Ancak günümüzde genetik mühendisliğinin geldiği son nokta, gen düzenlemenin kurgunun ötesine geçtiğini gösteriyor.İki hafta kadar önce Birleşik Krallık İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA), CRISPR gen düzenleme teknolojisini kullanan ilk tedavi için yeşil ışık <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2023/11/16/health/casgevy-sickle-cell-crispr.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaktı.</a> Casgevy isimli tedavi, orak hücre anemisi (SCD) ve transfüzyona bağlı Akdeniz anemisi tedavisinde kullanılmak üzere onay aldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Kan hastalığı olan orak hücre anemisi ve transfüzyona bağlı Akdeniz anemisi, kırmızı kan hücrelerinin vücutta oksijen taşımak için ihtiyaç duyduğu bir protein olan hemoglobini kodlayan genlerdeki mutasyonların neden olduğu, ömür boyu süren genetik bozukluklardır. Yalnızca ABD'de 100 binden fazla kişinin SCD'den muzdarip olduğu, Akdeniz anemisinin ise dünya çapında yaklaşık &nbsp;her 100 bin kişiden 1'ini etkilediği bilinmektedir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek bilgi: ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) danışmanları Ekim ayı sonunda ilacın klinik kullanım için güvenli olduğuna karar vermişti. FDA'nın tedaviyi onaylayıp onaylamayacağına 8 Aralık'a kadar karar vermesi bekleniyor.</li></ul>Casgevy'nin MHRA tarafından onaylanması, gen terapisinde yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyor. Ancak bu yeni tedaviye ve tedavinin temelini oluşturan CRISPR teknolojisine dair soru işaretleri de mevcut. Tedavinin ne kadar etkili ve güvenli olduğu; CRISPR'ın Cesur Yeni Dünya'da olduğu gibi doğmadan önce sipariş üzerine insanları değiştirmek için kullanılıp kullanılamayacağı tartışılıyor.Gelin bu soruları cevaplamaya Casgevy'nin ne olduğu ve nasıl çalıştığıyla başlayalım.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gen terapisinde yeni bir çağın başlangıcı: Casgevy </h2>CRISPR isimli gen düzenleme tekniği üzerine inşa edilen Casgevy, BCL11A isimli geni hedef <a fr-original-style="" href="https://www.livescience.com/health/genetics/the-worlds-1st-crispr-therapy-has-just-been-approved-heres-everything-you-need-to-know" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alıyor.</a> Bu gen, normalde doğumdan kısa bir süre sonra hemoglobinin fetal versiyonundan yetişkin versiyonuna geçişi düzenleyen bir proteini kodluyor. SCD ve Akdeniz anemisine neden olan yetişkin hemoglobini ise kusurlu oluyor.&nbsp;Casgevy'nin amacı, BCL11A'yı devre dışı bırakmak. BCL11A'nın devre dışı kalması, genin yetişkin versiyonu çalışmadığı için vücudun fetal hemoglobin üretmeye devam etmesini mümkün hâle getiriyor.Tedavi sürecindeki ilk basamak, hastanın kemik iliğinden kan yapıcı kök hücrelerinin alınması ve BCL11A geninin laboratuvarda Casgevy kullanılarak düzenlenmesi. Düzenleme işleminin ardındansa işlevsel hemoglobine sahip modifiye edilmiş yeni hücreler hastanın vücuduna yerleştiriliyor. Bununla birlikte, modifiye edilmiş hücrelerin vücuda yerleştirilmesinden önce hastanın, hâlâ kemik iliğinde bulunan düzenlenmemiş hücrelerin yok edilmesi için busulfan adı verilen bir kemoterapi ilacı alması gerekiyor.İki geç aşama klinik çalışmada Casgevy'nin, SCD ve Akdeniz anemisi hastalarının çoğunda hemoglobin üretimini restore ettiği ve semptomları hafiflettiği belirtiliyor. SCD'li 29 hastadan 28'inin, Casgevy ile tedavi edildikten sonra en az bir yıl boyunca şiddetli ağrı krizi yaşamadığı; Akdeniz anemili 42 hastadan 39'unun da kırmızı kan hücresi transfüzyonuna ihtiyaç duymadığı ve kalan 3 hastanın da transfüzyona ihtiyaç duyma olasılığının %70'ten daha az olduğu aktarılıyor.Öte yandan, bu yeni ve düzenlenmiş hücrelere alışma sürecinin uzun sürdüğünü de belirtmek gerekiyor. Konuya ilişkin olarak MHRA, "Tedavi edilen hücreler kemik iliğine yerleşirken ve stabil hemoglobin formuna sahip kırmızı kan hücreleri yapmaya başlarken hastaların bir hastanede en az bir ay geçirmeleri gerekebilir" ifadelerini kullanıyor.Casgevy tedavisinin ne derece güvenli olduğuna gelecek olursak... Tedavinin iki geç klinik aşamasında da ateş ve yorgunluk gibi geçici yan etkiler haricinde hastanın sağlığını tehdit eden ciddi bir riskin tespit edilmediği ifade ediliyor. Tabii, bu noktada bu çalışmaların ikisinin de halen devam ettiğini; MHRA ve FDA gibi yetkili kurumların yanında tedaviyi geliştiren Vertex Pharmaceuticals ve CRISPR Therapeutics'in de Casgevy'nin uzun vadede güvenli olduğundan emin olmak için süreci izlediğini de unutmamak gerek.Peki tedavi ne zaman yaygın kullanıma açılacak? Bu soru için henüz bir cevabımız yok. Bununla birlikte, gen tedavilerinin milyonlarca dolara mal olduğunu ve Casgevy'nin de burada bir istisna olmayacağını kabul edersek, tedavinin ihtiyaç duyan çoğu kişi için erişilmez olacağı tahmin ediliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Oxford Üniversitesi anatomi profesörü Kay Davies, tedaviyle ilgili asıl zorluğun yüksek fiyatlar olacağına, bu nedenle tedaviyi küresel çapta erişilebilir hâle getirmenin büyük önem taşıdığına dikkat çekiyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Vaatleri, endişeleri ve etik kaygılarıyla: CRISPR</h2>Bakterilerin ve archaea adı verilen diğer basit organizmaların virüslere karşı kullandığı doğal bir savunma mekanizmasından uyarlanarak 2012 yılında geliştirilen ve geliştiricileri Emmanuelle Charpentier ile Jennifer Doudna'ya Nobel Kimya Ödülü'nü getiren <a fr-original-style="" href="https://www.livescience.com/58790-crispr-explained.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">CRISPR</a>, "CRISPR-Cas9 "un kısaltması. CRISPR'lar DNA'nın özelleşmiş uzantılarıyken Cas9 proteini de DNA şeritlerini kesebilen, moleküler bir makas işlevi gören bir enzim. Bu moleküler makaslar, bir RNA molekülü tarafından hedef DNA'ya yönlendiriliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açılımı "düzenli aralıklarla yerleştirilmiş kısa palindromik tekrar kümeleri" olan CRISPR'lar, "ara parçalar" olarak adlandırılan kısa, tekrarlanan dizilerden oluşan bir DNA bölgesini tanımlıyor.</li></ul>Genomların düzenlenmesini mümkün kılan basit ama oldukça güçlü bir araç olan CRISPR, DNA dizilerinin ve gen işlevinin değiştirilmesine olanak tanır. Genetik kusurların düzeltilmesi, hastalıkların tedavi edilmesi ve yayılmasının önlenmesi, mahsullerin büyümesi ve dayanıklılığının artırılması gibi pek çok potansiyele sahip olan bu teknik, birçok güvenlik endişesiyle birlikte etik kaygıları da beraberinde getiriyor.&nbsp;Genel olarak CRISPR tabanlı tedavilerde endişeler, Cas9'un genomun değiştirilmesi amaçlanmayan diğer kısımlarına etki ettiğinde ortaya çıkan ve istenmeyen yan etkilere neden olan "hedef dışı" etkilere odaklanıyor. Konuya ilişkin olarak "CRISPR'ın, tedavi edilen hücreler üzerinde bilinmeyen sonuçları olan sahte genetik modifikasyonlara yol açabileceği iyi bilinmektedir" ifadelerini kullanan Londra Imperial College Moleküler ve Hücresel Biyofizik Bölüm Başkanı David Rueda, "Bir sonuca varmadan önce bu hücreler için tüm genom dizileme verilerini görmek çok önemli olacaktır" diye de ekliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu, Casgevy durumunda düzenlenmiş hücrelerdeki tüm DNA'nın incelenmesi gerektiğine işaret ediyor.</li></ul>Öte yandan, CRISPR'a yönelik endişelerin büyük bir kısmı etik alanına giriyor, çünkü genlerin düzenlenebilmesi demek, en basit hâliyle potansiyel olarak bir insanın fiziksel özelliklerinin daha doğmadan düzenlenebileceği anlamına geliyor. Bu, en temel düzeyde toplum tarafından biyolojik olarak "aşağı" görülen bireylere karşı bir tehdit oluşturuyor. Hatta teknolojinin yaratıcılarından Jennifer Doudna da 2022'de New York Times'a verdiği demeçte CRISPR'ın "büyük risk" taşıdığını kabul etmiş ve embriyo düzenlemenin bilinmeyen sonuçları konusunda uyarıda bulunarak araştırmacılara, CRISPR'ı bu amaçla kullanmak için beklemelerini tavsiye <a fr-original-style="" href="https://www.scientificamerican.com/article/the-dark-side-of-crispr/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etmişti.</a><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2020'de yapılan bir araştırma, CRISPR'ın insan embriyolarının hücrelerinde ciddi yan etkilere neden olabileceğini ortaya <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2020/10/31/health/crispr-genetics-embryos.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">koymuştu.</a> CRISPR'ın kalıtsal körlüğe neden olabilen bir mutasyonu onarmak için kullanıldığı bir çalışmada, incelenen örneklerin yaklaşık yarısında embriyo hücrelerinin genetik materyallerinin büyük bir kısmını dışarı attığı gözlemlenmişti.</li></ul>2018'de ise Çinli bir biyofizikçi olan He Jiankui, ikiz kardeşler Lulu ve Nana'nın genlerini doğumdan önce değiştirdiğini açıklayarak bilim dünyasında şok etkisi <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/ap-top-news-international-news-ca-state-wire-genetic-frontiers-health-4997bb7aa36c45449b488e19ac83e86d" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaratmıştı.</a> Dünyanın ilk genetiği düzenlenmiş bebekleri olan ikizler, bir dizi etik tartışmanın alevlenmesine neden olurken Jiankui de tıp lisansı olmadan pratisyenlik yapmak, Çin'in insan destekli üreme teknolojisi konusundaki düzenlemelerine aykırı davranmak ve etik inceleme belgelerini uydurmak suçlarından üç yıl hapis cezasına ve 560 bin dolarlık para cezasına çarptırılmıştı.Tabii tüm bunlar, CRISPR'ın daha acısız, ağrısız ve engelsiz bir geleceğe göz kırptığı gerçeğini de değiştirmiyor. Tüm etik tartışmaları bir kenara bırakırsak, CRISPR'ın ve genel olarak gen düzenlemesinin pek çok faydalı kullanımı da bulunuyor:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022'de CRISPR ile genetik olarak düzenlenmiş bağışıklık hücreleri verilmesinin ardından lösemi hastası genç bir kızın vücudunda kanserli hücre tespit edilememişti. CRISPR'ın kanser tedavisinde etkili olduğunu kanıtlayan başka çalışmalar da mevcut.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir çalışmada HIV'ye karşı dirençli bağışıklık hücreleri oluşturmak için CRISPR'ı kullanmış, HIV virüsünün hücrelere girmek için kullandığı CCR5 genini değiştirilmesiyle yapılan araştırma, HIV/AIDS için potansiyel bir tedavi geliştirilmesi için umut olmuştu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">CRISPR'ın, özellikleri iyileştirilmiş genetik modifiye bitkiler yaratmak için kullanıldığı örnekler de mevcut. Bitkilerin zararlı etkenlere karşı direnç kazanmasını veya besin içeriğinin artmasını mümkün kılan bu uygulamanın kullanıldığı bir örnekte, bilim insanları A vitamini bakımından zengin bir pirinç türü geliştirmişti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir çalışmada CRISPR, bakterileri virüslere karşı dirençli hâle getirmek için kullanılmıştır. Bu teknoloji, antibiyotik üretimi dahil çeşitli endüstriyel süreçlerde kullanılan bakterileri korumak için kullanılabilir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir başka çalışmada ise araştırmacılar, köpeklerdeki bir tür kas distrofisinden sorumlu gen mutasyonunu düzeltmek için CRISPR'ı kullanmış; tedavinin uygulandığı köpeklerde kas fonksiyonunda iyileşme gözlemlenmişti. Hayvanlarda genetik bozuklukların tedavi edilebilme potansiyelini gösteren bu uygulama, aynı durumun insanlar için de geçerli olabileceğiyle ilgili umut vadediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilim insanları, bir araştırmada sivrisinekleri sıtma parazitine karşı dirençli hâle getirmek için CRISPR'ı kullanmıştı. Bu yaklaşım, milyonlarca insanı etkileyen ölümcül bir hastalık olan sıtmanın yayılmasının azaltılabileceği anlamına geliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">CRISPR'ın bir diğer potansiyel kullanım alanı ise organ transplantasyonu olarak karşımıza çıkıyor. Organ naklindeki en büyük sorunlardan biri olan organ uyuşmazlığını ortadan kaldırabileceği değerlendirilen CRISPR, aynı zamanda genetiği düzenlenmiş domuz organlarının insanlara nakledildiği çalışmalara da konu olmuştu.</li></ul>

<h1 dir="ltr" id="isPasted" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bordro süreçlerinizi dijitalleştirir:&nbsp;<a href="https://www.bordromat.com/tr/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=aposto&utm_term=bordromat" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Bordromat®</a>&nbsp;</h1><img src="https://images.aposto.com/2023/10/3/1701270218788.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; user-select: none; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Nedir? Bordromat®&nbsp;geleneksel bordro yazılımlarından farklı olarak tüm bordro sürecini yeniden yorumlayan bir süreç yönetimi sistemi olarak öne çıkıyor. Yönetilen hizmetler ile yasal parametre değiştirmeye ve mevzuat takibine son veren bulut tabanlı sistemiyle büyük değişimin bizce şimdi tam zamanı.Avantajları neler?<ul style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;" fr-original-style="padding-inline-start: 20px;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;"><a href="https://www.bordromat.com/tr/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=aposto&utm_term=bordromat" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Bordromat®</a>'ın&nbsp;bulut tabanlı altyapısı sayesinde, bordro verilerinize her zaman ve her yerden erişebilmenin rahatlığını yaşayacaksınız. İş akışınızı otomatikleştirerek eksiksiz bir bordro sürecinin keyfini çıkarabilirsiniz.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Küresel arenada öncü dev şirketler, Türkiye operasyonlarında kesintisiz uyum ve üstün performans&nbsp;sunan Bordromat® yazılımını tercih ediyor; çünkü o mevzuat ve iş zekâsında mükemmeliyetin adresi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Bordromat®'ın self-servis özelliğiyle çalışanlar, mobil cihazları veya bilgisayarları üzerinden kendi bordrolarını hem görüntüleyebiliyor hem de onaylayabiliyor. Bu özellik sayesinde kurum içinde sağlıklı ve verimli bir çalışma kültürünün desteklenmesini sağlayacaksınız.</li></ul>Dahası:&nbsp;<a href="https://www.bordromat.com/tr/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=aposto&utm_term=bordromat2" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Bordromat®</a> gücünü, yaratıcısı <a href="https://www.cottgroup.com/tr/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=aposto&utm_term=cottgroup" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">CottGroup®</a>’un bünyesinde bulundurduğu dört farklı kaynaktan elde ediyor: Danışmanlık, dış kaynak kullanımı (outsourcing), eğitim ve teknoloji alanlarında elde edilen deneyim, insan kaynakları profesyonellerinin tecrübesiyle birleştirilerek sisteme aktarıldı.Bordro süreçlerinde yaşadığınız zorlukları ve karşılaştığınız riskleri bilen <a href="https://www.bordromat.com/tr/?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=aposto&utm_term=bordromat2" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Bordromat®</a>, bordro ihtiyaçlarınızı karşılamak için size destek olmaya hazır.

30 Kasım - Bordromat® - Quando

Quando

OpenAI'ın yeni Yönetim Kurulu'ndan Microsoft'a ban. CZ'nin ABD'yi terk etme talebine ret. Meta'ya yeni çocuk istismarı davası. Birleşik Krallık'tan tarihin gen düzenlemesi kullanan ilk tedavisine onay.

🧬 Cesur ve yeni bir dünya

Türkiye’den ve dünyadan en önemli teknoloji, inovasyon, girişimcilik ve bilim haberleri.

Teknoloji dünyasından tüm önemli gelişmeler.

Dünyanın CRISPR gen düzenleme teknolojisini kullanan ilk tedavisi Casgevy, Birleşik Krallık İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu tarafından onaylandı. Peki, orak hücre anemisi ve Akdeniz anemisi tedavisi için geliştirilen Casgevy tam olarak ne? Gen düzenleme, beraberinde getirdiği tüm etik ve güvenlik kaygılarıyla bizlere ne vaat ediyor?

Cesur ve yeni bir dünya: Gen düzenleme teknolojisini kullanan ilk tedavi onay aldı

Eski Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi'nin Sur ilçesinde vurularak öldürülmesinin üzerinden 8 yıl geçti. Dün, cinayete ilişkin dava görüldü. Salı günü ise Elçi’nin ölümünün 8. yılıydı. Faillerinin dahi tespit edilemediği 8 yılın ardından Tahir Elçi, öldürülmesi ve dava süreci...<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kimdir?</h2>Tahir Elçi, ilk ve orta öğrenimini Cizre'de tamamladı. 1991’de Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olarak, 1992’de Diyarbakır'da serbest avukatlığa başladı. Ceza ve insan hakları hukuku alanlarında uzmanlaşan Elçi, İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye Barolar Birliği (TBB) İnsan Hakları Merkezi Bilim Danışma Kurulu üyesi oldu. Türkiye İnsan Hakları Vakfı'nın (TİHV) da kurucularındandı.&nbsp;Diyarbakır Barosu’nda yöneticilik yapan Elçi, 2012'de baronun başkanı seçildi. 2014 yılında yapılan seçimde de yeniden başkan oldu.Elçi, 90’larda yargısız infaz, faili meçhul cinayetler ve köy yakma davalarında mağdurların avukatlığını yaptı. 1994 yılında 26 kişinin ölümüne neden olan Kuşkonar ve Koçağılı köylerinin bombalanması, Lice Davası, Temizöz Davası, Roboski Katliamı&nbsp;gibi pek çok davada da avukatlık yaptı.&nbsp;14 Ekim 2015’te CNN Türk’te Ahmet Hakan'ın sunduğu Tarafsız Bölge programında&nbsp;"PKK terör örgütü değildir. Bazı eylemleri terör niteliğinde olsa bile PKK, silahlı siyasal bir harekettir. Siyasal talepleri olan, çok ciddi bir desteği olan bir siyasal harekettir"&nbsp;demiş, bu sözleri nedeniyle 20 Kasım’da Diyarbakır'da gözaltına alınarak İstanbul'a getirilmişti. Elçi, savcılığın tutuklama talebine rağmen, çıkarıldığı mahkemece adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı. Ayrıca Elçi hakkında, “terör örgütü propagandası” iddiasıyla 7,5 yıla kadar hapis cezası istemiyle iddianame hazırlanmış ve yurt dışına çıkış yasağı konulmuştu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neden ve nasıl öldürüldü?&nbsp;</h2>2015 yılı, Türkiye’de büyük olayların meydana geldiği bir yıldı. Yıllardır devam eden "çözüm süreci", 2015’in Temmuz’unda 2 polisin ölümüyle sonuçlanan Ceylanpınar saldırısının ardından sonlandırılmıştı. Çözüm sürecinin sona ermesinin ardından terör örgütü PKK’nın yol kesme, araç yakma, şantiyeleri basma gibi eylemleri devam etmiş; güvenlik güçleri ise bu eylemleri durdurmak için operasyonlar düzenlemeye başlamıştı.&nbsp;Türkiye’de genel seçimlerin yapılmasının ardından PKK’nın eylemlerine başlaması üzerine güvenlik güçleri Sur, Cizre ve Nusaybin merkezli operasyonlar düzenledi. Bu operasyonlara Hendek operasyonları adı verildi. Bu operasyonların düzenlendiği bölgelerin bazılarında sokağa çıkma yasakları uygulanmış ve bazıları geçici süreyle askerî güvenlik bölgesi ilan edilmişti.&nbsp;Hendek operasyonları sürecinde Tahir Elçi, gözaltına alınmasından 8 gün sonra, 28 Kasım 2015’te Diyarbakır'ın Sur ilçesinde tarihî Dört Ayaklı Minare'nin önünde basın açıklaması yaptığı esnada bölgede çatışma çıktı. Güvenlik güçleri ile PKK üyeleri arasında çıkan çatışmada Tahir Elçi başından vurularak öldürüldü. Elçi öldürülmeden dakikalar önce yaptığı açıklamada "Silah, çatışma, operasyon istemiyoruz" demişti.&nbsp;Çatışmada ayrıca, polis memurları Ahmet Çiftasan ve Cengiz Erdur da yaşamını yitirdi. Elçi’nin yaşamını yitirmesinin ardından Sur’da sokağa çıkma yasağı ilan edildi. &nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Belirsizlik ve iddianame&nbsp;</h2>E﻿lçi'nin ölümüne neden olan merminin çekirdeği, olay yeri incelemesi 5 ay sonra yapıldığı için bulunamadı. Merminin bulunamaması nedeniyle kurşunun hangi silahtan çıktığı da tespit edilemedi. Yine de Tahir Elçi’nin vurulduğu anı kaydeden güvenlik kamerası görüntülerinin bulunduğu tespit edildi. 2016’da Adli Tıp’ın Elçi’yi vuran silahı saptayamadığını ve net bulgular elde edemediğini bildirmesi üzerine Diyarbakır Barosu güvenlik kamerası kayıtlarını Londra'daki Forensic Architecture (Adli Mimarlık) isimli kuruluşa gönderdi.&nbsp;Forensic Architecture, Elçi’nin öldürülmesine ilişkin hazırladığı raporda Elçi'nin üç polisten birinin silahından çıkan kurşunla öldürüldüğü sonucuna vardı. Elçi’nin doğrudan üç polisin ateş hattında olduğu ve polislerin silahlarını birden çok kez ateşledikleri kaydedildi. Polislerden birinin Elçi’ye doğru açık ve engelsiz bir ateş hattıyla silahını ateşleyen tek memur olduğu ifade edildi. Raporda, iki PKK militanının Elçi’ye yönelik “öldürücü atış yapmamış göründüğü” bilgisi de yer aldı.İddianame Elçi’nin ölümünden 5 yıl sonra 2020’de tamamlandı. 3 polis memurunun şüpheli olarak yer aldığı iddianamede, raporun aksine bir PKK üyesi de şüpheli olarak belirtildi. Diğer PKK üyesinin sokağa çıkma yasakları sırasındaki silahlı çatışmalarda öldüğü ifade edildi. Üç polis, "bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermekle" suçlanırken PKK üyesi ise "olası kastla ölüme sebebiyet verme" ile suçlandı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Duruşmalarda yaşananlar&nbsp;</h2>İlk duruşma 21 Ekim 2020’de yapıldı. Heyetin tarafsız olmadığı gerekçesiyle reddi hakim talep edildi, dosya bir üst mahkemeye gönderildi.&nbsp;3 Mart 2021'deki ikinci duruşmada mahkeme heyeti sanıklar hakkındaki tutuklama taleplerini reddetti ve yurt dışına çıkış yasağının da dahil olduğu adli kontrol tedbirleri uygulanmasına, sanıkların duruşmalara SEGBİS aracılığıyla katılmasına karar verdi.14 Temmuz 2021'deki üçüncü duruşmada, ikisi gizli tanık 5 kişi dinlendi. Gizli tanıklar ilk ifadelerindeki beyanlarını değiştirdi ve olayı görmediklerini söyledi. Mahkeme, TÜBİTAK’a müzekkere yazılarak olay anına ait silinen kamera kayıtları üzerinde inceleme yapılmasına, dijital kayıtların yurt dışında incelenmek üzere katılan tarafa verilmesine, olay anında görevli tüm polislerin isim listesinin istenmesine karar verdi.&nbsp;1﻿2 Ocak 2022'deki dördüncü duruşmada olayın yaşandığı yerin karşısındaki kebapçının kamerasının hard diskinin boş olduğu ortaya çıktı. Sanıkların tutuklanması talepleri yine reddedildi.15 Haziran 2022'deki beşinci duruşmada İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün görevlendirdiği iki Mülkiye başmüfettişi ve bir polis başmüfettişinin hazırladığı araştırma raporu 5 yıl sonra dava dosyasına girdi. 59 sayfalık raporda, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, soruşturmayla ilgili bilgi ve belgeleri idari soruşturmayı yapan müfettişlerle paylaşmadığı için bazı konuların raporun kapsamı dışında bırakıldığı bilgisi yer aldı. Mahkeme heyeti, daha önce Diyarbakır'da yaptığı bir açıklamada&nbsp;"Tahir Elçi cinayeti siyasi bir cinayettir ve mahkeme heyeti çağırırsa ifade veririm"&nbsp;diyen dönemin başbakanı ve Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun dinlenmesine karar verdi. Ancak 19 Eylül'de taraflara bildirilmeden verilen bir ara kararla mahkeme, dosyaya yenilik katmayacağı gerekçesiyle Davutoğlu'nu dinleme kararından vazgeçti.&nbsp;23 Kasım 2022'deki duruşmada müdahil avukatı konuşurken mahkeme başkanı heyetle birlikte salonu terk etti. Yaklaşık 1 saat sonra avukatlara heyetin salona gelmeyeceği ve duruşmayı bitirdiği iletildi.&nbsp;8 aylık aranın ardından son duruşma 5 Temmuz’da görüldü. Davutoğlu’nun tanıklığının yeniden gündeme geldiği duruşmada, Elçi'nin avukatları, duruşma sonunda cezasızlık pratiğinin işleyeceğine dair ciddi kaygıları olduğunu söyleyerek bu dosyanın akıbetinin de cezasızlık olmaması gerektiğini söyledi. Daha sonra söz hakkı verilen savcı, eksik evrakların tamamlanmasını istedi. Mahkeme de TÜBİTAK'tan gelecek raporun beklenmesi için duruşmayı 29 Kasım'a erteledi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TÜBİTAK raporu: TÜBİTAK, Elçi’nin öldürüldüğü anı görüntüleyecek açıda ve cinayeti aydınlatıcı nitelikte olan dördüncü kameraya ait herhangi bir kayıt bulamadığını bildirdi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ya bugün?&nbsp;</h2>Dün Tahir Elçi davasına ilişkin bir duruşma daha yapıldı. Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın bugünkü duruşmasında beklenen TÜBİTAK raporu dosyaya girdi. Artı Gerçek'in aktardığına göre cinayet anına ait görüntülerin bulunduğu hard diski inceleyen TÜBİTAK "Görüntüler eski" dedi, avukatlar tepki gösterdi. Avukatların taleplerini reddeden mahkeme, davayı 6 Mart'a erteledi.&nbsp;

<h1 dir="ltr" id="isPasted" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cumhuriyetin 100’üncü yılına özel:&nbsp;<a href="https://www.pasabahcemagazalari.com/koleksiyonlar/gururla/k-378?p=0&a=0&k=24&st=0&s=-1&sayfa=0" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Şişecam’dan Gururla Koleksiyonu</a></h1><a href="https://www.pasabahcemagazalari.com/koleksiyonlar/gururla/k-378?p=0&a=0&k=24&st=0&s=-1&sayfa=0" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);"><img src="https://images.aposto.com/2023/10/3/1701289942835.gif" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; user-select: none; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>1935 yılında, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin cesur bir girişimcilik öyküsü olarak doğan Şişecam, Cumhuriyetimizin bu özel yaşını Gururla Koleksiyonu ile kutluyor.&nbsp;Nedir?&nbsp;Değeri ölçülemez 100 yıllık serüvenin 88 yılına eşlik eden Şişecam’ın, Cumhuriyetin kuruluş felsefesinin ve gelişiminin izlerini cam eserlere yansıttığı Gururla Koleksiyonu; müzeler, arşivler ve çeşitli koleksiyonlardaki tarihsel objelere, belgelere, fotoğraflara ve tarihî bilgilere dayanarak özel olarak tasarlandı. Koleksiyondaki her bir obje tarihe işaret eden etkileyici bir hikâyeye sahip.&nbsp;Neler var? Birçoğu sadece 2023 adet üretilen ve 26 farklı üründen oluşan koleksiyondan üç özel hikâyeyi sizinle paylaşmak isteriz:<ul style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;" fr-original-style="padding-inline-start: 20px;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;"><a href="https://www.pasabahcemagazalari.com/koleksiyonlar/gururla/yanki-gramofon/u-10027364-378-20820" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Yankı Gramofon</a>:&nbsp;Cumhuriyet Müzesi’nde sergilenen bir gramofondan ilhamla tasarlandı. Akıllı telefonlarla uyumlu bu cam harikası, müzikseverlere şık ve anlamlı bir deneyim sunuyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;"><a href="https://www.pasabahcemagazalari.com/koleksiyonlar/gururla/istiklal-mikrofon-obje/u-10027252-378-20815" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">İstiklâl Mikrofon</a>:&nbsp;1933 yılında Ankara Hipodromu’nda yapılan Cumhuriyet töreninde Atatürk’ün Onuncu Yıl Nutku’nu okuduğu mikrofondan esinlenerek üretilen ve 24 ayar altınla buluşan bu eser, her detayında hayran bırakan bir el eşçiliğine sahip.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;"><a href="https://www.pasabahcemagazalari.com/koleksiyonlar/gururla/1935-sekerlik-turkuaz/u-10027358-378-20809" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">1935 Şekerlik</a>:&nbsp;Türkiye’nin ilk şişe ve cam fabrikası Paşabahçe Fabrikası’nda 1935 yılında camdan üretilen ilk şekerlik Atatürk’e hediye edildi. 1935 Şekerlik, bu anlamlı hediyeden ilham alınarak koleksiyonda yerini aldı.</li></ul>Şişecam’ın cam ve cam işçiliği ustalığını Paşabahçe Mağazaları’nın özgün tasarımlarıyla buluşturduğu Gururla Koleksiyonu’nu <a href="https://www.pasabahcemagazalari.com/koleksiyonlar/gururla/k-378?p=0&a=0&k=24&st=0&s=-1&sayfa=0" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">buradan</a> inceleyebilirsiniz.&nbsp;

30 Kasım - Şişecam

Batı, Türkiye'nin Rusya'ya uygulanan silah ambargosunun delinmesine aracılık ettiğinden endişeleniyor. Erdoğan, İsrail’in insanlık tarihinde kara bir leke olarak her gün zulüm yaptığını savundu.

📮 Aracı ülke, kara leke

Eski Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi, ölümünün 8. yılında anıldı. Elçi'nin öldürülmesine ilişkin dava, faillerinin dahi tespit edilmediği 8 yılın ardından hâlâ sonuçlanmadı. E﻿lçi'nin ölümüne neden olan merminin çekirdeği, olay yeri incelemesi 5 ay sonra yapıldığı için bulunamamış; merminin bulunamaması nedeniyle kurşunun hangi silahtan çıktığı da tespit edilememişti.

İhmaller zincirinin gölgesindeki dava: Tahir Elçi cinayeti

Michel Franco’nun Jessica Chastain ve Peter Sarsgaard’ı buluşturan yeni filmi, MUBI aracılığıyla sinemalarda gösterilecek.Yönetmen, senarist ve yapımcı Michel Franco’nun yeni filmi Memory, Venedik Film Festivali’ndeki dünya prömiyerinin ardından MUBI aracılığıyla gösterime giriyor. Başrollerini Jessica Chastain ve Peter Sarsgaard’ın paylaştığı film, ülkemizde “Hatır” adıyla gösterilecek. Önümüzdeki yılın ilk aylarında sinemalarda MUBI aracılığıyla gösterime girecek ve ilerleyen dönemde de platformdaki yerini alacak.Film hakkında:&nbsp;Memory;&nbsp;kızı, işi ve rehabilitasyon toplantıları arasında geçen basit ve düzenli yaşamı bir anda bozulan sosyal hizmetler görevlisi Sylvia’nın (Jessica Chastain) yaşadıklarını konu alıyor. Sylvia’nın lise arkadaşlarıyla biraraya geldiği bir akşam, Saul (Peter Sarsgaard) onu evine kadar takip ediyor ve bu beklenmedik karşılaşmayla geçmişin kapıları açılmak zorunda kalıyor. &nbsp;Michel Franco’nun yazdığı, yönettiği, yapımcıları ve kurgucuları arasında yer aldığı film, 80. Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan için yarışmış; başrol oyuncularından Peter Sarsgaard festivalde En İyi Erkek Oyuncu seçilmişti.Yönetmen hakkında: 1979, Meksika doğumlu Michel Franco, çağdaş Meksika sinemasının dünyaya açılmasına katkıda bulunan isimlerden. İlk uzun metrajlı filmi Daniel and Ana (2009) da dahil olmak üzere birçok filminin dünya prömiyeri Cannes ve Venedik Film Festivalleri’nde yapılan Franco’nun filmlerinden After Lucia&nbsp;(2012) Cannes’da Belirli Bir Bakış bölümünde En İyi Film, Chronic&nbsp;(2015) Cannes Film Festivali esas yarışmasında En İyi Senaryo, New Order&nbsp;(2020) ise Venedik Film Festivali esas yarışmasında Büyük Jüri Ödülü’ne uzanmıştı. Ülkesi Meksika dışında da üreten yönetmen, Tim Roth, Charlotte Gainsbourg gibi oyuncularla çalışmıştı.Filmin sinemada ve platformda yayınlanma tarihleri çok yakında açıklanacak.

Her hafta sinema ve müzik evreninden söyleşiler, incelemeler, öneriler, podcast’ler ve keşif notları e-posta kutunda.

Sinema ve müzik evreninden söyleşiler, incelemeler, öneriler, podcast’ler ve keşif notları.

Duende

Yönetmen, senarist ve yapımcı Michel Franco’nun yeni filmi Memory, Venedik Film Festivali’ndeki dünya prömiyerinin ardından MUBI aracılığıyla gösterime giriyor. Başrollerini Jessica Chastain ve Peter Sarsgaard’ın paylaştığı film, ülkemizde “Hatır” adıyla gösterilecek. Önümüzdeki yılın ilk aylarında sinemalarda MUBI aracılığıyla gösterime girecek ve ilerleyen dönemde de platformdaki yerini alacak.

Ödüllü film Memory, MUBI ile Türkiye’de

Spotify, 2023 Yılın Özeti ile yılın en çok dinlenen sanatçıları, şarkıları, albümleri ve podcast’lerini açıkladı. İlk defa Aposto’da! 

Spotify 2023 Özeti

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/demiraynezahat" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dr. Nezahat Doğan Demiray</a> Eşik GönüllüsüBir 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü daha geride kaldı. Dünyada ve Türkiye’de birçok etkinlik düzenlendi, raporlar açıklandı, üst üste siyasi demeçler verildi. Özellikle Türkiye’deki demeçlerde sorunun ne kadar önemli olduğu bolca vurgulandı. Fakat günü geride bırakırken damağımızda yine de kekremsi bir tat kalmıştı. Çünkü sorun çok ciddi ve hak ettiği ilgiyi, hak ettiği çerçevede kasıtlı olarak görmediğinden neredeyse eminiz.Günün sonunda Resmî Gazete’de yayımlanan "Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi" de bu çerçevede değerlendirilebilir. <a fr-original-style="" href="https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/11/20231125-26.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Genelgede</a> şöyle bir madde de var: "Şiddet uygulayanlara yönelik 6284 sayılı Kanun kapsamında sağlık tedbirlerinin etkin uygulanması için öfke kontrolü, etkili iletişim ve stresle başa çıkma hususlarında bireysel ve grup çalışmalar yapılandırılacaktır."Peki, gerçekten kadına yönelik şiddeti öfke kontrolü ve stres yönetimi ile kolayca çözmek mümkün mü?&nbsp;Türkiye’de kadına yönelik şiddet sorununun bireylerarası mı yoksa toplumsal nitelikte mi olduğunu tekrar tekrar tartışmak zorunda kalmak yorucu bir etkinliğe dönüştü, ama bu sayede gittikçe ustalaştık. Önce ataerkinin, yani cinsiyetçi kültür iktidarının oluşumunu özlü bir şekilde açıklayalım. Ardından da uluslararası bazı veri ve bilgileri paylaşalım. En sonunda kadına yönelik şiddeti bireylerarası bir sorun olarak ele almanın ne denli imkansız olduğu kendiliğinden ortaya çıkacak.Öncelikle belirtmek gerekiyor ki, çağdaş uluslararası hukukun ısrarla vurguladığı, ayrı bir kategori olarak tanımlayarak çözüm aradığı, karşısında tüm dünyayı kapsayacak ortak bir terminoloji geliştirmeye çalıştığı kadına şiddet sorunu azalmıyor, hatta artıyor.&nbsp;Kadınlar hâlâ özgürleşme taleplerinin bedelini kendilerine yönelen şiddetle ve yaşam haklarıyla ödemek zorunda bırakılıyor.&nbsp;Kadın özgürleşmesi uzun erimli ve köklü bir hareket. Aydınlanma ile kitlesel bir ivme kazanma şansı yakaladı, ama Aydınlanma koşullarında dahi ataerki tarafından hoş görülmedi. Yani kadın özgürleşmesi karşısında daima, "kurulu düzen", "hikmet-i hükümet", "geleneksel yaşam", "devlet aklı", "dinî muhafazakârlık" gibi ataerkinin kolayca ürettiği işbirliklerini buldu. Buna rağmen kamusal alanda hukuken tanınmak, görünmek için yaşam pahasına mücadele etti. Kamusal alandaki haklarının tanınmasını nispeten sağlamışsa da, siyasi gelişmeler bu hakların müdahalelerden korunması için daha yürünecek uzun bir yol olduğuna işaret ediyor.&nbsp;Her şeye rağmen iyimser bir değerlendirmeyle, yolun ne kadar uzun olduğunu somutlaştırmak için bir BM raporundan destek alalım. BM Kadın Birimi'nin 2022 tarihli <a fr-original-style="" href="https://turkiye.un.org/tr/201867-bm-kad%C4%B1n-biriminin-yeni-raporuna-g%C3%B6re-toplumsal-cinsiyet-e%C5%9Fitli%C4%9Finin-sa%C4%9Flanmas%C4%B1-300-y%C4%B1la" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporuna</a> göre, mevcut hızda ilerlediğimiz takdirde, toplumsal cinsiyet eşitliğinin tam anlamıyla sağlanmasına daha 300 yıldan fazla&nbsp;zaman var.&nbsp;Kadın hareketinin bu durumu "kader" olarak kabul etmesi yani akışa bırakması, herhalde kölelik karşıtlığı veya işçi eylemleri gibi diğer hak hareketlerini hafızasında tutan başkaldırı düşüncesinden soyutlanması demek ki, ondan bu beklenemez.Kadınların seçme-seçilme haklarının tanınması gibi kamusal alandaki nispi ilerlemeler "özel alan"daki sorunları gündeme almayı kolaylaştırdı. Feminizme göre "özel olan politiktir," yani kadının "özel alan"a hapsedilmesi ataerkinin ürettiği siyasetin sonucudur. Çünkü kadının ataerki tarafından hapsedildiği aile, evlilik gibi "özel alanlar"dan çıkmaya çalışması ve "özel alan"da dahi haklarının tanınmasını talep etmesi, bir başkaldırı olarak görüldü ve görülmeye de devam ediyor. Sık sık 21. yüzyılda olduğumuz dile getirilse de kadının "özel alan"daki başkaldırısı kabul edilemez bir şiddetle karşılaşıyor. Cinsiyet ayrımcılığının en ağır hâli, yani kadının cinsiyeti nedeniyle karşılaştığı bu şiddet, BM'nin de kullandığı bir kavram "femicide"&nbsp;yani kadın kıyımı,&nbsp;kadın cinayeti&nbsp;olarak adlandırılıyor.BM'nin, bu yıl yayımladığı "2022 Yılında Kadınların Yakın Partneri/Aile Bağlantılı Öldürülmelerine İlişkin Küresel Tahminler" <a fr-original-style="" href="https://www.unwomen.org/sites/default/files/2023-11/gender-related-killings-of-women-and-girls-femicide-feminicide-global-estimates-2022-en.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalışmasında</a> elde ettiği veriler çerçevesinde kadın ve kız çocuklarına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı cinayetler (kadın cinayetleri), "en yaygın insan hakları ihlali"&nbsp;olarak tanımlanıyor. Kadınların ve kız çocuklarının toplumsal cinsiyete dayalı öldürülmeleri, toplumsal cinsiyete dayalı şiddette sürekliliğin ölümcül son noktasını temsil ediyor ve genellikle fiziksel, cinsel veya duygusal istismar deneyimlerinin ardından yaşanıyor. Çünkü cinsiyetçi şiddet, özellikle eril kültürün hissettiği iktidar kaybı tehdidinin seviyesinin artmasıyla daha da yükseliyor ve sonunda cinayete varıyor. Yani kadına şiddet tehdidi dahi yaşam hakkının ihlaline yönelik önemli bir tehlike&nbsp;anlamına geliyor. Çalışmada yer alan yakıcı bir bilgi: 2022, son 20 yılda dünyada kadın ve kız çocuklarına yönelik kasıtlı cinayetlerin en yüksek olduğu yıl.Raporda ayrıca kadına yönelik şiddetin belirli bir coğrafyaya özgü olmadığı, dünyanın her yerindeki kadınlar ve kız çocuklarının toplumsal cinsiyete dayalı şiddetten giderek daha çok etkilendiği vurgulanıyor. Batı Avrupa’ya geçip Fransa örneğiyle devam edelim:&nbsp;Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü'nde Fransa İçişleri Bakanlığı elindeki verileri paylaştı ve 2016'dan bu yana eski veya mevcut partnerinin kendisine şiddet uyguladığına ilişkin bildirimde bulunan kadın sayısının iki kat arttığını açıkladı. Bakanlık bu durumu gittikçe daha çok kadının kendilerine yönelen şiddeti dile getirmeye başladığına delil olarak gösteriyor. Çünkü kadınlar kendilerine yönelen şiddetin nedenini anlıyor ve buna karşı sessiz kalmıyor. Yani kadın özgürleşmesi "özel alan"da evlilik, aile, ev-içi ve partner ilişkilerinde haklarının farkına varma ve bunları korumak için harekete geçmek şeklinde kendini gösteriyor.&nbsp;Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, kadına yönelirken sadece "özel alan"da eş, partner, eski partner vb. değil, kamusal alanda bulunan çalışma arkadaşı, patron vb. farklı rolleri de kullanıyor. Toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti örneklendirirken kadın ve kız çocuklarına yönelik zorla, erken ve küçük yaşta evlendirme ve kadın sünneti (genital sakatlama) gibi din veya geleneğe yaslanan, hâlâ devam eden eylem ve uygulamaları da hatırlatmak yerinde olur. Sorun, kadının bedeniyle birey olarak varoluşunun tanınmaması.Çok geniş kapsamlı bir olgu olan toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin gittikçe yükseldiği düşünüldüğünde, kendi hâline bırakılamayacağı, etkili tedbir ve çözümlerin gerektiği de kaçınılmaz olarak ortaya çıkıyor. Temelde hukuki bir sorun olmasının yanında bir halk sağlığı sorunu da olduğu akılda tutulmalı. Çözüm ararken kadına yönelik şiddetin nasıl ve neden meydana geldiği de dahil olmak üzere, birçok yanlış anlama ve miti sorgulamamız; bunlara ilişkin sorunları gidermemiz gerekiyor.Kadınlara yönelik şiddete ilişkin yanlış kanıların çoğu şiddetin nedenleri üzerinde yoğunlaşıyor. Sıkça duyduğumuz mitlerle kadına yönelik şiddetin nedenleri şöyle açıklanmaya çalışılıyor:&nbsp;Erkekler öfkelerini veya cinsel dürtülerini kontrol edemezler. Alkol ve uyuşturucular erkeklerin şiddete başvurmasına neden olur. Kadınlar isterlerse şiddet uygulayan partnerlerinden ayrılabilirler. Kadınların şiddet uygulayan erkeklere zaafı vardır. Erkekler, partnerleri veya eski partnerleri tarafından uygulanan şiddete kadınlarla eşit düzeyde, hatta daha fazla maruz kalır. Ve çok daha fazlası... Belli ki kadına yönelik şiddeti sadece fiziksel şiddete indirgeyen yaklaşım, şiddete mazeret ararken de yüzeysellikten kurtulamıyor. Halbuki şiddet çok daha geniş kapsamlı bir konudur. Çalışmalar, kadına yönelik şiddetin genellikle psikolojik, ekonomik ve duygusal istismardan fiziksel ve cinsel şiddete kadar süreklilik arz eden bir çizgide ilerlediğini göstermiştir.Mitlerin aksine, araştırmalar kadına yönelik şiddetin önemli nedenlerini şöyle sıralıyor: Güç ve kaynakların erkekler ve kadınlar arasında eşit olmayan dağılımı; katı bir şekilde tanımlanmış toplumsal cinsiyet rollerine ve kimliklerine bağlılık, yani erkeksi ve kadınsı olmanın ne anlama geldiğinin ataerkinin yetkesinde olması... Ayrıca şiddeti hoş gören tutumların, bireylerin, kurumların ve toplulukların şiddete tepki verme biçimini şekillendirmede merkezî bir rol oynadığı kabul ediliyor. Şiddeti destekleyici tutumlar, şiddeti meşrulaştırıyor. Bunları da beş temel başlıkta sayabiliriz:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir erkeğin kadına karşı şiddet kullanmasının meşru olduğunu savunmak;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şiddeti dış faktörlere (stres gibi) bağlayarak veya erkeklerin şiddet içeren davranışlardan (örneğin öfke veya cinsel dürtüler nedeniyle) tamamen sorumlu tutulamayacağını öne sürerek şiddeti mazur görmek;&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şiddetin etkilerinin ciddi olmadığı görüşüne dayanarak önemsizleştirmek;&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şiddetin meydana geldiğini veya belirli davranışların gerçekten şiddet olduğunu inkar etmek;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şiddetin suçunu failden alıp kısmen de olsa mağdura yüklemek.&nbsp;</li></ul>Sonuç olarak çok açık ki kadına yönelik şiddet, toplumsal cinsiyet temelli ataerkinin meşru bir silahı. Ataerkinin şiddeti için meşruluk inşa etmek yerine, baskın cinsiyetçi kültürün kökündeki sebeplerle mücadele etmek gerekiyor. Mücadelede, maalesef "öfke kontrolü, etkili iletişim ve stresle başa çıkma hususlarında birey ve grup çalışmaları" fayda getirmeyecek, aksine bunlar şiddeti toplumun gözünde çözümü kolay, basit bir soruna indirgeyecek. Sorunun derin kökünü gözden kaçırmamızı kolaylaştıracak. Ataerkiyi dönüştürmek, cinsiyet eşitliğini sağlamak için yapılacak, eğitimden hukuki düzenlemelere kadar tüm müdahaleler boşa düşecek. Tam da bu nedenle, şiddeti bireylerarası bir soruna indirgemek, bir meşrulaştırma aracı olmuyor mu? Buna fırsat vermemek lazım.Çok önemli demeçlerin ve çok önemli görünen bir Genelge'nin aslında çözüm getirmekten ne kadar uzakta olduğunu görmek artık hayal kırıklığı bile yaratmıyor. Çünkü&nbsp;Türkiye’deki kadın cinayetlerinin sayısına resmî veriler üzerinden ulaşamasak dahi korkunç boyutlarda olduğunu bildiğimiz kadın cinayetleri pahasına da olsa, kadın özgürleşmesi sürüyor.

Spektrum

Eşik Gönüllüsü Nezahat Doğan Demiray, "Kadına yönelik şiddet, bir öfke kontrolü meselesi midir" sorusunu cevapladı. FBI'ın New York Belediye Başkanı Eric Adams soruşturması hakkında bilinenleri Tanem Zaman yazdı.

🖊 Kadına şiddet genelgesi, New York soruşturması

Yerel ve uluslararası gündemi yakalamak için bir başucu kaynağı; her hafta seçim dosyaları, kamuoyu araştırmaları, analizler ve Son Düzlük podcastle yayında!

Türkiye'yi yakala, dünyayı anla.

25 Kasım'da Resmî Gazete’de yayımlanan Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele ile İlgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi, şiddet uygulayanlarla "öfke kontrolü ve etkili iletişim" çalışmaları yapılmasını da kapsıyor. Peki, kadına yönelik şiddet, öfke kontrolü ve stres yönetimi ile çözülebilir mi? 

Kadına şiddet bir “öfke kontrolü" meselesi midir?

FBI, Eric Adams'ın seçim kampanyası sırasında Türkiye ile bağlantılı kişilerden ve Türk hükümetinden "yasa dışı" bağış alıp almadığını, ayrıca Eylül 2021'deki Türkevi açılışı için "usulsüzlük" yapıp yapmadığını soruşturuyor.

New York'taki Türkevi ve paravan bağışlar hakkında bilinenler

<h1 dir="ltr" id="isPasted" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu tasarım, bambaşka bir tasarım:&nbsp;<a href="https://www.toyota.com.tr/araba-modelleri/c-hr?utm_source=aposto&utm_medium=sponsorluicerik&utm_campaign=chrlansman&dclid=CPrHx_DjwIIDFYOV_QcdVvUDYQ" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Yeni Toyota C-HR Hybrid</a></h1><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a href="https://www.toyota.com.tr/araba-modelleri/c-hr?dclid=CPrHx_DjwIIDFYOV_QcdVvUDYQ&utm_campaign=chrlansman&utm_medium=sponsorluicerik&utm_source=aposto" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);"><img src="https://images.aposto.com/2023/10/5/1700227063294.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; user-select: none; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Yeni Toyota C-HR Hybrid" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a></h1>Yepyeni bir duruşla yollara çıkmaya hazır. Toyota C-HR Hybrid, ikinci nesliyle şimdi Türkiye’de.Nedir?&nbsp;Toyota’nın SUV segmentine ve otomobil anlayışımıza farklı bir bakış açısı getiren,&nbsp;1.8 litrelik tam hibrit motora sahip ikonik modeli&nbsp;<a href="https://www.toyota.com.tr/araba-modelleri/c-hr?utm_source=aposto&utm_medium=sponsorluicerik&utm_campaign=chrlansman&dclid=CPrHx_DjwIIDFYOV_QcdVvUDYQ" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Toyota C-HR Hybrid</a>;<ul style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;" fr-original-style="padding-inline-start: 20px;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Bir tasarım ikonu. Tanıştığınız an kalbi hızlandıran keskin ve çarpıcı detayları, kalıpların dışında, adeta bir konsept araç tasarımına sahip. Spor tavrını coupe profilinde ileri taşıyan model, ilk defa arka sütunu kapsayan çift renk gövde tasarımla buluşuyor. Çekici bir birliktelik için göz dolduran farklı renklerde sunuluyor, tasarımda ayrıcalığa önem verenler için tüm seçenekleri ortadan kaldırıyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Lüksle iç içe. Üç farklı premium donanım seçeneği sunuyor. Otonom sürüşün kapılarını açan Gelişmiş Otomatik Park Sistemi, Akıllı Şerit Değiştirme Asistanı, perdesiz termal yalıtımlı panoramik cam tavan, kullanıcı odaklı dijital kokpit, JBL ses sistemi, “shift by wire” elektronik vites ve günün her saatine uygun ambiyans aydınlatması sayabileceğimiz ayrıcalıklı özelliklerinden yalnızca birkaçı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 10px;">Geleceği düşünüyor. Teknolojik özellikleriyle öne çıkarken ilk nesle göre iki kat artırılmış geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı ve vegan iç döşemesiyle daha çevreci bir model olarak adım atıyor.</li></ul>Sizi her gün, ilk günkü gibi etkilemeye hazır Yeni Toyota C-HR Hybrid ile <a href="https://www.toyota.com.tr/araba-modelleri/c-hr?utm_source=aposto&utm_medium=sponsorluicerik&utm_campaign=chrlansman&dclid=CPrHx_DjwIIDFYOV_QcdVvUDYQ" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">bu bağlantıdan</a> tanışabilirsiniz.&nbsp;

19 Kasım - Toyota - Soli

<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tanışalım&nbsp;</h2>Adım <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/mirayykaya/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Miray</a> ama arkadaşlarım genelde bana "Miro"&nbsp;diye seslenir.&nbsp;Yakın çevreme göre en iyi olduğum konu yolda olma hâli.&nbsp;Yolda olmak benim için yenilenmek demek. Seyahat ederken içeride ve dışarıda yaratıcılığımı besliyorum. Biraz uzaklaşıp gerçekten ne hissettiğimi ve yeni olarak neyi görmeyi istediğimi arıyorum.Ege&nbsp;benim için ev demek. Denizci olan ailemle ilişkilendirdiğim aurası, benim için her zaman bu üç Egeliye: Atina, Ayvalık ve Cunda’ya dönmek için sebep.&nbsp;İki ev, iki mahalle: Cunda&nbsp;ve Akaretler&nbsp;arasında yaşıyorum. Seni buralara ait hissettiren ve her defasında geri dönmen için çağıran ne dersen cevabım dostlarım ve işlerim.Akaretler’de beni her daim&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/minoabooksandcoffee/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Minoa</a>’da, Ayvalık civarında da <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/crowcoffeeco/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Crow</a>’da bulabilirsin.&nbsp;Yaşadığım her mahallede&nbsp;vintage ürünler satan dükkanlar&nbsp;ve iyi kahve benden sorulur.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne var ne yok?&nbsp;</h2>Şu sıralar fotoğrafçılık&nbsp;üzerine düşünüyorum ve çalışıyorum.&nbsp;Son Atina ziyaretimde Emst Athens’de de rastladığım ve bir süredir aralıklarla karşıma çıkan, hem sanatçı kimliğindeki hem de özbenliğindeki gerçek ve yalın hâliyle radarımda Nan Goldin&nbsp;var.Aki Kaurismaki hayranı olarak son zamanlarda köklenmeye, aidiyete ve kimliğe dair izlediğim heyecanla beklediğim Fallen Leaves’i Ayvalık Film Festivali’nde izledim.Bugünlerde Rollei RPX 400 film takılı Olympus Mju&nbsp;fotoğraf makinemle kalıbının dışına taşan insan portrelerinin peşindeyim.Son günlerde tanışmak için en heyecanlandığım yer&nbsp;Tokyo. Yaratma sürecime enteresan bir göz getireceğine inancım tam. Çektiğim kareleri düşün!

Seyahat ve kültür yayını SOLİ, şehirleri ve içindeki farklı kültürel toplulukları araştırmak üzere mahallelere ve mahallelilerin hikâyelerine odaklanıyor. 

Soli, her hafta bir mahallenin esnaflarının, binalarının, sokaklarının, insanlarının hikâyesini anlatıyor.

SOLİ

Miray'la kendine dair notlar, son zamanlarda aklına düşenler üzerinden tanışıyoruz.

Miray Kaya 

<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tanışalım</h2>Adım <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kaanwalsh/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kaan</a>, sanırım bana adım dışında farklı bir şekilde seslenen yok.&nbsp;Yakın çevreme göre en iyi olduğum konu “Laundry”&nbsp;yapmak. Bana sorarsan uyumak&nbsp;çünkü her zaman her yerde uyuyabilirim.Mahallem Üsküdar&nbsp;ama kalbimde&nbsp;“uzak bir yerli” hissediyorum.&nbsp;Kendi başıma fotoğraf çekmeyi öğrendim çünkü grafik tasarımlarım için internetten fotoğraf satın almaya param yoktu.İlk fotoğraf makinem Canon 200D&nbsp;idi. Yıl 2020-21.Yaşadığım iki şehir; Milano ve İstanbul’da takip ettiğim, tekrar eden örüntüler:&nbsp;boş dolaşan yaşlılar, gençlerin yaşadığı noktalarda sokak tag’leri, birbirinin aynısı insanlar.Şehirde fotoğraf çekerken&nbsp;sokakla bir oluyorum. Kendi ritmim sokakla birleşince sokağı daha geniş açıdan görebiliyorum.Dürüst olmak gerekirse çektiğim bir fotoğrafa bakıp tatmin hissettiğim bir an hiç olmadı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne var ne yok?&nbsp;</h2>Bugünlerde&nbsp;bana göre fotoğraf rahatlamak için bir araç.İstanbul'da günün ilk kahvesi ve sigarasının kalp çarpıntısı nereye götürürse oraya gidiyorum.&nbsp;Yabancısı olduğum şehirlerde de doğaçlamanın temeli aynı, gün kahveyle başlıyor ama farklı şehirlerin farklı "hava durumlarını" dikkate alarak devam ediyorum. Güneşin vurduğu sokakları takip etmek gibi.Son zamanlarda fotoğraf çekerken klasik teknikleri öğrenmenin peşindeyim. Diğer yandan sulu boya, siyah kanvas&nbsp;ve&nbsp;domuz görselleri üzerine çalışıyorum.

Kaan'ı fotoğraflarından tanıyoruz. Şimdi, kamerası yerine kelimeler elinde.

Kaan Walsh

<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Atina’da …&nbsp; Atina’dan …&nbsp; Atina’ya … sevgilerle Fotoğraflar ve notlar:&nbsp;Miray Kaya&nbsp; </h4>19 Kasım’da her zaman bana ev hissi veren&nbsp;Atina’daydım.&nbsp;Benim için Atina taverna, lezzetli yemek, Ege sıcaklığı&nbsp;ve kökler demek.&nbsp;Son yıllarda Atina, Berlin’in pahalılaşması ve fazla doymuşluğuyla yaratıcı endüstrilerde birçok insanın Avrupa'daki yeni merkezi olarak görülüyor. Son zamanda “yeni Atinalılar” ve Atinalıları birleştiren sosyal ve kültürel topluluklar oluşuyor. Monocle’ın en yaşanabilir şehirler listesine de bu sene "yeni yaratıcı merkez", "Yeni Berlin" söylemiyle girdi.&nbsp;Şehir birçok açıdan gelişime çok açık. Berlin gibi birçok alt kültüre, sanatçıya ve üretime ev sahipliği yapıyor. Ekonomik kriz sırasında terk edilen şehir, bugün kıyasla erişilebilir olmasıyla kariyerinin başındaki yaratıcıları kendine çekiyor. Carwan Gallery gibi sanatçıları destekleyen galerilerin şehre gelmesi, Wine is Fine gibi geleneksel mutfağın dışına çıkan gastronomi noktalarının sayısının artması, Mona Athens&nbsp;gibi topluluk odaklı alanların açılması yaratıcı sektörden insanların şehre olan iştahı kabartıyor.&nbsp;Uzun yıllardır farklı sektörlerden yaratıcı zihinlerin ve girişimcilerin bir araya geldiği Berlin tabii hâlâ daha özgür ve global toplulukları barındırıyor. Atina’nın böyle bir merkez olabilmek için zaman içinde daha fazla uluslararası işbirliğine ve çeşitliliğe alan açması ve bunun karşılık bulması gerek. Diğer yandan da bugün cazip gelen koşulları sağlamak gerekiyor. Şimdilik biraz daha güvenli adımlarla ilerliyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1701350696166.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mahallede, tanıdık</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Atina’da mahalle kavramı İstanbul'dakine oldukça yakın. Ege samimiyeti barındıran başkent, birçok topluluğun yuvası. Bu topluluklar da farklı mahalleleri kendine mahal bellemiş. Mahallelerdeki sergiler, galeriler ve skate kafeler gibi çeşitli alanlar da farklı komüniteleri bir araya getiriyor.&nbsp;Atina’da kendimi ait hissettiğim ve duygusal bağ kurduğum mahalleler: Gastronomi bağlamında çok sevdiğim restoranları barındıran Plaka ve fotoğraflarına baktığımda her daim zihnimde ve kalbimde sıcak bir his uyandıran, mahallem gibi gördüğüm Exarchia.Atina’ya her gidişimde kitap ve dergi seçkisini pek sevdiğim <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/hyper.hypo.athens/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hyper Hypo</a>’ya uğruyorum.Çağdaş ve yeni nesil taverna&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/lsandsia/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Linou Soumpasis k Sia</a>’da deniz ürünleri yemeden ve lokal şarapları içmeden Atina’dan dönmüyorum. Bu kez de öyle yaptım. Mağazasında inanılmaz güzel ve yalın tasarımlar var, bir bakılmalı.<h4 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1701351126708.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Oldies but goldies</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Şehirde benim için gün çoğunlukla <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/ananacoffeefood/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Anana Coffee</a>’de başlar, Plaka’nın güzel kokteyl barlarından herhangi birinde bitirilir. Arada günbatımı, klişe değil klasik, Akropolis’te izlenir.&nbsp;Atina’da her daim yapılacaklar listesi:&nbsp;Çağdaş sanat müzesi <a fr-original-style="" href="https://www.emst.gr/en" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Emst Athens</a>’de lokal sanatçıları keşfetmek. <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/wineisfine.athens/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Wine is Fine</a>’da yerel ve natural şarapları tatmak. <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/latraacskatecafe/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Latraac Skate Cafe</a>’de (açıksa) saatler geçirmek. Psirri’de eskicileri karıştırmak. <a fr-original-style="" href="https://www.birdman.gr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Birdman Athens</a>’e gidip farklı lezzetler denemek de Atina’da bir ritüel benim için.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1701351163925.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 dir="ltr" fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Linou Soumpasis k Sia</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu ziyaretimde ilk kez <a fr-original-style="" href="https://www.alekosfassianos.gr/en/alekos-fassianos-museum/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alekos Fassianos Museum</a>’a gittim ve çok sevdiğim işlerinin arasında epey vakit geçirdim.Atina’da tanışmak istediğim kişilerin başında&nbsp;‘’Land’’ işine bayıldığım <a fr-original-style="" href="https://www.stefanostsivopoulos.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Stefanos Tsivopoulos</a>&nbsp;geliyor.&nbsp;Şehre bir dahaki gidişimde mutlaka <a fr-original-style="" href="https://mona-athens.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mona Athens</a>’de kalacağım. Oldukça içgüdüsel seyahat eden biri için burada yer bulmak zor, önceden planlamalı.Hydra’da <a fr-original-style="" href="https://deste.gr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deste Foundation</a>&nbsp;da “Atina’dan adalar fethi” listemde ilk sırada.<img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1701351194827.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Miray</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ada demişken: Midilli&nbsp;de Cunda’nın diğer yarısı gibi, bu sebeple özel bir dostluğumuz var. Midillili Yannis’le de adadaki küçük şapeldeki karşılaşmamızda Eresoslu komünitenin bu küçük ama bir o kadar eğlenceli kasabada Queer Ranch, Sappho Woman ve Eresos Music Festival&nbsp;gibi etkinliklere ev sahipliği yaptığını duyunca şaşırmıştım. Günbatımında şapelde müzik yapmaları beni kalbimden vurmuştu. Atinalı bir pilot olarak birçok yerden ilham alıp Atina ve Eresos’tan hiç vazgeçmediğini Yannis’ten keyifle dinledim. Dikili’de bir arkadaşına ziyarete geldiğinde Ada’da (Cunda) buluşmak için sözleştik bile. :)&nbsp;Bu defa Atina’dan zihnimde “What’s next?” sorusuyla ayrıldım.&nbsp;

Yaratıcı bir zihnin Atina ziyaretinden ardakalanlar: Biraz çıtır kalamar, birkaç sergi, antika vazolar, şehrin dönüşüme dair sorular. 

Miray’ın Atina notları

Miray Kaya'yla "yeni yaratıcı merkez" Atina'dan bildiriyoruz. Kaan Walsh'la bu defa kelimeler üzerinden tanışıyor, Milano'daki yıllarını fotoğraflarla anıyoruz. Ajanda da bir hayli kabarık: İstanbul'da dansa, Kapadokya'da yemeğe davet var. 

#5 Community Newsletter: Atina güncesi, Milano'ya selam 

<h1 dir="ltr" id="isPasted" fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a href="https://finartz.com/" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Finartz</a>&nbsp;e-ticarette güvenliği ve hızı bir araya getiriyor</h1><img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1700739426865.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; user-select: none; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İndirim sezonunda e-ticaret şirketlerinin kendilerini dolandırıcılık faaliyetlerine karşı korurken müşterileri için sorunsuz bir kullanıcı deneyimi sunmaları kritik önem taşıyor. İşlem başarı oranlarını ve dolayısıyla satışlarını artırmak isteyen şirketlerin kullanıcılarına güvenli ve hızlı bir ödeme deneyimi sunması gerekiyor.&nbsp;Potansiyel müşterilerinizin indirim dönemlerinde onlarca sekme ve uygulama açık bir şekilde farklı sitelere göz attığını ve alışverişini nereden yapacağına karar vermeye çalıştığını hayal edin. Bu durumda çevrimiçi mağazanızı öne çıkaracak olan nedir? Tabi ki sunacağınız kusursuz müşteri deneyimi. Müşteri deneyiminin başlı başına büyük bir fark yaratabilecek bir yönü ise ödemeler. Günümüzde başarılı işlem oranlarını artırmayı hedefleyen markaların güvenli ve hızlı ödeme süreçleri gibi beklentileri karşılamaları gerekiyor.<a href="https://www.linkedin.com/company/finartz/" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">Finartz</a>, kullanıcı doğrulama aşamasında işlemi kimin yapmış olduğunu anlayan, kullanıcıyı otomatik olarak tanıyan risk bazlı doğrulama yöntemi kullanarak kimlik doğrulama adımlarında tüketicilerin geçirdiği süreyi en aza indirirken işletmelerin işlem başarı oranlarını artırıyor. E-ticaret ödeme kabulü ve güvenliği çözümleri yenilikçi özellikleri sayesinde kullanıcı doğrulama alanında bugünün ve geleceğin gereksinimlerini karşılarken aynı zamanda kolay işletimi ve öngörülebilir maliyetiyle de avantaj sağlıyor. Finartz’ın uzmanlık alanlarına göre ayırarak zenginleştirdiği diğer ürün ve servisleri için <a href="https://finartz.com/product-solution" target="_blank" rel="noopener noreferrer" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box; border-bottom: 2px solid rgb(255, 206, 20);">web adresini</a> ziyaret edebilirsiniz.

24 Kasım - Finartz - Fİ

Ödeme sektörü yenilik yapma konusunda artan bir baskıyla karşı karşıya ve bu baskı ödeme altyapısına daha fazla yatırım yapılmasına neden oluyor. Örneğin, bankalar daha verimli çalışmak ve dijital rakipleriyle rekabet edebilmek için temel altyapılarını güncelliyor ve buluta geçişlerini hızlandırıyor.Ödeme planları, birlikte çalışabilirliği artırmak, veri toplamayı genişletmek ve daha zengin para transferi bilgileri sağlamak için daha zengin veri formatları sunuyor. Ayrıca giderek daha fazla ülke anında ödeme uygulamasını benimsedi. 2010'dan önce sadece birkaç ülke gerçek zamanlı ödeme altyapısına sahipti. Bugün ise 81 ülke bu altyapıya sahip ve bu sayı giderek artıyor.Yeni ödeme rayları ivme kazanıyorDünyanın birçok yerinde APM'ler (Alternatif Ödeme Metodları) kartlardan pay alıyor. BCG'nin Küresel Ödemeler Raporu, APM'lerin 2022'den 2027'ye kadar kişiden satıcıya (person-to-merchant) ödemelerinde iki kat daha hızlı büyüyeceğini tahmin ediyor.APM'lere olan ilgi arttıkça, altyapı sağlayıcıları kullanım alanlarını tüketici işlemlerinin ötesine taşıyor.Kişiden tüccara ödemelerin ötesinde, APM'ler sınır ötesi ödemelere de genişliyor. Farklı alternatif ödeme yöntemleri arasında birlikte çalışabilirlik yaratmaya yönelik çeşitli girişimler &nbsp;de görebiliyoruz.Bunlar arasında Immediate Cross-Border Payments (IXB), Nexus ve Asian Payments Network (APN) gibi isimler bulunuyor. Buna ek olarak, Avrupa Mobil Ödeme Sistemleri Birliği de APM'ler arasında birlikte çalışabilirliği araştırıyor.Merkez Bankası Dijital Para Birimleri birkaç yıl uzaktaMerkez bankalarının yüzde 90'ından fazlası merkez bankası dijital para birimlerini (CBDC'ler) araştırıyor ve Bank for International Settlements'a göre 2030 yılına kadar dolaşımda 15 perakende ve 9 toptan CBDC bulunabilir.Bu para birimlerinin tüm ödeme ekosistemi üzerinde yaygın etkileri olacak ve bu da tasarım seçimlerini son derece karmaşık hale getirecek.Merkez bankaları ve piyasa katılımcıları dijital defterlerin mi yoksa saf blockchain'in mi kullanılacağını ve geleneksel bir ödeme altyapısına mı dönüleceğini yoksa bu teknoloji seçeneklerinin bir karışımının mı kullanılacağını değerlendirmek zorunda.Ayrıca bireysel varlıklara ne gibi sınırlamalar getireceklerini, veri güvenliğini en iyi nasıl koruyacaklarını, yerel ve küresel ödeme altyapılarıyla birlikte çalışabilirliği nasıl sağlayacaklarını belirlemeleri gerekiyor. Tüm bu tasarımın doğru yapılması muazzam faydaları ortaya çıkarabilir.Devamı için <a fr-original-style="" href="https://fintechistanbul.org/2023/11/29/odeme-altyapisi-devrimini-sekillendiren-5-trend/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya</a> tıklayınız.

Bankacılık ve ödeme teknolojilerinde haftanın öne çıkan gelişmeleri

Bankacılık ve ödeme teknolojilerinde haftanın öne çıkan gelişmeler. 

FinTech İstanbul

Küresel ödeme altyapısı ve ekosisteminin neredeyse her unsuru yeniden inşa ediliyor.

Ödeme altyapısı devrimini şekillendiren 5 trend

İnternetten alışveriş deneyimini hem alıcılar hem de satıcılar için güvenli ödeme alt yapısı ile kolaylaştıran iyzico, 2023 Black Friday dönemindeki alışveriş istatistiklerini <a fr-original-style="" href="https://fintechistanbul.org/2023/11/28/black-fridayin-alisveris-karnesi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>. iyzico hizmet sunduğu 110 bin üye iş yeriyle bu yıl da oldukça iyi bir Black Friday dönemi geçirdiklerini belirtti.24 Kasım Cuma 2023 günü iyzico üye iş yerlerindeki işlem hacmi geçen yıla kıyasla %70 arttı. Ortalama sepet tutarı ise %75.6’lık artış göstererek 652 TL’den 1.145 TL’ye yükseldi.Dijital cüzdan olan iyzico ile Öde’nin ortalama sepet tutarı geçen sene 1.072 TL iken, bu sene 2.000 TL’ye yükselerek geçen yıla göre %86.3 artış gösterdi. Ödeme tercihlerinde dijital cüzdan yönteminin payı %18 oldu.Cinsiyet dağılımına baktığımızda Black Friday’de işlem hacminin %61.3’ünü kadınlar, %38.7'sini ise erkekler gerçekleştirdi. Kadınların&nbsp;gerçekleştirdikleri işlemlerde iyzico ile Öde’yi erkeklere göre 1.23 kat daha fazla kullandığı dikkat çekti.Cinsiyet dağılımına göre alışveriş yapılan kategorilere baktığımızda kadınlar sırasıyla; Hazır Giyim, Kozmetik ve Çocuk&amp;Bebek kategorilerinde öne çıkarken erkekler ise; Bilgisayar, Bilgisayar Donanım&amp;Yazılım, Oto Parça Aksesuar ve Araç Kiralama kategorilerindeki alışveriş işlemleriyle öne çıktı.Marmara Bölgesi yine zirvede, Karadeniz Bölgesi yükselişteGeçen yıl işlem hacmi artışında Ege Bölgesi zirvedeyken bu yıl işlem hacmini en çok artıran bölge %86.3 ile Karadeniz oldu. Ayrıca Karadeniz Bölgesi, %75 işlem oranı ile kadınların en çok işlem gerçekleştirdiği bölge olarak dikkat çekiyor. 2023 Black Friday karnesinde Marmara Bölgesi ise işlemlerin %63.5’inde, hacmin ise %52’sine sahip olarak öne çıktı.%15’lik bir artışla kampanya döneminde işlem sayısını en çok artıran il Düzce olurken işlem hacmini artıran şehir ise %145 artış ile Iğdır oldu. İstanbul ise en çok işlem geçiren şehir olarak geçen yıl zirvedeki yerini korudu.&nbsp;Toplam işlemlerin %70’i İstanbul, Ankara ve İzmir şehirlerinde gerçekleşti.İstanbul dışında en çok alışveriş yapılan iller ve alışverişteki yüzdelik payları sırasıyla;Ankara (%8.4) – İzmir (%6.3) – Antalya (%2.4) – Bursa (%2.3) – Kocaeli (%1.8)

Her yıl olduğu gibi bu yıl da Kasım ayının son cuması, markaların birbirinden iddialı indirim kampanyalarıyla alışveriş festivaline dönüştü.

Black Friday’in alışveriş karnesi

Kredi kartı - Açık bankacılık ödemeleri karşılaştırmasını yapmadan önce mevcut modellere <a fr-original-style="" href="https://fintechistanbul.org/2023/11/30/acik-bankacilik-odemeleri-kredi-kartlarini-yerinden-edebilir-mi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bakalım</a>. Bir yanda bankaları müşterilere bağlayan rayları yöneten Visa ve Mastercard'ın hakim olduğu geleneksel 4'lü model var.Tipik bir işlem akışı şu şekilde olabilir:1. Bir üçüncü taraf (satıcı) ağ geçidi doğru ödeme ağını tanımlar2. Kart ağı müşteri yetkilendirmesini onaylar3. Ağ, işlemi onay için müşterinin bankasına yönlendirir4. Ağ aynı şeyi tüccarın bankası (acquirer) ile de yapar5. Onaylardan sonra ağ geçidi işlemi onaylar6. Satıcının bankası ağ ile anlaşırken, ödeme müşterinin bankası tarafından yapılırBu aracı rolü için kart ağları, erişim ücretlerini ve iş yerlerinin kart veren kuruluşlara ödediği değişim ücretlerini tanımlar. Bu ücretler Avrupa'da kredi kartları için yüzde 0,3'ten ABD ve Kanada'da yüzde 3,5'e kadar değişebiliyorÖte yandan, açık bankacılık oyunun kurallarını değiştiriyor çünkü satıcılarla tüketiciler arasında aracılar olmadan doğrudan bağlantı kurabiliyor, ödemeler doğrudan tüketicinin banka hesabından başlatılıyor.Süreç şu işliyor:1. Müşteri ödeme sırasında 'Banka ile öde' seçeneğinden bankayı seçer2. İşlem müşterinin bankacılık uygulamasına yönlendirilir3. İşlem onaylanır ve satıcı bilgilendirilirAçık bankacılık ödemeleri lehine konuşulan üç argüman var;- PIS (ödeme başlatma) işlemleri kart maliyetlerinin çok altında olmakla kalmıyor, aynı zamanda daha fazla güvenlik, gelişmiş kullanıcı deneyimi ve anında tamamlanma sunuyor.- Artan rekabet ve azalan marjlar nedeniyle tüccarlar, ödemeleri kabul etmenin ve fonları aktarmanın daha ucuz yollarını bulmak için her zamankinden daha güçlü bir teşvike sahip.- Modern fintech tekliflerinin büyük çoğunluğu mevcut altyapı üzerine inşa edilirken açık bankacılık, uzun bir süredir ilk kez, önümüzdeki yıllarda tüm finans yapısını etkileme potansiyeline sahip gerçek, ek bir altyapı katmanının oluşturulmasına güç veriyor.Peki tüm bunlar açık bankacılığın kredi kartlarının yerini alacağı anlamına mı geliyor? Şimdiye kadar böyle bir şey olmadı, ancak büyük olasılıkla açık bankacılığın yeni ve daha karmaşık çok kutuplu bir ödeme ortamında kredi kartlarıyla birlikte var olacağı bir dünyaya gidiyoruz.

Açık Bankacılık ödemeleri dünya çapında giderek ödeme dünyasının ayrılmaz bir parçası haline geliyor.

Açık Bankacılık ödemeleri kredi kartlarını yerinden edebilir

Günümüzde sorunsuz çalışan bir ödeme sistemi hayati önem taşıyor. Bununla ilgili olarak finansal hizmet sağlayıcılarının yüzleşip üstesinden gelmesi gereken zorluklar olsa da, gelir ve büyüme fırsatları da çok büyük.Mastercard'ın hazırladığı bu rapor, bankalara, banka dışı finansal kuruluşlara ve işletmelere, dünya çapındaki tüketicilerin, özel sektör çalışanlarının ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ'ler) ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ödeme ve havale çözümlerini iyileştirmeleri konusunda rehberlik sunuyor.Rapordan önde çıkan detaylar şöyle:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Giderek daha fazla tüketici ekonomik güvence arıyor ve bu da işçi göçünü ve yer değiştirme planlarını körüklüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dolandırıcılık, sınır ötesi ödemelerde tüketiciler için önemli bir endişe olmaya devam ediyor. 10 kişiden 4'ü, yurt içi ödeme yerine sınır ötesi ödeme yoluyla dolandırıcılık kurbanı olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu düşünüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geç veya başarısız sınır ötesi ödemeler, tüketicilerin refahı üzerinde anında ve uzun vadeli olumsuz etkilere yol açıyor.&nbsp;Yüzde 76'sı geç/başarısız ödeme nedeniyle kendilerini bir şekilde geçindiremiyor.</li></ul>Raporda KOBİ'lere yönelik yapılan çıkarımlar da şu şekilde:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">KOBİ'lerin %50'si 2021'e kıyasla uluslararası alanda daha fazla iş yapıyor</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuç olarak, %65'i iş operasyonlarını daha sağlam hale getirmek için dünya çapında daha fazla tedarikçi, iş ortağı ve çalışana kaynak sağlamayı planlıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca çoğu KOBİ, değişen ekonomik koşullarda hayatta kalmak ve büyümek için dijital teknolojilere olan yatırımlarını da artırıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Veri güvenliği, KOBİ'ler için çevrimiçi sınır ötesi ödeme çözümü seçerken temel bir gereklilik olmaya devam ediyor. Dolandırıcılık riski algısı nedeniyle 4 kişiden 1'inin çevrimiçi sınır ötesi ödeme yapma veya alma girişimi bile engelleniyor.</li></ul>Mastercard'ın kapsamlı raporuna ve çıkarımlarına <a fr-original-style="" href="https://www.mastercard.com/global/en/business/cross-border-services/borderless-payments-report.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz.

Rapor, 15 ülkede 11.000’den fazla katılımcının sınır ötesi ve yurt içi ödeme deneyimlerine ışık tutuyor.

Mastercard, sınırsız ödemeler raporunu yayımladı

Black Friday'in sıra dışı alışveriş karnesi, öne çıkan raporlar, yükselişteki açık bankacılık ödemeleri ve daha fazlası.

Birleşik Otomotiv İşçileri (UAW) sendikası, Detroit Üçlüsü'ne&nbsp;(Ford, Stellantis, General Motors) karşı başlattığı grevle elde ettiği kazanımları genişletmek için sendikalı olmayan 13 otomobil üreticisinin 150 bin çalışanını daha örgütlemeyi planlıyor. Bu üreticiler BMW, Honda, Hyundai, Lucid, Mazda, Mercedes, Nissan, Rivian, Subaru, Tesla, Toyota, Volkswagen ve Volvo.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlaşma neydi?&nbsp;UAW, Ekim ayı sonunda Detroit Üçlüsü ile 4,5 yıllık sözleşme süresince %25 ücret artışını da içeren bir anlaşmaya varmıştı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;UAW Başkanı Shawn Fain, Detroit Üçlüsü ile imzalanan rekor sözleşmelerden sonra, ABD merkezli diğer otomotiv operasyonlarını da örgütleme sözü vermişti. Fain, yaptığı açıklamada "2028'de pazarlık masasına döndüğümüzde, bu sadece Üç Büyükler'le değil, Beş ya da Altı Büyükler'le olacak" ifadelerini kullanmıştı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gelişmeler: Toyota'nın birçok fabrika çalışanı UAW ile birlikte sendikalaşma çabalarını koordine ediyor. Konuya yakın kaynaklara göre, Toyota'nın Georgetown, Kentucky'deki fabrikasında işçiler UAW ile ortaklaşa bir gönüllü örgütlenme komitesi kurdu bile. Kuruluşu sendika için destek oluşturmanın ilk adımı olan komite, ülke genelindeki Toyota operasyonlarını örgütlemeye yönelik olarak UAW yetkilileriyle doğrudan görüşüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sektörden yansımalar:&nbsp;UAW'nin Detroit Üçlüsü ile anlaşmasının ardından Toyota, Honda ve Hyundai de dahil olmak üzere birçok şirket çalışanlara ücret artışı açıkladı.</li></ul>

UAW, grevden elde edilen ivmeyi genişletmek için 150 bin çalışanı daha örgütlemeyi planlıyor.

UAW'nin sıradaki hedefi 13 yeni otomobil üreticisi

İklim İçin 350 Derneği ve Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Borsa İstanbul’da işlem gören ilk 30 şirketin iklim karnelerini inceledi. "<a fr-original-style="" href="https://350turkiye.org/files/2023/11/rapor-bist30-firmalarinin-gorunumu-2911123.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BIST 30 Firmalarının Görünümü</a>" raporunun 2023 verileri, şirketlerin iklim kriziyle mücadele konusunda gereken noktaya gelmediğine işaret etti.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Her ne kadar 2021 yılına göre gelişimler olsa
da 2022 yılı itibarıyla BİST 30 firmalarının bu
yönde hızlı adımlar atma konusundaki ilerlemesi
yeterli düzeyde değildir."&nbsp;</blockquote>Raporun çıktıları:&nbsp;Sınırda Karbon Düzenlemesi Mevzuatı (SKDM) kapsamında 9 şirket herhangi bir faaliyeti bulunmazken, 16 şirketin takip etmekten etki analizleri yapmaya ve fizibilitelerine karbon fiyatı dahil etmeye uzanan bir kapsamda SKDM'ye hazırlandığı görüldü.Çevresel, Sosyal, Yönetişimsel (ESG) puanları:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sasa Polyester, Türk Telekom, Vestel bu yıl &nbsp;"orta risk"ten "düşük risk"e geçti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bim ve Pegasus ise geçen yıl "yüksek risk" skoru almışken bu yıl&nbsp;"orta riskli" kabul edildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 yılında "yüksek riskli" kabul edilen Hektaş, 2023 yılında ESG puanı kötüleşen tek şirket olarak "şiddetli"&nbsp;kategorisine geçti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">19 şirket ESG skorlarını korurken BIST 30’a bu yıl dahil olan AKSA Enerji’nin 2022 ESG skoru bulunamadı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 yılında endeksin (bankacılık hariç) "yüksek" ve "ciddi yüksek" riskli şirket oranı %44, düşük riskli şirket oranı %8 olarak kaydedilirken bu yıl "yüksek" ve "ciddi yüksek" riskli şirket oranı %38 ve "düşük" riskli şirket oranı %19 oldu.</li></ul>Yıllık emisyonlarını açıklayan şirketlerin 2022 yılı karşılaştırmasına göre 10 şirketin 2022 yılına göre K-1 emisyonları artarken 7 şirketinkinde azalma görüldü. 9 şirket ise emisyonlarını raporlamadı.Net sıfır ve karbon nötr
için verilen hedef tarihler incelendiğinde 10 şirketin
net sıfır, 11 şirketin ise karbon nötr için hedef
tarihi bulunduğu belirtiliyor. 2022 yılından
bugüne net sıfır hedefi olan&nbsp;5 yeni şirket eklendi.Ne dediler?&nbsp;İklim İçin 350 Derneği Türkiye Koordinatörü Efe Baysal, Türkiye'nin 2053 net sıfır emisyona ulaşma hedefini yakalayabilmesi için şirketlerin hızlı bir emisyon azaltım politikası izlemesinin gerekliliğine dikkati çekerek şu ifadeleri kullandı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Ne var ki BİST 30 firmalarının 2022'de de bu konuda gereken adımları atma konusunda hâlâ gerekli hızda yol alamadıkları görüldü. İklim krizinden çıkışın ve Türkiye'nin 2053 hedefini tutturabilmesinin tek yolu en az karar alıcılar kadar şirketlerin de karbonsuzlaşma çalışmalarını bir an önce başlatmaları. İklim İçin 350 Derneği olarak, BIST 30 şirketlerine, bu konuda diğer şirketlere de örnek olacak ve yol gösterecek adımları hızla atmaları, Türkiye'nin 2053 hedefini tutturabilmesi için üzerlerine düşen sorumlulukları yapmaları çağrısında bulunuyoruz."</blockquote>

İklim İçin 350 Derneği ile SEFİA, BIST 30 şirketlerinin iklim karnelerini inceledi. Rapor, şirketlerin iklim kriziyle mücadele konusunda gereken noktaya gelmediğini gösterdi.

Gürültüden uzaklaş.